No. 176
Maandag 20 April 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Go's BANK-60ES
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Opiaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
VERJAARDAG PRINSES JULIANA.
ALLE
per 1 Mei vervallen
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie na. 11.
Postrekening No. 44456.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
H. K. H. Prinses Juliana hoopt morgen,
30 April, haar twintigsten verjaardag te
vieren.
Voor onze Koninklijke Familie en voor
heel ons volk is de dag van morgen
daarom een feestdag, een dag waarop
met dankbaarheid Gods weldaden worden
herdacht.
'Op een dag als deze treft ons altijd
weer de groote tegenstelling met vele
andere landen.
Wij genieten het nooit genoeg te waar-
deeren voorrecht, dat wijl onder de ge
lukkige regeering van Koningin Wilhel-
mina een gerust en stil leven mogen lij
den, dat in ons land orde en welvaart
heerschen en dat er in vele opzichten
ook in 'het publieke leven nog is een
rekenen met 'sHeeren ordinantiën.
En daarbij komt dan no.g, dat er nog
altijd is een nauwe band tusschen vor-
fetenhuis en volk.
Wij verheugen ons in het bezit van
een vorstenhuis dat slechts één doel voor
oogen heeft: het heil en de welvaart van
land en volk, een vorstenhuis, dat zijn
kracht zoekt niet in heerschen, maar in
dienen.
Daardoor is iedere feestdag in het vor
stelijk gezin een feestdag voor het over-
groote deel van ons volk.
En dat is in 't bijzonder het geval,
nu morgen Prinses Juliana, onze Prin
ses, haar twintigsten geboortedag mag
herdenken.
Welk een verschil biji een halve eeuw
geleden.
Toen werd het Oranjehuis geteisterd,
zóó, dat het scheen alsof het welhaast zou
uitsterven.
Maar die sombere verwachtingen zijn,
Gode zij dank, beschaamd.
Nu is daar nog steeds naast H. M.
de Koningin, de Koningin-Móeder, die te
recht zulk een groote plaats heeft in het
hart van ons volk en tevens is daar onze
jeugdige Prinses in den bloei van haar
jaren, die, terwijl zij' zich mede onder
leiding van Hare Moeder, rustig mag voor
bereiden voor de groote taak die haar
wellicht eenmaal wacht, nu reeds haar
vierde kroonjaar mag vieren.
Wél is* er dus oorzaak voor blijdschap
en dank.
Aan de jarige Prinses en de Konink
lijke Familie onze hartelijke gelukwen-
schen.
Moge het God behagen, Prinses Juliana
nog zeer vele jaren te sparen.
Worde zij, z.elf gezegend, tot een rij
ken zegen gesteld l
V Er naast
„Het Volk", dat nog altijd hoopt op
een samengaan van de R.-K. Staatspartij
met de S.D.A.P., bestudeert zorgvuldig
de politieke weerverschijmselen, in de
hoop, dat de wijzer van den politieken
barometer eindelijk naar den hoek van
„de uiterste noodzaak" zal draaien.
Vandaar, dat het ook met bijzondere
spanning het optreden van den heer Co-
lijn in de Eerste Kamer volgde. Zooals
men weet, plaatste de A.-R. leider zich
inzake de Indische politiek vierkant tegen
over het Kabinet. Hij wenscbt, dat een
andere koers zal worden gevolgd.
En nn is het feit, dat de R.-K. fractie
zich daarbij minder scherp uitliet en niet
precies hetzelfde tempo volgt, vioor het
socialistische hoofdorgaan een reden van
overgroote blijdschap.
Het maakte van louter vreugde ©en ge
weldige luchtsprong, waarbij het wat
heel verklaarbaar is de werkelijkheid
een beetje uit het oog verloor.
Na eerst geconcludeerd te hebben, dat
Colijn een springstof is, die de coalitie
in stukken en brokken doet uiteen vlie
gen vervolgt het blad:
„Twee Kabinetten-Colijh barstten reeds
na drie maanden als Coalitie-Kabinet uit-
een: het eerste op de Vlootwet, het twee
de op het gezantschap. Thans, de derde
maal, schijnt het Coalitie-Kabinet reeds
vóór zijn geboorte door Coljjn getorpe
deerd te zijn."
Hier geldt zooveel woorden, zooVeel
onjuistheden.
