No. 202 Vrijdag 31 Mei 1929 43e Jaargaog Dagblad voor de Provincie Zeeland NIEMEIJER's RIESCHE HEEBENBAM HENDRIKSE Go's BANK - BOES VOOR FIJNPROEVERS EERSTE BLAD. Buitenland. Belangrijkste Nieuws. COUPONS EN LOSSINGEN Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle Dit nummer bestaat uit 2 bladen. ALLE per 1 JUNI vervallen worden verzilverd door Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel.: Redactie en Administratie no. 11. Postrekening No. 44455. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259, De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG» Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.-- Losse nummersf 0.0r Prijs der AdvertentlBn: regels f 1.20, elke regel meer 30 c{ Bij abonnement belangrijke korting. Geen onbillijke oritiek. Wanneer men nagaat, welke wenschen van Anti-revolutionaire zijde op den voor grond werden gesteld en wat daarvan verwezenlijkt werd, dian is er voor vol daanheid weinig reden. Wie echter billijk is en de zaken nuch ter beziet zal zich er wel voor wachten, deze partij daarvan een verwijt te maken. De zaak is toch deze, dat de A.-R., partij hóewei betrekkelijk sterk, alléén nog weinig te vertellen heeft. In de vorige parlementaire periode had zij 16 van de 100 zetels in de Tweede Kanier bezet en dit aantal is in 1925 geslonken tot 13. Van een meerderheid is dus geen sprake. Eene partij!, die 13 tot 16 zetels beziet vormt nog een betrekkelijk kleine min derheid. Én men kan zeker niet ver wachten, dat zij1 alles naar hare hand zal zetten. Wie billijk oordeelt en dat is toch immers noodig, ook in de politiek zal nooit smalend mogen spreken indien volstrekt niet alle wenschen werden in gewilligd. Hij zal'zich integendeel hebben te ver wonderen, dat nog zooveel bereikt werd en dat nog zooveel dat dreigde te be zwijken, behouden bleef. Denk slechts aan den schoolstrijd. Een kwart-eeuw geleden scheen het ondenkbaar, dat de vrijheid en het recht van het Christelijk onderwijs zouden wor den erkend. En toch is wat onmogelijk scheen, werkelijkheid, geworden. Dank zij niet het minst het optreden van de A.-R. partij1. Denk voorts aan den strijd tegen de publieke oneerbaarheid. Men heeft aan de A.-R'. partij en de Chr. Hist, vaak hun samengaan met de R.-K. Staatspartij verweten. Maar zouden de bekende zedelijk'heidswetten, die zulk een uitnemende werking hebben, ooit tot stand zijn gekomen, indien deze partijen zich hadden bepaald tot het critiseeren van anderen? Denk aan de Zondagsrust. Terwijl overal de ontheiliging van den Zondag grooter wordt, werd in ons land de laatste jaren de Zondagsdienst bij de publieke vervoermiddelen belangrijk be perkt. Denk ook aan de handhaving van het gezag. In critieke tijden, 1903 en 1918, waren het Christelijke Kabinetten, die het gezag wisten te handhaven, en die dat konden doen, dank zjj' niet het minst het krach tig optreden van. de A.-R. Party". En denk dan ook aan wat voorkomen werd. Er is een geweldig; drjjVen de laatste jaren om onze huwéhjksweigeving in on- Christelijfcen zin te wijzigen. Dè echt scheiding moet worden vergemakkelijkt. De grens tusschen wat zedelijk is en on zedelijk, uitgewischt. Maar de A.-R. partij heeft zich daar tegen, evenals de andere rechtsche par tijen met kracht verzet. En dat verzet was niet tevergeefs. Het is waar, lang niet alles werd be reikt. Wij zijn volstrekt niet voldaan. Er is nog genoeg te doen overgebleven. Maar we willen niet zoo onbillijk zijn, om daarvan de A.-R. partij de schuld te geven. En wiji willen ook niet, omdat nog niet alles bereikt kon worden, vergeten het vele goede dat mede door hei op treden van de A.-R. partij bereikt werd. Wij willen ook. waardeeren. En in geen geval willen wij er toe mee werken dooi- een onbillijke en onbroeder lijke critiek de A.