No. 199 Dinsdag 28 Mei 1929 43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE&Co's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 JUNI vervallen
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG»
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.0.'
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
S temb us v er w ach t i n g e n.
Er zijn in ons land twee partijen, die
het niet onder stoelen of banken steken
dat zij van de komende verkiezingen
groote verwachtingen koesteren, n.l. de
liberale staatspartij en de S.D.A.P.
Van de zijide der liberale staatspartij!
is nu reeds meermalen uitgesproken, dat
uit verschillende omstandigheden blijkt,
hoe sterk de kiezerlsi zich tot deze partij
voelen aangetrokken, terwijl de voorman
nen van de S. D. A. P. er op schijnen
te rbkenen dat ze in zeeir korten tijd zelfs
de R.K. "Staatspartiji die thans nog een
voorsprong heeft van 6 zetels, over het
hoofd zal zijn gegroeid.
Nu willen we de juistheid vau deze
voorspellingen niet betwisten, maar er zij'n
toch omstandigheden, die eenigen twijfel
kunnen wekken.
Er zullen, dat staat nu reeds vast,
straks weer een groot aantal stemmen
worden verknoeid.
Namen het vorig jaar 31 partijen of
groepen aan de verkiezingen deel, dit
maal bedraagt het aantal gegadigden nog
3 meer.
Van deze groepen zijn er verschillende
die geen .schijn van kans hebben de voor
geschreven 75 pet. van den kiesdee-ler
te halen, zoodat de stemmen die ze ver
krijgen als weggegooid kuipen worden
beschouwd.
En nu wil het geval, dat de meeste
van deze dwergpartijtjes moeten visschen
in het liberale vaarwater. Er zullen dus
heel veel liberale stemmen ongebruikt
verloren gaan.
Alleen dit feit kan reeds twijfel doen
wekken aan de juistheid der liberale voor
spellingen.
Met de S. D. A. P. staat het anders.
Zij hoeft van de verbrokkeling weinig
last. Zal er waarschijnlijk zelfo van pro-
fileeren, evenals in 1925, toen haar op een
overschot van 27441 stemmen 2 zetels
werden toegewezen.
En daarbij komt, dat als men de berich
ten in de socialistische pers gelooven
mag, de geestdrift in en om de S.D.A.P.
grooter is dan ooit te voren.
Wanneer we ondanks dit alles toch
niet geneigd zijn de overwinningsbulletins,
die dagelijks worden verstrekt, als vol
komen betrouwbaar te erkennen, dan
komt dat omdat we het voorbarige gejuich
niet voor de eerste maal hooren.
Een .paar dagen geleden kon men in
„Het Volk'' lezen, dat in België zelden
een verkiezingscampagne zoo geestdriftig
gevoerd is als thans het geval was. „Wat
onze partijl betreft zoo heette het let
terlijk is ieder optimistisch en wordt
nieuwevooruitgang verwacht."
En het resultaat was, dat de Socialisten
6 of 6 zetels v er lor en.
N a zeggen wij niet, dat het hier ook zoo
zal gaan. We verwachten dat zelfs niet.
Maar we nemen ook maar niet voetstoots
aan, dat de S.Ö.A.P. ten onzent zulke
geweldige sprongen omhoog z.al maken.
Natuurlijk schrijven ,wij dit niet om
de Antirevolutionaire jjarcij tot vermin
derde activiteit aan te sporen.
Integendeel, wij wekken èn de besturen
van onze kiesvereenigingen, èn de kie
zers individueel op, om1 in de 5 weken,
die .ons voor den verkiezingsdag nog res
ten, .alles te doen wat mogelijk is, om
de positie van de A.R. partij te sterken.
Er moeten vergaderingen worden geh
houden om de kiezers in te lichten en
voor te lichten.
Er moet lectuur worden verspreid.
En dan moei er 'huisbezoek wor
den gedaan. Getracht moet worden in rus
tig persoonlijk gesprek de kiezers te over
tuigen van de groote beteèkenis der A. R.
beginselen voor land en volk.
Hoe staan onze kansen?
Op de vraag ons meermalen gedaan,
hoe de A.R. partij! er bij1 de a.s. verkiezin
gen voorstaat, of zo opnieuw verlies zal
hebben te boeken, dan wel of ze één
of meer setels zal winnen, kunnen we
geen afdoend en bevredigend antwoord
geven.
Niemand, hij mag dan nog z,op goed
op de hoogte zijn, kan zeggen, wat de
stembus zal brengen.
