No. 170
Maandag 22 April 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
BESTEVAER
Spaarbank
HENDRIKSE Go's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Standaard poop
(prc/'ö waapclipheid
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
a 4 °/o rentevergoeding.
D irecteur-H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
fT
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cl.
Bij abonnement belangrijke korting.
V Sluit de gelederen.
Onder dezen titel is van de hand van
Ds M. van Grieken te Rotterdam
een vlugschrift verschenen, waarin 'deze
zijn droefheid uitspreekt over het feit,
dat in deze ernstige tijden, waarin Van
alle kanten voor land en volk de grootste
gevaren dreigen en wij elkaar 700 bij
zonder noodig hebben, door de .vorming
van de Staatk. Geref. partij, in de A.-R.
gelederen een scheur is ontstaan.
Hebben, zegt hij o.m., Ds Kersten en
Ds Zandt en allen, die hen willig volgen,
in het midden van de Antirevolutionaire
Partij gedaan wat zij hadden moeten
doen? Hebben zf mee -gebeden en ge
streden? In plaats dat men versterkt,
verzwakt men nu. In plaats dat men heelt,
breekt men. In plaats dat men vergadert,
verstrooit men. En men moeit niet den
ken, dat het in de Kamer toch op het
zelfde neerkomt of er 13 A. R. en 2
S. G. P. zijn, of dat er 15 A. R. zouden
zijn geweest, want juist nu komt de ge
brokenheid naar voren, die ons zwak
ker maakt, en die den tegenstander koren
op den molen brengt.
Nu weten we wel, dat de mannen 'en
de vrouwen van de S. G. P. waarvan
zeer velen nooit aan politiek gedaan heb
ben, maar makkelijk zijn in het klagen,
over anderen, waarbij ze bovendien de
oplossing van de politieke moeilijkheden
dikwijls al heel, heel eenvoudig, kinderlijk
eenvoudig, denken gewoonlijk zeggen:
de Antirevolutionairen zijn niet beginsel-
getrouw.
En daarom maar... scheuren?
Spreken de teekenen der tijden niet
tot ons? Voelen we het niet, dat juist
nu eendracht gebiedende eisch is? Niet
om onzentwil, maar om Gods wil, en oto
des volks wil; om der wille van Vorsten
huis en Vaderland, om der wille van ge
zin en school en kerk en staat en maat
schappij mogen we niet verstrooien, maar
moeten we vergaderen. Die één zijn, moe
ten ook de eenheid bewaren en betrach
ten, óók als er soms wel eens wat is,
dat moeilijkheden brengt. Of weten we
niet, dat het leven zoo moeilijk is? Weten
we niet, dat het volle, breede gemeen
schapsleven, met zoo ontzaggelijk veel
zwarigheden, met z-oo .ontelbaar vele
vraagstukken, tot ons komt? En dan mo
gen we maar niet uit elkaar vliegen her
en derwaarts, ieder gaande zijn eigen
weg. Daarvoor zijn we christenen, om
te weten, nat zulks onder ons niet mag
geschieden en niet mag bevorderd wor
den.
Aan de eere onzes Gods zijn we tot
andere dingen verplicht, en de liefde tot
ons volfe roept ons tot vergaderen en
niet tot verstrooien.
Een kleine zaak groeit door eendracht
en wordt sterk. Een groote zaak breekt
door tweedracht en wordt krachteloos.
Laat men het bedenken vóór dat het te
laat is. h
Heeft men het wel genoegzaam bedacht,
wanneer men luide verkondigde, dat de
Antirevolutionaire Partij niet genoeg be
ginselvast en, niet voldoende beginsel-
getrouw is, wat het beteekent daadwerke
lijk in het midden van het volle leven
te staan? Heeft men zelf wel genoeg
(meegeholpen? Of heeft men zelf mis
schien, behalve zoo nu en dan z'n stem
uit te hrengen in het stemhokje, niets
gedaan? De hand in den boezem, man
nen broeders 1
Na er verder op gewezen te hebben,
dat we toch zouden mogen verwachten
dat de partij van Ds Kersten, met de
A.R. partij, die belijdt dat de Overheid
als dienaresse Gods, geroepen is uit wet
geving en bestuur alles te verwijderen wat
inidruischt tegen Gods geopenhaarden wil,
zou meestrijden inplaats van deze partij'
openlijk te bestrijden, eindigt Ds van Grie
ken met uit te spreken:
„Door verbrokkeling kan wel de actie
<J,er Protestantsche Christenheid verzwakt,
maar iets positiefs kan alzoo nimmer
worden bereikt.