-R', party te verzwakken en de revolutionaire partijen gelegenheid te geyen in de handen te klappen. Daarom stemmen wiji straks: Anti revolutionair I De openbare school neutraal? De propagandisten voor de openbare school (men zie de strooibiljetten die o.a. te Biggekerke en te Vlissingen werden ver spreid) komen telkens weer aandragen met de bewering, dat de openbare school de bij uitstek Christelijke school is. Natuurlijk is dat een dwaasheid. Een school waar van de beginselen van het Socialisme niet mag worden gespro ken, kan nooit de bij uitstek Socialistische school zijn. En zoo kan ook de openbare school, die neutraal heet te wezen, ook niet zijn de Christelijke school bij uitnemend heid. Dat gevoelt een ieder. Die neutraal heet te zijn. Maar de openbare school is niet neu traal, kan het niet zijn. Dr H. F. R. Hubrecht, een vrijzinnig man, die veel voor het onderwijs deed, heeft dit indertijd gevoeld toen hij schreef: „De Staat kan niet schoolmeesteren, wijl hij noch godsdienstige belijdenis, noch paedagogische beginselen heeft en daarom een neutraliteit moet najagen die practisch op de bevoorrechting van het modernisme en bestrijding van het Christendom uit loopt". In de „Volksschool" van 5 Sept. 1900 kan men lezen: „Zij (de sociaal-democra tie) acht het vanzelf sprekende plicht der partijgenooten, de kinderen op te voeden in den geest der socialistische wereld beschouwing". Hoe dat kan gebeuren werd aangegeven door den heer J. G. van Kuykhof, vroeger openhaar onderwijzer te Amsterdam, in deze woorden: „De socialist zal thuis en in den kring waar hij invloed heeft, zijn le vensbeschouwing laten spreken in zijn daden, in zijn uitingen, in zijn lessen. Hij zal niet de waarde-theorie van Marx, noch de ijzeren loonwet van Lasalle doceeren, doch hij zal op v o ed en in s.oc i a 1 i s- t i s c h e richting, ook zonder het woord te behoeven te noemen. Onze bedoeling is toch de jeugd op te voeden tot Socialisten, tot klassenstrijders". Wenscht men nog een staaltje? De schrijver A. M. de Jong, voorheen openbaar onderwijzer, schreef indertijd onder den schuilnaam Frank van Wezel over zijn militairen dienst in mobilisatie tijd. Hij vertelt daarin, dat de recruten Va- derlandsche liederen leerden, <f.a.: ,,'tls plicht dat ied're jongen", en merkt daarbij o.m. op: „Frank van Wezel kende het maar al te bitter-goed. Hoe dikwijls had hij zich op school niet gemelijk geërgerd als hij z'n klas dit vervaarlike vaderlandse onzin had moeten leren zingen. Nooit had hij kunnen laten er nijdige stekelijkheden over te zeggen en de jongens een ideetje te geven van de barre, de waanzinnige op schepperij van het malle rijmsel, de opge schroefde toon, de daverende onnatuur van zoo'n zot product, het gebrek aan. ernst dat de man al aanstonds tot een ezel stempelde, die jochies tot het oorlogswerk zou willen opzwepen I" Hier wordt dus de openbare school door hare eigen voorstanders geteekend als een inrichting die de jeugd drijft in de rich ting van het modernisme of ze opvoedt tot Socialisten en klassenstrijders. Onder het. mom der neutraliteit. V* Groote varwaohtlnpn,, De liberalen hebben van de komende verkiezingen igroote verwachtingen. In -een te Rijswijk gehouden vergadering voorspelde de heer Boon, de secretaris van de Liberale Staatspartij, dat de Soc.- Democraten op 3 Juli geklopt zullen wor den en dat do rechtsche partijen geen meerderheid zullen halen,® m.a.w. min stens 5 zetels zullen verliezen. En dat, ondanks dei stemmenversnip- piering, waarvan naar de heer Boon zelf verklaarde met name de Liberale Staats partij te lijden heeft, terwijl de groot© partijen daarvan profiteered Moed geeft tien vooruit zegt het spreek woord. Maar ©en ander spreekwoord zegt, dat men aan vogels in de lucht bitter weinig heeft. Hoe dit zij, uit deze optimistische voor spellingen blij let wel dat er van verschil lende kanten hard gewerkt wordt en dat het dus ook voor ons zaiak is om niet achter te blijven. Vooral aan het stille werk zal de grootste aandacht geschonken moeten worden. Huisbezoek, systematisch huisbezoek