Men kan alleen pp'indrukken wer
ken en gezien die indrukken gaan gissen,
maar ook van dit gissen geldt, dat het
kan missen.
Wel kan worden gezegd dat er moed
gevende verschijnselen zijn.
Wij hebben nu niet althans nóg niet
als in 1905 en 1925 de geweldige per
soonlijke hetze tegen onze voormannen,
zoodat de kiezers meer nuchter kunnen
oordeelen. En de ervaring heeft geleerd,
dat naarmate de kiezers meer nuchter zijn,
ze ook meer geneigd zijn de A.R. candi-
daten te steunen.
En dan mag de onlangs gehouden De-
putatenvergadering zéker ook als een
moedgevend verschijnsel worden aange-
merkt.
Veel zal er nu van afhangen of er ge
werkt wordt, intensief gewerkt, rustig
maar krachtig en zonder ophouden.
Verstaan moet worden, dat een klein
stemmenverschil van groote beteefcenis
kan zijn. Met 12000 stemmen .meer hadden
we in 1925 de 14de zetel gehad. Zoo kan
oofc nu het verlies van een betrekkelijk
klein aantal stemmen het verlies van ©en
zetel tengevolge hebben, terwijl omge
keerd een betrekkelijk kleine toename van
het stemmental ons een nieuwen zetel
kam bezorgen.
Laat onze provincie daartoe het hare
bijdragen.
Aam voorspellingen 'hebben wijl niets.
Er moet worden aangepakt, zóó dat we
met vrijmoedigheid Gods zegen op ons
werk kunnen vragen en dat we straks,
den uitslag, hoe die dan ook moge zijn,
in Gods hand kunnen stellen.
De warmte in Engeland.
Het is gisteren ook in Engeland ondra
gelijk warm geweest en op tal van plaat
sen werden Mei-reeords gebroken. In het
Zuiden en Westen ontlastten zich zware
onweders, vooral te Chelmsford in Essex,
waar tevens een huis afbrandde na het
inslaan van den bliksem, en te Uxbridge
in Middlesex, maar ze gaven weinig da
ling van temperatuur en 1 uur later was
de lucht weer strak blauw. In Londen zijn
reeds eenige menschen met zonnesteek be
handeld, wat in Mei nog zelden voorge
komen was.
Zwaar onweer in de omgeving van
Hamburg.
Uit Hamburg wordt gemeld: Boven
Vierlanden en Bergedorf heeft Zaterdag
middag een hevig onweer gewoed, zooals
dit in deze streek nog nooit voorgekomen
was. Het onweer, begeleid door een he-
vigen hagel, duurde een half uur, en
richtte veel schade aan. De bloesems der
vruchtboomen werden totaal vernield. De
groente-aanplantingen eveneens. Alle glas
ruiten van de kassen zijn door den hagel
stukgeslagen. De lager gelegen deelen van
Bergedorf staan een halve meter onder
water. De wervelwind aan de beneden-
Elbe heeft naar schatting voor' ongeveer
een half millioen mark schade aange
richt.
Schip vergaan op de kust van Alaska.
Het Japansche radio-station te Yoko
hama heeft gisternacht S.O.S.-signalen
opgevangen van een stoomschip, genaamd
„Aloet", van onbekende nationaliteit, dat
in de nabijheid van Alaska zou zijn ver
gaan. Er doen geruchten de ronde dat een
Amerikaansch stoomschip 300 passagiers
van het schip zou hebben kunnen redden,
terwijl nog 160 passagiers vermist zouden
worden. Waarschijnlijk is het schip op
een rots geloopen en in tweeën gebroken.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
De oogst in Rusland.
Do in Mosco'j. ontvangen berichten, over
den oogst uit de-verschillende streken der
Sovjet Unie luiden in het. algemeen gun
stig. Uitzondering maken de Noordelijke
Kaukasus en het Kabangebièd, waar men
hij gebrek aan zaadkoren nog lijdt onder
de gevolgen van den slechten oogst van
het vorig jaar. Enkele streken van centraal
Rusland hebben reeds te lijden onder de
voortdurende droogte en de warmte. In de
steden en de industrie-districten wordt
zooals gewoonlijk de voedselvoorziening
moeilijker in de laatste maanden voor den
oogst. Overal moet de menigte uren lang
op voedsel wachten; hier en daar heerscht
gebrek aan vleesch. Brood wordt slechts
op kaarten verstrekt.