Daarom: sluit de gelederen, en
stemt Antirevolutionair!
Prins Heinrich van Pruisen, f
Prins Heinrich van Pruisen is Zater
dagmiddag aan een longontsteking op zijn
landgoed Hemmelmark in Sleeswijk-Hol-
stein op 67-jarigen leeftijd overleden.
Prins Heinrich van Pruisen, een broer
van den ex-keizer van Duitschland, werd
op 14 Augustus 1862 te Potsdam geboren
Aanvankelijk koos hij de loopbaan van
zeeofficier. In September 1901 werd hij
admiraal, in 1903 chef van het marine
station Oostzee en in 1906 bevelhebber van
de oorlogsvloot, als hoedanig hij in 1909
aftrad; hij werd toen bevorderd tot „groot-
admiraal" en inspecteur-generaal van de
marine.
Tijdens den oorlog bekleedde de prins
geen co-mmandantspost. Na de revolutie
trok hij zich op zijn landgoed in de buurt
van Kiel terug.
In de politiek heeft prins Heinrich zoo
goed als geen rol gespeeld. Een redevoe
ring, die hij in December 1927 bij een be
zoek aan den in de haven van Cadiz lig-
genden kruiser „Berlin" hield, was echter
van zoodanigen politieken aard, dat de
commandant van het schip, kapitein Köl-
be, ter verantwoording werd geroepen.
De prins, die gehuwd was met prinses
Irene van Hessen, heeft drie zoons.
De conferentie tegen het maken van valsch
geld.
De conferentie voor de bestrijding van
het maken van valsch geld te Genève is
Zaterdag met haar werkzaamheden, die
veertien dagen geduurd hebben, gereed
gekomen. 23 staten hebben de conventie
onderteekend, die aan de regeeringen de
verplichtingen oplegt hun strafrechtwetge
ving zóó te wijzigen, dat de makers vaD
valsch geld hun straf niet zullen kunnen
ontloopen, terwijl de conventie diverse be
palingen omvat omtrent een nauwe sa
menwerking tusschen de nationale politie-
bureaux in de verschillende landen. Tot de
23 staten behoort ook Nederland. Het is
de eerste keer, dat te Genève een Volken-
honds-conventie door Sovjet-Rusland on
derteekend is.
Het echec van de flnanciëele deskundigen.
De „Voss. Ztg." van Zaterdag meldt: De
president der rijksbank dr Schacht, en
waarschijnlijk ook dr Voegler, vertrekken
heden naar Berlijn. Hun oponthoud in de
Duitsche hoofdstad zal slechts enkele uren
duren, daar beide deskundigen Maandag
de plenaire zitting der deskundigencom
missie te Parijs willen bijwonen.
Geïnterviewd door een „Echo de Paris"
zei-de de „tijger" Glemenceau terloops:
„Hebt ge Schacht gezien? Zijn weige
ring in de experten-commissie der deskun
digen, zijn bedoelingen zijn op niets anders
dan en nieuwen oorlog gericht".
De spoorwegramp van Halle.
Zaterdag heeft, onder groote belangstel
ling, de begrafenis plaats gehad van de
postbeambten, die als slachtoffers van hun
plicht bij de spoorwegramp van Halle bij
Brussel zijn omgekomen.
Verschillende vereenigingsvaandel3 wer
den in de stoeten medegedragen.
Vereenigingscorpeen speelden treurmar-
schen.
Het bestuur -der staatsspoorwegen heeft
heel dit laatste eerbewijs aan zijn dooden
georganiseerd en bekostigd.