waarbij hef geheele terrein wordt afgie- vischt, is noodzakelijk. De Antirevolutionaire beginselen moe- ten worden gepropageerd, de Antirevolu tionaire .politiek verdedigd en de naam van onzen eersten oandidaat, (Jen heer J. J. C. van Dijk, naar allo kanten uitgeklonken. DE VERKIEZINGEN IN ENGELAND. Wiinst der arbeiderspartij!, verlies der conservatieven. De verkiezingsdag zette gisteren in met prachtig weer. De meeste werkgevers heb ben hun personeel in de gelegenheid ge steld om tijdens, de werkuren ter stembus te gaan. Het aantal kiezers bedraagt 28 millioen, waarbij 7 millioen nieuwe kiezers, waar van1 meer dan 5 millioen vrouwen, die voor de eerste maal stemmen. Dit aantal is zo© groot, doordat ook vrouwen het kiesrecht, op '21-jarigen leeftijd kregen. In totaal is het aantal vrouwelijke kie zers ongeveer anderhalf millioen grooter dan het aantal mannelijke. Het was iets. heel natuurlijks, een agent van politie een zestal babies in hun kinderwagens buiten het stembureau te zien bewaken, terwijl de moeders haar stem uitbrachten. Er was voor deze verkiezing in Enge land weinig animo-. De grootste oorzaak van de lauwheid, van het publiek is hierin te vinden, dat het zich maar heel weinig meer interesseert voor de- parlementaire partij-politiek, en alleen wanneer een zeer duideljjlfc tot zijn recht komend, actueel nationaal belang op het spel staat, maakt het zich warm voor verkiezingen. Dat deze onverschilligheid een gunstig© factor is voor lie labourpaxtij1, spreekt vanzelf. Het zijn steeds, d.e socialisten, die het trouwst naar de stembus, trekken, en ziji profiteeren bij iedere verkiezing van de laksheid der anderen. Bij het kennis nemen van de uitslagen diene .men het volgende te bedenken: In Engeland komt op ieder district een afgevaardigde, in overeenstemming met het oude stelsel der enkelvoudige kiesdistricten. Deze zijtn zeer ongelijk be volkt. Het gemiddelde aantal kiezers per district bedraagt thanls ongeveer 30.000 doch er zijn districten met 15.000 en andere met 60.000 'kiezers. Er bestaat dus. steeds een volslagen wanverhouding tusschen de totalen van de op elk der partijen uitgebrachte stem men en het aantal door elk harer verover de mandaten. In het laatste parlement hadden de conservatieven ruim 200 zetels meer dan de liberalen èn de socialisten te zamen; ziji vormden ongeveer twee derden van het lagerhuis. En toch hadden zij bij de verkiezingen in 1924 nog niet de helft van-het totaal der uitgebrachte stammen op zich vereenigd. Bovendien onderscheidt het kiesstelsel in Engeland zich van het oude stelsel in Nederland, doordat direct een caudidaat, die eeqp relatieve meerderheid heeft, gekozen wordt verklaard. Herstemmingen worden niet gehouden. Worden in het meerendeeil der districten meer dan twee candidaten gesteld, dan zal dus een z.eer groot aantal personen, die minder stemmen gekregen hebben dan de gezamenlijke tegencandidaten, in het lagerhuis komen. De uitslag is natuurlijk nog niet vol ledig bekend, daar de uitslagen van de meerderheid der graafschappen, waar de conservatieven over het algemeen het sterkst zijn, nog niet bekend zijn. De uitslag van vannacht half twee was: Arbeiders 46 Conservatieven 34 Liberalen 7 Onafhankolijiken 4 De arbeiders winnen 22 zetels, de con servatieven verliezen er 25. (Men zie verder onder Telegrammen.) Rede van President Hoover. President Hoover heeft gisteren bijl de plechtigheid tot herdenking van de in den oorlog gevallenen een rede gehouden, waarin hij! zeide, da,t de overlevenden hun dank tegenover de gevallen broeders moeten bewijizen, door een vermindering van de bewapening en de bevordering van den vrede. Ondanks de aanvaarding van het Kel- logg-pact tot uitbanning van den oorlog, gaan de natiefe voort, ha ar bewapening ter zee te versterken, zoodat de wed strijd in de vlootbewapening nog steeds voortduurt. Het wantrouwen tus'schen de volken zal niet verdwijhen zoolang aan