No. 201
Donderdag 30 Mei 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Co's BANK-GOES
Ds PI ETER VAR DUKE
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contróle
FEUILLETON.
EN ZIJN GEMEENTEN.
V
Bereid met KAR-FtfiEL-PO Schitterende resultaten
N.V. VEEVOEDERFABRIEK „ZEELAND" - GOES - Telefoon 162 J
ALLE
per 1 JUNI vervallen
worden verzilverd door
Einde.
D irecteur- H oof dredacteur
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange t/orststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
fye Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers fO.Of
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cf
Bij abonnement belangrijke korting.
Waarom dat niet verteld?
De voormannen van de Staiatk. Geref.
partij weten van de A.R. partij' niets,
maar dan ook' niets goeds' te vertellen.
Zij hebben alleen critiek.
Wanneer men leest wat van die zijde
geschreven wordt en wat door de hee-
ren Kersten en Zandt in de Tweede Ka
ïnier gesproken werd, dan blijkt dat de
scherpste pijlen altijd gericht werden op
de A.R. partij!, tot groote vreugde van de
linfcorzijde, die zulk een broederstrijd wht
gaarne ziet, en die zeer goed begrijpt, dat
op deze wijize de kracht van hen die voor
de toepassing van de Chr. beginselen het
pleit voeren, wordt verzwakt.
Nu kan critiek, mits het opbouwende
critiek is, goed zijb, en noodzakelijk.
Ook de A.R. partij bestaat uit zondige
menschen, die het hebben te belijden dat
zelfs hunne beste werken onvolkomen
zjjn en met zonde besmet.
Ook de A.R. staatslieden maken fouten
en er is niete tegen, dat daarop gewezen
wordt.
Maar z ooials gezegd, dan behoort toch
altijd de critiek een broederlijk karakter
te dragen. Terwijl daarnaast ook' de waar
deering voor wat gedaan en bereikt werd,
diet achterwege mag blijiven.
En er valt toch ook nog wel iets
ta waardeeren.
Of is het niet van beteekenis dat de
Antirevolutionairen jaar in jaa'r uit, als
Onverdra.agzamen worden uitgekreten? Dat
is toch een hewijls', dat zij wel degelijk
voor hunne beginselen opkamen!
Is het niet van beteekenis wat van A.R.
zijde gedaan werd voor het Christelijk On
derwijs
Verdient het geen waardeering dat door
de A.R. voormannen voortdurend getracht
werd de Christelijke grondslagen van ons'
volksleven te beschermen en te verster
ken, dat tegenstand werd geboden tegen
alles wat het Christelijk huwelijk kam
ondermijnen en het gezinsleven verscheu
ren?
Is het niet de mioeite waard, wat gedaan
werd voor de bevordering van de Zon
dagsrust?
In dit verband m'oge worden herinnerd
aan het kortstondige ministerschap van
Mr Rutgers in 1925.
Er zou te Purmerend een landbouwten
toonstelling worden gehouden met daar
aan verbonden een sportfeest op Zondag.
Voor dit feest werd aangevraagd het
terrein van de R.H.B. School daar ter
plaatse, maar Minister Rutgers, die niet
wenschte mee te werken om den Zondag
te ontheiligen, gai een weigerend ant
woord.
Veel heeft Minister Rutgers en hebben
de andere ministers uit het Kabinet-Colijh
in deze richting niet kunnen doen.
Dank ziji het optreden van Ds Kersten,
die daarbij den steun had van Communis-
itoo?
A. M. WESSELS.
4.) 1
En zoo ïs het oolk gebeurd. Met al
gemeen® stemmen werd goedgekeurd, dat
Van Dijike op de vergadering van den
Kring van Gemeenten zou verschijnen, dm
naai' artikel 8 te worden onderzocht
Als proefpredikatie kreeg hij Joh. 13
vs. 7: „Wat Ik doe, weet gij nu niet,
maar gij zult het na dezen verstaan". Met
algemeen® stem'men werd hg toegelaten.