Het socialistisch syndicaat van spoor
wegambtenaren heeft een protestmotie te
gen de arrestatie van den machinist van
den sneltrein aan de regeering gezonden.
Het gerechtelijk onderzoek ter vaststel
ling van de verantwoordelijkheid voor de
ramp te Halle is Zaterdag voortgezet. Da
niel, de machinist van den Parijschen
trein, is door de Brusselsche raadkamer
weer in vrijheid gesteld.
De studentenstaking in Spanje duurt
voort.
Wij hebben reeds gemeld, -dat de staking
der Spaansche studenten zich tot alle uni
versiteitssteden heeft uitgebreid en dat te
Barcelona incidenten voorkwamen, terwijl
te Saragossa de politie studenten uiteen
dreef, nadat dezen met steenen naar de
universiteit hadden geworpen.
Voorts hebben hoogleeraren van laatst
genoemde Universiteit besloten, van de re
geering te eischen, dat de beleedigende
woorden in de laatste nota van Primo de
Rivera zullen worden ingetrokken. Indien
aan dit verlangen niet wordt voldaan, zul
len zij hun functie neerleggen.
De hongersnood in Kangsoe.
Omtrent den hongersnood in de pro
vincie Kangsoe in het Noord-Oosten van
China melden nadere berichten, dat de
hongersnood een verschriktelijken om
vang heeft aangenomen, zoodat 80 pCt.
der bevolking in het geteisterde gebied
zonder levensmiddelen en zaaikoren is.
Ongeveer 300 personen sterven dage
lijks van den honger. De overlevenden
zijn te zwak, om de dooden te begraven.
Zelfs moet het herhaaldelijk voorgeko
men zijn, dat kinderen geslacht en opge
geten zijn.
De missionarissen en andere buiten
landers .hebben tot de internationale hulp
commissie een wanhopige bede om hulp
gericht.
Bankschandaal.
Een groote bank te Boekarest met haar
veertig filialen heeft door vervalsching
der boeken den staat een schade van
vele millioenen lei wegens te weinig be
taalde. belasting berokkend.
Deze bank heeft door ongeoorloofde
middelen het vertrouwen der kolonisten
in de nieuwe Dobroedsja weten te winnen
en hen bewogen haar hun spaarpennin
gen toe te vertrouwen, welke thans ver
loren zijn.
De deskundigen-conferentie.
Dr Schach heeft in een interview ver
klaard, dat de Duitsche voorstellen niet
het laatste woord der Duitschers zijn,
maar slechts een phase in de besprekin
gen, die voortgezet kunnen worden.
Do algemeene opinie is, dat dr Schach
reeds nieuwe instructies uit Berlijn heeft
ontvangen, en dat hij vandaag verkla
ringen zal afleggen, waardoor een voort
zetten der besprekingen mogelijk is.
Alleen in de pers wordt tegen voort
zetting der besprekingen geprotesteerd.
Korte berichten.
In het Noorden van Berlijn en in
Neukcln zijn botsingen ontstaan tusschen
de politie en communisten, die ondanks
het verbod door de straten trokken. In
het Noorden van JBerlijn werden twee
agenten door de menigte zwaar mishan
deld. Zij moesten zwaar gewond naar
het ziekenhuis worden gebracht.
Bij Orsoy aan den Rijn is de vracht
boot Rotterdam met de sleepboot Meuse
in aanvaring gekomen. De sleepboot werd
zoo zwaar beschadigd dat zij in enkele
minuten zonk. Van de zes opvarenden
zijn vijf gered. Een stoker wordt vermist.
Het totaalbedrag der vorderingen
in het faillissement-Zoebkow bedraagt ca.
800.000 mark. De curator erkent die der
zakenlieden te Bonn, maar hij betwist
de overige groote vorderingen.
Ward Hermans heeft in Turnhout,
zijn geboorteplaats, over de documenten
zaak, zijn vlucht paar Nederland, zijn
terugkeer en zijne wederwaardigheden bij
den rechter van instructie te Brussel,
voor een overvolle zaal gesproken. De
belangstelling was zóó groot, dat velen
niet eens binnen konden geraken.
