No. 190
Donderdag 16 Mei 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HEHDRIKSE Co s BAHK-BOES
Belgisch Geld
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
tegen voordeelige koersen
bij
Binnenland
D irecteur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.0r
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
Eein zonderlinge historie.
De liberalen in Zeeland, schijnen met
hun candidatenlijst voor de Tweede Kaj
mer niet gelukkig te zijn, ofer is bij;
de liberale pers iets niet in orde. J
Een paar weken geleden hebben wij
melding gemaakt van de hardhandige afj
straffing die Jhr de Muralt, No. 2 op,
bedoelde van het liberale „Vaderland"
in ontvangst had te nemen.
En thans acht „De liberale W e g J
wijzer" 'zich geroepen het volgende neer
te schrijven (enkele .passages hebben wij,
onderstreept.)
„Het is niet dan met zekere tegenzin,
dat we eenige aandacht schenken aan
en vragen voor het optreden van een
der liberale Eerste Kamerleden, den
heer De Muralt, in de debatten over de
Indische begrooting en de wijziging der
Indische staatsinrichting.
Ook vroeger reeds hebben we ons eens
genoopt gevoeld ons volstrekt los te
maken van en alle geestverwant
schap te loochenen met dezen
afgevaardigde, toen hij zekere be
schouwingen over Indische aangelegen
heden had gehouden.
Het gaat niet aan, en het is ook niet
noodig, dit telkens te doen, maar op,
sommige oogenblikken achten we het vol
strekt noodzakelijk.
Zoo thans.
Iemand, die verklaart behoefte te ge
voelen aan de verklaring er prijs op te
stellen in de koloniale politiek conser
vatief, zelfs reactionair te zijn; die ten
duidelijkste blijk geeft niet het minste
of geringste vertrouwen te stellen in de
geestelijke evolutie, welke zich natuur
lijk ook in Indië voltrekt; die van de
teerheid der dingen, waarover het hier
in de laatste instantie gaat, geen flauwe
notie blijkt te hebben zoo iemand
staat, naar ons inzicht, vierkant te
genover liberale Staatkunde en
volkomen vreemd tegenover
vrijzinnige gezindheid.
In dit opzicht kon de heer De Muralt
nog heel wat leeren van den R.-K. sena
tor Prof. Steger.
Wij kunnen ons met den heer
De Muralt onmogelijk geest-ver
want gevoelen, en werpen bij
voorbaat zoover mogelijk van
ons weg de opmerking, of zelfs
de gedachte, dat hij in zijn Eer-
ste-Kamer-rede zou hebben ver
tolkt het libeiale gevoelen.
Het lijkt er in de verste verte niet
naar!
Het is ons intusSchen een groote
teleurstelling geweest, dat geen
onzer overige. Eerste Kamerleden zich
geroepen heeft gevoeld andere beschou
wingen te doen hooren.
We zouden ons tot deze opmerkingen
reeds verplicht gevoelen uit overweging
van eenvoudige eerlijkheid.
Te sterker dringt deze Verplichting,
nu in het Kameroverzicht van „De Maas
bode" van den heer De Muralt gespro
ken wordt als van den „als toekom
stig leider van den Vrijheidsbond gedood
verfde senator" welk „gerucht" ook in
andere kringen verspreiding gevonden
heeft.
Het Is ons bekend, dat in verant
woordelijke kringen van de liberale partij
niemand daaraan denkt of ook maar
wenscht te denken.
Het schijnt evenwel, dat er zijn, die
er wel aan denken.
Iedereen mag nu echter wel weten,
dat de veronderstelling van den Kamer-
overzichtschrijver van „De Maasbode" in
ieder opzicht allen grond mist. Verwe
zenlijking van de daarin tot uitdrukking
gekomen gedachte is absoluut buitenge
sloten."
Dat is nogal geen kleinigheid.
Alle geestverwantschap wordt met de
zen Senator, No. 2 op de Zeeuwsche lijst,
geloochend.
Hij wordt geacht vierkant tegenover de
liberale staatkunde te staan en vreemd
tegenover vrijzinnige gezindheid.
Het is een vernietigend vonnis.
En toch een vooraanstaande plaats op
de- liberale candidatenlijst in Zeeland!
Terecht zegt „Het Centrum":
„Hoe zit het nu?
