No. 158
Maandag 8 April 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Cos BANK - GOES
EERSTE BLAD.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 April vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers
f 0.05
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Nog altijd dezelfde taak.
De A.-R. party, zoo wordt betoogd,
heeft feitelijk geen bestaansrecht meer
in dezen tijd.
Met de aanvankelijke oplossing van de
schoolkwestie is de hoofdreden van haar
bestaan weggenomen.
De, heer Colijn heeft echter in zijne
Deputatenrede het tegendeel aangetoond.
Nog altijd is er de tegenstelling die be
staat tusschen ons levensbeginsel en den
geest die de Revolutie kenmerkt. Nog al
tijd is er de antithese: Revolutie Evan
gelie.
Het is thans, in 1929, even noodig op
het bestaan dier tegenstelling te wijzen
en tegen verslapping in onzen strijd te
waarschuwen, als een 50 jaar geleden.
Het beginsel, tegenovergesteld aan dat
van de Souvereiniteit en de Majesteit
Gods, dat van de autonomie van den
mensch uitgaat, leidt, naar de heer Co-
lijn terecht betoogde, tot verderfelijke op
vattingen op elk levensterrein en vervalt
in den regel óf tot ongebreidelden dwang,
óf tot bandeloosheid.
„Uit de onderstelde autonome macht
van den mensch vloeit niet alleen de ver
heerlijking van de staatsmacht voort, maar
ook de zucht naar losbandigheid. En te
gen deze beide verschijningsvormen eeaoer
menschelijke autonomie op staatkundig
gebied, gaat, op grond van Gods Woord,
ons principieel en dus onbreekbaar ver
zet.
Dat doen we als we aan de macht
der Overheid zekere grenzen stellen, maar
ook als we ontkend zien, dat de Overheid
om Gods wil moet worden gehoorzaamd.
Daaraan geven we uiting als we op
komen tegen de pogingen tot langzame
ondergraving van de maritale macht in
het huwelijk en ook als we vierkant stel
ling nemen tegen het streven om den
band des huwelijks zoo los te maken,
dat van een huwelijk naiar de ordinan
tiën Gods niet meer gesproken kan wor
den.
Ook als we pleiten voor de handhaving
van het recht der ouders by de opvoeding
hunner kinderen; maar evenzeer als we
dat recht en die vrijheid zouden zien ont
aarden in willekeurige verwaarloozing.
Ook als we opkomen tegen de neiging
van den Staat om in het economisch
leven als. de al-bediller te willen optre
den, maar niet minder hls we zien, dat
ongebonden vrijheid verhoudingen op
roept, waarbij het recht der zwakken
wordt gekrenkt en die, aan den eisch
van 'sHeeren Woord, getoetst, niet mo
gen worden geduld.
Daarom ook verzetten we ons tegen
©lk streven naar ongeoorloofde exploi
tatie onzer overzeesche gewesten door
of onder toelating van da Overheid;
maar ook weer dalarom staan we te
genover een valsch idealisme, dat voert
tot een heethoofdig radicalisme en aan
stuurt op een breken van den histori-
schen band onder Gods Voorzienigheid
tusschen Lndië en Nederland gelegd.
Daarom ook gaat ons protest tegen den
tijdgeest, die geen hooger doel meer schijnt
te kennen dan de vrijmaking van het
rleesch; daarom richten wij ons niet
slechts tegen de ernstige uitwassen op
zichzelf, maar ook tegen de dwalingen,
die tot zulke uitwassen leiden."
Wie dit alles onderschrijft en welk anti
revolutionair zal niet van harte met deze
uitspraken van den partijleider instem
men, die zal geen oogenblik de gedachte
koesteren dat de A.R. partij feitelijk geen
bestaansrecht meer 'heeft.
Integendeel, zy heeft nog altijd dezelfde
taak.
En met dezelfde geestdrift van vroe
ger hebben we ook bij de komende stem
bus, voor -onze aloude maar niet ver
ouderde beginselen het pleit te voeren.
Politieke verwachtingen^
Mr ,D. Fock, de leider van de liberale
Staatspartij „De Vrijheidsbond", heeft
zich opnieuw aan politieke profetieën ge
waagd.
Verklaarde hij het vorig jaar bij de ope
ning van de algemeene vergadering, dat
bet liberalisme zich in opgaande lijn be
weegt en dat er voor de liberale partij nog
een groote toekomst is weggelegd, ook dit
maal sprak hij zich in gelijken geest uit.