Te San Diego, in Californië, zijn
twee vliegtuigen van de marine tegen
elkaar aangevlogen. Volgens een bericht
zijn de vier menschen, die in de lucht
waren, allen .omgekomen. Volgens een
ander bericht zou'er van de vier vliegers
nog één in leven zijn, doch levensge
vaarlijk gekwetst.
De gemeenteraad van Bremen heeft
besloten den eersten Mei als wettelijken
feestdag te erkennen. Het aannemen van
het voorstel hiertoe werd mogelijk door de
afwezigheid van drie burgerlijke afgevaar
digden.
Te Lissabon is een autobus met 25
passagiers van een 30 M. hooge brug in
het water gestort. Drie menschen kwamen
om, twintig werden zwaar gewond.
Generaal Smuts heeft de verkiezings
campagne der nationalisten in Zuid-Afri-
ka geopend met een rede in Vrijstaat. Men
rekent er in het land op, dat hij de ver
kiezingen met een meerderheid van 6 op
10 winnen zal.
Dat de Russen te Genève blijven, staat
thans wel vast, wat blijkt uit hun nota, die
zij aan de ontwapeningscommissie gezon
den hebben en waarin zij mededeelen, dat
zij, ondanks de verwerping van hun voor
stellen, te Genève zullen blijven, omdat zij
iedere aanleiding vermijden willen, dat de
andere regeeringen een mislukking van de
A.v,d.B!QCiELAAB> iBOOSENDAAL
per Zz pond v"*"*
ontwapeningsbesprekingen zouden kunnen
toeschrijven aan het vertrek der sovjet
delegatie.
Den laatsten tijd werden des nachts
in de slaapzalen van de kazerne van het
derde vliegerregiment te Chateaurous in
Frankrijk communistische propagandage
schriften en couranten verspreid zonder
dat men de daders kon ontdekken. Thans
heeft een instructeur van politie, een oud
gediende, drie soldaten op heeterdaad
kunnen betrappen. Een der soldaten heeft
bekend, geregeld de geschriften te hebben
verspreid.
Nederland en België.
Zooals wij reeds hebben gemeld heeft de
Eerste Kamer het wetsontwerp van het
verdrag met België betreffende de uitvoe
ring van vonnissen enz. van de agenda af
gevoerd.
De „N. R. Ct." herinnert hierbij aan een
artikel van het Rotterdamsche Tweede
Kamerlid mr. Knottenbelt in „De Vrij
heid", waarin afvoering van dat wetsont
werp van de Eerste Kamer-agenda werd
bepleit. In dat artikel werd gewezen op de
actie van het Belgische Comité de Poli
tique Nationale, tegen ons land en op het
rapport en de Senaatsrede van den Bel
gischen minister van Staa.t, Segers. Mr
Knottenbelt schreef, dat genoemd verdrag
berust op wederzijdsch vertrouwen in de
onbevangenheid van den vreemden rech
ter, maar dat de tegenwoordige sfeer van
gevoelens in België ten opzichte van ons
volk niet van dien aard is, dat ons vol'k
dat vertrouwen veilig kan geven.
Uit door „Het Volk" ingewonnen in
lichtingen mag worden afgeleid, dat in de
Eerste Kamer aan de omstandigheid, dat
het wetsontwerp door den voorzitter van
de agenda was afgevoerd, geen aandacht
is gewijd. Althans maakte het geenerlei
onderwerp van onderling gesprek onder de
leden uit.
Intusschen kan „Het Volk" berichten,
dat in de Kamerzitting van morgen
den voorzitter gevraagd zal worden, welke
redenen hem hebben bewogen het wets
ontwerp af te voeren. Dat onder die rede
nen het artikel van den heer Knottenbelt
zou behooren, werd onwaarschijnlijk ge
acht.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is met ingang van
1 Mei benoemd tot burgemeester der ge
meente B er-gen op Zoom mr dr P.
A. F. Blom, met gelijktijdig eervol ontslag
als 'burgemeester der gemeente Angerio.