Weet deze Liberale Wegwijzer
den weg niet?
Of is de Vrijheidsbond niet meer
wegwijs?
In elk geval: 'n mooie Vrijheidsbond -
sche candidaat!"
Inderdaad een zonderlinge historie.
ONTPLOFFING EN BRAND IN EEN
ZIEKENHUIS TE CLEVELAND.
91 dooden.
Gistermiddag had een geweldige ont
ploffing plaats in de bewaarplaats van
chemische producten van een ziekenhuis
te Cleveland in Ohio, gevolgd door een
hevigen brand. Tot dusver zijn 91 doo
den geborgen. Een even groot aantal per
sonen werd gewond ,Er bevonden zich
op het oogenblik van den brand 30C
patiënten in het ziekenhuis. Tal van hen
werden onder de puinhoopen bedolven.
Verscheidene werden door het geweld
der ontploffing uit hun bedden wegge
slingerd. Het reddingswerk ging met ont
zaggelijke moeilijkheden gepaard, daar
telkens nieuwe ontploffingen volgden. De
patiënten, die zich op de hoogere ver
diepingen bevonden, konden door de
brandweer worden gered. Maar de zieken
die zich gelijkvloers bevonden, werden
bijna allen gedood of gewond. Talrijke
brandweerlui en patiënten werden door
de giftige gassen bedwelmd.
Het onderzoek heeft uitgemaakt, dat
de ontploffingen plaats gehad hebben in
het souterrain, waar zich een voorraad
rad'iographische films bevond. Verschil
lende reservoirs met zuurstof ontploften
ten gevolge van de geweldige hitte van
den brand. Ten gevolge van de ontploffing
ontwikkelde zich uit de films in dichte
wolken een hromiumgas, dat de slijm
vliezen van mond, neus en longen der
slachtoffers verbrandde en bloedingen
veroorzaakte uit oogen, neus en mond,
Dringende oproepen zijn gericht naar alle
plaatsen in den staat Ohio om alle be
schikbare tubes zuurstof te verkrijgen,
omdat dit het eenige tegengif is.
Commulnisfische agitatie.
De politie te Weenen heeft opnieuw
een organisatie van Hongaarsche com
munisten ontdekt, die met Moskou en
vooral met Bela Kun .in verbinding
stonden.
De organisatie ging zeer voorzichtig
te werk, o.a. werden steeds schuilnamen
gebruikt. Een relatie met het sovjet-gei-
zantschap of de handelsvertegenwoordi
ging te Weenen kon ook ditmaal niet
bewezen worden.
Tot nu toe zijn vier personen voor-
loopig door de politie achter slot en
grendel gezet. Onder hen bevindt zich
ook de leider van het bureau voor de
communistische propaganda in Hongarije
te Weenen, een der gevaarlijkste leden
der communistische .partij. Deze heeft in
dertijd een belangrijke rol gespeeld bij
de communistische onlusten in midden
Duitschland. Zijn verbindingen met Mos
kou liepen over Berlijn.
Hem was de organisatie der commu
nistische propaganda in Hongarije opge
dragen.
Te Moskou zal binnenkort een ver
gadering van communistische leiders
plaats hebben, die zich uitsluitend met
de revolutie in Hongarije zal bezig hou
den. De centrale commissie te Moskou
hechtte er de grootste waarde aan, dat
de agenten van Bela Kun, die zich in
het geheim in Hongarije ophouden, per
soonlijk rapport over den stand der com
munistische propaganda in Hongarije zul
len uitbrengen. De gearresteerden had
den opdracht ,ora den weg voor de reis
van deze agenten van Hongarije naar
Moskou gereed te maken,
Mexico droog?
President Portes Gil heeft zijn voorne
men aangekondigd om eventueel een ver
bodsbepaling voor te stellen voor het
gebruik van alle alcoholhoudende dran
ken, met uitzondering van wijn en bier,
die alleen aan volwassen personen van
het mannelijk geslacht zouden mogen
worden geschonken. Er is een nationale
anti-alcohol-oommissie, onder voorzitter
schap van den minister voor openbare
gezondheid benoemd, die 20 dezer haar
werkzaamheden in Mexico gaat beginnen.
Koiniing George verlaat Bog nor.