Met- groote opgewektheid en met goed
vertrouwen, zoo zeide Mr Fock, gaan wij
de verkiezingen tegemoet.
Minder opwekkend was het beeld dat
door dezen politieken redenaar van de
reohtsche partijen geteekend werd.
Beweegt de liberale partij zich in op
gaande lijn, bij de rechtsche partijen is het
precies andersom.
De kiezers, zoo heette het, zullen
daarvan mag men overtuigd zijnniet
nogmaals aan de rechtsche partijen een
meerderheid geven.
Mr Foc'k voorziet dus men mag er
zich van overtuigd houden zegt hij
dat de rechterzijde in de minderheid komt.
En als men nu aanneemt dat de positie
van de R.-K. Staatspartij van dien aard is
dat zij op hare 30 zetels vrijwel kan reke
nen, dan volgt daaruit dus, dat de Anti
revolutionaire partij en de <Chr. Hist. Unie,
samen in elk geval een vijftal zetels zul
len verliezen.
Dat is dus geen gunstig vooruitzicht.
De vraag is echter of de politieke ver
wachtingen van Mr Fock, die er een zeker
behagen in schijnt te hebben om zich den
profetenmantel om te hangen, vervuld zul
len worden.
Wij zijn zoo vrij bier eenigen twijfel uit
te spreken.
Maar aan voorspellingen mogen wij ons,
gedachtig aan het wijze woord van Koning
Achab, niet.
Misschien heeft Mr Fock voor zijne nu
herhaaldelijk uitgesproken verwachtingen
goede gronden.
Maar dan is dat voor ons een reden te
meer om met 'kracht aan het werk te gaan
en geen enkel geoorloofd middel onbe
proefd te laten om de positie van de A.-R.
partij niet te verzwakken, maar te ver
sterken.
De profetieën van Mr Fock kunnen ons
niet ontmoedigen. Wèl zijn ze voor ons
een prikkel om met „gesterkte handen"
aan het werk te gaan voor de verdere
doorwerking van de A.-R. beginselen.
De spoorwegramp te Boboe.
De Roemeenscbe verkeersminister, die
een onderzoek ter plaatse instelde naar de
oorzaken van de spoorwegramp te Boboc,
verklaarde, dat gebleken is, dat het ge-
heele personeel van het station, de stati
onschef inbegrepen, door het niet-naleven
der voorschriften, voor de ramp aanspra
kelijk is.
Er zijn tot dusver 12 doo'den en 58 ge
wonden bij deze catastrofe.
De luchtpostdienst Engeland—Britsch
IndlB.
Slechts enkele uren over tijd is het eer
ste vliegtuig van den geregelden dienst
EngelandBritsch-Indië, de City of Je
rusalem te Karatsji aangekomen, en bijna
op hetzelfde oogenblik met omrekening
van het tijdsverschil is 'het tweede uit
Croydon (Eng.) vertrokken, dat ruim
12.000 brieven voor Egypte, Irak en lndië
aan boord heeft. Zondagmorgen vertrok
het eerste retourvliegtuig uit Karatsji.
Een tornado In Amerika.
Naar thans vernomen wordt, zijn bij de
tornado, die Wisconsin geteisterd heeft,
meer dan 20 personen gedood en 50 ge
wond.
Te Ricelake, waar 20 boerderijen ver
woest zijn, is ernstige schade aangericht
Een pachtersvrouw, die met haar kin
deren in een kelder was gevlucht, is ge
dood 'bij de ineenstorting van het huis.
Een stad in het nauw.
De stad Chicago zit ten gevolge van een
belastingmoeilijkheid om zoo te zeggen op
zwart zaad, met het gevolg dat zij zich
verplicht heeft gezien een leening te slui
ten ten bedrage van 72.000.000 gulden. Dit
bedrag dient alleenlijk om de salarissen en
loonen van het gemeentepersoneel te 'be
talen. 'De stad heeft het geld geleend van
negen plaatselijke en drie New Yorksche
bankinstellingen met de belastingop
brengst als onderpand. De voorwaarden
der leening bepalen, dat zij uitsluitend ge
bruikt wordt voor het uitbetalen van loo
nen en salarissen.
De oorzaak van de moeilijkheid schuilt
in het feit, dat de Staatsbelastingcommis
sie onlangs een herschatting gelastte van
het onroerende goed. Dientengevolge zul
len voor 1 September geen belastingen ge-
ind kunnen worden.
