No. 165
Dinsdag 16 April 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE &Co's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Uit de Provincie.
Kerknieuws.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Gemengd Nieuws.
Land- en Tuinbouw
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
per 1 April vervallen
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Gelijk recht voor allen.
Het kan geen kwaad hier nog eens in
herinnering te brengen wat het „Vader
land" een paar jaar geleden schreef:
„Maar wat de Coalitie wèl gedaan
heeft is, dat ze breede lagen van ons
volk, die onder de eens almachtige libe
rale partij slechts in naam gelijk be-
rechtigd waren, dit wezenlijk heeft ge
maakt, dat geldt vooral voor de anti
revolutionairen; de Katholieken hebben
om politieke redenen nooit in dezelfde
mate over achteruitzetting te klagen ge-,
had.
Men zou het dus zoo kunnen uitdruk
ken, dat de Coalitie als nalatenschap
achterliet, dat onze volkskracht is ver
meerderd, doordat zooveel meer bekwa
men daardoor de kans kregen te toonen
wat ze vermochten. Idenburg, Heemskerk,
Colijn, om maar die enkelen te noemen,
zouden 40 jaar geleden niet tot hun
recht zijn gekomen, en in dien tijd ware
ook een Roomsche premier als Ruys
de Beerenbrouck onmogelijk geweest, zoo
dat de Coalitie als onverwoestbare na
latenschap achterlaat, niemand denkt er
toch aan om tot den vroegeren toestand
terug te keeren, dat zij medegewerkt
heeft, en niet weinig ook, om Thorbecke's
grondwetsartikel, dat iedere Nederlander
tot elke landsbetrekking benoembaar is,
verder uit te werken."
Hier wordt dus in de eerste plaats
erkend, dat het liberalisme met hoe
mooie namen het zich ook sierde, toen
het de macht in handen had, een schan
delijk uitsluitingssysteem heeft toegepast,
dat het de bepalingen van de grondwet
opzettelijk terzijde schoof.
Breede lagen van ons volk waren on
der de eens almachtige liherale partij
slechts in naam gelijk berechtigd.
En in de tweede plaats, dat de coalitie
door aan dit dwangsysteem een einde
te maken niet slechts de belangen van
bepaalde partijen heeft gediend, maar dat
zij daardoor onze volks kracht heeft
vermeerderd, dat zij dus nationaal
werk "heeft verricht.
Niemand denkt er aan, zegt „Het Va
derland" tot den vroegeren toestand te
rug te keeren.
Het kan zijn.
Maar in elk geval zullen de kiezers
verstandig doen, door 'daartoe ook niet
meer de gelegenheid te gewen, en
te voorkomen, dat we weer opnieuw
van de linksche partijen afhankelijk zou
den worden.
Hoe sterker straks de A.-R. fractie is,
hoe geringer de kans, dat men weer
in de oude fout zal vervallen en „Thor
becke's grondwetsartikel" opnieuw krach
teloos zal. maken.
H. DE WILDE.
Blijkens een mededeeling in De Rot
terdammer heeft de heer H. de Wilde,
zich thans door ontslag te nemen als lid
van de Prov. Staten van Zuid-Holland
definitief uit het publieke leven terug ge
trokken.
Dit besluit zal den stoeren werker niet
gemakkelijk zijn gevallen. Maar hij is er
de man niet naar, om de dingen half te
doen. Wat hij deed, deed hij steeds met
volle ambitie. Hij gaf zich altijd geheel-
En waar zijn gezondheid thans van
dien aard is, dat hij zich moet ontzien,
daar zal het hem ook weer nief teveel
moeite hebben gekost om het werk, dat
hem lief was los te laten. 'Zooals hij wist
te gehoorzamen in gezonde dagen, zoo
weet hij- ook te luisteren nu zijn plichts
gevoel hem verbiedt, nog langer verant
woordelijke posten te J^gzetten.
Het zich terugtrekken van den heer De
Wilde beteekent voor de A.R. partij een
groot verlies.
Wat heeft hjj veel voor onze partij ge
daan! In zijn jongere jaren als propa
gandist in woord en geschrift én dat
vaak onder uiterst moeilijke omstandig
heden en later als raadslid, wethouder
en Gedeputeerde.
