No. 177
Dinsdag 30 April 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Co's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-controle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 Mei vervallen
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f 0.05
Prijs der AdvertentlSn:,
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
De
van Genève.
De Economische Conferentie in Mei
1927 te Genève gehouden, heeft bij velen
hoopvolle verwachtingen gewekt.
De hoop werd uitgesproken, en naar
het scheen op goede gronden, dat de
bouw vpn de tariefmuren zou worden
gestaakt, en dat zelfs met den afbraak
van die muren een begin zou worden
gemaakt.
Hoog werd opgegeven van „den geest
van Genève".
En naar het scheen niet zonder reden.
Er heerschte op die conferentie een
zeer welwillende stemming, de moeilijk
heden door den voortdurenden tarieven-
strijd ontstaan werden met ernst onder
het oog gezien en er werden verklarin
gen gepubliceerd, die zeker niet zonder
beteekenis konden worden geacht.
Geconstateerd werd toch, dat de hooge
en steeds wisselende douane-tarieven,
welke in vele landen toepassing vinden
een zeer nadeeligen invloed hebben op
de productie en den handel en in ver
band daarmede verklaarde de Conferen
tie, dat het oogenblik gekomen is om een
einde te maken aan de stijging der tarie
ven en een tegenovergestelde richting in
te gaan.
Hooge verwachtingen werden gekoes
terd.
De teleurstelling is echter niet uitge
bleven.
Al spoedig bleek, dat de „geest van
Genève" niet is de geest, die de Regee
ringen in en buiten Europa bezielt.
Terecht constateerde indertijd de heer
Henri Polak, dat de tastbare werkelijk
heid nu niet bepaald van dien geest van
Genève is doortrokken in verband waar
mede hij de vraag stelde of wij met het
oog op „den geest van Genève" het er
maar op aan moeten laten komen, dat wjj
den geest geven.
En Prof. Diepenhorst maakte niet ten
onrechte de ironische opmerking, dat in
den klank „de geest van Genève" het
woord „geest" ©enzelfden indruk wekt
als het woord „geest" in de saamstel
ling „geest van amoniak", namelijk: ster
ken geur verspreidend, maar ongrijpbaar
en ras vervliegend.
Aandezen ongrijpbaren ,en ras ver
vliegenden „geest van Genève" denkt men
onwillekeurig "bij het lezen van de vele
moeilijkheden, die onzen handel in den
weg worden gelegd en waarvan onze
land- en tuinbouwers de dupe worden.
Men zoekt het niet altijd in hooge
tariefmuren.
Er zijn ook nog wel andere middelen
om den invoer te beletten.
Denk slechts aan wat Amerika deed
met onze bloembollen en Engeland met
onze varkens.
En thans lezen wij weer van moeilijk
heden bij de verzending van eieren naar
Engeland en kersen naar Duitschland,
die sterk den indruk maken, dat er wel
wat meer achter steekt dan .het opper
vlakkig schijnt.
De .betrokkenen doen dan ook maar
het best niet teveel met den „geest van
Genève" maar met de soms harde wer
kelijkheid te rekenen, en alles te doen
wat piogelijk is om ter» voorkomen, dat
op de kwaliteit en de verpakking der
uit te voeren producten gegronde aan
merking kan worden gemaakt.
Want dat moet ook erkend: in. het
buitenland wordt vaak gezocht naar
een stok om ons daarmee te slaan, maar
het gebeurt ook, dat kortzichtige en op
oogenblikkelijke winst bedachte expor
teurs, zelf aan .het buitenland een stok
in handen geven, van welk voorwerp dan
tot schade van het algemeen belang maar
al te gaarne gebruik wordt gemaakt.
BK—iWOOBB—OM—PIMO—
De 1 Mei-viering.
De Fransche regeering heeft voor den
lsten Mei uitgebreide voorzichtigheids-
maatregelen genomen.
Na een bespreking in het ministerie
van oorlog vond Zondagmorgen een twee
de conferentie plaats op het departement
van binnenlandsche zaken, waaraan de
minister van binnenlandsche zaken, de
politieprefect van Parijs en den direc
teur der politie, officieren van den gene-
ralen staf en de hoogste republikeinsche
garde van Parijs deelnamen.
Gelijk de vorige jaren, is ook thans
voor den eersten sMei iedere .demonstra
tie op de openbare wegen verboden.