Strijd tusschen Ford en General Motors.
Nu de General Motors Corporation voor
een beteren omzet op de Europeesche
markt de Opelfabrieken voor 72.000.000
gulden heeft aangekocht, gaat Henry Ford
zich te weer stellen. Hij heeft onderhande
lingen aangeknoopt met de Brennabor-
fabrieken, welke reeds tot een goed einde
zouden zijn gebracht. De Brennabor-
fabrieken zijn niet zoo groot als de Opel-
Wer'ke, doch specialiseeren zich in de ver
vaardiging van auto's tegen populaire
prijzen. De hoofdfabrieken liggen te Bran
denburg.
Volgens de „Chicago Tribune" bedraagt
de prijs, welke Ford zal betalen voor een
meerderheidsbelang ongeveer 54.000.000
gulden. De eenige kwestie welke nog han
gende is betreft den wensch van Ford, dat
de gebroeders Reichstein, de voornaamste
directeuren der Brennabor Werke een be
drag van 150.000 gulden zouden uitgeven
om een gedeelte der fabrieken op de hoog
te van den tijd te brengen.
Dit hebben zij tot dusverre geweigerd,
maar men gelooft, dat wanneer de heer
Ford uit Amerika overkomt de zaak wel
dra op pooten zal staan.
Dan kan de Europeesche strijd tusschen
de General Motors en Ford beginnen.
De tragedie van de Hongaarsohe
infelleotueelen.
Het R.-K, Hongaarsohe blad Uj Nem-
zedik geeft weer eens eenige cijfers van
de ellende in de Hongaarsch intellectu
eels kringen: Een dokter, die van 92
aan een ziekenhuis werkt en daarna des
middags van 56 uur bij een zie
kenfonds, verdiende op die manier net
genoeg, voor eten, woning (een gemeubi
leerde dienstbodenkamer) en eventueel
nog voor de allernoodzakelijkste kleeding.
Honderden doktoren leefden echter van
4466 gulden Hollandsch geld in de
maand, terwijl de allereenvoudigste in
richting van een dokter plm. f2500 kost-
Iemand, die voor drie jaar zijn exa
men als leeraar M. O. had afgelegd, en
voor twee jaar „summa cum j&ude" ge
promoveerd was tot doctor in de lette
ren, wachtte sedert dien op een baantje
en had hoop van 5766 gulden in de
maand in een provinciestad te kunnen
leven. Ingenieurs, die als fabrieksarbei
ders werkten, waren gelukkig met over
werk f6.60 tot f10 in de week te ver
dienen.
Een meester, in de rechten, die het
jongiste kind was uit een gezin van vier
in een klein dorpje, woonde reeds sedert
jaren weder bij zyn ouders thuis, nadat
dezen een hypotheek op hun huisje en
de paar H. A. land die zy bezaten, hadden
genomen, om hem een half jaar in Boe
dapest te kunnen boven water houden.
1
Weernen In tfe aneeuw.
Weenem bood Zaterdagmorgen een win-
terschen aanblik. De temperatuur was
gedurende den nacht gedaald tot 6 gr.
onder nul, zoodat door den sneeuwval
de straten met een meer dan 10 c.M-
hoog sneeuwkleed waren bedekt.
Ofschoon vele sneeuwploegen de stra
ten schoon veegden en vele sneeuwrui
mers aan het werk werden gezet, onder
vond vooral het tramverkeer veel ver
traging, daar de sneeuw door den vrij
sterken wind steeds weer opéén gejaagd
werd.
Eem kus In het Lagerhuis.
Er heerschen, gelijk bekend is, in het
Engelsche Lagerhuis eeuwenoude regels,
die streng worden nageleefd. Een Lager
huislid mag bijv. in de Kamer geen krant
lezen, hij mag daar niet rooken en hij' mag
niet in hemdsmouwen zitten. Wèl mag
bij met een hoed op zitten, niet met een
hoed op rondwandelen.
En hoewel er twee Lagerhuisleden zyn,
die samen met hun vrouw zitting heb
ben, deed zich nooit de noodzakelijkheid
voor tot een andere begroetingswijze, dan
een traditioneel en hoofdknik of een vrien-
delijken handdruk.
Doch een dezer dagen is er een soort
incident ontstaan, toen ïn de Kamer de
afgevaardigde Dr Hugh Dalton, een lid
van de Labour partij, zyn vrouw kuste.