Het eerste Kabinet-Colijii waarvan „Het
Volk" hier spreekt, was zooals reeds
een kind in de politiek weet, eenKa
binet Rnys de Beerenbrouck.
En toen de heer Colijn in dit Kabinet
zitting nam, bad, zooals al weer een kind
in de politiek weet, bet Kabinet reeds
beslist, dat deze wet in. behandeling zou
komen.
De heer Colijn. had daar part noch deel
aan.
En de derde „vergissing", die in deze
zes regels wordt gemaakt is, dat de heer
Colijn de oorzaak zon geweest zijn, dat
zijn Kabinet in 1925 uiteen sprong. Die
zaak, alweer: een kind in de politiek weet
bet, ging geheel buiten hem om.
De vreugde-r o e s moet wel erg zijn, dat
een redactie van een leidend orgaan zich
zóó kan „vergissen", en dat, nadat de beer
Mendels die de vorige week in de Eerste
Kamer ongeveer dezelfde „vergissingen"
maakte daarop nadrukkelijk werd attent
gemaakt.
Aan bet slikvermogen van de „bewuste"
arbeiders worden wel hooge eischen 'ge
steld.
Een nieuwe kruiser.
Donderdag is te Brooklyn de nieuwe
kruiser „Pensacola" gedoopt, niet, zooals
gebruikelijk is, met een flesch champagne,
doch, daar Amerika een „droog" land is,
met een flesch water, die tegen den boeg
werd stukgegooid. Het nieuwe oorlogs
schip is bet grootste, dat sedert de dagen
van den oorlog te Brooklyn van stapel is
geloopen. Het zal 10.000 ton water ver
plaatsen en is 565 voet lang. De bouwkos
ten bedragen elf millioen dollar. Het schip
zal olie stoken en een maximale snelheid
van 32,5 knoop kunnen ontwikkelen.
De „Pensacola" zal met catapults wor
den uitgerust voor het lanceeren van vlieg
machines en voorzien zijn van tien acht-
inoh-kanonnen en vier anti-vliegmacbine-
kanonnen.
Hei oniwapenirigsdebat fe Genève.
De Ontwapeningscommissie ging Zater
dagmorgen voort met de bespreking van de
geoefende reserves. De Italiaansche gene
raal De Marinis toonde zich bijzonder vol
daan over de concessie van Gibson, die
geheel in overeenstemming is met het Ita
liaansche standpunt.
Minder verheugd toonde zich, zooals te
begrijpen is, de Duitsche gedelegeerde
graaf Bernstorff, die de hachelijke positie
der ontwapende landen schilderde, wan
neer de geoefende reserves buiten de be
perking worden gelaten.
Een conventie, die met de. geoefende re
serves geen rekening houdt, zou slechts
een schijn-oplossing brengen, die volko
men in het voordeel van de landen met een
conscriptieleger en in bet nadeel van de
staten, die het stelsel van een vrijwilligers
leger huldigen, zou zijn.
D,e N ederlandscha gedele
geerde prof. Rutgers wees er op,
dat de Nederlandsche delegatie er voort
durend op uit is geweest, een zoo doeltref
fend mogelijke conventie te erlangen. Deze
methode, die hij de maximale noemt, heeft
geen succes opgeleverd, doch dit wil niet
zeggen, dat de commissie nu maar met
een minimum resultaat génoegen zal moe
ten nemen; veeleer moet getracht worden,
de beperking toch nog op een zoo hoog
mogelijk peil te brengen.
Hij betoogde, dat een conventie, die de
geoefende reserves buiten beschouwing
laat, slechts een zeer onbeteekenende
waarde heeft voor de daadwerkelijke be
perking der bewapeningen.
Volgens den heer Rutgers zal de dag,
waarop de tegenstanders van een beper
king der geoefende reserves hun stand
punt zullen laten varen, een historisch
moment genoemd kunnen worden. De ver
antwoordelijkheid voor de concessie, die
thans van de commissie gevraagd wordt,
zou de Nederlandsche gedelegeerde niet
kunnen dragen, wanneer hij de overtui
ging had, dat binnen afzienbaren tijd geen
wijziging in het standpunt der tegenstan
ders zou zijn te verwachten.
