No. 160
Woensdag 10 April 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Co's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
0^^^CHENLEEFTiJDGAp^^f
Buitenland.
Zorgt voor uw Dieren!
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Binnenland
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
N.V. Dogcakesfabriek - Dordt.
ALLE
per 1 April vervallen
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f0.05
Prijs der AdvertentiBn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
De eenzijdige ontwapening.
De rede van Mr Fock heeft de ver
dienste, dat daarin het gesol met de ont-
wapenings-Ieuze naar behooren op de kaak
werd gesteld.
In herinnering werd gebracht, dat de
vrijzinnig-democraten na bij de verkie
zingen in 1925 de leus der eenzijdige!
ontwapening sterk naar voren te hebben
gebracht in November 1925 bij de crisis,
toen zij met de sociaal-democraten en
de katholiéken een ministerie wilden vor
men, een program opmaakten, dat niet
van de eenzijdige ontwapening sprak.
Men dacht toen niet meer over de
leuze waarmede men een paar maanden
tevoren bij de verkiezingen zoo- luidruch
tig had geschermd.
Mr Marchant verklaarde in zijne rede
in de algemeene vergadering van zijn
bond, dat dit een kwestie van taktiek
was, om met de katholieken samen te
kunnen werken.
Naar aanleiding hiervan merkte de heer
Fock op:
„Het spreekt vanzelf, dat een partij
die zich met andere partijen combineert,
om zoodoende tot een parlementaire
meerderheid te komen, niet alle punten
van haar program kan doorzetten, niet
al haar wenschen kan bevredigd zien. En
daarvan kan nooit een verwijt worden
gemaakt; het kan niet anders, combinatie
van partijen zou onmogelijk worden.
Maar Mr Marchant betoogt in dezelfde
rede, dat wie de oorlogsweermacht hand
haaft, onverantwoordelijk handelt
om geen sterker woord te gebruiken, dat
hij niet weet, wat hg doet, en dat de na
tionale ontwapening noodzakelijk is en
uitstel niet te verantwoorden. Welnu, hoe
zeer men bij een samenwerking met an
dere partijen programpunten en wenschen
moet opofferen, men kan, men mag nooit
medewerken tot iets wat men onverant
woordelijk acht.
Iets, waarvan men zegt, dat hij, die
het doet, niet weet wat hij doet, kans
nooit worden aanvaard; iets wat nood
zakelijk is en waarvan uitstel niet is te
verantwoorden, kan men nooit laten
varen.
Mr Marchant schijnt er geen
bezwaar tegen te hebben tot
een ministerie te behooren, dat
niet weet, wat het doet en dat uit
stelt datgene, waarvan uitstel niet te ver
antwoorden is. Maar de kiezers moeten
dan ook weten, en goed begrijpen, dat die
leus der eenzijdige ontwapening wel op
de meest pertinente wijze wordt geprocla
meerd en met de krachtigste termen
wordt bepleit, maar dat zij op het oogen-
blik hoegenaamd geen beteekenis heeft
én dat, hoe noodzakelijk men die een
zijdige ontwapening ook moge achten, er
absoluut niets van komt, zelfs al mochten
de vrijzinnig-democraten bereiken, wat zjj
wenschen, en er in slagen tot de ver
langde samenwerking te komen en al-
mochten zjj dan voor hun combinatie een
meerderheid verkrijgen.
In het program van den Vrijzinnig-De-
mo-cratischen Bond is thans bijgevoegd:
Reorganisatie van de weermacht voor het
uitsluitend doel van militaire bewakingen
en politie-diensten. Wat beteekent dat,
wat zijn militaire bewakingsdiensten?
Begint men in te zien, dat men zijn
leuze van eenzijdige ontwapening eigenlijk
niet goed kan handhaven? Maar waarom
dan in October j.l. nog met zulk een fel
heid ter zake opgetreden?"
Met instemming hebben wij dit gedeelte
van het betoog van Mr Fock gelezen.
Al dat geroep om eenzijdige ontwape
ning bij sociaal-democraten en vrijzin
nig-democraten heeft niet de minste prac-
tiscbe beteekenis.
