No. 175
Zaterdag 27 April 1920
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
GEBRs. STEÜTEL, Klokstraat, GOES
HENDRIKSE Go's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
BANK VOOR ZEELAND N.V., GOES
EFFECTEN - COUPONS - ALLE BANKZAKEN
Zwart lederen Motorjekkers f32.00, f42.00
Bruin lederen Motorjekkers (sportmodel) f42.00, f47.50
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Oit nummer bestaat uit 3 bladen.
DE GRONDSLAG
VAN ONZE POLITIEKE ACTIE.
LICHTE MARYLAND BAAI
IT. IN PATENTVERPAKKING
Beslist kleurhoudend.
ALLE
per 1 Mei vervallen
worden verzilverd door
D Irecteur- H oof dredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der AdvertentlSn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
Het bekende woord van Groen van Prin-
sterer „In ons isolement ligt onze kracht"
is vaak misverstaan of althans misbruikt.
De bedoeling van deze uitspraak was al
lerminst dat de A.-R. partij zich zou moe
ten isoleeren en niet met andere partijen
zou mogen samenwerken.
Wat Groen bedoelde wordt duidelijk als
wij de leuze in haar geheel nemen: „In ons
isolement, of wilt ge liever een Hollandsch
woord, in onze zelfstandigheid, in
onze beginselvastheid ligt onze
kracht".
Groen wilde geen fusie met andere par
tijen. Hij verzette zich met kracht tegen
de toenmaals gevolgde politiek van ver
broedering met de conservatieven.
Onder eigen banier behoorde de A.-R.
partij op te trekken. In isolement, in be
ginselvastheid moest kracht worden ge
zocht en als dat gebeurde, dan, zoo ver
klaarde Groen, kon „juist om de onwrik
baarheid van een "standpunt dat men niet
verlaat, aan andersgezinden, zonder vrees
van medegesleept te worden, de hand wor
den gereikt".
Van samenwerking met andere partijen
was Groen volstrekt niet afkeerig. Van
een politiek van zelfwegcijfering moest hij
niets hebben, mits slechts het eigen begin
sel van de partij onverzwakt werd gehand
haafd.
Het is thans 60 jaar geleden dat Groen
van Prinsterer dit woord neerschreef, en
nog altijd beweegt de A.-R. partij zich in
dezelf de lijn.
Bereid tot samenwerking als het moet
en als het kan, stelt zij in haar program
van actie op den voorgrond: Een vaste 'be-
ginselpolitiek vorme den grondslag van ge
heel onze politieke actie".
Er zijn tal van menschen en ook par
tijen die van beginselen liever niet spreken
Denk maar aan de Soc.-Democraten, die
bijna nooit van hunne beginselen reppen
Voor een deel is dat een gevolg van on
kunde, omdat in de S. D. A. P. aan begin
selstudie al bijzonder weinig wordt ge
daan, maar voor een deel is het ook een
kwestie van tactiek.
Men weet b.v. zeer goed, dat men hier in
Zeeland de kiezers met de socialistische
beginselen niet aan boord moet komen.
Deed men dat, dan zou het aantal volge
lingen al heel gering zijn.
Daarom zwijgt men liever van de begin
selen en zoekt men zijn kracht in het aan
heffen van oogenschijnlijk aantrekkelijke
leuzen, om daarmee de weinig nadenkende
kiezers, -die dan nog bij voorkeur als „be-
wusten" worden aangeduid, te vangen.
Ook de liberalen maken zich als regel
met beginselstudie en het aangeven van
principieels lijnen niet druk. Ze kunnen
dat ook niet, omdat ze in doorsnee veel
beteT zijn dan hunne beginselen en daarom
die beginselen slechts tot op zekere hoogte
wenschen toe te passen.
Geheel anders staat het echter met de
A.-R. partij. Door minder op de beginselen
nadruk te leggen zou zij misschien aan
werfkracht winnen. Maar dat is voor haar
niet het eerste en het voornaamste. De be
ginselen gaan bij haar voorop.
