No. 180
Vrijdag 3 Mei 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Cos BANK - GOES
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
BEZWAREN TEGEN DE SOCIALE
WETGEVING.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 Mei vervallen
COUPONS EN LOSSINGEN
w.orden verzilverd door
Uit de Provincie.
D irecteur-H oofd redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersfO.OT
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Onder den titel „De sociale -wetgeving,
Ds Kersten en wij", is een vlugschrift ver
schenen, waarin Ds M. van Grieken
de bezwaren, die van de zijde der S. G. P.
tegen de sociale wetgeving en in verband
daarmede tegen de Antirevolutionaire
partij worden ingebracht, behandelt.
Omdat de hier besproken bezwaren ook
in deze omgeving vaak worden gehoord,
laten wij eeen gedeelte van wat Ds van
Grieken schrijft, hier volgen.
Na eerst gewezen te hebben op de roe
ping der Overheid ook ten opzichte van het
sociale leven, vervolgt de schrijver:
„En daarmede komen we op „de bran
dende kwestie" door Ds Kersten in het
het middetn gezet: dat verzekering voor
den Christen met 'toog op invaliditeit,
ziekte, ouderdom ongeoorloofd is en dat
de Overheid hier niet aan de bedrijven
mag opleggen, in deze maatregelen te
treffen. De rentekaart en het zegeltjesplak-
ken dus.
Ds Kex'sten zegt hierbij o.a.de mensch
weet niet, of hij oud wordt; weet niet,
of -hij ziek wordt en dus moeten er
ook geen wettelijke maatregelen in het
bedrijf getroffen worden, om bij ziekte,
invaliditeit, ouderdom een inkomen te
hebben. Deze dingen rusten in Gods hand.
Bezorgdheid, zich uitend in verzekering,
is zondig.
Omdat de Gemeenteraad dus niet weet,
dat er brand komt, moet daarom geen
brandspuit mot brandbluschmiddelen wor
den onderhouden?
De mensch als mensch moet rekenen
op ziekte, op invaliditeit, op ouderdom.
Dat is in deze zondige wereld aan het
leven verbonden naar Gods bestel. Niet
voor ieder mensch persoonlijk altijd. Maar
wel aan het leven van den mensch, le
vend in de gemeenschap van ge
zin en maatschappij, in het alge
meen.
En nu is hier niet de kwestie, dat
de mensch zich gaat „verzekeren" dat
hij niet ziek zal worden; nog minder,
dat men zich gaat „verzekeren", dat men
straks God niet noodig zal hebben. Maar
een Christen voelt het, dat het hier niets
anders is, dan in den welaan genamm
tijd zorg te dragen, dat men, wanneer
de kwade dag komt, voor ons zelf, voor
onze vrouw, voor onze kinderen, gedaan
heeft wat men in den middellijken weg
kon doen, om niet geheel zonder mid
delen te zijn. Zooals de zomer voorraad
geeft voor den winter, wanneer er niets
groeit, zoo is de mensch als redelijk, zede
lijk schepsel verplicht, zoo ©enigszins mo
gelijk, in den gezonden dag voor den
kwaden dag te zorgen, in de jaren van
kracht voor de dagen van ouderdom.
De fabrikant doet dat voor zijn machine
en voor zijn fabriek, door af te schrijven
in de jaren van verdienste; opdat er
straks geld is om een nieuwe machine te
kocpen.
En .zóó h.e e f t Dr Kuyper en Minister
Talma in het bedrijfsleven willen indra
gen het beginsel van zorg, dat er van
de opbrengst van den arbeid straks in
den kwaden dag van ziekte, invaliditeit
en ouderdom iets overgebleven is, om
dan te worden uitgekeerd naar wettelijke
regeling. In het bedrijf moet het op
genomen worden ozer de geheele linie.
.Zoo'n loonsregeling is volstrekt niet
om "God te verzoeken, maar om in den
weg der middelen naar behooren te han
delen. Zooals 5e bijen .in den tijd van
overvloed stuifmeel van bloemen verga
deren en voorraad opstapelen voor den
komenden winter, zooals Jozef koren ver
gaderde voor de zeven jaren van mis
gewas, zoo heeft .de mensch erop te
rekenen,da,t er kwade jaren komen en
het bedrijf moet ordeningen stellen, dat
straks 'de werknemer niet uitgestooten,
verworpen .en verlaten, eenzaam en el
lendig achterblijft, terwijl anderen kalm
hun plaats innemen, om straks op de
zelfde paanier aan den kant gezet te
worden."