Het is een leuze, die, werd zij tot
toepassing gebracht voor ons land en
volk niets dan ellende zon brengen, maar
die blijkbaar in hoofdzaak moet dienen
om de weinig nadenkende kiezers te
lokken.
Het is een leuze die bestemd is om
per eerste gelegenheid vergeten te wor
den, en die, zoo zij- niet werd vergeten
in de practijk niet uitvoerbaar zou blg-
ken te zijn.
Geen subsidie meer voor de
Zeppelinwerf.
Gisteren is officieel bekend ge-
gemaaikt, dat de rijlksbijslag van 4
millio-en en 't subsidie van den staat Wur-
tamberg ten bedrage van 2 millioen vo-or
steun aan de Zeppelin-onderneming te
Friedrichshaven van de betrokken be
grootingen geschrapt zijn. Een correspon
dent van Wolff is daarop dr Eckener
gaan interviewen die hem het volgende
gezegd heeft:
„Wij worden door dit besluit in onze
levensader getroffen, want de subsidies
waren dit jaar bestemd voor den bouw
van een nieuwe groote werf en hal,
waarin het verbeterde luchtschiptype, dat
wijl reeds op papier geconstrueerd hebben,
op stapel zou zijn gezet.
Ik vrees, dat wiji deze voornemens nu
wel zullen moeten .prijsgeven, waarmee
tevens de hoop- van breede kringen van
het Duitsche volk, dat wij een nog beter
type zullen bouwen, ten grave gedragen
wordt. Ik zie voorloopig voor ons geen
uitweg, maar ik geloof nochtans niet
dat in de-ze zaak het laatste wo-orcl ge
sproken kan zijn. Ik begrijlp dat het Rijk,
met het oog op de onderhandelingen te
Parijis en den algemee-nen financïeelen
toestand nie-t in den roep- van verkwis
ting mag komen, maar op- de begrooting
funge-eren in elk geval nog 35 millioen
voor andere luchtvaart doeleinden, en
daarentegen geen Pfenning voor ons. Het
Duitsche vo-lk zal den ondergang van "de
Zeppelin-onderneming, naar mijn vaste-
overtuiging echter niet to-elaten."
Storm en overstrooming In Canada.
Volgens berichten uit Ontario werd de
storm, die gedurende het week-end. in
Canada heeft ge-woed, gevolgd door een
heftig onweer, gepaard gaande met een
wolkbreuk.
Volgens de te Ottawa uit verschillende
deelen van het land ingekomen berich
ten zou de schade in totaal meer dan
1.200.000 gulden bedragen. In geheele
streken is het spoorwegverkeer onmoge
lijk geworden. Door den aanhoudenden
regen zijn ook de reparatiewerkzaamhe
den aan de rails niet mogelijk. Op tal
rijke plaatsen dreigen overstroomingen.
i De 'hitte in Amerika.
New-York en andere steden der Ver-
eenigde Staten hebben Zondag met 30
40 graden Celsius een recordhitte be
reikt, die er sinds meer dan een halve
eeuw in dit jaargetijde niet voorgeko
men is.
Bijna een half millioen menschen be
zochten Coney Island en andere badplaat
sen. Duizenden menschen gingen baden.
Werkplaats van vaische munters ontdekt.
Maandag is door de crimineele politie
in de Makkabaeerstrasse te Keulen een
valschemunterswerkplaats ontdekt, waar
50 pfennigstukken gemaakt werden. On
geveer 120 pasgegoten munten werden
in beslag genomen. De vaische munters
konden worden gearresteerd.
Naar uit Berlijn geseind wordt, 'heeft
ook daar de politie .drie vaische mun
ters in hechtenis genomen. Het waren
drie werklooze jongens van 17 jaar, die
in de woning van een hunner vaische 5
markstukken in vormen hadden gegoten.
De stukken waren vrij lomp nagemaakt.
Het grauwe Oslo.
Er is wellicht geen stad zoo grauw
als Oslo. De cementgevels doen alle-even
troosteloos aan. Het vorig jaar is een
Zweedsch deskundige te Oslo geweest,
om wat kleur in het stadsbeeld te bren
gen. Blen heeft nu teekeningen van der
tig straten en buurten gemaakt e-n deze
naar de voornaamste kunstenaars gezon
den om er een kleurtje op te zetten.