Zij wenscht onder alle omstandigheden,
of zij tot de regeeringsmeerderhe-id be
hoort, dan wel tot de oppositie, vast te
houden aan nare öeginse'en, speciaal, met
het oog op de tijdsomstandigheden, wat
betreft de handhaving en de bevestiging
van de Chr. grondslagen van ons volks
leven.
Van liberale zijde werd onlangs ver
klaard, dat men ook wel op behoud van
de Christelijke zeden prijsstelt, maar dat
men zich daaraan in geen geval kan
binden.
Van die zijde is voor de handhaving,
laat staan de bevestiging van de Christe
lijke grondslagen weinig te verwachten.
En daarnaast staan andere partijen, die
het er om te doen is die grondslagen,
ook door middel van het staatsgezag te
ondermijnen.
Des te meer is het daarom noodig,
dat -onzerzijds de politieke actie be-
heerscht wordt, door een vaste beginsel-
politiek.
Terecht zegt dan ook de toelichting
op het program:
„De algemeene verslapping van de ze
den, de ondermijning van het gezag, de
lichtvaardige en zondige opvattingen met
betrekking tot huwelijk en gezin, oef-enen
een -ontbindenden invloed op het maat
schappelijk leven uit, waartegen de Over
heid als dienaresse Gods tot verweer
geroepen wordt. Vooral in de groote ste
den vervullen deze verschijnselen ieder,
wien het heil des volks ter harte gaat,
met groote bezorgdheid.
En ofschoon we zeer goed welen, dat
de Overheid niet bij machte is de zondige
neigingen uit het mens-chelijk hart te ban
nen, zij kan wel de openbare uitingen
er van tegenstaan, bedwingen, in toom
houden.
Geroepen om te règeeren in overeen
stemming met de ordeningen Gods; als
Overheid gebonden om hare zorg ook
te do-en gaan over de bewaring van de
grondslagen waarop ons volksleven rust,
mag zij zich niet onttrekken aan den
plicht om de invloeden, die de ontkerste
ning der natie bevorderen, tegen te gaan;
moet zij, binnen de grenzen door Grond
wet en achtbare consciëntie den onderda
nen gesteld, integendeel van hare roe
ping in actieven zin blijk geven.
En z-o-o die Overheid daarin nalatig blijft,
ligt het op- den weg van onze afgevaar
digden naar de Staten-Generaal om haar
getuigenis tegen zoo-danig© nalatigheid
voortdurend te doen uitgaan."
Nog altijd de schoolstrijd.
Reeds meermalen hebben wij er op ge
wezen, dat thans wel de financieele gelijk
stelling van het lager -onderwijs is verkre
gen, maar dat daarom de schoolstrijd nog
niet tot het verleden behoort.
Dat blijkt ook weer te Groede.
Van R.-K. zijde worden daar ernstige
pogingen in het werk gesteld om te komen
tot de oprichting van een bijzondere R.-K.
school, waarvoor reeds een 60 leerlingen
beschikbaar zijn.
Maar wat doet nu het bestuur der af-d
Groede van Volksonderwijs?
Het beeft een breede circulaire de we
reld ingestuurd, waarin zoo het heet wordt
aangetoond: le. -dat de oprichting van een.
R.-K. school voor -de godsdienstige vor
ming der kinderen niet noodzakelijk is; 2e.
dat bij eventueels oprichting daarvan de
geest van verdraagzaamheid ernstig ge-.,
vaar loopt; 3e. -dat het onderwijs voor ver
reweg -de meeste kinderen achteruit moet
gaan en 4e. dat groote financieele lasten
het gevolg zullen zijn.
Om dit laatste duidelijk te maken wordt
een berekening opgezet volgens welke do
kosten voor het onderwijs die thans in to
taal f 2532 bedragen, in het vervolg meer
dan het -dubbele zullen worden. Een rede
neering te dwaas om los te loopen.
Datzelfde geldt ook van de verlaging
van het peil van het onderwijs. De erva
ring heeft het wel anders geleerd.