Ds v. Grieken wijst er verder op, dat
dit alles niets, niets te maken heeft
met de kwestie van: God verzoeken.
„Het heeft te maken met onze roe
ping als Christen, om voor ons zelf
en voor anderen in het midden van de
maatschappij zorg te dragen 'in den or-
ganischen weg van bet bedrijf, werk
gever en werknemer hier saamwerkend.
En ieder bedrijf heeft weer z'n eigen
eischen en eigen gevaren, eigen nooden
en eigen baten.
Maar dan moet ook, in goed toevoor-
zicht op den Heere, voor héél ons leven
in den weg der middelen gedaan wat
gedaan kan worden, niet individualistisch
en los van elkaar, maar in de gemeen
schap van onzen eigen arbeid.
Voor het particulier initiatief blijft dan
bovendien nog jfenoeg te doen, want de
kwade dagen zijn dikwijls zóó, 'dat extra
voorziening volstrekt geen weelde is; in
tegendeel zéér noodig.
Waarbij èn de familie, èn de Kerk èn
de particuliere liefdadigheid werk te over
heeft en houdt. Maar waarbij de eer
ste roeping is, dat we zelf in den ge
zonden dag, in den organischen weg, doen
wat we kunnen, opdat we straks niet
zonder iets staan, en opdat noch de
familie, noch de Kerk, noch de parti
culiere liefdadigheid onbillijk en onrede
lijk zal worden bezwaard, met wat het
bedrijf moet dragen."
Naspel van het bloedige Meifeest te
Volgens de laatste officiéél© berichten
zijn in totaal in de verschillende Berlijn-
sche ziekenhuizen tengevolge van de
straatgevechten van Woensdag binnenge
bracht 66 gewonden, waarvan 50 man
nen en zestien vrouwen, drie doodei?,
terwijl vijf gewonden na aankomst in
het ziekenhuis overleden. Een doode werd
direct naar het lijkenhuis vervoerd. Door
de ambulance werden 108 personen naar
den gemeentelijken geneeskundigen dienst
en naar de verbandposten der verschil
lende ziekenhuizen vervoerd. Zestig per
sonen konden na verbonden te zjjn, naar
huis terugkeeren, terwijl 48 personen naar
een ziekenhuis vervoerd moesten wor
den. In totaal werden 25 politieagenten
gewond.
In den loop van den avond hadden de
communisten in een aantal straten ron
dom de Hermanplatz alle lantaarns ge
doofd .en hadden in de duisternis kans
gezien om barricaden op te werpen, die
eerst nadat de politie van pantserauto's
gebruik had gemaakt, genomen konden
worden.
185 personen, waaronder zich vele
vrouwen bevinden, zijn echter nog in
bewaring gehouden. De beide gearres
teerde communistische Rijksdagafgevaar
digden zijn eveneens vrijgelaten.
De straatgevechten van Woensdag zijn,
zooals men reeds dadelijk vreesde, Don
derdag, na 'het intreden van de duister
nis en den afloop der communistische
protestvergaderingen toch weer opgeleefd
n.l. te NeuköIIn, waar tegen halfelf van
de daken en gedeeltelijk ook de Her-
mannstrasse, een hevig vuur op de po
litie geopend werd. In de Prinz Handjerg-
strasse werd een barrikade opgericht en
tot nog toe zijn alle pogingen der politie
om deze te nemen en op te ruimen vruch
teloos gebleven. Door een toeval heeft
de politie tot nog toe, ondanks den kogel
regen, geen enkelen gewonde.
Over de opgewonden tooneelen, die
zich in den Duitschen Rijksdag hebben,
afgespeeld, deelt V. D. nog de volgende
bijzonderheden mee:
Door de communisten werd geroepen:
„Waar ïs de sociaal-democratische Ko
zakken-hoofdman?" Tenslotte werd de zit
ting door vice-president Graef geopend.