Dalton had op een van de achterste
rijen eenigen tjjjd met zyn vrouw zitten
praten, die kort geleden is verkozen. Toen
hij1 wegging, kuste hy haar. Het voorval
werd niet algemeen opgemerkt, doch en
kele leden, die het wèl hadden gezien,
deden, of ze ten zeerste ontsteld waren
en vroegen den voorzitter, of kussen in
het Lagerhuis wél geoorloofd was. Daar
het Parlement in zijn regelen zeer con
servatief is, is een ontkennend antwoord
niet onwaarschijnlijk.
Vreeselijke brand bij Brussel.
Te Anderlecht bij Brussel heeft in een
kleine ververij een brand gewoed, die
tragische gevolgen heeft gehad. Twee
vrouwen waren éezig een kleedingstuk
met een essence te reinigen. Plotseling
geraakte dit kleedingstuk in brand. In
een oogwenk hadden ook de kleeren van
de vrouwen vlam gevat. De twee vrou
wen verdedigden zich vruchteloos tegen
de vlammen. De buren hadden "de groot
ste moeite te hulp te snellen, daar de
deur van binnen was gesloten. Toen hulp
eindelijk kwam opdagen was het reeds
te laat. De jongste vrouw overleed na
vreeselijke pijnen te hebben geleden. De
toestand van de andere vrouw is even
eens zorgelijk.
Korte berichten.
Naar uit de opgaven van het Hon-
gaarsche centrale bureau voor statistiek
blijkt, bedroeg in de maand Februari het
sterftecijfer in Hongarije 14.669, d.i. plm.
27 pet. meer dan in die maand van 1927,
welke stijging aan de griep-epidemie
wordt toegeschreven, al stierven ook
slechts 492 menschen rechtstreeks aan
influenza. Ook de zuigelingensterfte nam
met 800 of 25 pet. tóe.
Onder de marconisten van Belgische
schepen van meer dan 1500 ton bestaan
plannen voor een algemeene staking, in
geval zij de salarisverhooging niet krijgen,
waarom zij gevraagd hebben. De onder
handelingen duren nog voort.
Sir Hubert Wilkins heeft medege
deeld, dat hij zijn voorgestelde reis per
duikboot onder het ijs van de
Noordpool van Spitsbergen naar Alas
ka heeft uitgesteld tot den zomer van
1930. Hy acht den fijd van voorberei
ding dit jaar niet voldoende.
Koning Boris van Bulgarije vertoeft
op het oogenblik incognito te Berlijn.
Hij wordt vergezeld door zijn vleugel
adjudant kolonel Dragonof, benevens door
dr Boeresj, den directeur van het Bul-
gaarsche wetenschappelijk museum.
Te Bethel in Transvaal was een
boer, die op wreede wijze een inboorling
had gedood, tot zeven jaar tuchthuisstraf
en tien zweepslagen veroordeeld. De ver
oordeelde heeft echter tegen deze laatste
straf by den Zuid-Afrikaanschen premier
geprotesteerd, die thans heeft bepaald,
dat de toediening der zweepslagen voor-
loopig zal worden uitgesteld.
Liberale Staatspartij „De Vrijheidsbond".
Zaterdag werd te Arnhem in „Musis
Sacrum" de algemeene vergadering ge
houden van den Vrijheidsbond.
De zeer druk bezochte vergadering be
groette den voorzitter mr D. Fock bij
zijn verschijnen op het podium met luid
applaus. Daarop werd door allen staande
het Wilhelmus gezongen.
Daarna sprak de voorzitter de ope-
ningsrfede pit.
Hij betoogde daarin, dat herstel van
de coalitie al zeer onwaarschijnlijk is
en dat men overtuigd mag zijn, dat de
rechtsche partijen niet opnieuw de meer
derheid zullen behalen. Ook de kans
op een verbond tusschen Katholieken en
Socialisten werd weinig waarschijnlijk ge
acht. Op de vraag of dan een andere
combinatie mogelijk is, verklaarde spr.
geen antwoord te kunnen geven.
Ten opzichte van de Liberale Staats
partij werd opgemerkt, dat zij een in
trede in het Regeerkasteel niet zoekt
maar dat de liberalen als zij gevraagd
worden aan de Regeering deel te nemen,
zich wel tweemaal zullen bedenken, al
vorens een weigerend antwoord te geven.