God had aan den heer De Wilde groote
gaven geschonken, 'gaven, die gebruikt
werden voor de propageering en de toe
passing van de A.-R. beginselen.
Noode zien wij dezen stoeren voorwer
ker, die zich aan de A.R. partij gaf met
heel zijn hart en met al zijn kracht van
ons heengaan. Wij zullen hem missen-
Zijn plaats is niet gemakkelijk te ver
vullen.
Moge God hem schenken een rijken
levensavond. Zij het licht in zijn huis,
licht in zijn hart.
En moge de geestdrift en de toegewijde
actie van een jonger geslacht, dat de
plaats van de „oude garde" waarvan de
heer De Wilde zulk een voortreffelijk lid
was, in de dagen van rust zijn hart telkens
weer verkwikken.
De Gentsche bloemenvelden.
Te Gent is onder het voorzitterschap
van den gouverneur der provincie Oost-
Vlaanderen, een comité opgericht met het
doel, naar het Nederlandsche voorbeeld,
de aandacht der toeristen te vestigen op
de schoonheid der bloemenvelden, wel
ke zich, in de omgeving van Gent, uit
strekken. Tulpen en hyacinthen worden
er evenwel minder gekweekt dan bego
nia's, die er groote velden beslaan en
werkelijk, wanneer ze in vollen bloei^
staan, een bezoek overwaard zullen zijn.
Door de zorgen van het comité zullen
dan ook een aantal excursies per toerauto
worden georganiseerd.
Het huwelijk vfl|n Koning Boris
van Bulgarije gaat niet door.
Uit Sofia wordt gemeld, dat het plan
van een huwelijk tusschen koning Boris
van Bulgarije en prinses Giovanna van
Italië om redenen yam godsdienstigen
aard definitief is opgegeven. Noch het
Vaticaan, noch de Bulgaarsche kerk wil
den de noodige concessies verleenem om
de verbintenis mogelijk te maken. Men
kon het voornamelijk niet eens worden
over de kwestie van het geloof, dat de
eventueele kinderen hadden moeten aan
nemen.
Een nieuwe Amerikaansche aan var op de
Europeeséhe aulomobielmarkt.
De president van de Studébaker Corp.
en chairman van de Pierce-Arrow-board,
de heer A. R. Erskine, heeft verklaard,
dat binnenkort door deze twee samen
werkende maatschappijen- ernstige pogin
gen in het werk zullen worden gesteld
om de Europeesche markt ook voor de
duurdere Amerikaansche- wagens te ver
overen. De Studebaker-Pierre-Arrow-com-
binatié is bezig met het vorm.en van
een organisatie voor den afzet in het
oude werelddeel, terwijl een uitgebreide
advertentie-campagne wordt voorbereid.
Jhr Loudon en de ontwapening.
Gistermiddag heeft de heer Loudon een
delegatie ontvangen uit de twee socialis
tische internationales. Tot de delegaties
behoorde ook de heer Albarda (Neder
land).
De Brouckère (België) was de woord
voerder. Hij gaf een uiteenzetting van het
doel der beweging om uit alle landen pe
titionnementen naar Genève te zenden,
opdat spoed werd gemaakt met het werk
der commissie voor de ontwapening. Het
was een poging om de volkenbondsverga
dering te brengen tot beslissingen in wer
kelijke overeenstemming met den wil der
volken.
De heer Loudon antwoordde in een
hartelijke toespraak, vol waardeering voor
deze bemoeiingen om de regeeringen aan
te sporen tot een krachtiger ontwape
ningspoging. Zonder den wil tot hande
len der volken zijn de regeeringen niet
in staat, om datgene te doen wat de
menschheid van haar het recht heeft te
eischen.
Er zijn helaas ook in de openbare mee
ning nog te veel tegenwerkende elemen,
ten. Spr.'s hoop is dan ook gevestigd op
het vertrouwen der jongere generatie in
de mogelijkheid om internationale ge
schillen door vergelijk en arbitrage te
regelen.
De heer Loudon, eindigde met het uit
spreken van de hoop, dat de Brouckère
en de zijnen zouden voortgaan, de re
geeringen in bedoelde richting aan te
sporen.
De Engelsche begrooting.