Voordat men tot de agenda overging
vroeg de communist Pieck het woord
en verklaarde, dat Woensdag door de
Berlijnsche politie onder leiding van den
sociaal-democratisch en .president een on
gehoorde misdaad is gepleegd bij de tra
ditioneels 1 Mei-betoogingen van het Ber
lijnsche proletariaat. Negen doodgescho
ten arbeiders, meer dan honderd zwaar
gewonden, meer dan duizend gearresteer
den, die mishandeld werden, zijn het
slachtoffer van de politioneel© misdaad.
Tijdens de rede van Pieck was de Rijks
dag zeer opgewonden. De communisten
scholden voortdurend de sociaal-democra
ten uit voor rooverhoofdman en andere
krachttermen. Op een gegeven oogenblik
drongen .de communisten op Künstler -toe
en wierpen hem een pak kranten in het
gezicht. Andere sociaal-democratische af
gevaardigden moesten Künstler ontzetten,
als hij geheel .door communisten was
omringd.
De 3287 arrestaties te Parijs.
Van de in totaal 3287 personen, die
op ,1 Mei te Parijs werden gearresteerd,
zijp vijf buitenlanders en acht Franschen
na,ar de gevangenis overgebracht.
In sommige politieke kringen heerscht
ontstemming over de buitengewoon stren
ge maatregelen op 1 Mei door den perfect
van politie getroffen.
Na afloop van den ministerraad ver
klaarde de minister van buitenlandsche
gaken, ter zake ondervraagd:
Op grond van art. 10 van het wet
boek inzake het onderdrukken van anar
chistische agitatie acht ik de arrestar
ties volkomen gerechtvaardigd.
Ik zelf heb er de orders to© gegeven en
ik ben blij, het gedaan te hebben, want
gezien de gebeurtenissen te Berlijn, mag
ik wél constateeren dat het beter is
te voorkomen, dan met geweld te onder
drukken.
Te Berlijn vielen dooden en honderden
werden gewond, bij ons viel zelfs geen
neusbloeding te melden.
Intusschen heeft "de socialistische ka
merafgevaardigde Albertin den kamer
voorzitter meegedeeld, dat hij! den minis
ter van binnenlandsche zaken over zijn
oiptreden op 1 Mei en de arrestatie van
meer dan 3000 demonstranten zal inter-
pelleeren.
De tocht van de „Graf Zeppelin".
Om 12 uur 40 is de Zeppelin, van
Graz 'komend, voor de tweede maal boven
de Oosténrij'ksche hoofdstad verschenen.
In geheel Weenen werd het luchtschip
geestdriftig begroet. Twee vlietuigen cir
kelden in wijide kringen rond den 'lucht
reus. Om 1 uur verdween de Graf Zep
pelin in Westelijke richting.
Het luchtschip is gisteravond om kwart
vO'Or zeven weer vlot geland.
Alcohol-gevaren.
In de Academie der Geneeskunde te
Parijs is professor Guillain, een autoriteit
op neurologisch gebied, te velde getrok
ken tegen de cocktail-gewoonte. Hij heeft
geconstateerd, dat onder de arbeiders
klasse het alcoholisme afneemt, maar dat
er Onder de gegoede klasse hoe langer
hoe meer schadelijke invloeden van den
alcohol vallen waar te nemen. Professor
Guillain schrijft dit verschijnsel aan het
geregeld drinken van cocktails toe. Guil
lain acht dit mengsel van alcohol-hou
dende dranken, dat nu zoozeer in de
mode is, bij geregeld gebruik, dat even
zeer- mode is-, uit den booze. Het ver
oorzaakt gastrische storingen, neerslach
tigheid of opwinding, epileptische ver
schijnselen en prof. Guillain ziet in den
cocktail de directe oorzaak van heel wat
auto-ongelukken.
Professor Sergent steunde Guillain in
zijn aanval op den cocktail. Sergent wees
op de vele door dit mengsel veroorzaak
te ziekte-gevallen. Het schijnt, dat er
tegenwoordig vooral veel jonge vrouwen
slachtoffers van het alcoholisme worden.
Wervelstorm eln in Amerika.
Bij een wervelstorm in Arkansas zijn,
blijkens de tot nog toe ontvangen be
richten, 9 menschen gedood en een 40-
tal gewond.
Te Richmond (Virginia) zijn 50 men
schen gedood door een tornado, die een
school verwoestte. x-
Te Colnmb-us (Ohio) is door een ge
weldigen wind een muur van de. gevange
nis ingestort, waardoor 4. gevangenen ge
dood en 6 ernstig gewond werden. Een
twaalftal gevangenen worden vermist.