Bij Kon. besluit is met ingang van
1 Mei benoemd tot burgemeester der ge
meente O p s t e r 1 a n d J. Bleeker, met
Binnenland.
Waarom de Eerste Kamer een juridiscu
verdrag met België niet behandelde.
Auto-ongeval te Rotterdam. Twee dooden.
Voorstellen voor den Polder Walcherefl.
Buitenland.
Prins Heinrich van Pruisen overleden.
De conferentie tegen het maken van valsch
geld gesloten.
Studentenstaking in Spanje.
De ontwapeningscommissie te Genève.
gelijktijdig eervol ontslag als burgemees
ter der gemeente Utingeradeel.
Hef Burgergasthuis te Bergen op Zoom.
De gemeenteraad van Bergen op Zoom
heeft Vrijdag de gasthuiskwestie aldaar
besproken.
Het co lege van regenten van het Alge
meen Burger gasthuis heeft besloten, het
gasthuis te verknopen aau de congregatie
Hulp in Lijden, welk besluit ter goedkeu
ring aan Gedep. Staten van Noord-Bra
bant is gezonden.
Sommige raadsleden meenen, dat, daar
het Algemeen Burger-Gasthuis valt onder
art. 2 sub A van de Armenwet, genoemd
gasthuis is een gemeentelijke instelling,
en alleen de .gemeenteraad over al of
niet verkoopen heelt te beslissen. Er ont
wikkelde zich een fel debat, waarbij de
dissidenten zich aan de zijde van de
regenten schaarden.
De heer Dikland (A.-R.) diende de vol
gende motie in: De raad der gemeente
Bergen op Zoom besluit, als zijn meening
kenbaar te maken, dat de stichting Alge
meen Burger-Gasthuis zonder wijziging
van het reglement verplicht is, een gast-
O'f ziekenhuis te exploiteeren, en gaat
over tot de orde van den dag."
Deze motie werd verworpen met 9 te
gen 7 stemmen.
Een motie van den heer Walder, waar
in de wensch werd uitgesproken, dat de
toestand van het Algemeen Burger-Gast
huis zal blijven zooals die thans is, onder
ging eenzelfde lot.
Tenslotte kwam in stemming een mo
tie van den heer Harmsen (lib.), luidende:
„De raad, van oordeel, dat verkoop van
het Algemeen Burger-Gasthuis met aan-
hoorigheden door de regenten van die
instelling in strijd is met de wet en
met de omtrent het beheer en bestuur
vau die inrichting bestaande reglementen,
besluit,
lo. hiervan mededeeling te doen aan
Gedep. Staten van Noord-Brabant, en
2o. de regenten van het Algemeen Bur
ger-Gasthuis er op te wijzen, dat geen
enkele rechtsgrond is aan te voeren,
waarop de voorgenomen verkoop zal kun
nen steunen".
Deze motie werd verworpen met 10 te
gen. 6 stemmen.
Prima Hendrik te Lugano.
Woensdag bezocht de Prins der Ne
derlanden het Hollandsche .clubje te Lu
gano, waarbij Z.K.H. zich met elk der
aanwezige landgenooten eenige oogenblik-
ken onderhield.
De verjaardag van Z.K.H. werd aan
gevangen met een receptie in het Hotel
Bristol waar zeer velen van de gelegen
heid om Z.K.H. te complimenteeren ge
bruik maakten.
Baronesse van Wassenaar en de Con
sul der Nederlanden, boden den Prins
een noenmaal aan, waarbij mede aan
zaten de zuster van den Prins, de Groot-
Hertogin van Oldenburg en hare dochter
de Erfprinses van .Waldeck en Pyrmont,
H.M. gezant te Bern, mevrouw üoude
van Troostwijk en enkele leden van de
Nederlandsche kolonie .in Tessino.
Na rjp de gezondheid van H. M. de
Koningin gedronken te hebben, zeide de
consul in z'ijn rede, dat hoewel de ont
vangst uit den aard der zaak eenvoudig
moest zijn, de wenschen niettemin de
zelfde waren, als die welke in Neder-