In de gisteren gehouden Lagerhuis-zit
ting heeft Churchill zijn begrootingsrede
uitgespreken. De spreker constateerde al
lereerst, dat er in den algemeenen eco-
nomischen toestand een. aanzienlijke ver
betering gekomen is. Tijdens het bewind
der huidige regeering heeft de onderste
laag der bevolking ongeveer 170 millioen
pond sterling kunnen bezuinigen; het al-
coholverbruik is belangrijk gedaald, ter
wijl anderzijds thee en suiker een aan
zienlijk hooger verbruik te zien geven.
Wat de bezuiniging der regeering betreft,
deze is het grootst op het gebied der de
fensie. De drie ministeries van nationale
verdediging hebben onder de huidige re
geering huil uitgaven met 71/2 millioen
pond sterling per jaar verminderd. De to
tale schuld van Engeland is in de afge-
loopen vier jaren met ongeveer 321 mil
lioen pond gedaald. Churchill noemde
voor de gewone uitgaven over 1929 een
bedrag van ongeveer 742 millioen pond,
terwijl de gewone inkomsten ongeveer
754 millioen pond beloopen, zoodat er
een overschot van 12 miliioen te boeken
valt.
De detailprijzen van bier en spiritualiën
zullen met ingang van 1 October 25 pCt.
verlaagd worden. Ook de havenbelasting
zal een vermindering ondergaan. De ver
schillende faciliteiten en tegemoetkomin
gen voor den landbouw zullen inplaat3
van 1 October, reeds van begin April
in werking treden.
Spionnage-affaïre in Polen ontdekt.
Uit Thorn wordt gemeld, dat de politie
een spionnage-affaire zou hebben ontdekt,
aan welker hoofd een geneesheer uit
Dantzig zou staan. Een employé van de
te Thorn gevestigde militaire drukkerij
zou het materiaal hebben geleverd. De
spionnage zou gedreven worden ten gun
ste van een der Westelijke buurstaten van
Polen. Het onderzoek is nog in gang-
Drie personen zijn reeds gearresteerd.
Een voorstel tot verbod van den lucht
oorlog.
In den loop der zitting van gisteren der
voorbereidende ontwapeningscommissie
deed de voorzitter, Jhr Loudon, voor
lezing van een schrijven van den Ame
rikaan Clifford Harmon, voorzitter van
het Internationaal Verbond van oud-com
battanten, waarin werd voorgesteld den
luchtoorlog te verbieden en een interna
tionaal vliegercorps te Vormen, dat in
geval van conflicten als een soort inter
nationale luchtpolitie voor den volken
bond zou kunnen optreden.
Het kwam naar aanleiding hiervan tot
een kort incident, toen lord Cushendun,
de Engelsche vertegenwoordiger, met
groote klem hiertegen protesteerde. Hij
verklaarde, dat hij er ernstige bezwaren
tegen had, dat brieven werden voorgele
zen van personen, die hij niet kende en
die geen enkele beteekenis hadden. Lou
don verdedigde de voorlezing.
Korfe berichten.
Bij het staatsboschbeheer te Wilna
zijn verduisteringen van grooten omvang
ontdekt. Er is sprake van, dat ,de staat
door bedriegelijke handelingen van Pool-
sche ambtenaren 50.000.000 zloty schade
geleden heeft. De hoofdschuldige bevindt
zich in hechtenis.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat
Zaterdag in de provincie Norrland in
het Noorden van 'Zweden een sterke
aardbeving werd waargenomen, die ech
ter slechts van korten duur was. De
schokken waren zoo hevig, dat de hui
zen trilden, vele vensterruiten braken en
in vele huizen .schilderijen van de wan
den vielen. In de nabijheid van Pitea
vormde zich een diepe scheur in de
aaxde, die dwars over een der straat
wegen loopt, waardoor het verkeer over
dezen weg moest worden stopgezet.
Tijdens een politieke vergadering
in Degerfors (Varmland) is het Zaterdag
tot ernstige onregelmatigheden gekomen.
Nadat de politie ingegrepen had en de
orde eenigermate hersteld was, werd plot
seling door het venster een bom in de
zaal .geslingerd, waardoor een jonge
vrouw werd gewond.