De dag der bevestiging te St. Philipisl-
lamd werd bepaald op 10 Maart 1849,
Ds Ledeboer bevestigde hem onder enor
me belangstelling van nabij en verre,
's Middags deed Ds Van Dijks zijn. intrede
roet 2 Oor. 3:5. „Niet dat wij van ons
zelve bekwaam srjn jets te denken, als uit
ons zeiven, maar tmta beWaamheid ibl uit
God,"
Nu werd de invloed van Ds Pieter van
Dijke met den dag grooter. Overal werd
hij geroepen om te prediken em de Sacra
menten te bedienen.
Want hij was nu predikant in den vol
len zin des woords.
Ini zijn ambtsbediening wtó Dk Van
Dijke zeer spaarzamelijk met de bediening
vani het H. Avondmaal. Hij was altijd
zoq bevreesd om er aante beginnen,
omdat hij maar al te dikwijls zag „dat er
tuog zqovelen aanliepen, die als honden
ten en Socialisten, werd het Kabinet-Colijln
tot heengaan genoopt.
Maa$ wat het deed en wat het blijkens
de troonrede voornemens was te deen,
verdient toch erkenning en waardeering.
Dat Ds Kersten en zijne vrienden cri-
tiseeren, goed.
Maar waarom dan ook niet verteld wat
gedaan werd en wat men nog had mo
gen verwachten?
Critiek kan goed zijd.
Maar met critiek alleen komt men niet
verder.
Dat is de laatste 4 jaar wel gebleken.
De linksche partijen verkneukelden zicb
toen Ds Kersten hen hielp om het Chris
telijke Kabinet dat zich in de eerste
troonrede zoo kloek en positief had uit
gesproken, ten val te brengen.
Zij wreven zich de handen van plezier
telkens weer ais ze zagen dat Ds Kersten
de A.R. partijl te lijf ging
Maar het volk, dat God vreesde, had
geen reden óm te juichen.
Het gevoelde dat door deze eenzijdige
en vaak onbillijke critiek' de christelijke
beginselen, niet gediend werden.
Zee uwsch-Vlaanderen.
In „Het Volk" wordt er op gewezen1,
dat er ondanks alle plannen en com
missies enz. toch nog zoo weinig voor
Zeeuwsch-Vlaanderen gedaan wordt.
„Waterstaat zegt het blad, is in het be
zit van ©enige goed gefundeerde advie
zen om het kanaal te graven en de ta
rieven te Verlagen. Deze adviezen wor
den ernstig, heel ernstig, diep ernstig be
studeerd en intusschen gebeurt er niets.
Minister Van der Vegte geeft audiënties
aan Zeeuwsch-Vlaamsche heeren, die hem
vragen: „Och, doe toch eens wat" en
zijn antwoord is: „Ik overweeg".
Het zal noodig zijn, dat na 3 Juli een
bewindsman optreedt, die huishoudt on
der de droogstoppels van ons meesit-Ver-
bureaukratiseerde Departement."
Het is inderdaad noodig, dat er eens
een anderen, wind gaat waaien etn dat i'n-
plaats van allerlei toezeggingen en over
wegingen nu eens daden gezien worden.
In verband daarmede noodigen wij' dan
ook de kiezers uit straks hun stem uit
te brengen op den heer J. J. C. v an:Dijk,
No. 1 van de Zeeuwsche A.-R. candi-
datenlijst.
De heer van Dijk is een uitermate
practisch man, die zich niet aan theo
retische bespiegelingen te buitien gaat,
maar die de kunst verstaat de dingen
zakeljj'k te behandelen.
En waar het zijn voornemen is, zich
straks in de Zeeuwsche toestan
den in te wenken en meer speciaal
aan de Zeeuwsche belangen aan
dacht te schenken, daar kan het wel
niet anders of zijne verkiezing moet in
aanzaten, aten en dronken en teruggin
gen," nieit onderscheidende het lichaam
des Hoeren.
De Heilige Doop te bedienen was' hem:
echter een groot voorrecht. Duizenden
kinderen zijln door Ds van Dijke gedoopt,
soms wel 40 50 per dag, omreden dat
het aantal Van Dvjfciaansche gemeenten
grooter werd en er telkens nieuwe plaat
sen bijkwamen.
