No. 206
Woensdag 5 Jnni 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE&Co's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
NIET CONSERVATIEF.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
VACANTIE
Kerknieuws.
D i recteur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
Te Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.-«
Losse nummersfO.O-
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
De Anti -revolutionaire partij;, zoo schre
ven wij de vorige week, moge conserva
tief zijn. in dezen zin, dat zij vasthoudt
aan Gods Woord en de beginselen die
daarop gegrond zijn, zij is het niet in
dien zin, dat zij leeft in het verleden, dat
zij zweert bij wat geweest is en dat zij
nu alles bij het oude zou willen laten.
Conservatief, wat betreft de begin
selen, maar overigens in den goeden
gezonden zin, vooruitstrevend.
Dat blijkt, zooals we reeds aantoonden
uit haar program van beginselen, waarin
gezegd wordt, dat zij het volkskarakter
wenscht te ontwikkelen overeenkomstig
den gewijzigden volkstoestand in een
vorm, die voldoet aan de eischen van
onzen tijd.
De A.-R. partij: staat niet naast ihet
leven, neen, zij staat er midden in, eh
zij1 is er steeds op uit om het leven in de
goede richting te ontwikkelen en vooruit
te brengen.
Vandaar, dat zij' steeds vooraan gestaan
heeft, toen het er om ging den volksin
vloed te versterken. Zij' was de eerste, die
het opnam voor het volk achter de kie
zers en die er voor ijverde aan de, on
mondigheid van een groot deel van ons
volk een einde te maken.
De A.-R. partij heeft steeds pal- ge
staan voor de beveiliging van de rech
ten' van het volk, eerst tegenover de
conservatieven, en later in 1903 en 1918
toen de revolutionaire groepen een greep
deden naar de macht, en poogden ons
volk te brengen onder de dictatuur van
de roode volksmenners.
Dat de A.-R. partij1 van1 alle conser
vatisme in den verkeerden zin vrij' is,
is ook duidelijk geworden, toen er ge
streden moest worden voor verbetering
van sociale misstanden. Het waren de
Anti-revolutionairen, die de Overheid we
zen op haar taak ten opzichte van het
sociale leven, die ijverden voor sociale
wetgeving en die krachtig meewerkten
aan de invoering Van sociale wetten,
zelfs tegen den zin van de Socialisten.
Als in onzen tijd op het terrein van den
arbeid de oud-liberale ideeën nog maar
al te-vaak practisch toepassing Vinden,
met het gevolg, dat menigmaal het maat
schappelijk zwakke verdrukt wordt en
dat het recht wordt gekrenkt, da.n is het
de Anti-revolutionaire partij, die van de
Overheid maatregelen Vraagt, om daarin
verbetering te brengen.
Dan heet het in het Program van Be
ginselen: „Verwerpende de leer van den
klassenstrijd, erkent zij de noodzakelijk
heid, om ook door middel van onze
wetgeving, beter dan thans, er toe mede
te werken, dat de verhouding tusscben
de verschillende maatschappelijke stan
den, zooveel doenlijk beantwoorde aan
de beginselen van Gods Woord".
En in overeenstemming hiermede,
wordt in het Program van Actie, nadat
eerst, op bevordering Van een hetere be
drijfsorganisatie de aandacht is geves
tigd, o.a. gevraagd:
beteugeling van de misstanden ïn de
huis-industrie;
Toepassing van de Arbeid.swet-1919 op
enkele groepen, die er thans nog niet
onder vallen;
uitbreiding van de mogelijkheid om be
drijfsregelingen tot stand gebracht door
organisaties van patroons en werklieden
in de plaats te doen treden van wette
lijke regelingen;
beperking van den arbeid der gehuwde
vrouw:
aanneming en invoering (indien nog,
niet geschied) der aanhangige Ziektewet;
maatregelen, ter bestrijding der werk
loosheid en wettelijke regeling der werk
loosheidsverzekering, bedrijfsgewijze_ cm
met medezeggenschap van allen, die in
de kosten ervan bijdragen;
meer eenvoud in het beheer van ver
zekeringen, ook met het doel de kosten,
van dat beheer te verlagen.
Men zal toestemmen, dat is geen con
servatief program.
Trouwens ook bij andere onderdeden
is van een verkeerd conservatisme ge,en
sprake.
