f
No. 183
Dinsdag 7 Mei 1829
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Go's SANK - GOES
EERSTE BLAD.
1ASSEE
I
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Directoira-
s
iivragen en
nbiedingen
geplaatst
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ucces.
ALLE
per 1 Mei vervallen
worden verzilverd door
lUPII
n zijde,
kwaliteiten.
GOES.
Uw aanglfte-
Inkomsten-
sting in te
betrouwbare
jogste belang,
die met alles
i wil zijn, is
Iding voor
litlgen
rRA PIK,
Belastingen,
vraagstukken
belastingen
sing gebracht.
O.
per post na
TERNEUZEN.
KOOP:
met Schuur,
groot Erf,
tgang, op uit-
de Ooststraat
welvarend
rp, geschikt
voor bij- en
aak.
zich voor
bezichtiging
Noordzand-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersfO.OT
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ci
Bij abonnement belangrijke korting.
In verband met den beperkten postdienst
op Donderdag (Hemelvaartsdag) moet
„De Zeeuw" a.s. Woensdag vroeger ver
schijnen.
H.H. correspondenten en adverteerders
gelieven daarmee rekening te houden.
Advertentiën voor het nummer van
Woensdag moeten uiterlijk halftlen 's mor
gens in ons bezit zijn.
DE DIRECTIE.
De dweegpartijen.
De parlementaire redacteur van „De
Maasbode" maakte over het optreden der
kleine partijtjes in de Tweede Kamer
enkele opmerkingen, die zeker overwe
ging verdienen.
„Vooral in deze dagen, zoo schrijft hij,
nu weer tal van kleine politieke partijen
worden opgericht, is het niet ondienstig,
eens te wijzen op het werk, dat door
de vertegenwoordigers dier dwergpartijtjes
in de Kamer verricht kan worden.
Bij het thans gedurende twee weken
in behandeling geweest zijnde belangrijke
wetsontwerp tot regeling van de finan-
ciëele verhouding tusschen het Rijk en
de Gemeenten beeft, niet een van de
vertegenwoordigers dier partijen 't woord
gevoerd.
Hetzelfde zagen we bij de drie wets
ontwerpen tot herziening van het straf
stelsel.
De vertegenwoordigers van de R--K-
Volkspartij', de Staatkundig Gereformeer
de, de Hervormd Gereformeerde, de com
munistische en de plattelanderspartij heb
ben niet eenmaal aan de beraadsla
gingen deel genomen. Slechts hoogst
zelden zag men ze in de laatste weken
ook maar een oogenblik in de Kamer,
waar nu eens positieve arbeid te verrich
ten viel. Werk, waar ieder in het land
belang bij heeft, dus ook zij, die een en
keling hadden afgevaardigd.
Het gold hier niet minder dan een
geheele nieuwe regeling van den belas
tingaanslag, waarbij rijk en arm, arbeider
en werkgever ten zeerste betrokken zijn.
Hetzelfde mag gezegd van die ingrijpende
wijziging van ons strafstelsel, waarvan
ieder op de hoogte moet worden gebracht.
Zoo ooit, dan is nu weder eens duide
lijk gebleken, dat deze kleine partijtjes
tot positief werk niet in staat zijn.
Slechts als er negatief werk te ver
richten is, in den vorm van bestrijding
van de groote partij1, waarvan de dwerg-
partij zich heeft afgescheiden, dan, laten
de hoeren zich zien en verbruiken daar
voor den toch reeds zoo krap toegemeten
spreektijd.
Waar in de komende verkiezingsdagen
weer velen van deze partijtjes om stem
men zullen vragen, daar is het te hopen,
dat hetgeen in de laatste weken in de
Kamer te zien is geweest, ieder die iets
voelt voor werkelijk vruchtdragenden po-,
litieken arbeid, weerhouden zal aan die
lokstem het oor Jbe leenen."
De juistheid van deze opmerkingen kan
niet worden ontkend.
De kleine partijtjes zjjn sterk in het
afbreken en het critiseeren.
Maar tot opbouwenden arbeid zijn z.e
niet in staat. Ze gevoelen er naar het
schijnt ook geen behoefte aan. Misschien
missen ze ook de noodige bekwaamheid.
Want het bestudeeren van een ontwerp
als dat tot verbetering Van de financiëele
verhouding van Rijk en Gemeenten is
heel wat moeilijker, dan uit deu treure
allerlei beschuldigingen herhalen.