Merkwaardig is het tweede hier aange
voerde bezwaar, daar hetzelfde bestuur
dat zich zoo bezorgd maakt over de goede
verhoudingen die gevaar zullen loopen,
durft schrijven dat het v o o r -de hand
ligt dat -de voorstanders van openbaar
onderwijs zich ontstemd zullen toonen.
Natuurlijk ligt dat niet voor de hand.
De ouders -die bij-zonder onderwijs be-
geeren doen niets anders dan gebruik ma
ken van het hun bij de wet toegekende
recht. En zouden zij -die zich vrijzinnig
noemen en die in -de openbare school in
verdraagzaamheid werden opgevoed, zich
daarover -dan verstoord toonen?
Maar het allermooist is wel het onder
le. genoemde.
De ouders van deze 60 kinderen zijn van
oordeel, -dat een bijzondere R.-K. schooi
noodig is, maar nu komt het bestuur van
„Volksonderwijs" in zijn groote verdraag
zaamheid verklaren, dat zulk een school
niet noodzakelijk moet worden geacht.
Met andere woorden: „Volksonderwijs"
zal beslissen over -de al of niet noodzake
lijkheid van een bijzondere school. Wat
deze heeren wijzen, zullen de ouders
hebben te prijzen. En doen ze dat niet, wel
nu, dan zijn zij oorzaak dat de goede ver
houdingen gevaar loopen.
Men wil dus weer terug tot het vroegere
Kantoor Groote Markt 21
Telefoon 74 (2 lijnen)
stelsel toen de z.g. liberale machthebbers
het voor het zeggen hadden en terwille
van de „verdraagzaamheid" eenvoudig de
stichting van bijzondere scholen onmoge
lijk maakten.
Neen, de schoolstrijd is nog niet uit!
Als -de mannen van „Volksonderwijs"
het ooit nogeens voor het zeggen krijgen,
dan kunnen we er wel op rekenen, dat het
oude dwangste-lsel zal herleven.
Laten we dat niet vergeten.
En er bij de komende verkiezingen voor
zorgen, dat -de rechtsche partijen niet in
de minderheid komen 1
bepaalde Roemeensche militaire kringen
in Roemenië een staatsgreep uit te voeren
en een dictatuur te proclameeren overeen
komende met -die in Zuid-Slavië. Als reden
wordt opgegeven dat -de regeering-Manioe
te zwak is om de landsbelangen te verde
digen en dat -ook de regentschapsraad niet
tegen zijn taak is opgewassen. Daarom
moet het beheer over -de nalatenschap van
koning Ferdinand overgenomen worden
om deze ongerept te kunnen overgeven aan
kening Michael bij diens meerderjarig
heid.
De eerste manifestatie dezer beweging
Tornado's boven Amerika.
Tornado's die boven een deel van Ame
rika woeden, hebben hun weg genomen
over Texas, Nebraska en Wyoming, dood
en vernieling op hun weg achterlatend.
Verscheidene Rocky Mountainstaten zjjn
door sneeuw- en regenstormen geteis
terd, die het verkeer .ontredderden.
Drie gehuchten in Oost-Texas zijn door
twee tornado's geteisterd.
De tornado's woedden in Oost-Nebras-
ka, terwijl een sneeuwstorm woedde in
het Westelijk deel van dien staat. Wolk
breuken barstten los in sommige streken
en twee steden hadden te lijden van
overstroomingen.
De verbindingen zijn verbroken en het
vervoer is belemmerd. Automobielverkee-r
onmogelijk.
Men vreest, dat in 'het Rockey-Moun-
taingebied veel vee is verloren gegaan.
Vele bussen en automobielen zijn in de
sneeuwstormen blijven steken.
In totaal werden 17 personen gedood
in Cochran '(Georgia) en 15 personen
in verschillende andere plaatsen, terwijl in
totaal meer dan 200 personen gewond
werden.