Demonstraties en lastig-vallen van wer
kenden zullen met de grootste streng
heid worden onderdrukt. Wie verzet
pleegt, zal onmiddellijk berecht worden.
De gewone politietroepen van Parijs
zullen worden versterkt met de republi
keinsche garde van Parijs en door mo
bile garden uit de provincie. De mili
tairen mogen den geheelen dag de ka
zernes niet verlaten.
Naai' de Poolsche bladen melden, zou
de politie te Warschau tijdens een zit
ting van het centraal comité der commu
nistische partij een inval hebben gedaan,
het comité hebben ontbonden en een
groot aantal leidende personen hebben
gearresteerd.
Een groote hoeveelheid één-Mei-mani
festen en ander .propaganda-materiaal is
in beslag genomen. Men 'hoopt hierdoor
de voorgenomen demonstraties op 1 Mei
a.s. den kop te hebben ingedrukt.
Door de politie te Warschau zijn voor
1 Mei 2500 man opgeroepen om in de
straten de orde te handhaven.
Het Belgisch Koninklijk gezin en de
Nederlandsche taal.
Sedert eenigen tijd legt men, aldus
het Vad. aan het Belgische Hof, een
buitengewone belangstelling aan den dag
voor de Nederlandsche taal en de letter
kundige producten der Vlaamsche auteurs.
Koning Albert leest, iederen dag een
Vlaamsche, gematigd Vlaamschgezinde en
vrijzinnig getinte courant. Hij houdt er
van, van elke gelegenheid gebruik te ma
ken "hm zich in het spreken der Ne
derlandsche taal te volmaken en onlangs
deed zich zelfs het tot dusver in Bel
gië nooit voorgekomen feit voor, dat de
koning en de koningin, in .het bijzijn van
een paar Vlamingen en een Noord-Ne
derlander, met elkaar enkele woorden in
het Nederlandsch wisselden en bijna den
heelen tijd door, met deze Nederlandsch-
sprekende personen, in onze taal spraken.
Incident aan de Zuid-Slavische—Oosten-
rijksche grens.
Naar aanleiding van een incident aan
de Zuid-Slavisch-Oostenrijksche grens,
waarbij de voormalige communistische af
gevaardigde Echimowitsj en zijn bege
leider Djakowitsj, door de Zuid-Slavische
grenswacht op Oostenrijksch gebied wer
den neergeschoten, is een nauwkeurig
onderzoek ingesteld t.egen de grenswacht,
die, hoewel de beide slachtoffers geboeid
waren, hun vlucht op Oostenrijksch ge
bied niet wist te verhinderen. In verband
met deze aangelegenheid heeft de waar
nemende minister van Buitenlandsche Za
ken Koemanoedi een onderhoud gehad
met minister-president generaal Zjiwko-
witsj. Daarna ontving hij bezoek van den
Oostenrijkschen gezant Ploenes. Mede in
verband met de vriendschappelijke 'be
trekkingen tusschen de beide landen zal
het incident geen diplomatieke gevolgen
hebben.
De ontwapeningsdebaften te Genève.
De ontwapeningscommissie is gisteren
voortgegaan met de bespreking over de be
perking van het personeel der landmacht.
Voorzitter Loudon begon met het stellen
van een vraag aan de Ghineesche delega
tie, of deze na de beslissing die Zaterdag
gevallen was inzake de geoefende reserve-
troepen, haar voorstel nog wilde hand
haven om een uitdrukkelijke verklaring
van de commissie uit te lokkeu tegen het
stelsel van den algemeenen militairen
dienstplicht.
De Chineesehe gedelegeerde, generaal
Tsjang Tso-Ling, verklaarde hierop, dat de
Ghineesche delegatie niet kon voldoen aan
de door den heer Loudon verlangde con
cessie om het voorstel in te trekken.
Graaf Bernstorff bracht in herinnering,
dat de Duitsche-delegatie verklaard heeft
niet per se te zullen aandringen op af
schaffing van den militairen dienstplicht.
Nu echter een voorstel van Chmeesche
zijde aan de oommissie onderworpen is,
dat de militaire dienstplicht worde afge
schaft, zal de Duitsche delegatie haar stem
aan dit voorstel geven.