Een millioenen-oplichfer aangehouden.
Op last van de Antwerpsche justitie is
aangehouden een zekere Joosen, vroeger
directeur van de scheepswerven te Schas-
ten hij Antwerpen, die 'beschuldigd wordt
van oplichtingen, welke raillioenen zou
den bedragen.
Joosen bewoonde vroeger een groote
villa te Scliasten, maar was, sedert de
scheepswerven failliet werden verklaard,
naar Antwerpen verhuisd. J. stichtte
vroeger verschillende maatschappijen; hij
wist een tijdlang het vertrouwen te winnc-n
van vooraanstaande families uit de Ant
werpsche omgeving, met het gevolg dat
deze verscheidene millioenen zouden ver
loren hebben.
Ook J. geraakte in groote financieele
moeilijkheden en naarmate deze grooter
werden, schijnt Joosen meer en meer on
geoorloofde middelen gebruikt te hebben,
hetgeen de Antwerpsche justitie eindelijk
de gelegenheid gaf tegen hem op te treden.
Socialisten vragen lintjes.
Het Belgisch „Staatsblad" bevat de na
men van een aantal gedecoreerden, w.o.
de Katholieke leider, staatsminister dr A..
van de Vijvere, die in -den adelstand werd
verheven met den titel van burggraaf.
Burgemeester Gauwelaert werd bevorderd
tot commandeur in de Leopoldsorde.
Tal van socialistische senatoren en ka
merleden hadden, brekende met een vroe
ger aangenomen houding, volgens welke
zij geen „lintjes" wilden ontvangen, omdat
dit maar goed was voor „bourgois", thans
uit eigon initiatief een deco
ratie aangevraagd. Er waren niet
minder dan 22 honorabelen waaronder
de generaal der roode militie! die een
„lintje" hebben gevraagd engekre
gen.
Proef -met kunstmatige misi.
In de Oost-Pruisische stad Friedlan-d is
een proefneming gedaan op het terrein
van de electriciteitsfabriek om de fabriek
kunstmatig in mist te hullen, teneinde vast
te stellen, of in geval van oorlog dit vol
doende bescherming tegen een aanval uit
de lucht zal opleveren. De proefneming
moet uitstekend zijn geslaagd. De proef
neming duurde een half uur. De kunst
matige mist werd met 6 apparaten opge
wekt en verspreid. 'Gedurende dien tijd
voerden 3 vliegtuigen waarnemingen uit,
waarbij bleek, dat de fabriek in het geheel
niet meer te zien was.
De herstelbcsprekingen.
De bladen zijn algemeen van opinie, dat
Zaterdag een -der belangrijkste, doch ook
een der slechtste dagen van de tbans 13
weken durende deskundigenconferentie is
geweest. Slechts hier en daar ontmoet men
een optimistischer houding, zooals bijv. in
-de „Petit Parisien", welke hoopt, dat in
twee of drie -dagen toch nog wel een over
eenstemming zal kunnen worden bereikt.
Algemeen is men echter van meening,
dat de conferentie nog slechts gered kan
worden „door een wonder -of door een ge
niale gedachte". Ook de Amerikaansche
deskundigen schijnen hun optimisme ver
loren te hebben.
Ondanks het algemeene pessimisme
krijgt men evenwel den indruk, dat. de ge
allieerden niet meer hardnekkig zuilen
blijven staan op hun tot dusverre intran
sigent standpunt.
De verkiezingen in België.
Het Vlaamsch nationalistisch bureau
(frontpartij) geeft thans op: gekozen in de
provincie Antwerpen drie nationalisten, in
Limburg en 'O-ost-Vlaanderen drie, in
West-Vlaanderen drie, in Brabant één,
waarschijnlijk twee. Zij zouden met 11 of
12 man in de kamer komen en 5 of 6 zetels
winnen. Ward Hermans is definitief ge
kozen. De katholieken verliezen waar
schijnlijk twee of drie zetels, -de socialisten
zes of zeven. De liberalen winnen waar
schijnlijk vijf of zes zetels.
Ofschoon de definitieve uitslagen nog
niet hekend zijn, bevestigen de jongste cij
fers, dat de Katholiek-liberale regeerings-
coalitie versterkt uit den strijd is gekomen.
Terwijl zij voorheen over 101 zetels van
de 187 beschikte, zal zij thans waarschijn
lijk 104 of 105 leden in de kamer tellen.