Na drie maanden voor zijn herstel aan
zee te hebben doorgebracht te Bognor,
is de Engelsche koning George gisteren
naar Windsor Castle vertrokken. Op 9
Februari van dit jaar werd de koning
per ambulance-auto naar Bognor ver
voerd. Hij kon toen nauwelijks de hand
opheffen om het pubhek, dat hem op
wachtte, te begroeten. Thans wandelde
de koning in gezelschap van de koningin
bij zijn vertrek tusschen de juichende
menigte menschen en had het uiterlijk
van een volkomen hersteld man.
Op zijn tocht van Bognor naar Wind
sor is de koning overal hartelijk toege
juicht. In elke stad en elk dorp ston
den de bewoners hem op te wachten
om hem te verwelkomen. Volgens den
wensch van deb, koning reed de chauf
feur in elk dorp langzaam en Z. M-
boog en glimlachte en nam zijn hoed af
in antwoord op1 de toejuichingen van zijn
dorpelingen.
De koning was zichtbaar bewogen door
de blijken van belangstelling en vreugde
om zijn herstel.
De tocht is den Koning goed bekomen
Hij' heeft geen teekenen van vermoeid
heid getoond.
De koning en de koningin zullen on
geveer 81/2 week rustig op Windsor
blijven.
Het Suiker-vraagstuk.
De deskundigen op het 'gebied der beet
wortelcultuur, die de laatste dagen te Ge-
nève vergaderd hebben met een delegatie
van het Economisch Comité en twee leden
van het Internationaal Landbouwinstituut
te Rome, hébben voornamelijk gewezen op
den invloed, dien de suikercrisis kan uit
oefenen op den landbouw der voornaamste
landen van Europa. Zij stelden het twee
ledig belang van de beetwortelcultuur in
het licht. In de eerste plaats verschaft deze
cultuur een 'bestaan aan tallooze landbou
wers; verder speelt zij een belangrijke rol
bij den wisselbouw en hij de veeteelt. Aan
gezien de heetwortelcultuur thans niet
grooter is dan voor den oorlog, kan zij
volgens de deskundigen niet verantwoor
delijk gesteld worden voor 'de wereldcrisis
die de suikerindustrie thans doormaakt.
Zij gelooven daarom niet dat maatregelen
tot beperking der beetwortelproductie
thans mogelijk en wenschelijk zouden zijn.
Hoewel in Europa de grootste vooruitgang
is bereikt wat betreft heit verbruik van
suiker, zijn de beetwortelproducenten toch
bereid zoo veel mogelijk mede te werken
aan een actie die de uitbreiding van bet
verbruik van suiker, in welken vorm ook,
beoogt. Geen actie zal evenwel met kans
op succes georganiseerd kunnen worden,
indien niet een nauwe samenwerking tot
stand komt tusschen de producenten van
beetwortelen en de suikerindustrie.
Sommige deskundigen waren bereid hun
medewerking te verleenen aan een actie
die ten doel zal hebben, in afwachting van
het oogenblik waarop de toeneming van
bet wereldverbruik de opneming van de
normale productie-overschotten mogelijk
zal hebben gemaakt, den toestand der sui
kerindustrie te verbeteren door do contin-
genteering der uit te voeren hoeveelheden
van die landen, wier suikerproductie de
binnenlandscbe behoefte te boven gaat.
Eenige deskundigen hebben min of meer
gunstige adviezen gegeven over de vervan
ging van de beetwortelcultuur door andere
gewassen.
Alle deskundigen waren van meening,
dat 'de uitbreiding van 'den aanplant van
rietsuiker een groot gevaar vormt voor de
beetwortelproductie. Sommige deskundi
gen vonden, dat de protectionistische
maatregelen, die sommige landen ten be
hoeve van de beetwortelcultuur genomen
hebben, nog gevaarlijker zijn. De verla
ging van den suikeraccijns werd algemeen
aangeprezen. Een der deskundigen meende
dat deze verlaging gepaard moest gaan
met vermindering der douanerechten.
De reis van de Zeppelin naar Amerika.