Ook zijn Midden- en Zuid-Ge-orgië door
een wervelstorm bezocht, waarbij 20 per-
i sonen om het leven zijn gekomen, terwijl
er ongeveer 100 gewond zijn.
Het laatste bericht meldt:
Bij den wervelstorm zijn volgens de
jongste berichten 71 personen omgekomen.
Vele honderden zijn gewond, honderden
zijn dakloos. Aan gebouwen en den oogst
is buitengewoon groote schade aangercht.
Anti-godsdienst-campagne in Rusland
hernieuwd.
Naar via Warschau gemeld wordt, zijn
er binnenkort nieuwe sovjet-maatregelen
tegen den godsdienst in Rusland te ver
wachten. Dit besluit is vooral ge-richt
tegen de Baptisten, doch ook de andere
godsdienstige kerkgenootschappen worden
hierdoor getroffen.
Ieder godsdienstig genootschap zal ver
plicht worden om een register aan te
leggen, waarin opgete-ekend staan alle
leden boven de 20 jaar. Iedereen, die"
tot een godsdienstige gezindte behoort,
moet bij de desbetreffende kerk, kapel
of missiepost ingeschreven staan. Men
mag alleen ter kerke gaan waar men
staat ingeschreven.
Een militaire dictatuur in Roemenië op
komst?
Naar uit Boekarest wordt geseind pu
bliceert het blad „A-deveroel" sensatio-
neele onthullingen over het voornemen van
in militaire kringen zou op 9 Mei a.s., de
gedenkdag van den slag bij Marasjesti,
plaats vinden.
In regeeringskringen wordt volgens het
blad deze beweging met zekere bezorgd
heid gadegeslagen, doch men hoopt haar
te kunnen onderdrukken, -daar de regee-
ring overtuigd is bij de verdediging van
de grondwet en de democratie op den
steun van het heele land te kunnen reke
nen. Ook in liberale kringen zon men be
reid zijn, de regeering in den strijd tegen
-de militaire dictatuur bij te staan.
Kersenexport naar Duitschland.
Blijkens me-edeeling van den rijksland-
b-ouwconsulent te Berlijh heeft de Duil-
sche rij'ksraadcommissie op grond van
het Ve-reinszollgesetz van 1 Juli 1869
een verordening vastgesteld, waarbij! is
bepaald, dat met ingang van 15 Mei de- in
voer van versche kersen slechts zal zijn
toegestaan met inachtneming van de vol'
gende voorschriften:
le de invoer 'kan alleen geschieden
langs nog nader aan te wijzen douane
kantoren;
2e. Bij de aanbieding ter invoer moet
worden overgelegd een verklaring van
herkomst, afgegeven do-or een bevoegden
autoriteit.
3e. Bovendien moet elke zending kersen
gedekt, zijn door een verklaring van den
plant,enziektenkundigen dienst, waaruit
blijkt, dat de zending door dien dienst is
onderzocht en vrij- bevonden van de ker-:
senvliegmade.
4e. Voorts zal een op kosten van b-e-
langhebbenden aan het Duitsche grens
station in te stellen onderzoek moeten
aantoonen, dat de zendingen niet verdacht
zijn.
Dat deze laatste voorwaarde nog ge
steld wordt ondanks het voldoen aan
de sub 3e genoemde voorwaarde, schijnt
verband te houden met de omstandigheid,
dat het kan voorkomen, dat de deskun
dige in het land- van herkomst geen maden
heeft kunnen vinden, terwijl er wel eitjes
van de kersenvlie-g aanwezig kunnen zijln,
hetgeen practisch niet te constateeren
is. Aangezien deze eitjes echter binnen
korten tijd uitkomen, zou 'de Duitsche
-deskundige eenigen tijd later aan de grens
wel maden kunnen ontdekken.
Opgemerkt wordt hierbij, dat voor zoo
ver bekend, de kersenvlieg bier te lande
niet voorkomt.
Ontwapeningsteleurstelling.