Dat kan tenslotte iedereen. De critiek
is gemakkelijk.
Maar de kunst om iets op te bouwen
om ook in principieel opzicht iets ten
bate van land en volk te bereiken is heel
wat moeilijker.
Wie prijs stelt op vruchtdragenden ar
beid, zal "dan ook wel hebben begrepen
dat het niet verstandig is,_ de onvrucht
bare politiek van de kleine dissidente
groepen te steunen.
Dreigende spoorwegstaking.
Het hoofdbestuur en de bondsraad van
den aJgemeenen bond. van spoorwegper
soneel hebben te Leipzig vergaderd ein
na een langdurige bespreking over de
door de hoofddirectie der spoorwegen
geweigerde loonsverbooging een motie
aangenomen, welke het hoofdbestuur
machtigt, in overleg met de andere be
trokken personeelorgainisaties een staking
te proclameeren.
Bijgevolg berust de eindbeslissing over
al dan niet staken thans bij de besturen
der gezamenlijke personeelsorganisaties,
die, naar verluidt, vandaag te Berlijn bij
eenkomen.
Verboden organisaties.
De Pruisische minister van Binnenland-
schezaken heeft met goedkeuring van
de rij'ksregeering den bond van roode
frontstrijders, den bond van het roode
jeugdfront en van de roode marine in
Pruisen ontbonden. Deze maatregel, wel
ke dadelijk in werking treedt, is getroffen
omdat deze bonden de veiligheid van den
staat bedreigden.
De bezittingen van de betrokken orga
nisaties worden ten gunste van het rijk
in beslag genome^ en verbeurd verklaard.
Gistermorgen zijn reeds bij het bonds-
bestuur van het district BerlijnBranden1
burg van den bond van roode frontstrij
ders en bij' de afdeelingsleiders van den
bond van hex roode jeugdfront en van
de roode marine de inventaris en al het
materiaal in beslag genomen.
De aardbeving in Per zie'.
Omtrent den aard en den omvang dezer
ramp beginnen thans nadere inlichtingeh
binnen te kqmen. In de provincie Kho-
riassan zijn verscheidene dorpen vernield,
en volgens de eerste opgaven zouden
ongeveer 2000 menschen zijn omgekomen
In de steden Tsjerwan en Boedsjnoerd
moeten meer dan 700 gebouwen totaal
zijn vernield. Er worden nog telkens
schokken gevoeld.
In de steden Tsjerwan, Bangaran, Ka-
let, Sjirwan en Bandar-Gaz is geen enkel
gebouw gespaard gebleven. Te Boesjnoerd
gingen 400 winkels en 400 woonhuizen
er aan. In die streek werden 20 dorpen
totaal vernield; alle menschen en al het
vee kwamen om. Tusschen Khaki en Bag-
ham opende zich een spleet in de aarde,
van 21/2; a 3 M. breed en 30 K.M. lang.
Rivieren, beken en ondergrondsche wa
terkopen zijn door de beving als het ware
afgedamd.
Dit veroorzaakte waterschaarschte hier,
overstroomingen elders.
Aanslag op den Lifauschen Minister
president.
Gisteravond toen te Kovno minister
president Woldemaras in gezelschap van
zijn persoonlijken adjudant Gudinas, zijn
pleegzoon en een juffrouw J. uit zijn
auto stapte, om in den Stadsschouwburg
een concert bij te wonen, werden door
drie personen zeven: schoten gedost. De
persoonlijke adjudant van den minister
president was op slag dood. De juffrouw
en de pleegzoon van Woldemaras werden
door schoten in den1 buik zwaar gewond.
Woldemaras zelf bleef ongedeerd. De da
ders konden tot nog toe niet opgespoord
worden en zijn blijkbaar ontkomen.
Korte berichten.
Een hevige stormachtige wind woei
gisteren over Londen. Hg' vernield© schoor-
steenen en ontwortelde boomen. Verschei
dene personen werden gewond en de
luchtdiensten naar het vasteland moesten
tijdelijk worden gestaakt.
Aan de droogte, welke sedert drie
maanden in Engeland heerschte, ia Za
terdag een einde gekomen. Sindsdien valt
overal veel regen.
Het Engelsche lagerhuis zal Vrijdag
worden ontbonden en over ruim drie we
ken zal het nieuwe parlement zijn. geko
zen.
De door hot Zwitsersche parlement
benoemde commissie voor de hervorming
van het strafrecht heeft zich tegen de
invoering van de doodstraf verklaard. De
commissie stelt zich voor het maximum
voor de tuchthuisstraf van 15 tot 20
jaar te verhoogen.