Neem b.v. de paragraaf betreffende
Binnenl. Zaken en Landbouw, waar o.m.
gevraagd wordt: krachtige bevordering
van de Zondagsrust, afschaffing van den
opkomstplicht bij de stembus; bestrijding
van het misbruik van sterken drank; be
tere regeling van de pachtovereenkomst;
verdere ontwikkeling Van het landbouw
onderwijs, waarbij gewaakt worde tegen
achterstelling van dat onderwijs op Ch'ris-
telijken grondslag; een meer actieve voor
lichtingsdienst voor land- en tuinbouw;
bevordering van het organisatie-leven, op
dat op den duur de door de Overheid
vastgestelde bepalingen vervangen kun
nen worden' door uit het bedrijf zelf
voortgekomen regelingen.
Dat zijn toch zeker geen conservatieve
klanken, die hier worden gehoord.
De beschuldiging als zou de A.-R'. partij
conservatief zijn, moet dan ook zonder
meer worden afgewezen.
Zij is in den goeden zin; vooruit
strevend.
Alleen als 't betreft de handhaving en
de beleving van de beginselen, dan wil
len we gaarne den smaad, dat wij' con
servatief zouden zijn, dragen.
Dan wordt wat als een scheldnaam
bedoeld was, voor ons een eerenaam.
Na de Emgelsche verkiezingen.
„De Groote Vijf', MacD'onald, Thomas,
Snowden, Henderson en Clynes, waren
gisteren druk bezig met het opmaken
van de Kabinetslijst.
Lloyd George heeft met de andere li
berale leiders een bijeenkomst gehad.
Wanneer MacDonald vandaag zijn op
wachting bij den koning maakt, zal hij
zonder twijfel de opdracht tot kabinets-
vorming aanvaarden en de namen mede-
deelen van zijn collega's, die hij voor
nemens is uit te kiezen voor de voor
naamste posten in het ministerie.
In politieke kringen meent men, dat
Thomas minister van Buitenland sche
Zaken zal worden, Henderson van Bin-
nenlandsche Zaken, Snowden1 kanselier
van de schatkist, terwijl' MacDonald het
premierschap en de functie van eerste
lord van de schatkist voor zijn rekening
zal nemen.
Het is waarschijnlijk, dat MacD'onald
na de formaliteiten der installatie van
de nieuwe regeering en vóór de bijeen
komst der nieuwe regeering een korte
vacantie zal nemen. De verkiezingscam
pagne heeft veel van zijn niet zeer sterk
gestel gevergd.
De houding der oppositie-partijen zal
natuurlijk sterk afhangen van het pro
gram der Arbeiderspartij.
Sneeuw en vorst na de hitte.
Wolff meldt uit New York, dat het
gisteren, sedert het bestaan van het me
teorologisch in'stituut aldaar, de koudste
Junidag wa3.
In den omtrek' van Boston, waar drie
dagen geleden verscheidene men'sehen ten
gevolge van de hitte zijn overleden,
sneeuwde het gisteren i Uit verscheidene
streken wordt vorst gemeld.
Een Vlaamsch-natlonaal kapelaan
geshhorst.
De bisschop van Brugge, Mgr Waffel aert
die tegen de Katholieke Vlaainsche Natio
nalisten zich heeft gekeerd, heeft den
Vlaamschgezinden kapelaan Maurits Gee-
rardijn uit zijn ambt te Rollegem, bij
Kortrijk, ontzet omdat hiji aan den pastoor
van voornoemd dorp verklaarde, den brief
van den bisschop1 niet te kannen voorle
zen, overtuigd ais hij zeide te zijn, in ge
weten, dat het Vlaamsche nationalisme
geenszins strijidig is met de geboden van
den r.-katholieken godsdienst.
Door den. bisschop ontboden, blijkt ka
pelaan .Geerardijn vesrÜaaird te hebben,
is Rome zeif een kerkelijk hoogwaardig-
heidsbekleeder, tevens verdienstelijk theo
loog, te hebben geraadpleegd en van
dezen laatste de stellige verzekering te
hebben bekomen, dat het Vlaamsche na
tionalisme in geen geval indruischt tegen
de beginselen van de r.-katholieke kerk.
Dit had evenwel geen vat op den bis
schop-, die de schorsing van priester Gee-
rardijn, als kapelaam, handhaafde.