De gebeurtenissen van gisteren in de
ontwapeningscommissie te Genève zullen
door de vrienden van de ontwapeningsge
dachte zeker met -gemengde gevoelens ge
waardeerd worden.
Een verklaring van Gibson, dat Amerika
Binnenland.
Een belemmering van den eieren-export
naar Engeland.
Rede yan oud-minister Van Dijk te Goes.
Jaarverslag der Kon. Mij. „De Schelde".
De toepassing der invaliditeitswet.
Duitschland en onze kersen-export.
Buitenland.
Teleurstellende houding van Amerika ter
ontwapeningscommissie te Genève.
Overstroomingen in Slees wij k-Holstein.
Sprinkhanenplaag in Noord-Amerika.
Een dictatuur in Roemenië?
Orkaan in Amerika.
niet langer zal aandringen op opneming
in de conventie van bepalingen inzake de
geoefende reservetroepen welke in de
Nederlandsche wetgeving „groot-verlof
gangers" worden genoemd heeft een
groote schaduwzijde.
Iedere gedachte aan een aanzienlijke be
perking door de conventie van de jaarlijks
voor den militairen dienst ingelijfde jonge
mannen moet hierdoor worden opgegeven.
Een vermindering van -den bewape-
nin'gs-druk kan thans nog slechts gehoopt
worden door verkorting van den diensttijd
en door vermindering van het oorlogs
materiaal.
In 1927 waren het Engeland en Ameri
ka, die het pleidooi van Duitschland, Ne
derland en Zweden voor een beperking
der groot-verlofgangers en -dus vanzelf ook
voor een beperking van den omvang der
jaarlijksche lichtingen met hun autoriteit
ondersteunden en daardoor nog eenige
hoop lieten bestaan, dat Frankrijk ten
slotte onder den druk van deze twee mach
tige landen zou toegeven.
De vorige week was nu reeds Engeland
afgevallen. Gisteren heeft nu ook Amerika
openlijk de bovenvermelde concessie ge
bracht.
Dat Duitschland, Nederland en Zweden,
zij het ook met steun van sovjet Rusland,
nu nog iets zouden kunnen uitrichten om
Frankrijk toch nog tot eeni-g toegeven te
bewegen, is uitgesloten.
Overstroomingen aan de kust van
Sleeswijk-Holsteln.
De hevige westerstorm heeft aan de
westkust van Sleeswijk-Holstein groote
overstroomin-gen veroorzaakt. Bij Husum
zijn al de uiterwaarden onder water ge-
loopen; het Water staat tot boven aan de
binnendijken.
Sommige eilanden zijn door het plotse
linge hooge water volkomen verrast, zoo
dat veel vee niet tijdig in veiligheid ge
bracht kon worden en verdronken is.
Sprinkhanenplaag in N.-Afrika.
Fransch Noord-Afrika wordt op hot
oogenblik door een sprinkhanenplaag ge
teisterd.
De overheid -heeft omvangrijke maat
regelen tot bestrijding van deze plaag ge
troffen. Niet minder -dan 60.000 burger
lijke personen en 4000 soldaten zijn met
1800 zuursproeiers, 800 vlammenwerpers,
300.000 liters zuur en 375.000 K.G. anders
chemicaliën aan het werk gezet, om de
plaag te bestrijden. De kosten worden op
12 millioen francs geraamd.
Groote uitgestrektheden van het land
bouwgebied. in Noord-Afrika zijn door de
sprinkhanen reeds kaalgevreten.
Korte berichten.
Vanaf 1 Mei zullen in de streek
van Charleroi, de loonen der arbeiders
in de zware metaalnijverheid, met 2.50
frs per uur verhoogd worden. In het
Luiksche ..zal een toeslag van 5 pet. wor
den toegekend.
De betreffende Kamersectie heeft
een in 1925 van socialistische zijde inge
diend wetsontwerp, om het verbranden
van lijken in België toe te staan, ver
worpen.
Van 28 April tot 4 Mei zal onder do
auspiciën -van het rijksministerie voor