De voorbereidingscommissie van de
ontwapeningsconferentie te Genèvo is gis
teren uiteen gegaan tot een lateren da
tum die^ nog niet is vastgesteld, doch
waarschijnlijk November zal zijn.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Beiersdhe minister van binnenlandsche za
ken den rooden fronts trijdersbond, de
roode jongfront-organisaties en alle andere
nevenorganisaties verboden heeft.
Een cholera-epidemie bedreigt aille
districten van PencLsiab (Voor-Indië). De
regeering heeft speciale voorzorgsmaatre
gelen genomen.
Bloemen voor de KoninginT
Gisterochtend is per eerste vliegtuig
van de K. L. M. naar Zwitserland een
speciale bloemenzending voor de Konin
gin verzonden. Deze attentie is aangebo
den uit naam van de Vereenigirig van
Snijbloemenexporteurs te Aalsmeer, de
Zwitsersche Luchtvaartmaatschappij Ba
lair en de K. L. M.
Prins Hendrik is gisteren van Lausanne
naar Genève gekomen.
Chr. Middenstand.
De jaarvergadering van de Vereen, van
den Chr. Handeldrijvenden en Industri-
eelen Middenstand zal D.V. Woensdag
19 Juni a.s. te Rotterdam gehouden wor
den. Aan de jaarvergadering wordt een
congres verbonden, dat D.V. Donderdag
20 Juni zal plaats vinden.
Kom. Mil. Academie.
Uit militaire kringen wordt gemeld, dat
de luitenant-kolonel van den Generalen
Staf C. J. H. van der Harst, die tot
1 Mei j.l. fungeerde als Chef van de Af-
deeling Generale Staf van het departe
ment van Defensie en thans gedetacheerd
is bij de Koninklijke Militaire Academie,
bestemd is om in September e.k. gene-
raal-majoor G. G. van Everdingen op
te volgen als gouverneur der Kon. Mil.
Academie.
Psychotechniek bij de Post.
Vanwege het hoofdbestuur der Poste
rgen en Telegrafie wordt medegedeeld:
Bg de onlangs tot stand gekomen reor
ganisatie van het P. T. T. bedrijf is
tevens de vraag aan de orde gekomen
of en in hoeverre toepassing van psy
chotechnische onderzoekmethoden wen-
schelijk zou zijn voor een goede en
juiste arbeidsverrichting van het perso
neel.
Verschillende redenen hebben ertoe
medegewerkt, deze vraag bevestigend te
beantwoorden.
Ten eerste .gaat het bedrijf zich van
steeds ingewikkelder technische midde
len bedienen, waardoor afgebakende ar-
beidsverrichtingen ontstaan, waarvoor
duidelijk te onderkennen eigenschappen
vereischt zijn.
Ten tweede kenmerkt het bedrijf zich
door de samenvoeging van soortelijk, zeer
verschillende pnderdeelen. Het is zeer
wel mogelijk, dat men voor het ééne
onderdeel wèl en voor het andere niet
geschikt Is.
Ten derde zijn in het bedrijf moge
lijkheden om uit lagere rangen met min
der gedifferentieerde werkzaamheden in
hoogere rangen te komen met meer spe
ciale eischen; het is in dat geval ge-
wenscht te bevorderen, dat ieder de rich
ting uitgaat, die het best met zijn eigen
schappen strookt.
Ten vierde zjjn nog punten van belang:
omgeving, opstelling en inrichting van
meubelen en hulpmiddelen en de wijze
waarop de ambtenaar die hulpmiddelen
gebruikt.
Als deskundige adviseurs zijn in ver
band hiermede aan het bedrgf verbonden
mej. dr R. A. Biegel en dr J. E. de
Quay, te Utrecht, die zich allereerst op
de hoogte „van den gang van zaken in
den P. T. en T. dienst zullen stellen
en voorts in nauw pontact met de be
voegde autoriteiten de gegevens zullen
verzamelen en de proefnemingen zullen
verrichten, welke voor een doeltreffende
bestudeering en uitwerking van de om
vangrijke materie noodig zijn.
Verwacht mag worden, dat een en
ander er toe zal bijdragen een taakver-
deeling te verkrijgen, waarbij ieder zoo
veel mogelijk wordt werkzaam .gesteld
in dat bedrijfsonderdeel, waartoe zijn
eigenschappen zich het meest eigenen
en aldus een dienstuitvoering zal wor
den bevorderd met minimale inspanning
en maximaal gerief voor den ambtenaar.