de zen wedstrijd geen einde is gemaakt. Daarom heeft do Amerikaansche regee- ring een nieuw programma tot beperking van de bewapening voorgesteld. De V.S. willen weten of 'het, Kellogg-pact als een politiek' feit kan .worden beschouwd, of dat men tot een verdere bewapening ver oordeeld blijft. Ook in andere opzichten moeten de vol ken hun onderhandelingen in een geest van rechtvaardigheid voeren. De Belgische regeering en het Viaamsche vraagstuk. Uit Brussel wordt gemeld, dat de mi nisters in hun jongste bijeenkomst vrij1 langdurig, over het bijl de verkiezingen van Zondag 1.1. door de Viaamsche Na tionalisten behaalde isucoesi hebben g©- siproken. In den vooruitgang dezer partij! z.ien zij' een gevaar voor het behoud van den huldigen statu;© van het Belgische Konink rijk, aan welk gevaar sommige leden van 't Kabinet-Jaspar tot dusver weigerden te gelooven. De regeer tag was dan. ook eensgezind oim ia te zien, dat met de oplossing Binnenland. De Landbouwtentoonstelling te Goes. Ingebruikneming nieuwe Geref. Kerk te Vlissingen. Een drama te 's Gravenhage. Vergadering Chr. Boeren- en Tuinders- bond. De Nederl. Christen Vrouwenhond. Veel aardbeien in Kennemerland ver wacht. Buitenland. De verkiezingen in Engeland. President Hoover over de ontwapening. v.an het Viaamsche vraagstuk niet langer meer mag worden getalmd. De Viaam sche ministers maakten van 'deze gelegen heid gebruik om aan te dringen op de toepassing van de bestaande Taalwetten in afwachting dat deze nog verder worden aangevuld. De herstel-besprekingen. In verband met de bereikte overeen stemming inzake de herstelkwesti© wordt van Duitsche zijde het volgende medege deeld. Het plan-Dawes blijft van kracht tot 1 Sept. a.s., op welken datum het door het plan-Young in zijn nieuwen vorm .vervangen wordt. Een overgangstijdperk maakt het moge lijk tegemoet te komen aan de behoeften die ontstaan bij het overgaan van het eene stelsel naar het andere. Ten aan zien van dit overgangstijdperk heeft een speciale afrekening plaats. De getroffen regeling houdt in hooge mate rekening met den politieken toe stand. Dit zal in het rapport der des1- fcundigen ondubbelzinnig tot uiting ko men. 1 ken koestert algemeen de hoop, dat men in de eerstvolgende dagen tot over eenstemming zal 'komen ook voor de nog hangende kwesties. De „Times" meldt uit Parijs, dat d e overeenstemming tusschen de deskund gen berust op de voorwaarde, dat he.. Rijinland per 1 Sept. a.s. ontruimd zal worden, zoodat na dit tijdstip geen verdere onkosten voor bezettingstroepen noodig zjj'n. De Engelsche regeering heeft de Fran- sche regeering medegedeeld, dat de Brit- sche troepen in elk geval voor den be paalden tijid uit het Rijnland zullen wor den teruggetrokken. De overeenstemming tusischen de des kundigen berust op de vervroegde ont ruiming van het Rijnland en hangt nog af van het vraagstuk der vergoeding aan België voor de Duitsche bezetting egel- den. 'Natuurlijk zijn het de regeeringen, die tot de ontruiming van het Rijnland moe ten besluiten. De huidige stand v'an zaken maakt een slagen van de conferentie der deskundigen, ook volgens de meening van vooraanstaande deskundigen .zelf, zeer waarschijnlijk. Korte berichten. Tengevolge van de hittegolf die langs een gedeelte van de kust van den Atlantischen Oceaan in Amerika heerscht, zijn twee personen overleden. In de ste den zouden nog meer slachtoffers van de hitte gevallen zijd. De definitieve cijfers over 'de onder steunende werkloozen in Duitschland op 15 Mei 1929 tonnen, dat de werkloos heid in de eerste helft van Mei weer aanzienlijk is verminderd en wel van 1.126.000 tot 927.000, d.i. 17 pet. De Koning van Engeland is weer ongesteld geworden en moet te bed blij ven. Uit 'Gharleville wordt gemeld, dat er in de Ardennen verschillende gevallen van pokken zyta voorgekomen. Alle voor zorgen zijln genomen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1929 | | pagina 1