Meermalen preekte hij ook in de open
lucht. Dan stond hij op een boerenwa
gen en sprak zoo het volk toe, dat van
uren ver kwam loopen om hem te hoe
ren,.
Zijn grootste Gemeente was! die van
Middelburg, die ruim 1000 zielen telde.
Een zware slag trof Ds Van Dijke toen
in 1853 zijn vrouw stierf.
Daar Ds v. Dijke een dagje ouder werd.
raadde zijn .vriendenkring hem ban, zich'
te Middelburg te komen, vestigen.
Hij zou dan vanuit Middelburg zijln
gemeenten gemakkelijker kunnen bezoe
ken. Na lang aarzelen besloot bij daartoe
eni vestigde zich in 186? in Zeeland^
hoofdstad.
Den 12en Juni van dit jaar trad, tóf
wederom in het huwelijk met Janna Wil-
helmina Meyer.
Vanuit Middelburg 'reisde hij nu overal
heen. Zijn predifcantsgewaad, korte broek
steek en bef, had hij overal aan. Zoo kon
men hem zien loopen in het groote Rot
terdam of Drente of andere plaatsen in
Holland, waar hij heentrok.
Het centrum Middelburg beviel hem
echter niet en na 15 maanden trok hjj
weer naar St. Philipsland terug.
Toen Ds Van Djjke stierf had hg 20 ge-
het belang van Zeeland, meer spe
ciaal ook in het belang van
Zeeuwseh-Vlaanderen worden ge
acht.
Daarom straks gestemd op den heer J.
J. C. van Dijk, Nr 1 op de lijst van
Antirevolutionaire candidate!.
Blflgekerkc.
De actie van „Volksonderwijs" tegen de
te stichten Herv. Christelijke school te
Biggekerke heeft niet tot het gowenschte
doel geleid.
De roerende circulaire, waarop wij on
langs de aandacht vestigden, vermocht
blijkbaar niet de harten van de ouders te
vermurwen.
De verminkte Bijbelteksten, die dienst
moesten doen om de openbare school te
beschermen, bleven zonder uitwerking.
De aanvraag om medewerking voor het
stichten van een Christelijke school bleef
gehandhaafd en de Gemeenteraad besloot
in zijn Maandag gehouden vergadering de
openbare school, die straks geen leerlingen
meer zal tellen, op te heffen.
Het ideaal: de bijzondere school regel,
de openbare school aanvulling, begint
steeds meer verwerkelijkt te worden.
Ondanks de actie van „Volksonderwijs"
Zware onweders in Frankrijk.
De groote hitte, die in Frankrijk
heerscht in Parijs steeg de warmte tot
ruim 29 graden in de schaduw heeft
zware onweders ten gevolge gehad. In
Straatsburg sloeg de bliksem in de was
fabriek „Xaver-Metz" in, die geheel af
brandde.
Zware regens vielen in Clermont en om
geving. Het water en straatvuil drong vele
woningen binnen, die ontruimd moesten
worden. In Chamalierès werden de straten
door snelle beken overstroomd. Ook hier
moesten verscheidene huizen worden ont
ruimd.
De herstelbesprekingen.
De Duitsche hersteldelegatie heeft de
volgende verklaring bekend gemaakt:
De deskundigen der crediteurstaten en
de Duitsche deskundigen hebben zicb
reeds sinds eenigen tijd bereid verklaard
de Amerikaansche cijfers van 2050 milli-
oen mark, zooals voorgesteld door A.
Young, den voorzitter der conferentie, te
aanvaarden, hoewel er met betrekking tot
enkele vragen van interpretatie nog geen
overeenstemming bestond. Deze meenings-
verschillen zijn thans uit den weg geruimd
en er is een interpretatie gevonden, welke
voor beide partijen aannemelijk is met
voorbehoud echter van die reserves, die
nog op een beslissing wachten.