In de kerken van alle gezindten
in Canada zijn Zondag 'ten gunste van
het vredesprogram van den Volkenbond
10.000 preeken gehouden, waarin de
geestelijken de ondersteuning van de Ca-
nadee-sche Volkenbondsvereeniging be
pleitten.
In 505 gemeenten van Opper-Oos-
tenrijk hebben Zondag de gemeentever
kiezingen plaats gevonden. Ongeveer 90
pCt. der kiezers zijn op het stembureau
verschenen. Voor zoover tot op. ditoogen
blik bekend is geworden, hebben ver
schuivingen in den stand der partijen
niet plaats .gehad.
In de Oostzee is bij het Deensche
eiland Seeland een groote ijsberg ge
signaleerd, die ongeveer 1^> vierkante K.M.
groot moet zijn. De ijsberg drijft in de
richting van het eiland Rugen. Aange
zien men .gelooft, dat de ijsberg een
gevaar voor de scheepvaart oplevert, is
een- kustschip uitgezonden, om den ijs
berg te vernielen.
De communisten, wier organisatie,
zooals men weet, in Roemenië ontbon
den is, poogden, ondanks het politie-
verbod, te Boekarest een vergadering te
houden.
De politie greep echter in en arresteer
de een zestigtal communisten. Zeven hun
ner werden in arrest gehouden.
Visscheriji. Men meldt uit Zee
land aan de N. R. Gt.
Hoewel het reeds half April is, wor
den op de Zeeiuw'sche Weervisscherijien
nog geen haringen van eenige beteeke
nis aangetroffen, zoodat groote kans be
staat, dat deze tak van bedrijf voor dit
seizoen op: een mislukking uitloopt. De ha
ring, die ter consumptie wordt uitgele
verd, wordt aangevoerd van elders en is
over het algemeien van goede kwaliteit,
maar wordt dan ook nog verkocht voor
2V2' a 3 cent per stuk. De hoop van de
Zeeuwsche weervisschers kan dan ook nu
maar gevestigd blijven op een goede an
sjovisteelt, maar ook .hiermede moet
men eenvoudig een afwachtende houding
aannemen, daar voorspellingen in den
regel weinig om het lijf hebben.
Driewegen. Zaterdag werd door aan
deelhouders in de N.V. Weegbrug „Drie
wegenOvezand de jaarlijfcsche vergade
ring gehouden, welke werd bijgewoond
door 41 aandeelhouders, vertegenwoordi
gend 49 aandeelen. Nadat de rekening
in zijn geheel was goedgekeurd, werd op
voorstel van het bestuur aangenomen dat
er een afschrijving op1 de stichtingskoisten
zou plaats hebben alsmede een bedrag
te beleggen voor vaste reserve, waarna
er nog 15 pot. dividend op aandeelen
werd uitgekeerd. Als commissaris werd
herkozen de béér C. Vermeule te Ove
zand.
Hansweert. De heer H. Derex alhier
is door den Koning van België benoemd
tot Ridder in de orde van Leopold 2.
Ned. Herv. Kerk.
Drietal te Jfralingen (vac.-Ds J. P. van
Melle) A. Meijers te Hoogeveen, P. J.
Steenbeek te Kampen en G. A. Pott te
Bodegraven,
Beroepen te Haskerhorne-Oudehaske
(Fr.) H. J. Labberté, hulppred. te Am
sterdam-Noord.
Bedankt voor Schelluinen Joh. de Bres
te Bruchem; voor Oudemirdum, Nije-
mirdum en Sonde! J. H. van Padden-
burgh te Elspeet.
Geref. Kerken.
Tweetal te Brussel (België) J. Krüger
te Elburg en J. Maaskant te Echten (Fr.);
te Sleen J. Koppe, cand. te Groningen
en J. M. Kroes, cand. te Zeist.
Beroepen te Lioessens D. Feenstra te
Borger; te Makkum H. Kakes, cand. te
Zaandam.
Aangenomen naar Ermelo (2e pr. pl.)
J. van Herksen te Hillegom.
Bedankt voor Oldebroek en voor Adu-
ard J. P. C. ten Brink te Westmaas.
Chr. Geref. Kerk.
Tweetal te Delft N. Bijdemast te Rot
terdam jjDelfshaven) en W. Bijleveld te
Haarlem.