De beste combinatie zal bekroond wor
den en dan zal met vereende krachten
aan de uitvoering van het interessante
plan gewerkt worden.
Crisis-atmosfeer te Berlijn.
De sociaal-democratische rijksdagfractie
deelt mede:
De sociaal-democratische rijksdagfractie
is Dinsdagnamiddag bijeengekomen. Na
een „uitvoerig debat, waarin vooral de
eisch, die het karakter had van een
ultimatum, van de burgerlijke par
tijen tot het opgeven van het standpunt
der so-ciaal-demo-cratische fractie inzake
den pantserkruiser besproken werd, be
sloot de fractie onder aanwezigheid van
124 le-den, met 93 tegen 29 sterdmen
en 2 onthoudingen, de- tegenwoor
dige houding tegeno-ver de kwestie
van -den pantserkruiser te handha
ven.
Het kabinet Mülle-r loopt nu ernstig ge-
vaar, zal misschien reeds in de eerstvol
gende uren gedwongen zijn zij-n ontslag
in te dienen. De rijkskanselier had van
te voren aangekondigd, dat hij de conclu
sies zou trokken uit een negatief besluit
van zijn fractie.
De veel betwiste begro-o-tingsarbeid voor
1929 scheen zoo- goed als onder dak
en daarnaast waren reeds tusschen de
5 partijen, die de nieuwe meerderheid
zouden vormen, overeenkomsten voor de
naaste parlementaire toekomst gesloten.
Dat al dit werk nutteloo-s, dat al het
bereikte ij-del zo-u worden, wegens het
twee-de crediet, dat vo-o-r den pantser
kruiser gevraagd wordt, kon men uiet
verwachten.
De zo-o-genaamde burgerlijke partijen
wilden de zekerheid hebben, dat de so
ciaal-democraten hun reeds éénmaal do-or
den rijksdag verwo-rpen voorstel tot stop
zetting van den bouw van den kruiser
niet zouden hernieuwen, doch ook dat zij
niet zouden stemmen voor een desbetref
fend voorstel der communisten. Er werd
geen bezwaar tegen gemaakt, dat de so
ciaal-democratische rijksdagfractie zich
van stemming zo-u onthouden. Slechts te
gen het tweede crediet mo-cht zij niet
stemmen, omdat de co-alitie niet mocht
worden blootgesteld aan het gevaar, dat
de Duitsch-nationalen samen met de com
munisten en de sociaal-democraten den
begro-otingspost zouden ten val brengen.
Des te gro-oter moest de verbazing zijn,
toen de rijksdagfractie niet slechts een.
positief besluit nam, maar ook dat zulk
een groote meerderheid er zich voor ver
klaarde om het tweede crediet direct te
verwerpen.
De hongersnood' in den Congo.
De Belgische koloniale autoriteiten
spannen in het mandaatgebied O-eroendi al
hunne krachten in om den aldaar heer-
schenden hongersnood te bestrijden. Ver
scheidene tienduizenden inboorlingen blij
ken evenwel reeds te zijn omgekomen.
Er wordt getracht een deel der be
hoe-ftige bevolking naar het Kivoegebied,
dat -een zeer gezond klimaat heeft, over
te brengen. De strijd van de Belgische ko
loniale autoriteiten tegen den hongers
nood wordt echter bemoeilijkt door een
inval van sprinkhanen. Groote ladingen
maïs worden niu uit Amerika verwacht
en zullen onmiddellijk naar O-eroendi wor
den gezonden.
Besmette schepen.
De 600 passagiers en ongeveer 300
leden der bemanning van het Britsche
s.s. Tuscania uit Bombay komende en
dat onlangs in de Engelsohe havens is
gearriveerd, zijn onder geneeskundig; toe
zicht geplaatst, omdat er verscheidene
gevallen van pokken aan bo-ord zijn voor
gekomen. Een der zieken is overleden
en 10 personen, meest leden der beman
ning, zijn met pokken in het ziekenhuis
opgenomen.