Na nog eenige discussie tusschen den
voorzitter, en den Chineeschen gedelegeer
de heeft dezd er ten slotte in toegestemd,
dat geen stemming over zijn voorstel be
hoefde plaats te hebben.
Hierna kwam aan de beurt een nieuw
amendement van Litwinof om duidelijk in
het ontwerp-conveutie te doen uitkomen,
dat de vredessterkte der legers inderdaad
zal moeten worden verminderd, en dat
men niet zal kunnen volsta.an met een
handhaving en uitsluitende stabiliseering
van de bestaande troepen.
Na bestrijding van vele zijden heeft de
voorzitter wederom geconstateerd, dat de
commissie niet gunstig gezind, was voor
de aanneming van het amendement-Litwi-
nof. Een uitdrukkelijke stemming heeft
wederom overeenkomstig de gewoonte niet
plaats gevonden. Graaf Bernstorff ver
klaarde tenslotte, dat hij zich bij de ver
werping van het amendement-Litwinof
wilde neerleggen; hij wilde er echter nog
maals op wijzen, dat hij nog geen enkel
antwoord gekregen heeft van de zijde der
landmogendheden op zijn Zaterdag gestel
de vraag, tot welke concessie Frankrijk en
de andere landmogendheden thans herleid
zouden zijn, nu de 'commissie heeft afge
zien van een beperking der geoefende re
servetroepen. Bernstorff eindigde zijn ver
klaring met den sarcastischen wensph dat
de ontwapeningsconferentie niet zou ont
aarden in een conferentie tot gemeen
schappelijke bescherming tegen ontwape
ning.
Treinbotsing te New-York. 3 dooden, 40
gewonden.
In het stadsdeel Bronx te New-York
heeft gisteren op den ondergrondschen
spoorweg een ernstig ongeluk plaats ge
had, waarbij drie personen om het leven
zijn gekomen, terwijl er ongeveer 40 ge
wond werden.
Op een punt, waar de ondergrondsche
spoorweg den viaductspoorweg kruist, is
een volbezette, uit zware stalen wagons
samengestelde trein van den ondergrond
schen spoorweg op een uit licht gebouw
de houten wagons samengestelden trein
van den viaductspoorweg ingereden.
Het voorste gedeelte van den onder
grondschen trein en de achterste wagon
van den anderen trein werden geheel
vernield. De bestuurder van den onder
grondschen trein behoort tot degenen,
die gedood werden.
Onder de ongeveer 3000 reizigers van
de beide treinen brak een paniek uit,
welke nog vermeerderde, toen een der
wagens in brand geraakte. De reizigers
drongen naar de uitgangen toe, waarbij
tal van personen onder den voet geraak
ten. Het reddingswerk werd door den
brand zeer bemoeilijkt. Politie en genees-
heeren en verplegend personeel van de
in de buurt liggende ziekenhuizen .snel
den toe, om hulp te verleenen Van de
gewonden verkeeren er vier in levens
gevaar.
De ziekte van Koning George.
De Engelsche Koning zal in persoon
den Geheimen Raad voorzitten op 10
Mei. Deze vergadering zal te Bognor ge
houden worden en de Koning zal voor
zitten, omdat het de raad is, waarin
het parlement ontbonden zal worden en
de Koning den wensch te kennen heeft
gegeven, zich persoonlijk bezig te hou
den met alle aangelegenheden, betreffen
de de ontbinding en de algemeene ver
kiezingen. De staatsraden echter, die kort
na het begin van 's Konings ziekte be
noemd zijn om tijdelijk de koninklijke
plichten waar te nemen, zullen nog in
functie blijven gedurende eenigen tijd, op
dat de Koning niet dadelijk den vollen
last van zijn ambt te torsen, zou hebben,
terwijl hij nog zwak is door de gevolgen
van zijn ziekte.
Een ongenoemd gever in Engeland
heeft aan zijn dankbaarheid voor 's Ko
nings herstel uiting gegeven door 105.000
pdst. te schenken als de kern van .een
nationaal dankofferfonds, dat voor Lon
den door het Koning Ëduard-Ziekenhuis-
fonds zal beheerd worden.
Aldus is thans de inzameling voor dit
nationale dankofferfonds geopend.