Gistermorgen werden op de werf te
Friedrichshaven weer drie jongelui ont
dekt, die als verstekelingen de reis wilden
meemaken. Twee hunner hadden den vo-
rigen dag het luchtschip bezichtigd en zich
's avonds in de loods laten opsluiten, ter
wijl de derde 's nachts over de omheining
geklommen was. Een van hen, een jonge
Hollander, G. T. Kuyser, die eenige dagen
geleden uit Amsterdam overgekomen was,
had zich in een monteurspak gestoken en
wilde bij het vertrek in deze vermomming
aan boord zien te komen. De drie onge-
noode gasten werden in arrest gesteld,
■daar 'de luchtschipondeTneming van haar
recht gebruik zal maken om bestraffing
der verstekelingen te vragen.
Gistermiddag werd nog een verstekeling
een 17-jarige arbeider uit Freiburg, in de
loods gevonden. De jongeman had zich in
een volledige Wild West-uitrusting gesto
ken en was voorzien van verschillende
messen, een rijzweep, een lasso en een
signaalfluit. Hij werd gearresteerd, daar
ook hij vervolgd zal worden.
De „Zeppelin" heeft geheel onverwacht
een nieuwe passagier gekregen, de jonge
Amerikaansche Mary Pierce.
Deze las Dinsdag in Bern in een blad,
dat 'de Zeppelin Woensdag naar Amerika
zou vertrekken.
Onmiddellijk sprong zij in een auto en
reed met een 80 K.M.-vaart door dorpen
en steden, waarbij een regen van bekeurin
gen op haar wagen neerstortte.
Bij nacht en mist liet zij zich van Rom-
serhorn met een motorboot naar den Duit-
schen oever overzetten en slaagde er in
den douanebeambten te ontsnappen.
Nauwelijks te Friedrichshafen aangeko
men, ijlde zij naar de werf en nu heeft zij
een reisbiljet. Zij belde haar ouders te
New-York op. Zij bleef een half uur in de
telefooncel (100 Mark per minuut).
De verbinding was slecht, maar zij
schijnt het ouderlijk verlof gekregen te
hebben.
Te Lakehurst zijn reeds alle maatrege
len getroffen. Men verwacht een reusach-
tigen toeloop van belangstellenden, te
meer, daar het luchtschip thans vermoede
lijk op den eersten Pinksterdag zal aan
komen.
„Dooden op verlangen".
Bij de behandeling van het nieuwe ont-
werp-strafwetboek in de Duitsche Rijks
dagcommissie is uitvoerig van gedachten
gewisseld over par. 247, welke met ge
vangenisstraf bedreigt wie een ander op
diens nadrukkelijk en ernstig verlangen
doodt.
De rapporteur Rosenfeld (soc.) haalde
een reeks uitingen aan uit medische vak
kringen, volgens welke een medisch ingrij
pen in bepaalde gevallen tot het verhaas
ten van het intreden van den dood als een
daad van 'hoogste menschenliefde be*
schouwd kan worden.
Van D.-nationale zijde werd opgemerkt,
dat er inderdaad gevallen zijn, waarin
men zeer kon betwijfelen of een snelle be
ëindiging van het lijden strafbaar was.
Zoo was onlangs ergens een jong officier
onder een -wagen geraakt en afschuwelijk
verminkt; hij smeekte om er een eind aan
te maken, maar niemand greep in; vier
uur lang nog moest hij onder vreeselijke
pijnen blijven leven; hier zou ingrijpen een
daad van barmhartigheid zijn geweest.
Spr. was er tegen zulk ingrijpen te doen
plaats vinden bij ongeneeslijke kwalen,
doch ervoor uitsluitend ter verkorting van
het sterven en op uitdrukkelijk verlangen
van den patient.
De woordvoerders van de D. Volkspartij,
soc., B. Volkspartij en centrum spraken
zich uit tegen de straffeloosheid.
Van de zijde der regeering werd ver
klaard, dat ook door hen, die straffeloos
heid wenschen, geen bruikbare voorstellen
waren gedaan. De commissie nam tenslotte
par. 247 in den tekst van de regeering
aan.
Korte berichten.
Te Parijs vond gisterenavond iemand
die het venster van zijn dakkamertje
opende, een lijk voor zijn raam liggen.
Het is gebleken, dat de doode een oude
vrouw, bewoonster van een hotel was,
die door een kennis met drie messteken
was gedood. Men vermoedt, dat ernstig
gewond zij het dak is opgevlucht. om daar
weldra te bezwijken. De vermoedelijke
dader van den moord is gegrepen.