Voorts heeft de heer Rutgers zich afge
vraagd, of het misschien goed zou zijn, de
gevraagde concessie te doen en de teleur
stelling hierover te verbergen. Spr. meent,
dat dit niet juist zou zijn. Terecht zullen
de Raad en de publieke opinie, wanneer zij
van het werk dezer commissie kennis ne
men, zich kunnen afvragen, of de verdra
gen van J.ocarno en het Kellogg-Pact dan
niets beteekenen en of het niet mogelijk is
de oorlogslegers zelfs maar met één man
te verminderen. Wanneer tegenover het
geringe resultaat inzake de landmachtbe
perking geen tastbaar succes staat op het
gebied van de ontwapening ter zee,, dan zal
de Raad zich terdege moeten afvragen, o f
het wel de moeite waard is, de
ontwapeningsconferentie bij-
een te laten komen.
Prof. Rutgers eindigde met de hoop uit
te spreken, dat de nederlaag, die de com
missie thans geleden heeft, niet definitief
zou zijn en dat de conferentie toch nog
meer resultaten zal kunnen bereiken.
Na Rutgers wees de Zweedsche gedele
geerde Westman op het ernstige karakter
van de concessie, die thans van de com
missie gevraagd wordt.
Litwinow pleitte wederom voor beper
king van alle strijdkrachten zonder uitzon
dering, terwijl lord Cushendun thans for
meel verklaarde dat Engeland zich bij het
Amerikaansche standpunt aansloot. De
Chineesche generaal Tsjang Tjo Ting nam
het Duitsche standpunt in.
De Duitsche gedelegeerde Bernstorff,
heeft aan de Duitsche pers medegedeeld,
dat Duitschland ook, nu met zijn wensch,
dat de geoefende reserves in het ontwerp-
conventie zouden opgenomen worden, geen
rekening zal worden gehouden, bereid is
aan de verdere werkzaamheden te blijven
deelnemen, in de hoop, dat Frankrijk 'be
reid zal zijn concessies te doen op 'het ge
bied van het opgeslagen oorlogsmateriaal.
Aan Fransche zijde is daarvan echter nog
niets gebleken, en de uitlatingen van Mas-
sigli wijzen eerder in tegenovergestelde
richting.
Een kategorische vraag van Lloyd George.
In een verkiezingsredevoering te Milford
Haven heeft Lloyd George gezegd: Ik heb
Baldwin op zijn vraag naar mijn werkloos-
heidurogram klaar bescheid gegeven, en
nu wil ik hem in het openbaar de volgende
wedervraag stellen: „wanneer de conser
vatieven de meerderheid zullen verliezen,
wat m. i. ongetwijfeld geschieden zal, durft
en zal de premier dan Z. M. den Koning
raden om een socialist uit te noodigen om
de nieuwe regeering te vormen, en zoo ja,
hoe zal hij dit advies motiveeren".
Lloyd George voegde erbij, dat zoover
het van de liberale partij afhing, een so
cialistische regeering, gezien de misluk
king van 1924, niet uit de verkiezingen
zou geboren worden.
De 'doodstraf iin Dultsdhfand.
In de rijksdagooimmissie tot herziening
van het wetboek van strafrecht heeft de
voorzitter dr Kahl (D. Volkspartij) defini
tief zijn voorstel ingediend, waarbij be
paald wordt, dat de doodstraf vervangen
wordt door levenslange tuchthuisstraf.
In den loop van het debat heeft de
soo.-d.em. woordvoerder dr Rosenfeld ver
klaard, dat, daar het van de aanneming
van het voorstel-Kahl afhangt of er in den
Rijksdag een meerderheid zal zijn tegen
de doodstraf, de soc.-dem. voor dat voor
stel moeten stemmen,
Daarmede acht men de practischa be
slissing gevallen n.l. in de richting van
feitelijke opheffing" van de doodstraf.
Minister v. Guerard verzekerde het eens
te zijn met de aanschrijving van zijn
voorganger Koch aan de regeeriugen der
'landen om geen executies meer te doen
plaats vinden in afwachting van de be
slissing van den Rijksdag.
Hef nieuwe Deensche kabinet.
Nadat de Deensche koning achtereen
volgens de partijleiders in audiëntie had
ontvangen, welke besprekingen anderhalf
uur duurden, werd de vroegere premier
Stauning opnieuw hij den koning geroe
pen en met de vorming van de regeering
belast. Stauning heeft de opdracht aan
vaard.
Zondagavond laat werd van verschillen
de kanten een der nieuwe coalitie-regee
ring, bestaande uit sociaal-democraten en
radicalen, als definitief opgegeven.