De vraag of wanneer de verkiezin
gen niet leiden tot een parlementair Mi
nisterie, men zich dan van bet parle
mentaire stelsel heeft af te wenden, werd
ontkennend beantwoord.
„Welke moeilijkheden met het parle
mentaire stelsel ook mogen voorkomen,
wy zullen dat handhaven en hooghou
den. De democratische richting, welke
in ons parlementair stelsel ligt, zullen
wjj niet prijs geven. In de praktijk mo
gen er bezwaren zijn, en de praktyk
Binnenland.
Een wetsontwerp inzake uitvoer land
bouwproducten.
Het wetsontwerp betreffende steun aan de
suikerindustrie; M. v. A.
Prinses Juhana naar lndië?
De in- en doorvoer van eieren.
Algemeene vergadering liberale Staats
partij.
Buitenland.
De spoorwegramp te Boboc.
Weenen in de sneeuw.
moge nu niet in alle opzichten beant
woorden aan betgeen wij wenschen, alle
menschenwerk is onvolmaakt, en wij
moeten de moeilijkheden overwinnen,
welke zich nu eenmaal voordoen. Het
parlementaire stelsel, wat men ook daar
van moge zeggen, gaat ver boven al wat
men anders zou willen voortbrengen. Al
mocht het ditmaal nog niet zoo zijn,
wij zullen in de toekomst weer komen
tot een Regeering, die voortkomt uit en
steunt op een meerderheid in het par
lement, al zal die meerderheid dan wel
altijd zijn een combinatie van twee of
meer partyen en al zal men ten aanzien
van de homogeniteit van een Ministerie
dus niet zulke strenge eiscben stellen
als vroeger het geval was."
Mr Fock verklaarde vol moed te zijn
voor de h..s. verkiezingen en gaf voorts
een overzicht van het liberale beginsel
program. Bij de bespreking van het staats
pensioen werd hulde gebracht aan wijlen
Dr Lely.
In de daarna gevolgde huishoudelijke
vergadering werden de volgende candi-
daten-lijsten voor de a.s. Tweede Kamer
verkiezingen vastgesteld.
De lijst Dordrecht Middel
burg werd als volgt vastgesteld
1. Mr G. A. Boon; 2. Jhr R. R. L.
de Muralt; 3. C. G. Roos; 4. Mr J. Eras
mus; 5. M. van der Hout; 6. C. G. Hage;
7. mevr. van RielSmeenge; 8. mevr.
KooymanTissing; 9. F. den Hartog; 10.
Ph. van Dixhoom.
Het Luchtverkeer.
In een te Den Haag gehouden pers
conferentie heeft de secretaris van de
directie der K.L.M., de heer H. Martin,
omtrent den winterdienst 1928'29 en
de plannen voor den zomerdienst mede-
deelingen gedaan, waarvan bet volgende
een samenvatting is.
De strenge winter heeft ook het lucht
verkeer op een buitengewoon ernstige
proef gesteld, welke proef het echter schit
terend heeft doorstaan.
In het algemeen is op de lijnen der
K.L.M. niet alleen het passagiers- doch
ook het goederenvervoer belangrijk toe
genomen; o.a. is de uitvoer van gebroeide
tulpen naar Engeland toegenomen.
Zeer vele vluchten zijn uitgevoerd naar
de Wadden-eilanden en naar Urk, toen
deze door ijsgang van andere verbindin
gen met het vasteland waren afgesloten.
Bij de bijzondere vluchten, welke in
den winter werden uitgevoerd, mogen de
beide Indië-vluchten niet worden vergeten,
welke in opdracht van het hoofdbestuur
der P. en T. plaats hadden.
Wat nu de plannen voor den zomen
dienst betreft, deze zijn zeer uitgebreid
en er zjjn thans afzonderlijke vracht
diensten in opgenomen. De eerste vracht-
dienst wordt ingezet op de lijn op Lon
den met vertrek om 6 uur 's morgens
uit Londen en in Rotterdam aansluitend
op Praag, Cassel, Mariënbad en Berlijn.
Een ander belangrijk feit is, dat de K.L.M.
voor de eerste maal een eigen lijn op
Berlijn in bedrijf zal nemen, waarbij het
traject RotterdamBerlijn dagelijks zon
der tusschenlanding zal worden gevlogen,
in belangengemeenschap met de Deutsche
Lufthansa.
De drukste periode van den zomerdienst
loopt van 15 Mei tot 31 Augustus; er
worden dan tusschen Engeland en Neder-