'Uit Bremen is te Hamburg het s.s. Pa
los aangekomen, aau boord van hetwelk
bjj het ^itvaren van de Weser een rat
is aangetroffen, die verdacht is met pest
besmet te zijn. Het schip is te Hamburg
dadelijk ontsmet en kon gisteren reeds
.vrijgegeven worden vo-or het innemen van
de lading, al staat het nog onder quaran
taine.
Het Belglsofoe kroonprinselijk paar
in Oosf-lndië.
Aneta seint uit Batavia: D-e kroonprins
van België en -zijln gemalin he-bben o-nder
de namen van graaf en gravin De Rethy
hun intrek genomen in het Ho-tel des
Indes alhier. De hong© gasten gebruiken
hun maaltijden in een apart zaaltje, maar
veikeer-en overigens gewoon onder de ove
rige hotelgasten.
Graaf de Rethy heeftin de Molukken
een uitgebreid© stadie gemaakt van land
en volk. Overal heeft hij bewijzen van
zeer gro-ote hartelijkheid ontvangen. Hij
heeft een groote verzameling van planten
e-n dieren aangelegd, die naar Euro-pa
zal worden meegenomen. Het hoo-ge gezel
schap. heeft op Nieuw-Guinea vermoei
ende to-chten gemaakt, o.a. naar de Anggi-
imeren, die men bereikt door 2300 M.
hoog te klimmen. Bij die gelegenheid
betoonde de kroonprins zich een kra
nig bergklimme-r en een go-ed woudloo-
p-er.
Overal in de buitengewesten zocht de
kifoonp-rins contact met de daar woon
achtige Belgen, zooals o.a,. te Menado,
waar hij zich een gep-ensionneerden sol
daat, een Belg, in het bezit van de Mi
litaire 'Willemsorde1, liet voorstellen. D-e
oud-strijder, gebogen onder den last zijhei
jaren, was zeer diep- bewogen, to-en hij
werd voorgesteld aan den toe-komstigen
koning over zijn geboorteland. D-e oude
militair nam afscheid van den kroonprins
met de woorden: „Nu ik deze eer ge-note-n
heb, kan ik gerust sterven".
Het verdient voorts opmerking, dat de
taal, die doior de ho-oge gaste-n voort
durend in hun verkeer me,t iedereen, dien
zij ontmoeten, gebezigd wordt, het Neder-
landsch is. De kroonprins heeft het Ne-
derlandsch verwonderlijk vlug aangeleerd.
Bovendien spreken de- kroonprins en zijn
echtgeno-ote thans goed Male-isch.
Omtrent de reis kan nog als een aar
dige bijzonderheid worden meegedeeld,
dat op 21 Maart aan boord van den
go-uvernementsstoome-r Sirius een brui
loftsfeest gevierd is. Op dien dag toch
trad de zuster van de Belgische kroonprin
ses in het huwelijk met kroonprins Olaf
van Noorwegen en dit gaf aanleiding
tot een feestje.
Thans hebben de hoog-e gasten het
voornemen, nog eenige dagen te Bata
via te verblijiven en vervolgens een tocht
over Sumatra te ..gaan maken.
Op 8 Mei gaan zij te Belaiwan aan
board van het stoomschip Tjerimai, van
den Rotterdamschen Llo-yd, om daarmee
de terugreis te aanvaarden.
Vraagt Uw winkelier FLORA'S
HONDENBROOD
KATTENVOEDER
D UI VENVOEDER
HOENDERBESCHUIT
KUIKENVOEDER
Vert. JOH. QUINTEN, GOES.
Korte berichten.
Te Solothurn hebben vier kinderen
die met vuur hadden gespeeld brand doen
o-ntstaan in het o-uderlijk huis dat geheel
werd vernield. Drie kinderen zij-n in de
vlammen omgekomen.
Te Kröv, een dorp bij Keulen, is
een brandweerman gearresteerd, die heeft
bekend herhaaldelijk brand te hebben ge
sticht om zichin zijn mooie uniform
van brandweerman den volke te kunnen
vertonnen.
Naar de Roemefensche bladen mel
den is de hofmaarschalk Hio-tt naar Parijs
vertrokken -om een samenkomst tusschen
koning Michael en prins Karei, .zijn vader,
voor te bereiden.