Volgens een Havastelegram is men nu
ook in de kringen der geallieerde deskun
digen vrij optimistisch gestemd. Men hoopt
vandaag de bespreking over de Duitsche
reserves te kunnen beginnen en dan tegen
het einde der week nog tot een principieel
accoord te komen. Volgende week zou men
dan den definitieven tekst van het accoord
vaststellen.
Kamer en Senaat in België.
De roode verliezen.
De officieele uitslag der verkiezingen in
België is thans volledig bekend. De nieuwe
ZEELANDS OPFOKVOERf
MERK V.P.Z.
No. I (eerste 4 weken)
per 50 K.G. f 12.00
25 6.50
10 3,20
5 1.80
2 0.90
No. 2 (4 tot 8 weken)
per 50 K.G. f 12.00
25 6.50
10 3.20
5 1.80
2 0.90
No. 3 (8 weken en ouder)
f 12.00 Y
per 50 K.G.
25
10
If 5 m
2
n
w
11
li
alles Inclusief verpakking, franco GOES
6.50
3.20
1.80 A
0.90 J
Wederverkovpers en door de V.P.Z. Erkende Hoenderparkhouders speciale conditiën
Voor nadere inlichtingen wende men zich tot de
meenten, waarover hij als hetofd stond.
Eens of tweemaal per 'jaar hield hij ver
gadering met hen, om kerkelijke belangen
te bespreken.
Het jaar 1883 werd echter zijn sterf
jaar. Reeds in 1878 begon de zwakt© zich
te doen gelden, maar in 1882 werd zijn
laatste arbeid verricht.
Hij ging op reis naar Benthuizen, waar
Ds Ledeboer gestaan had. Dit zooi zijn
laatste prediking zijn. Op 30 Juli preekte
hij daar 3 maal. Na een paar dagen
uitgerust te hebben, werd Woensdagna
middag 2 Aug. nog een dienst belegd,
waar hij nog 50 kindoren doopte.
Daarna trok hij naar Moerkapelle, doch
zijn krachten lieten hem niet meer too
oma daar te prediken. Wel kwam men
met vele kinderen naar de woning waar
hij logeerde, die hij doopte, en gevestigde
in dit woonvertrek nog 6 nieuwe lid
maten.
Na een sukkelende reis kwam hij 10
Aug. thuis.
Hij moest naar bod gebracht, wat zijn
sterfbed werd. Op Zaterdag 3 Maart ging
hij de eeuwige Heerlijkheid in.
Donderdag 8 Maart 1883 werd hij begra
ven. De ontroering in het land was alge
meen.
Door twaalf ouderlingen der diverse ge
meenten werd hij grafwaarts gedragen.
De groote menschenmenigte, dia aanwe
zig was, getuigde wel dat een groot man
was heengegaan.
Op zijn graf, dat nog wel vaak door per
sonen die met hem sympathiseerden
werd bezocht, ligt een groote gedenksteen,
miet dit grafschrift:
„Hier rust het stoffelijk overschat van
den Weleerw. Heer Ds Pieter van
Dgke, in zijn leven van God geleerd
en geroepen Leeraar in verscheidene Ge
reformeerde gemeenten, zoo in Zeeland,
als in Holland en Drenthe.
2 Krom 24:16. Phil. 1:21.7!
Evenals bij Brafcel, Lodensteijn, enz.
verschenen er ook grafdichten op dezen
meikwaardigen Zeeuw, die duizenden ver
eerders naliet.
Een dezer luidt als volgt:
Past het niet Christenmensch! om bitter
lijk te weenen
In droefheid neer te zien, op dezen kouden
zerk?
Een trouwe dienstknecht Gods, ligt onder
deze steenen
Terecht een pronkjuweel voor 's Heeren
volk en kerk.
Een ieder die hem kende, moet dit van
hem getuigen.
Ras als zijn mond maar sprak, men beefde
voor zijn woord
Van prediken hield hij veel, om zondaars
't overtuigen
Al wat hij leerde en deed, werd minzaam
aangehoord.