Dit vooral, dank zij den liberalen vooruit
gang. Men kan zich voorstellen, dat de li
beralen, die in 1925 zoowat plat geslagen
werden, -zij verloren van hun 33 zetels
niet minder dan 10 zetels nu jubelen.
In één opzicht echter is do politiek der
huidige regeering afgekeurd en wel op
Vlaamsch gebied. De uitslagen, door de
Vlaamsche nationalisten bereikt, bewijzen
zulks. Volgens de cijfers tot nu toe binnen
gekomen boeken de Vlaamsche extremis
ten over het geheele land een aanwinst
van 50.000 stemmen vergeleken hij 1925,
d. i. 68 pet. groei. Al hadden sommigen,
na de Bormsverkiezing, nog meer ver
wacht, toch is dit resultaat en een verkie
zing als die van Ward Hermans voor de
regeering een zeer pijnlijke vingerwijzing.
In het bijzonder is het dat ook voor de
Katholieke partij. Men mag gerust zeggen,
dat 85 procent -der Vlaamsch nationalis
tische stemmen van Katholieken komen en
dat de Katholieke partij, ondanks allen
verblijdenden aangroei in stemmentallen,
in Vlaanderen niet rijker aan zetels is ge
worden, moet geweten worden aan sterke
ontevredenheid onder de Katholieken over
de Vlaamsche politiek der regeering.
De Katholiek Vlaamsche leider van
Cauwe-laert heeft de-z© les onmiddellijk
begrepen. Hij verklaarde, -dat -de regeering
nog vóór het eeuwfeestjaar 1930 de oplos
sing van het Vlaamsche vraagstuk moet
doorvoeren, opdat Vlaanderen zijn rustige,
gezonde ontwikkeling zóu kunnen krijgen
en de katholieke partij in Vlaanderen weer
tot grooteren opbloei zou geraken.
De zeerocverij in China.
Vrijdag heeft in de buurt van Woe-
soeng, aan den mond van de Whangpoe-
rivier, een hevig gevecht tusschen de
strijdkrachten der Nanking-regeering en
zeeroovers plaats gehad.
De bandieten waren goed gewapend, en
beschikten over een zeer groot aantal klei
ne booten. Zij hadden sedert maanden het
Jangtse-gebied onveilig gemaakt en de
rijke kooplieden beroofd of ontvoerd, ten
einde een losgeld van hen te krijgen. Vele
booten zijn vernield.
Meer dan 1000 zeeroovers z.ijn verdron
ken of bij het gevecht om het leven geko
men. Er werden 250 gevangenen gemaakt.
Korte berichten.
Commandante Evangeline Booth, de
leidster van het leger des heils in de Ver-
eenigde Staten, is Zaterdag door een auto
ongeval ernstig gewond en heeft een -her
senschudding bekomen. Haar toestand
gaat echter bevredigend vooruit en er is
geen reden voor onmiddellijke ongerust
heid.
Zondagmiddag zijn de Fransche gas
ten van dr Eckener per vliegtuig van Ber
lijn te Parijs teruggekeerd. Zij toonen zich
zeer voldaan over hun reis naar Duitsch-
land en de ontvangst, die hun overal was
bereid. Zij zijn uitgenoodigd hun bezoek te
hervatten.
Het seismografisch instituut te Ho-
henheim heeft in den afgeloopen nacht
een sterke aardbeving geregistreerd. -De
haard wordt op een afstand van 8300 K.M.
geschat, vermoedelijk in de Golf van Alas
ka of in het Meer van Gatabië, in Midden-
Amerika.
In de binnenhaven van Frankfurt am
Main is gisterenavond een groote brand
uitgebroken in de opslagplaatsen van ben
zine en petroleum. 'De rookwolken waren
van verre reeds zichtbaar. Alle brand
weren van de stad zijn uitgerukt om het
vuur te bestrijden.
- Seydoux, de vroegere leider der af-
deeling economische zaken in het Fran
sche ministerie van buitenlandsche zaken
is gisteren in den ouderdom van 58 jaar
overleden.
Chr. Landarbeidersbond.
De Chr. Landarbeidersbond, zegt de
Rotterd., mag zich blijven verheugen in
een gezonden groei.
Over het eerste "kwartaal van dit jaar
was er een vooruitgang van 323 leden.
Het tweede kwartaal zal zeker nog
een grooteren vooruitgang brengen.