De getroffen priester die, als oorlogs
vrijwilliger bij het 5e regiment infanterie
aan den Yzer stond en, in 1918, om
Vlaamschgezinde redenen en het verdedi
gen van. twee zijner ten onrechte gestrafte
Waalsche officieren, naar het beruchte
„Houthakkerpelo-ton", in Sa wouden van
het Fransche departement der Orne-, werd
gezonden, in welk peloton hiji Ward Her
mans, P-aul Davids, thans advokaat te
Leuven, en andere jonge Vlaamschgezin
den aantrof, moest in October 1920, o-p
aanklacht van -den Militairen Veiligheids
dienst, wegens zoogenaamd defaitisme, tij
dens den oorlog gepleegd, voor den krijgs
raad te Antwerpen verschijnen, maar werd
toen met klank vrijgesproken.
Hij is, vooral onder de duizenden oud-
strijders, in West-Vlaanderen, een zeer
populaire figuur, zoodat de door den
Brugsche-n bisschop tegen hem getroffen
sanctie bij' het volk ongetwijfeld een fei
len weerklank zal hebben.
Parijs zoimder post.
Te Parijis had de schorsing voor een
maand van 191 p-ostbestellers1 tot gevolg,
dat de te hunner vervanging opgeroepen
p-loeg geweigerd heeft dienst te doen.
Nader wordt gemeld, dat de brievenbe
stellers besloten hebben vandaag, uit pro
test tegen' de schorsing een staking van
vier-en-twintig uur te beginnen.
Een groot gedeelte van de Fransche
hoofdstad is sterk' gehandicapt door het
besluit, dat -de brievenbestellers hebben
genomen om 24 uur in staiking te gaan.
Vooral het zakenleven ondervindt daarvan
den nadeeligen invloed. Het hoofdpost
kantoor en verscheidene bijkantoren wor
den door de politie bewaakt. De beambten,
die wegens de drie-uurstaking van 1.1.
Vrijdag voor den tijd van een maand
uit hun ambt zijn geschorst, zijn door
een 500-t.al politiemannen vervangen. In
totaal werden' 33 brievenbestellers gear
resteerd, alsmede een communistisch lei
der, die in een. postkantoor een rede wil
de houden.
Om half elf, het. oogenblik' van de
grootste drukte, is' er in de Rue 'du
Louvre in de afdeeling drukwerken een
vrij ernstige vertraging ontstaan bij de
sorteering. Pakketten drukwerken blijlven
omgeschift op de tafels liggen. Er zijn
een .aantaJ bestellers- op hun post, maar zij
plegen lijdelijk verzet.
De uitbarsting van den Vesuvius.
Dc leider van het Vesuvius-observato
rium deelt mee, da,t in den loop van gis
termorgen de werking van den vulkaan
aanzienlijk is toegenomen. De lavastroom
welke uit den kleinsten kegel stroomt
is 20 meter breed en vordert 2 meter
per minuut. Zij vult het h'eele helledal
en splitst zich dan in 2 armen. De uit
barstingen zijh geweldig zoowel wat de
kracht als de hoeveelheid vloeiend ge
steente betreft.
Twee lav-astrooinen va.n een hoogte va,n
5 voet, vloeien de helling van den Vesu
vius af in de richting v,an Pcrnp-ei en.
verwoesten wouden e-n wijngaarden op
hun weg. Verscheidene steden zijh be
dreigd. De inwoners van Barré in Versigno
vluchten in p-anie'k na-ar To-rre Annunziata!
aan de Golf van Napels en sleepen hun
huisraad en bezittingen mee. De lava-
-stroom is tot op eenige meters van Barre
genaderd, zoodat de verwoesting van deze
plaats spoedig verwacht kan worde-n, wan
neer geen wijziging in den toestand in
treedt.
Volgens een later bericht zijn troepen
van Torre Annunziata onder comman
do van generaal Tarranto naar de be
dreigde streken gestuurd om de bevolking
behulpzaam te zijh. Speciale treinen zijn
op weg om de bewoners weg te voeren
Van Napels af levert de eruptie een
prachtig schouwspel op en de treinen
brengen honderden toeristen aan, die er
getuigen van willen zijh.
Korte berichten.
Te Northbergen in den staat New-
Jersey kwam een lading van 275 K.G.
dynamiet, bestemd om een rots -op te
blazen, te vroeg tot ontploffing. Drie per
sonen werden gedood en twee zwaar
gewond.