Er zullen komen 9 sociaal-democrati
sche en 3 democratische ministers.
De „natte" passagiersschepen.
Vrijdagmorgen is de „Leviathan", het
eerste passagiersschip van de „United
States Line Inc.", dat onder het weder-
ingestelde „natte" regiem de reis naar
Europa heeft gemaakt, te New-York terug
gekeerd. Uit medegedeelde bizonderbeden
omtrent de reis van het schip blijkt, dat
vele passagiers in Europa hun eigen
drankvoorraden aan boord brachten, doch
dat het schip zelf te Plymouth en Cher
bourg verschillende voorraden drank in
sloeg.
Toen de „Leviathan" het lichtschip van
Nantucket naderde, werd in het holst van
den nacht voor een bedrag van tweedui
zend dollar over boord gezet, daar bet
verboden is, onverzegelde drank binnen
de twaalfmijlagrens te brengen. Zoodra
het schip de haven bereikt had, kwam
een troep van niet minder dan 52 drank-
verbodsagenten aan boord, die een nauw
gezette doorzoeking van het schip hielden.
Korte berichten.
Zestigduizend man gaan in Algerië
de sprinkhanen bestrijden. De insekten be
dekken groote oppervlakten gronds in de
departementen Algiers, Constantine en
Oran. Om hen te bestrijden zal men ver
schillende methoden volgen en de kosten
van dezen oorlog zullen volgens de raming
twaalf millioen frank bedragen.
Volgens de laatste berichten bedraagt
het aantal slachtoffers van den wervel
storm in de Amerikaansche Staten Georgia
en Zuid-Carolina 87 dooden en 500 ge
kwetsten.
Volgens een bericht uit Madrid heeft
de Spaansche regeering alle optochten en
betoogingen op 1 Mei verboden. Wel mag
op dien dag vacantie worden genomen. Dit
geldt echter niet voor personen in regee-
ringsdienst of voor hen, die bij onderne
mingen van openbaar belang in dienst
zijn.
De Berlijnsche communisten hebben
besloten ondanks het verbod toch op den
eersten Mei betoogingen te houden. Dien
dag zal de geheele politiemacht op de been
zijn om hen dat te beletten. Gisteravond is
al een soort generale repetitie gehouden,
toen communistische 'groepen na de ver
gaderingen optochten trachtten te vormen.
De politie heeft deze uiteengedreven en 33
belhamels ingerekend.
Op het vliegveld te Warschau is een
groote brand uitgebroken in een der vlieg-
tuigloodsen, die geheel is afgebrand. Twee
toestellen en veel materiaal werden een
prooi der vlammen. De oorzaak van den
brand is onbekend.
In de provincie Mendoza (Z.-Am.) is
een hevige aardbeving waargenomen,
waaromtrent echter nog geen nadere bij
zonderheden hekend zijn.
Het passagiersschip Antonia van de
Cunard-lijn is met drie dagen vertraging
uit New-York via Halifax te Liverpool
aangekomen. Het was op 600 mijl van Ha
lifax in het pakijs geraakt en moest heel
voorzichtig manoeuvreeren om niet met
ijsbergen in botsing te komen. Drie dagen
lang voer het schip heel langzaam, daarna
raakte het pas uit het ontzaglijke ijsveld.
De reis van H. M. de Koningin.
De Zwitsersche correspondent van de
N. R. Gt. meldt:
De Zwitsersche pers bevat aanvullende
mededeelingen omtrent het bezoek dat
Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik
aanstaanden Vrijdag a'an Bern hopen te
brengen.
Zij zullen Vrijdag 3 Mei om kwart over
twee te Bern aankomen. De Zwitsersche
reigeering stelt eenige automobielen ter
beschikking van de Koningin voor den ge-
heelen duur van baar verblijf te Bern. De
vorstelijke personen zullen zich onmid
dellijk naax het hotel Bellevue Paiace
begeven.
Om vijf uur zal zich H. M. met den
Prins en met een gevolg van vier perso'-
nen naar het Bondspaleis begeven om
daar een officieel bezoek te brengen aan
de Zwitsersche regeering, dat ongeveer
een kwartier zal duren. Hierna zal de
Koningin zich weer naar het hotel bege
ven, en om zes uur opnieuw incognito
naar het Nederlandsche gezantschap1 gaan,
waar zij een delegatie van den Zwit-
serschen Bondsraad zal ontvangen. Op
uitdrukkelijk verzoek van de Koningin zal
er geen maaltijd worden gegeven.