De regeeringscrisis in Oostenrijk.
De onderhandelingen tusschen de re-
geeringspartijen in Oostenrijk duurden
gisteren den geheelen dag vooTt. De zake
lijke moeilijkheden zijn zoo goed als vol
komen uit den weg 'geruimd, zoodat de
christelijk-sociale club heden de personen-
kwestie zal oplossen en het nieuwe kabinet
vandaag op zijn laatst morgen gekozen
kan worden.
Groote bankkrach te Athene.
De Groote Atheensche Banque Franco-
Américaine heeft bekend gemaakt, dat zij
haar verplichtingen tegenover haar depo
sito-bezitters niet kan nakomen. De loket
ten werden gesloten, terwijl de politie alle
ingangen bezette, daar het publiek dreigde
het gebouw te bestormen. De voorzitter
van den raad van commissarissen ver
klaarde den journalisten, -dat de bank
reeds eenige weken lang vergeefs had 'be
proefd de benoodigde gelden bij elkaar te
brengen, en dat groote sommen zijn gesto
ken in ondernemingen, die geheel misluk
ten. Het passief bedraagt 35 millioen
drachmen.
Korte berichten.
Bij de Geneefsche debatten over de
beperking van het oorlogsmateriaal werd
ook gisteren nog geenerlei overeenstem
ming bereikt.
-Schacht is te Parijs terug en nam
gisteren weer deel aan de herstelbespre
kingen te Parijs. Van Duitsche zijde wordt
nogmaals betoogd, dat verdere concessies
van Duitschland niet te wachten zijn.
'Onder de vele 'gevolgen van den oor
log moet ongetwijfeld ook het uitsterven
van de landlooperij, in België, worden ge- f
s-teld. Vóór den oorlog herbergde het rijk,
in de landlooperskolonies te Hoogstraten,
Wortel en Merxplas, in de Kempen, waar
zij vooral bij de ontginning van groote
stukken hei'de werden tewerkgesteld, on
geveer 6000 personen. Thans telt men er
nauwelijks nog een duizendtal, voor het
meerendeel invaliden of personen die voor
allen ernstigen arbeid totaal ongeschikt
zijn. In verband met dezen nieuwen toe
stand heeft de minister van justitie, onder
wiens bevoegdheid deze gestichten staan,
tot de opheffing der kolonies te Wortel en
te Hoogstraten besloten. Alleen Merxplas
blijft dus behouden.
Intrekking ban'kbilejtten.
De Directie van De Nederlandsche
Bank, gebruik makende van de bevoegd
heid, haar verleend hij art. 22 der Bank-
wet 1919 (Staatsblad 1918, no 553) en
daartoe gemachtigd bij Kon. Besluit van
17 April 1929, no. 50, roept houders
van de hieronder genoemde bankbiljetten
op, om deze ter betaling aan te bieden
hij de Hoofdbank, Bijbank, Agentschap
pen en Correspondentschappen van de
Nederlandsche Bank binnen den tijd van
één jaar nh den dag dezer oproeping.
Ie. De door De Nederlandsche Bank
uitgegeven bankbiljetten van f 10, waar
van de uitgifte werd bekend gemaakt in
de Staatscourant van 27 September 1904,
no. 226, en
2e. de biljetten van f10, waarvan de
uitgifte werd bekend gemaakt in de
Staatscourant van 2 Januari 1922, no. 1,
Op de voorzijde van beide modellen
biljetten bevindt zich ter linkerzijde van
den tekst een mannenfiguur, voorstel
lende den arbeid en ter rechterzijde een
vrouwenfiguur, voorstellende de welvaart
elkander de hand toereikende.
Van de bankbiljetten van f10 zullen
alleen in omloop blijven de biljetten,
waarop een Zeeuwsche boerin is afge
beeld.
Wij maken U er tevens op attent, dat
de biljetten van f300, f200, en flOO in
zwart gedrukt met witten ondergrond,
alsmede biljetten van f 60 en f 40, resp.
paars en groen met witte achterzijde, deze
maand tot en met den 29 Mei a.s. nog
ten kantore van het Correspondentschap
van de Nederlandsche Bank kunnen wor
den. ingewisseld.
Na dien tijd zijn deze biljetten alléén
nog inwisselbaar bij het Hoofdkantoor
van de Nederlandsche Bank te Amster
dam.