Kerkvervolging in Rusland,
De correspondent te Moskou van de
„Daily News", die onlangs het nieuwe de
creet van de Russische regeering op de
kerkgenootschappen had aangekondigd,
geeft nu bericht van de publicatie van dit
staatsstuk. Het blijkt nog wat drastischer
te zijn dan eerst bericht was. Zooals wij
gemeld hebben, zit de scherpste bepaling
hierin, dat de godsdienstige gemeenschap
pen alleen ir één gebouw geestelijke zorg
kunnen uitoefenen, dus niet voor haar le
den in de diaspora zorgen; en dat zij geen
enkele bijeenkomst van maatschappelijken
aard mogen houden of daad van dezen
aard mogen verrichten.
Een der artikelen luidt:
„Aan godsdienstige gemeenschappen en
groepen is het verboden, steunvereenigin-
gen of coöperaties te stichten, eenige on
dersteuning aan hare leden te geven, bid
stonden te houden voor vrouwen, jeugdige
personen of kinderen, bijbellezingen of
naaikransen te houden, bibliotheken, lees
zalen en sanatoria te stichten en genees
kundig advies of hulp te geven".
De kerkgenootschappen mogen voorts
geen boeken bezitten, behalve die welke di
rect voor den dienst bestemd zijn, en geen
godsdienstonderricht geven tenzij aan vol
wassenen, doch dit alleen met toestem
ming van de sovjet-autoriteiten. Haar ju
ridische positie is zoo, dat ïij geen vermo
gen kunnen hebben of belastingen heffen,
en evenmin iets kunnen koopen of ver-
vreenlden; alleen de individueels leden
kunnen dus benoodigdheden voor de kerk
of voor de godsdienstoefeningen aankoo-
pen".
Naar verhouding wordt de Russische
Kerk het minst door deze maatregelen ge
troffen, omdat zij overal haar parochies
heeft; de protest, groepen zooals de baptis
ten en de R.-K. Kerk, die veel verspreide
leden hebben, het ergst.
Korfö berichten.
In het Engelsche Lagerhuis hebben
een man en een vrouw ,op de vreem-
delingengalerij gisteren eenige opschud
ding verwekt, vdoor geschriften, waarin
tegen de activiteit van de commissie-
Simon in Britsch-Indië werd geprotes
teerd, uit te deelen en de Britsche re
geering en de commissie-Simon te be-
leedigen en belachelijk te maken. De her
riemakers werden echter spoedig de zaal
uitgezet.
Volgens een via Berlijn ontvangen
bericht uit Madrid zou de Spaansche re-
geering besloten hebben, dat de geheele
bevolking des lands zich moet laten in
enten.
Reuter seint uit Karachi, dat lucht
reizigers uit Britsch-Indië niet tóegelaten
worden, tenzij ze in het bezit zijn van een
recent vaccinatiebewijs.
Van het Hof.
De Koningin-Moeder is voornemens op
Vrijdag 3 Mei des middags eenige in den
la.atsten tijd weer in gebruik genomen
gebouwen van het Academisch Zieken
huis (Boerhave-kwartier) te Leiden te be
zoeken.
Z. K. H. de Prins is Maandagmiddag
12 uur 55 van zijn Zwitserscbe reis te
's Gravenhage teruggekeerd. Hij werd aan
het Staatsspoor-station ontvangen door
zijn adjudant, luitenant-ter-zee der le kl.
Termijtelen.
Christel. Fabrieks- en Transportarbeiders,
Gisteren is te 's-Gravenhage de alge
meene vergadering van bovengenoemde
organisatie begonnen.
De Bondsvoorzitter, de heer W. Strij-
bis Pz. hield een openingsrede, waaraan
wij het volgende ontleenen:
Wat eigen organisatie betreft, hebben
wij, aldus spr., in de afgeloopen twee
jarige periode stof te over, om God to
danken voor Zijn onverdiende zegenin
gen.
De vooruitgang in ons ledental, welke
na de inzinking in 1926 is begonnen,
heeft zich gelukkig voortgezet.
Was het ledental op 1 Januari 1927
7359, op 1 Januari 1929 bedroeg dit
8575; een vooruitgang dus van 1216
leden. Naar onze stellige verwachting zijn
wij heden de negen duizend gepasseerd.
Mocht deze vergadering besluiten tot fusie
met den Chr. Zeeliedenbond, dan zal
de organisatie ongetwijfeld tien duizend
leden tellen.