Nadat Harry Sinclair, de petroleum-
magnaat, die gevangen zit wegens het
bet-oonen van minachting tegenover de
rechtelijke macht, zijn thans loopende
straf zal hebben uitgezeten, zal hij nog
maals zes maanden in de .gevangenis
moeten doorbrengen, daar hij getracht
heeft invloed te zijnen gunste ,uit fei
oefenen op de jury.
Prins Hemd rik.
De Prins, voorzitter van het Ned. Roode
Kruis, heeft -de ho-ogste onderscheiding
ontvangen, welke door het Esthlandsche
Roode Kruis verleend wordt.
De uitvoering van de Ziektewet.
In -de op 3 Juni 1.1. te 's-Gravenhage
gehouden gecombineerde vergadering der
Algern. R.K. Werkgeversfederatie en van
het R.K. Verbond van Werkgeversvakver-
eenigingen, werd staande de vergadering,
een algemeene- bedrijfsvereeniging te-r uit
voering van -de Ziektewet opgericht, waar
van de statuten werden vastgesteld.
Verder werd besloten, dat de afzonder
lijke R.K. We-rkgeversvakvereeniginigen
zo-uden trachten tezamen met de daarvo-or
in aanmerking komende werknemersorga
nisaties, bedrijfsvereenigingen ier uitvo et-
ring der Ziektewet te stichten.
Daarnaast zal de Algemeene Bedrijfs
vereeniging voor de buiten de vakver-
eenigin-g vallende R.K. werkgevers, de
Ziektewet uitvoeren.
Alg. Neid. Typografenbond.
In de algemeene vergadering van, den
Alg. Ned. Typografenbond nam het hoofd
bestuur na breede discussie de voorstel
len Amsterdam en Rotterdam tot het hou
den van ©en nieuw referendum over het
pensioenfonds -over, terwijl het hoofdbe
stuur tevens de statuten zoodanig wilde
wijzigen, dat het verplichten tot betalinig
aan het pensioenfonds statutair gerecht
vaardig d is.
De vergadering besloot daarna met al
gemeen e stemmen een referendum over
het pensioenfonds te doen plaats, vinden,
alsmede over de voorgestelde wijziging
der statuten.
De voorzitter deelde daarna mee, dat
dei boekbinderspatroons- bereid zijn een
pensioenfonds aan te gaan en de verga
dering machtigde het bestuur de bespre
kingen daarover voort te zetten.
De staking te Scheveningen.
Het bemiddelingsvoorstel van. den bur
gemeester van Den Haag, dat in hoofd
zaak neerkwam op een loon van 25 p-ct.
over alle besommingen benevens het in
den regel niet uitvaren op Zondag, is
door de werknemers-organisaties verwor
pen, zoodat het einde van de staking
n-og in het verre verschiet ligt.
De reeders hebben intusschen met de
schippers een overeenkomst getroffen.
Deze zullen krijgen 33/4 pCt. van de be
somming, hetgeen overeenkomt miet het
loon van 1924.
Of de schippers aan het. werk zullen
gaan of niet is nog steeds onzeker.
In verband met de staking in het Sche-
veningsche visscherijbedrijf bevestigde de
burgemeester, mr Patijn, dat de reeders
zijn fce-mi-ddelingsvo-orstsl hadden aan
vaard en dat de matrozen het hadden
verworpen.
Burgemeester Patijn heeft zijn bemidde-
lingstaak neergelegd en doet geen verdere
pogingen ten deze.
Doortrekkende land
verhuizers.
Naar wij vernemen, zal de Nederland-
sche regeering op de conferentie, belast
met het opstellen van een internationale
regeling nopens kaarten voor doortrek
kende Landverhuizers, welke 10 Juni a.s.
door den secretaris-generaal van den Vol
kenbond te Genève is bijeengeroepen, wor
den vertegenwoordigd door den heer J. F.
Boer, referendaris aan het Departement
van Buitenlan-dsche Zaken.
Het conflict te Zaandam.
In verband met het bericht waarin mel
ding ervan wc-rdt gemaakt, dat de aanne
ming van werkwilligen vo-orloopig is stop
gezet, wordt door den bond van werkge
vers in het houtbedrijf te Zaandam aan
de „N. R. Ct." medegedeeld, dat dit al
leen de losse arbeiders betreft.