Uit Corno wordt gemeld, dat de
sto-rm van de laatste dagen te Como
een groot deel van de haveninrichting
heeft vernield. Door een aardstorting on
der water is de schade nog aanmerkelijk
vergroot. Van de bevolking had zich een
paniek meester gemaakt, doch er zijn
geen menschenlevens te betreuren. Do
vuurtoren is eveneens door de golven
Binnenland.
De Eerste Kamer over de Waterstaats-
begrooting.
Verkeersverbeteringen in Zeeland.
Schoolfeest te Goes.
Buitenland.
Geen subsidie voor de Zeppelin-werf.
De hitte in Ameriia.
Storm en overstrooming in Canada.
Regeerinigscrisis in Duitschland.
Hongersnood in den Congo.
weggeslagen. De schade bedraagt onge
veer tweehonderdduizend lire.
Gistermorgen heeft het te Smyrna
gesneeuwd, wat daar in dezen tijd van
het jaar nog nooit voorgekomen is.
Kantoor- en Handelsbedienden.
We ontvangen het Jaarverslag over
1928 van de Nederlandsche Vereeniging
van Christelijke Kantoor- en Handels
bedienden, hetwelk voor 't eerst sedert'
jaren weer van vooruitgang gewaagt. De
netto-ledenaanwas bedroeg circa vierhon
derd.
Het Hoofdbestuur was er in deze pe
riode met name pp uit het lidmaatschap
voor jeugdige leden nuttig te doen zijn.
Daartoe werd in het afgeloope-n jaar een
studiereis naar Duitschland ondernomen.
Niet alleen wordt op onderscheiden plaat
sen handelsonderwijs gegeven in eigen
inrichtingen, maar bovendien zoekt men
de jongelui te brengen tot bewustwor
ding van hun beroepssaamhoorigheid. en
tot bet besef, dat zij deel uitmaken van
het maatschappelijk samenstel, opdat zij
boe langer 'hoe meer zich één gevoelen
met allen, die de maatschappij helpen
bouwen in cbristelijken geest.
Het verslag 'bevat een breed rapport
over een enquete, ingesteld onder de
leden winkelbedienden. Deze bracht aan
het licht, dat die groep sociaal in uiter
mate slechte conditie verkeert. Geadres
seerd werd aan de Tweede Kamer 'in
verband met het aanhangig ontwerp Win
kelsluitingswet.
Behalve allerlei gegevens inzake ge
voerde acties ontleenen we aan het ver
slag, dat in het afgeloopen jaar een
commissie wprd ingesteld, die tot taak
had de bestudeering van het vraagstuk:
pensioen voor den handelsbediende.
Het werkloosheidscijfer liep terug. In
1928 werd aan 87 leden totaal f 10828.73
uitgekeerd.
Bovendien werd uit het Ondersteu
ningsfonds aan .in moeilijkheden verkee-
rende leden totaal f3505 aan ondersteu
ningen en voorschotten uitgekeerd.
De Jaarverslagen onzer christelijke vak-
vereenigingen doorbladerend, blijkt tel
kens weer, hoe haar arbeid zich uit
breidt en hoezeer zij aan invloed op het
maatschappelijk leven winnen.
Nederl. C'hr. Bond van Personeel l;n
Publieken Dienst.
Wij ontvingen het jaarverslag van bo-
vengenoemden bond, waaruit blijkt, dat
deze organisatie in 1928 in bloei toe-nam.
Het aantal leden klom van 3585 tot 3810,
een vermeerdering dus, van 225.
D-it verslag laat zien dat er in bet afge-
loop-en jaar veel in het belang der leden
werd verricht. Opgemerkt wordt, dat hoe
zeer men ook dankbaar is, de wasdom
toch gro-oter had kunnen zijn. Met name
onder het provinciaal- en p-olde-rp-e-rsoneel
heeft de Bond nog veel te weinig aan
hang.
Dit zal naar wij vermoeden, wel in 't
bijzonder gelden voor Z-a-eland. V-oor
zoover wij konden nagaan zijn bier slechts
twee afdeelingen (Middelburg en Axel)
met in totaal slechts 19 lede-n._ Dat is
voor een provincie als de onze foeh wel
heel weinig I