Nu echter spreekt hij nog, al is zijn mond
gesloten
De leering die hij gaf, doet zeker nog haar
kracht
In de harten van Gods Volk, is zij nog niet
besloten
Jaagt toch zijn leering na, geeft daarop
zeker acht,
Kan dan niet meer zijn mond, tot u en mij
getuigen,
En zwijge Gade stil, leert voor Zijn wil u
buigen.
Binnenland.
Voorstellen voor do zitting der Prov. Sta
ten van Zeeland (verlaging tarief veer
dienst KortgeneWolfoartsdijk).
Bosch-, veen- en oudere branden.
De spoorwegdirectie en de overweg te
RiLland-Bath.
Buitenland.
Mislukte Oceaan-vluchten.
De officieele verkiezingsuitslag in België.
Overeenstemming bij de herstelbesprekm-
gOU? |i
Kamer zal samengesteld zijn uit 76 katho
lieken (vroeger 78), 28 liberalen (23), 70
socialisten (78) en li frontisten (6) en 1
communist (2).
Bij deze berekening is V. de Lille, de te
Brugge gekozen candidaat bij de katho
lieken geteld.
In den Senaat hebben de katholieken en
liberalen hun stellingen behouden. De so
cialisten verliezen er drie zetels ten gunste
van de Vlaamsche frontisten.
De regeering vergaderde gisternamid
dag om den politieken toestand te bespre
ken en besloot in principe niet af te treden
Iet wat vermakelijk is de voorlich
ting, die het soc.-dem. dagblad „het Volk"
te dezen opzichte aan zijn lezers geeft.
„Onze partijgenooten weten hun sterken
vooruitgang niet volledig te handhaven.
De Belgische partij ongeschokt.
De Katholieken vooral in Vlaanderen
verslagen."
Aldus schildert „Het Volk" in enkele
krachtige lijnen den uitslag van de verkie
zingen in België.
Deze uitslag is volgens de laatste offi
cieele berichten echter:
Katholieken vroeger 78 zetels, thans 70.
Socialisten vroeger 78 zetels, thans 70
De eersten zijn volgens „Het Volk" ver
slagen.
De tweeden hielden hun positie onge
schokt.
Dat noemt men voorlichting van bewus-
tenl 1
Mislukte Oceaanvluchten.
Reuter seint uit Old Orchard (Am.):
Zoowel de „Oiseaü jaune", het vlieg-
De Van Dijkiaansche Gemeenten, die
in 1883 bjj zijn dood bestonden, waren:
1. St. Philipsland, 2. Middelburg, 3. Krab-
bondijke, 4. Rilland, 5. Hoedekenskerke,
6. Goes, 7. Iers eke, 8. Poortvliet, 9.
Scherpenisse, 10. Bruinisse, 11. Nieuwer-
fcerk, 12. St. Annaland, 13. Oosterland,
14. Genemuiden, 15. Benthuizen, 16. Moer-
capolle, 17. Zuidwolde, 18. Oudewater,
19. Amerongen, 20. IJselstein.
Deze twintig werden nu bediend door
Ds Jansen en Ds L. Wijting. Nog kwamen
er eenige leeraars bij, o«a. Ds Boone, Djï
Roelcfsen, enz.
Totdat er onder deze gemeenten 'n
Bcheiding kwam.
Ds Kersten deed zijn. intrede op dit
kerkelijk erf
Deze bepaalde zijirr richtingstip*
pelde eenige lijtnen uit
Gevolg was, dat er een scheiding kwam,
want Ds Boone wilde niet mee vereenigen
en ging apart.
En zoo zien we heden ten dage 2 groote
richtingen onder de Oud-Gereformeerden,
die oorspronkelijk één waren, n.l. de rich
ting Kersten en de richting Boone.
Deze kerkelijke stroomingen hopen wij
nader te bezien en een statistiek van bei
de richtingen te leveren.
Tevens hopen wif dan oofc de „Neder-
landsche Gereformeerde Gemeenten" eenS
onder het oog te nemen, waarvan zekere
Ds L. Frandke, vroeger arbeider te Co-
lijhisplaat, een der leidera ia.