De belangrijke groothandel in hout
van de firma Blum te Nancy is failliet
verklaard. Het tekort moet verscheidene
millioenen bedragen.
Men vreest, dat dit faillissement tal
van andere faillissementen in den hout
handel tengevolge zal hebben.
In het Oosten en het Noorden van
Vogtland heeft men gistermorgen aard
schokken waargenomen, en wiel in Fal-
kenstein, Bad Brambach, Muldenberg en
Klingenthal. Het verschijnsel bleef be
perkt tot een. onderaardsch gerommel.
Binnenland.
De belastingfactor te Middelburg.
De stakingen te Zaandam en Scheve-
ningen.
De Tweede Kamer neemt het wijzigings-
ontwerp inzake de Naamlooze Vennoot
schappen aan.
Buitenland.
Geweldige ontploffing in een ziekenhuis
te Cleveland.
Treinontsporing in Zwitserland.
Communistische actie in Weenen.
De Zeppelin op weg naar Amerika.
Het herstel van den Eogelschen Koning.
De regeering van Venezuela moet
een uitgebreide samenzwering in de Wes
telijke provincies op het spoor zijn ge
komen. President Gomez is met een
strijdmacht onderweg naar deze provin
cies, waar onder leiding van een generaal
een opstand is uitgebroken.
Op verzoek van het rijksministerie
is de Roode Frontstrijdersbond, samen
met den rooden Jeugdbond, van 14 Mei
af in het gebied van den Vrijstaat Olden-
bugg ontbonden. Het verbod is vooral
daarom uitgevaardigd, omdat het Voor
nemen bestond de bijeenkomst van het
Roode Front op Pinksteren in Olden
burg te houden.
De jongste zoon, de dochter en een
zwager, van den Chineeschen generaal
Feng zijn te Jena aangekomen, om hun
opvoeding aan de universiteit te ont
vangen.
De bond van Sifezische textiel-indu-
striëelen heeft besloten de bedrijven dooi
middel van uitsluiting stil te leggen, het
geen '25 Mei a.s. na afloop van het
werk zal ingaan.
Eerste Kamer.
De afdeelingen van de Eerste Kamer
hebben benoemd tot rapporteurs over het
wetsontwerp tot herziening van de finan
cieele betrekking tusschen het rijk en de
gemeenten en wijziging van eenige bepa
lingen der provinciale wet en der ge
meentewet, de heeren Westerdijfc, Wibaut,
de Vlugt, de Gijselaar en Slingenberg.
Een gesprek over 17.000 K.M.
De directeur in 'Nederland van de K.
P. M., de heer J. D Brand, vertelt aan
het „Hdbl." hoe hij onlangs op uitmxs
diging van het Hoofdbestuur der P. T. T.
draadloos een gesprek heeft gehouden met
den vertegenwoordiger zijner maatschap
pij te Svdneiy (N. S. W.)
Te kwart over vijf ging de bel van.
mijn kantoortelefoontoestel en vernam ik
uit Den Haag, dat Sydney op komst was.
Binnen eenige seconden hoorde ik een
stem, die ik duidelijk als die van mijn
vertegenwoordiger herkende. Gedurende
de eerste minuut moest ik eenige malen
herhaling van een zin vragen, hetgeen dan
onmiddellijk zeer duidelijk geschiedde. Ge
durende de laatste 10 minuten die het
gesprek duurde, liet de duidelijkheid niets
te wenschen over.
De klok stond in Sydney op kwart
over drie 's nachts en de heer Bakker,
dio de leiding onzer zaken in Australië
tijdens het Europeesch verlof van den
heer Pronk waarneemt, bevond zich in
zijn eigen huis huiten 'Sydney.
Aan deze zijde werd, behalve door on-
dergeteekande, ook gesproken door den
procuratiehouder, den heer Ter Poorten,
en door genoemden heer Pronk. Wij wa
ren alle drie zeer voldaan over het succes
van dit proefgesprek, dat draadloos via
Bandoeng geleid werd.
Men begrijpt, dat de heer Brand vol
bewondering is voor de geweldige presta
tie hier vertoond en de P. T. T. dank
baar is voor hetgeen zij tot stand brach
ten.
o