Den volgenden dag, Zaterdag 4 Mei,
zal de Koningin zich in den namiddag
per spoor begeven naar Brie en vandaar
per auto naar Montana.
De KamerverWez'ngen,
De candidatenlijsten van den Platte-
Binnenland.
Geweldige "brand te Rotterdam.
Roofoverval te Amsterdam.
Vergadering van den Polder Walcheren.
Waterleiding-Maatschappij Zuid-Beveland.
Buitenland.
De ontwapeningsdehatten te Genève.
Het nieuwe Deensche kabinet.
Groote hoschbranden in den Elzas.
landershond in de kieskringen Middel
burg en Maastricht luiden:
1. A. Braat, Hekelingen; 2. C. Vervoorn,
Herwijnen; 3. J. W. Bos, Lonneker; 4.
P. A. Timmers, Hekelingen; 5. J. van Ho
ven, Papendrecht; 6. P. J. Breeman, Nie-
zijl; 7. J. v. d. Ende Bzn, Monster; 8. K.
C. Schelling, Hekelingen; 9. P. J. Rosen-
boom, Bodegraven; 10. J. H. Zwart, Ap
pelscha.
Inenting te Wageningen.
Door mevrouw De VriesBruins zijn
aan den Minister van Arbeid, Handel
en Nijverheid de volgende vragen gestold:
le Wil de minister kennis nemen van
den inhoud van een mededeeling van
B. en W. van Wageningen, luidende als
volgt
„B. en W. van Wageningen maken be
kend, dat in de stichting „Ziekenzorg"
gelegenheid zal bestaan tot kostelooss
inenting en her-inenting, op Woensdag
10 April 1929 inenting, op Woensdag 17
April 1929 herinenting, telkens vanaf des
middags 4 uur.
Trouwboekjes medebrengen is verplicht.
Op verzoek van den gemeentegenees
heer L. Vinkenborg, deelen zij mede, dat
de ter plaatse gevestigde geneeskundigen
eenstemmig meenen te moeten ontraden,
van de geboden gelegenheid gebruik te
maken."
2e Acht de minister de toevoeging aan
de mededeeling over kostelooze inenting
tegen pokken in overeenstemming met
de bedoeling van artikel 18 van de wet,
houdende voorzieningen tegen besmette
lijke ziekten?
3e. Zoo neen, is de minister dan bereid
te bevorderen, dat in het vervolg artikel
18 van bovengenoemde wet op de juiste
wijze wordt uitgevoerd?
4e. Is bet den minister bekend of in
meerdere gemeenten op dergelijke wijze
door B. en W. mededeeling omtrent het
aandeel der geneeskundigen over de in
enting tegen de pokken worden gedaan?
Ir Dr. H. Wortman.
Naar vernomen wordt, heeft zich pen
uitgebreid huldigingscomité gevormd om
aanstaanden Dinsdag 30 April den Di
recteur-generaal der Zuiderzee-werken Ir
Dr Wortman, die gelijk gemeld, op dien
datum den Rijksdienst verlaat, te huldigen
op een receptie, welke des middags te
half vijf in het Gebouw van het Koninklijk
Instituut van Ingenieurs te Den Haag zal
worden gehouden. Tevoren zal een bijeen
komst plaats hebben in het Bureau van de
Zuiderzeewerken aan de Zeestraat, waar
de ingenieurs en ambtenaren van het
Bureau afscheid zullen nemen van hun
scheidenden Directeur-Generaal, terwijl de
receptie zal worden gevolgd door een
diner in hotel de Witte Brug.
Actie voor Zondagsrust.
Het comité voor Zondagsrust van de
christelijke organisaties in publieken en
semi-publieken dienst in Nederland, heeft
dezer dagen te 's-Gravenbage vergaderd.
Een rapport werd behandeld inzake het
laden en lossen van schepen in de Rotter-
damsche haven op Zondag, waarover een
bespreking heeft plaats gehad met den
inspecteur van het havenbedrijf aldaar
door het bestuur der betrokken organi
satie. Daar 'internationale verhoudingen
daarop invloed uitoefenen, zal dezie zaak
ook in handen worden gesteld van het
centraal' comité voor Zondagsrust, ter
verdere behandeling.