Het werktijdenbesluit voor winkels.
Het Tweede Kamerlid Staalman heeft
den minister van arbeid, handel en nij
verheid de volgende vraag gesteld:
Is de minister bereid, het concept-werk
tijdenbesluit voor winkels te publiceeren,
opdat de belanghebbenden en him orga
nisaties in staat zijn critiek te laten hoo-
ren, alvorens het besluit wordt uitge
vaardigd?
De vlfegtooien naar Indié'.
Bij het departement van Defensie is
bericht ontvangen, dat de twee vliegboo-
ten waarschijnlijk heden van Henjam naar
Karachi zullen vertrekken.
Notariëele standplaatsen.
De minister van justitie brengt krach
tens machtiging van de Koningin ter ken
nis van belanghebbenden, dat bij de re1-
geering het voornemen bestaat om in de
gemeente Tilburg één .en in de gemeente
Eindhoven twee nieuwe notariëele stand
plaatsen te vestigen.
Sollicitanten worden uitgenoodigd hun
adressen uiterlijk 31 Mei a.s. aan de
Koningin in te zenden.
Wijziging van do Ouderdomswet.
Naar aanleiding van het bij de Tweede
Kamer aanhangige wetsontwerp tot wij
ziging van de Ouderdomswet 1919, heb
ben de Algemeen© R.-K. Werkgevers-ver-
eeniging, het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers en de Vereeniging van Chr.
Werkgevers en Groothandelaren in Ne
derland (Christelijke Werkgeversvereni
ging), onder verwijzing naar .de argumen
ten van "het bestuur der Nederlandsche
Vereeniging ter bevordering van het Le-
vensverzekeringswezen, aan de Tweede
Kamer verzocht, haar medewerking niet
te verieenen aan een verdere wijziging
van de Ouderdomswet 1919, waardoor
naar hun inzien daze haar oorspronkelijk
karakter van sociale voorziening ten be
hoeve van arbeiders en daarmede gelijk
te s'tellen personen al meer zou gaan
verliezen.
Het kan allerminst in het belang van
de arbeiders zijn, aldus adressanten, in
dien de vrijwillige ouderdomsverzekering
meer en meer zou worden een midden
standsverzekering, terwijl het een maat
schappelijk belang is, dat de staat in. deze
aan het particuliere verzekeringsbedrijf
geen verder gaande concurrentie aan
doet.
De Kamerverkiezingen.
De Hervormd Geref. Staatspartij heeft
thans voor de Tweede Kamer definitief
candidaat gesteld de heeren ds C. A-
Lingbeek in Den Haag, G. Nieuwenhuizen
in Den Haag, dr Jac. Woldendorp te
Groningen, ds E. C. H. Ekering te Amster
dam, ds A. C. G. den Hertog te Rotter
dam, E. Eelderink in Den Burg op Texel,
B. G. Peereboom in Den Haag, C. J. Prins
Jzn te Oldebroek, J. v. d. Pol te Veen
(N.-B.) en J. W. Audier Jzn te Den Haag.
DE GASTHUISKWESTIE TE BERGEN OP
ZOOM.
Men schrijft ons:
Evenals meer plaatsen in ons vader
land heeift ook Bergen op Zoom ae laatste
weken een „Gasthuis-kwestie" gekregen.
Het is niet onaardig om deze kwestie eens
rustig te bezien.
Sedert eeuwen reeds geschiedt in Ber
gen op Zoom de verpleging der zieken
in daarvoor bestemde gasthuizen, tepwjjl
deze verpleging bijna zonder uitzondering
een religieus karakter draagt. De her
vorming' bracht "in de richting van deze
religieuze verpleging hoegenaamd geen
wijziging.
Het Gasthuis in zijn tegenwoordigen
vorm dateert van 1836, het is een uitge
strekt gehouwen-complex, over een ruim
terrein verspreid liggend, midden in de
stad, naar de zijde van den spoorweg.
De verpleging is opgedragen aan Roomsch-
Katholieke zusters, en wordt geregeld door
het genoodschap „Toevlucht in Lijden",
dat voor de geheele verpleging aanspra
kelijk is.
Bij het inwerking treden van de oude
Armenwet van 1854 werd het „Algemeen
Burger Gasthuis" aangemerkt als eeaie
gemeente-instelling in den zin dier Wet.