Betreurenswaardig is het dat nog steeds
geklaagd moet worden over het geringe
aantal jonge leden. Ook het getal vrou
welijke leden is te gering.
Het totaal bondsvermogen steeg weder
om met een niet onbelangrijk bedrag.
Hadden wij op 1 Januari 1927 een to
taal vermogen van f 190.492.20, dit was
twee jaar later f245.808.22; een vermeer
dering dus van f55 315.98, hoewel nog
bijna 18 mille moest worden uitgekeerd
Binnenland.
Dreigende Iandarbeidersstakingen in O.-
Groningen en St. Philipsland.
Bijzonderheden over den brand te Rot
terdam:
De Nederl. gezant te Praag in den trein
bestolen.
Philipsfabrieken te Nijmegen.
Buitenland.
De toestand van den Engelschen Koning.
Treinbotsing te New-York.
Reusachtige brand te Tongerloo. (België)
De 1 Mei-viering.
De ontwapenings-debatten te GenèVe.
De hetze tegen de kerk in Rusland.
aan stakingen. ,In verband met het toe
nemend ledental steeg de contributie-ont
vangst zoo, dat het niet ver afbleef van
de I1/2 ton.
Zeer dankbaar mogen wij zijn, dat,
zonder materiëele schade voor de be
trokkenen, zij het met .groote moeite,
de bedrijfsvrede in vele gevallen kon blij
ven bewaard.
Wederom moesten belangrijke bedra
gen worden uitgekeerd door onze fond
sen. Wij gaven resp. uit voor uitkee-
ring bij overlijden f3700, bij ziekte ruim
f 23.780 en bij werkloosheid bijna
f 345.000. Hierbij dient opgemerkt, dat
de kaspositie van het ziekenfonds en de
werkloozenkas groote voorzichtigheid
eischt.
De werkloosheid blijft veel te groote
afmetingen aannemen. Steeds weer is het
noodig om de werkloosheid te bestrijden
en toeneming der werkgelegenheid te
bevorderen. Voorts moeten wij bedacht
zijn ,op uitbouw der verzekering, opdat
de werklooze arbeiders zoo goed moge
lijk worden geholpen.
Het klimmend ledental' brengt grootere
verantwoordelijkheid en zwaardere ver
plichtingen.
Steeds hebben wij te ijveren voor chris
telijke vakorganisatie, zoowel van werk
gevers als werknemers, voor het collec
tieve arbeidscontract, voor de verbindend
verklaring daarvan,yvoor bedrijfsorganisa
tie met een bedrijfsvertegenwoordiging,
waarin werkgever en werknemer zijn op
genomen. t
Uit het jaarverslag van den secretaris
den heer A. Stapelkamp, bleek, dat het
aantal afdeelingen 146 bedraagt, met in
totaal 8575 leden. In Zeeland zijn 4
afd. met in totaal 116 leden. De jaar
verslagen werden goedgekeurd.
Daarna kwam in behandeling het voor
stel tot fusie met den .Christelijken Zee
liedenbond.
Na uitvoerige bespreking vereenigde de
vergadering zich in beginsel met de door
het bestuur voorgestelde fusie met bo
venbedoelden Bond.
Chr. Patroons Vakcentrale:
De Chr. Patroons Vakcentrale kwam
te Utrecht in het gebouw voor Chr. Soe*
Belangen bijeen. De waarnemende voorzit
ter, de heer Kolstein van Groningen,
opende met het lezen van Rom. 11:112,
en ging voor in gebed. Met blijdschap
werd geconstateerd dat de geesten ken
teren, en de Chr. Patroons Vakbeweging
vooruit gaat. Breedvoerig werd gehan
deld over de positie en taak van de Vak
centrale, en de taak van de aangesloten
bonden. Deze laatsten moeten al hunne
krachten mede inspannen voor hun eigen
propaganda, hierbij gesteund door de Vak
centrale, en Chr. Middenstand. De Cen
trale vertegenwoordige de Chr. Patroons
Vakbeweging, zoowel in het lichaam van
den Chr. Middenstandsbond'als naar bui
ten, en geve mede de groote lijnen voor
de beweging aan. In verband hiermee
werd het inmiddels verschenen Rapport
aan de Chr. Werkgevers Club, levendig
betreurd. De vergadering had dit nu, niet
zóó meer verwacht, en sprak het uit dat
het al duidelijker wordt, dat de kwestie
f