Beroepen te "s Gravenzande G. Salo
mons te Amersfoort.
Geref. Gemeenten.
Bedankt voor Rotterdam-Zuid J. Fraan-
je te Barneveld.
Oud-Geref. Gemeenten.
Bedankt voor Den Helder J. van 'tHoog,
leerend ouderling te Papendrecht.
Geref. Kerken. (H. V.)
Beroepen te Bussum P. A. E. Sillevis
Smitt te Haarlem.
Binnenland.
De heer H. de Wilde te 's Gravenhage
neemt ontslag als lid der Prov. Staten
van Zuid-Holland.
Een R.-K. Commissie over Zeeuwsch-
Vlaanderen.
De Centrale Commissie over het wetje -
v. d. Heuvel.
Schoolstrijd te Middelbands.
Buitenland.
Jhr Loudon en de ontwapening.
Churchill over de Engelsche begrooting.
Herst. Verband. Te Santpoort
wil, naar gemeld wordt, een aantaT leden
der Geref. Kerk zich aaneensluiten om
een kring in het Hersteld Verband te
vormen. Vermoedelijk zal ds J. L. Jas
pers te Santpoort, schrijver van twee
brochures over de Asser-synode, zich bij
de groep aansluiten.
Ds G. Th. vanBausekom, Ned.
Herv. pred. te Ierseke, herdenkt vandaag
zijn 25-jarige ambtsbediening. Ds v. B.
werd op 16 April 1899 te Bleiswijfo in het
ambt bevestigd. In 1904 vestrok hij naar
Ochten en vandaar naar Iarseke, waar
hij 12 Nov. 1922 zijn intrede deed.
Predikant-onderwijz er. In de
jaarlijksche vergadering van de algemeene
conventie der Hongaarsche gereformeerde
kerk werd, in verband met het feit, dat
op verschillende plaatsen het aantal gere
formeerde kinderen niet groot genoeg
was, om de aanstelling van een onder
wijzer te rechtvaardigen, besloten, in de
toekomst de predikanten ook tot onder
wijzers op te leiden, opdat in die plaat
sen de gereformeerde scholen zullen kun
nen blijven voortbestaan. Overigens werd
medegedeeld, dat de kerk in Hongarije
twee kweekscholen voor onderwijzers en
drie voor onderwijzeressen, verder 13
burgerscholen en ongeveer 2000 lagere
en landbouwscholen bezat.
Een felle brand te Breda.
Gistermiddag omstreeks één uur brak door
onbekende oorzaak een felle brand uit
in de opslagplaats van kachels der Gebr
de Bruin, groothandelaars in ijzerwaren
aan de Hendrikstraat te Breda. In korten
tijd stond de geheele houten loods, afge
dekt met asphaltpapier, in vlammen en
bestond groot gevaar voor de belendende
perceelen, aangezien de opslagplaats ge
heel was ingesloten door de gebouwen
der Int. Gewapend Beton Mij., de auto>-
garage van het Oranjehotel, en de kegel
banen van Hotel „Cosmopolite".
Het vuur vond gretig voedsel in de in
houten kratten verpakte kachels, opgevuld
met stroo en houtwol, zoadat in wei
nige oo'genblikken de geheele loods een
vuurzee was. Zeer spoedig was de brand
weer aanwezig en ving de strijd tegen
het vuur met twee motorspuitan aan. De
op volle kracht werkende motorspuiten,
welke per minuut tweeduizend liter wa
ter in het vuur wierpen, hadden nog zelfs
anderhalf uur noodig om den brand mees
ter te worden, doch door het krachtda
dig ingrijpen kon de brand tot de loods
beperkt blijven. Van de opslagplaats bleef
niets over, terwijl alle kachels door het
water en het vuur geheel onbruikbaar
zijn geworden. Enkele omliggende per
ceelen bekwamen waterschade. Verzeke>-
ring dekt de schade. (Telegr.)
Band1 van Zuid-Bevelandscire Paarden
fokkers.
Hedenmiddag werd in de „Prins van
Oranje" te Goes de alg. vergadering van
den Bond van Zuid -Bevelandsche Paar-
den-fokkers gehouden. De voorzitter, de