De groep losse arbeiders, die- Maandag
j.l. weder met -een groot aantal, waaronder
er waren, die op eigen risico naar hier
kwamen, is uitgebreid, zijn hoofdzakelijk
bestemd vo-or het in ontvangst nemen
van het hout, dat uit. de in de haven
liggende stoomschepen is gelost.
Met de aanneming van vast, zoowel
a.ls .technisch personeel wordt krachtig1
voortgegaan.
Binnenland.
Verschillende branden te Rotterdam.
Moordaanslag te Amsterdam.
Memorie van Antwoord over de Ziekte
wet.
Centralisatie in de -gasvoorziening van
Zuid-Beveland en Walcheren. (Zie on
der Kruiningen.)
De Sch-eveningsche staking duurt voort.
Buitenland.
Na de hitte winterweer in Amerika.
Poststaking te Parijs.
De uitbarsting van den Vesuviu-S ver
ergert.
U zijt dan AFWEZIG. Zorg er dan
voor dat Uw stukken van waarde
AANWEZIG zijn in een Loket van
onze brand- en inbraakvrije KLUIS-
INRICHTING voor: 1 GULDEN per
maand.
Verschillende houtfirma's hier ter stede,
hebben reeds zagers, schavers, afladers,
motorschippers, enz., aangenomen, terwijl
aan enkele zagerijen het nieuw benoemde
technisch personeel reeds aan het werk is.
Alle orders zoowel die op gezaagd als
geschaafd hout, kunnen regelmatig wor
den uitgevoerd.
Naar gemeld wordt zal de directie van
de N.V. Houthandel v/h P. Rot Czn., te
Westzaan, Zaterdag aan al haar vaste
arbeiders een extra uitkeering do-en
van f 25.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Moercapelle, J. C. Ter
louw, cand. te Utrecht. Te Oud-Beijer-
land (2e pred. pl.) G. van M-ontfrans te
Barnevel-d. Te Suameer, W. E. M. Hoek-
zema, cand. te Groningen.
Aangenomen naar Jukwerd, J. C.
Fischer te Harkstede-Scharmer.
Bedankt voor Hengelo Dr H. W. Ob-
b-ink te Geldermalsen. Vo-or Den Ham
J. li. van Paddenb-urgh te El'speet. Vo-or
Zuiderwolde G. J. Derksen, hulppred. te
Rotterdam. (Vreewijk.)
Geref. Kerken.
Beroepen te Lioessens1, W. Baan te
Winsum. (Fr.)
Wijziging Leerplichtwet. Aan
de Memorie van Antwoord op het voorloopig
verslag der Eerste Kamer, over het ontwerp
tot wijziging van art. 3 der Leerplichtwet is
bet volgende ontleend.
De minister legt den nadruk op de beperkts
strekking van. het ontwerp, dat alleen een ge
volg is van de onderling afwijkende toepassing,
door verschillende rechten aan den tegenwoor
digen tekst van art. 3, derde .lid., der Leer
plichtwet gegeven. Hij wil dan oo-k niet breed
voerig ingaan op opmerkingen, die buiten het
kader van dit ontwerp vallen. Dit is het .geval
met betrekking tot de opmerking, dat de fo-r-
muleering van d-a laatste zinsnede: „en de
klasse, waarin, bij het bereiken van dien leef
tijd geplaatst was. doorioopen beeft", de be-,
doeling van d-sn wetgever niet zuiver weer
geeft. Deze formuleering komt reeds voor in
den bestaanden tekst van het derde lid van
art 3, zoodat, in.di-en daar wijziging zou zijn
voorgesteld, verder zo-u zijn gegaan dan het
wetsontwerp beoogt.
Wijziging L.O.- wet. Aan de Me
morie van Antwoord over het wetsont
werp tot wijziging van de Lager Onder
wijswet .1920 is het volgende ontleend:
Wanneer een gemeente-bestuur of een
schoolbestuur, dat één wachtgelder heeft,
inplaats van dien wachtgelder een ande
ren benoemt, is er geen aanleiding voor
toep-assin-g van de vermindering, bedoeld
in art. 56 vierde lid en art. 97 tweede
lid. Deze vermindering treedt eerst in
werking, wanneer het gemeente- of