Het bestuur wordt uitgeoefend door een
College van Regenten, benoemd door den
Raad der Gemeente. Dit college van re
genten is gebonden door één door den
Raad van Bergen op Zoom vastgesteld
reglement voor het „Algemeen Burger-
Gasthuis". Dit reglement, dateert in zijn
tegenwoordigen vorm van 1913 en is in
1928 voor het laatst in geringe mate ge
wijzigd.
Is de verpleging®- en economische zijde
van het Gasthuis opgedragen aan het Ge--
Binnenland.
De moordenaar te Grootegast tot levens
lange gevangenisstraf veroordeeld.
De Gasthuiskwestie te Bergen op" Zoom.
Groote brand te Rossum (Geld.).
Buitenland.
Dreigende spoorwegstaking in Duitsch-
land.
De gevolgen van de aardbeving in Perzië.
Vliegongeluk in Frankrijk.
De Zeppelin weer naar Amerika?
Aanslag op den Litauschen minister
president.
nootschap „Toevlucht in Lijden", de medi
sche leiding berust bij een Geneesheer-
Directeur. Verschillende benoemingen ge
schieden echter door het College van Re
genten. Voorts hebben de verpleegden een
vrije artsenkeuze, ieder van welke gods
dienstige richting ook kan er verpleegd
worden, terwijl inwoners van Bergen op
Zoom een reductie op het verpleeggeld
genieten voor wat de derde klasse betreft
van f0.50 per verpleegdag, en de overige
klassen een gelijk bedrag naar verhou
ding.
De predikanten en ziekenbezoekers van
andere gezindten hebben vrijen toegang
tot de verpleegden van hunne richting,
ja zelfs was eene regeling getroffen dat
betrokken predikanten door de besturen
de zuster werden gewaarschuwd als
iemand van hun richting was opgenomen
of zeer ernstig ziek werd.
Niet alleen uit Bergen op Zoom zelf,
maar uit de eilanden Tholen en St. Phi-
lipsland, West-Brabant en een deel van
Zuid-Beveiland worden patiënten hier op
genomen en verpleegd voornamelijk na
de inwerking treding van de Ongevallen- en
Invaliditeitswet. Verschillende specialisten
van naam komen geregeld in het Gasthuis
spreekuur houden of hun praktijk uitoefe
nen. De verpleging zelf wordt over het
algemeen vrij gunstig beoordeeld.
Een jaar of acht geleden is door de
Protestanten van verschillende richting
een poging aangewend om een aparte zaal
voer Protestanten teir beschikking te krij
gen. Dit is echter niet gelukt.
Daar de verpleging, zooals gezegd, een
Roomsch-Katholiek karakter draagt, zijn
ook de niet Roomsch-Katholiieke verpleeg
den verplicht de religieuze gebeurtenissen,
die op de gemeenschappelijke zalen moe
ten geschieden, mee te maken. Dit heeft
wel eens een minder aaagenamen indruk
gemaakt.
De arbeidstoestanden van het verple
gend personeel waren over het algemeen
niet schitterend. De bezoldiging was betrek
kelijk gering. De huisvesting liet, naar
•verluidt, wel eens te wemschen over. De
laatste jaren is hierin echter wel verbe
tering gekomen.
Na de gemeenteraadsverkiezingen van
1927, toen da „Roomsch-Katholieikie
Stadspartij" zoo groot succes behaalde
en de Roomsch-Katholieke Staatspartij
geen zetels wilde aanvaarden, werd door
een samenloop van omstandigheden een
S.D.A.P. gemeenteraadslid gekozen tot lid
van het College van Regenten. Ook werd
in den Raad critiek geoefend op de wijze
waarop de medische leiding van het Gast
huis was geregeld. Als ik het goed zie
wilde men meer in de richting van een
voor die leiding verantwoordelijk Genees
heer-Directeur.
Misschien ligt daar het begin van de
kwestie. Het Genootschap „Toevlucht in
Lijden" heeft plannen beraamd zelf een
Ziekenhuis te gaan exploiteeren. Men zegt
dat reeds een plaats voor bouw was
gekozen. Toen zijn onderhandelingen be
gonnen met het College van Regenten
om het tegenwoordig Gasthuis onder be
paalde voorwaarden te koopen. De voor
naamste van deze voorwaarden schijnen
te zijn om het gebouwencomplex voor
een bedrag vatn. f46.000 over te nemen
(de geschatte waarde is1 f 350.000), terwijl