Stempeling van eieren bij uitvoer.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw vestigt er in het belang van
hen, die eieren naar Groot-Brdttannië uit
voeren, 'de aandacht op, -dat, naar verno
men werd, de stempeling van Nederland
sche eieren wel eens te wenschen overlaat,
in zooverre, dat op het stempel bijv. het
woord „Holland" onduidelijk of ook
slechts ten deele op het ei is aangebracht,
waarbij het gevaar geenszins denkbeeldig
is, dat de eieren niet ten uitvoer in dat
land worden toegelaten. In het bijzonder
stempels, waar de letters van het woord
„Holland" in cirkelvorm staan, geven tot
onvolledig afdrukken aanleiding. In ver
band hiermede wordt in overweging gege
ven, zorg te dragen, dat de aanduiding
volledig op het ei wordt aangebracht en
wordt voorts het gebruik van een stempel,
Binnenland.
De Tweede Kamer over den leerplicht
en het wegenfonds. Het ontwerp inzake
regeling financiëele verhouding Rijk en
Gemeenten, aangenomen.
Vergadering district Zeeland van den
Schoolraad.
Een rapport inzake de onbewaakte over
wegen. j j I
Buitenland.
Groote bankkrach te Athene.
Het bloedige Meifeest te Berlijn.
Een tornado in Amerika.
waarbij de letters' van het woord „Hol
land" in een rechte lijn staan, aanbevolen.
Werkverruiming.
Dezer dagen heeft de Rijkscommissie
Werkverruiming in Den Haag vergaderd,
onder voorzitterschap van prof. dr W. H.
Nolens.
De commissi© betreurde het, dat inzake
de draadlooze zendinstallaties Kootwijk
Bandoeng vi-ce-versa nog geen beslissing
is gevallen ten gunst© van de Nederland
sche industrie en dat nog altijd rekening
moet worden gehouden met de mogelijk
heid, dat de bouw van die installatie
niet ten goede zal komen aan de ont
wikkeling van de Nederlandsche nijver
heid.
Bericht was ingekomen van den voor
zitter van den raad van ministers dat aan
een bebpaalde onderneming geen finan-
cieele steun kan worden verstrekt.
Besloten werd, de onderhandelingen
over het vestigen van een industrie in
Drente voort te zetten.
Inzake de voorbereiding van den bouw
van enkele groote bruggen over de groote
rivieren werden met genoegen eenige me-
dedeelingen vernomen.
Verslag werd gedaan van een bemid
deling, welke de commissie verleend heeft
o-m een order hier te lande te behouden,
van groot belang voor een van onze
jongste industrieën.
Voorts werd mededeeling gedaan van
een belangrijk aantal gevallen, waarvoor
de bemiddeling der commissie was inge
roepen, om te trachten, dat orders hier
te lande zouden worden geplaatst en niet
ten goede zouden komen aan de buiten
landsche industrie. Hierbij werd opge
merkt, dat vooral van de zijde van het
ministerie van defensie veel medewer
king werd ondervonden.
De heer Wintermans.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen
©en schrijven van mr J. J. Wintermans,
houdende mededeeling dat hij wegens de
aanvaarding van het ambt van inspecteur
van het landbouwonderwijs met ingang
van 1 Mei j.l. heeft opgehouden lid der
Kamer te zijn.
Nederland en België.
Men bericht uit Brussel aan „De Tijd",
dat de heer J. C. L. van der Lande, lid
van de Eerste Kamer, de vorige week in
België besprekingen heeft gevoerd met
vooraanstaande politieke personen over
de Schelde-kwestie en de scheepvaartver
bindingen tusschen Schelde en Rijn.
Eerste Kamer.
De leden der Eerste Kamer zijn teor
vergadering bijeengeroepen op Dinsdag 7
Mei a.s. des avonds te 8V2 uur.
Goes. Bevolking. Ingekomen: G. C. Ha-
rinck, cafébediende, van Zierikzee, Mo
lendijk 12; J. Karman, dienstbode, van
Driewegen, Oostsingel 84; H. Bimmel,
en gezin, ketelwasscher, van Vlissingen,
Blanckstraat 6; C. van Boven en echfcgen-
timmerman, van Krabbendijke, Heernisse-
weg 28; A. van Loeper, analysts, van