In de .weken van 6 tot 17 Mei alleen
reeds kon men '378 nieuwe inschrijvingen
boeken. Een bewijs van de gezonde en
krachtige propaganda-actie, die er ge
voerd wordt.
In Oost-Groningen, waar de socialis
tische bond strijd voert, traden in plaat
sen als Oostvvolde 46, Nieuwolda 26, Bel-
lingwclde 20, Midwolda 10 en Wolden-
dorp 10 nieuwe leden toe tot dein Chr.
bond. Wel een bewijs, dunkt ons, da,t
vele arbeiders daar van het avontuur
Binnenland.
Een onderwijzer en een zijner leerlingen
te Papendrecht verdronken.
W-eer gr-o-ote branden.
Het conflict op de veemarkten.
Nog een suikerfabriek stopgezet.
Bosch- en heidebranden.
Buitenland.
De warmte in Engeland, onweer in
D-uitschland.
Schip bij Alaska vergaan.
D-e oogst in Rusland.
De verkiezingen m België.
lijk optreden der socialisten niets moeten
hebben. Zij doorzien de eigenlijke be
doeling van het afgeven op de Christe-
lijken.
De bevolking van het platteland, zoo
lezen we in !het laatste nummer van de
„Christelijke Landarbeider", is gelukkig
nog niet bezield met den verkeerden
geest. Er zijn er wel, maar het overgroote
deel is nuchterder, houdt niet van trazen
en nietszeggende leuzen.
Terecht wordt opgemerkt, dat er daar
om des te meer reden is de arbeiders in
de land-, tuin-, bloemist-, veen- en zuivel
bedrijven te wijzen op,, den Ned. Chr.
Landarbeidersbond, de juiste organisatie
voor den Christenarbeider in deze bedrij
ven.
Moge dit steeds meer begrepen worden.
De accijnsverlaging op gedistilleerd.
De Haagscbe r edacteur van de „Maasb."
meldt:
Toen me-t ingang van 1 Maart j.l. de
accijns op gedistilleerd werd verlaagd van
f 330 tot f 198 per hectoliter ad 50 percent
(op-centen inbegrepen) is er op-gericht de
„Central© Vereeniging voor den Gedistil-
leerdhandel", die zich blijkens destijds
verspreide circulaires voorstelde, zoowel
in he-t publieke als in het bedrijfsbelang,,
allerlei misstanden te voorkomen, welke
zich konden voordoen, indien de prijs
van den borrel ineens zou dalen.
Deze meening heeft haar doel bereikt;
van misstanden is althans niet veel ver
nomen. Maar daartegenover staat, dat de
prijs van den borrel niet overal zooveel
is gedaald, als wei had gekimd I
Naar hét schijnt, vreest nu de belas
tingadministratie- dat in dit laatste een
gevaar kan schuilen voor heit voortduren
van de smokkelarij-. In verband hiermede
heeft de minister van Financiën thans
aan de hoofdambtenaren de-r belastingen
een onderzoek opgedragen naar den om
vang van de plaats gehad hebbende prijs
verlaging en voorstellen jevraagd ten
einde eventueel de ajccijnsverlaging beter
te doen beantwoorden aan haar doel;
het .fnuiken der smokkelarij. In de betref
fende aanschrijving moet tevens zijn ge
vraagd, o-f de ,qitkeering van één ten hon
derd van den accijns, die de distillateurs
en de handelaars thans nog genieten voor
fenteverlies en gevaar van o-nverhaalbaar-
heid, niet kan vervallen, nu zij door hoioge
prijzen reeds tegen die gevaren zijn gedekt.
Voorts moet daarin zijn herinnerd aan
de uitlating van den Minister in de Twee-
da Kamer, dat indien belanghebbenden
de prijzen zouden hoog houden, de oplos
sing zou 3}jn den accijns te herstellen
op het vroeger bedrag.
Onze Koningin in Zwitserland.
De Tribune de Lausanne gaf een be
richt in verband met de terugreis van
Koningin Wilhelmina, waarin er op ge
wezen wordt, dat de Koningin ditmaal
drie weken lang in het Golf Hotel te
C-rans boven Sierre gebleven is, welke
duur langer is dan van ©enig vorig verblijf
van de Koningin in Zwitserland.
Het blad verklaart, dat de Koningin
bij de geheele bevolking der streek een
onuitwischbaren indrukheeft achtergela
ten. Zijl heeft op de meest beminnelijks
wijze 'afscheid genomen van 'naar gast-
beeren te Grains, daarbij in het bijzonder
