No. 154
Woensdag 3 April 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HEID Uo's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Hukken.
Zorgt voor uw Dieren
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
MET GESTERKTE HANDEN.
N.V. Dogcakesfabriek - Dordt.
ALLE
per 1 April vervallende
worden verzilverd door
■oorzeker niet ge-
waren ze nu
loo deden .de pas
iet den kapitein
|ostaf alleraardigste
de verveling te
[e Knie, dan ver-
.er zeelieden) ge-
met een langen
"houten scheermes,
|eid nam plaats op
r gevuld, waarover
Door den roep-
'dergenen, die nog
waren en doopte
ier zeewater over
e plechtigheid^ die
|kte. Soms, en dit
aan boord waren,
De manschappen
Ingesmeerd, daarna
é'én voor één erg
ilaats nemen, men
weg en ze dom-
zilte nat. Na de e
lever en amuseer
den. Dit alles doot
van Jan Steen,
loedebjk.
leizen, door midde]
albatrosseij, die
ding vormden met
jboonen, zuurkool,
lit. Ook de biboe's,
Imasten komen sla-
zorgden voor vari-
It een toekomstfan-
|en over een halve
srlijk ontroeren, ais
miers nog kampen
lertoest inden. W ant
techniek voortscbrij-
pectie, zal wel nie-
Hi© met eerbied ds
|gt, welke eigenlijk
tijd. En dan zal
schepen naar Indië
lover de Batavieren,
unen a'zakken. We
I zelfs niet over na,
Ier een halve eeu.v
lover die bezwaarlijk
|de kinderen zullen
om thuis komend
voor zaken naar
ren dag terug zal
van de Redactie).
J mij tot de Directie
Imet verzoek ver- 'v
ten in de verbin-
fa Roosendaal, en V
Iteert van 9 Maar;
nedeonderteeken 1
Ellewooits lijk en
de aanlacht ge-
alk trein li Brus-
Irertraging te Roo-
|e aansluiting op
[daal, vertrekkend
reizigers moeten
idaal p'.m. 2 uur
Jein waardoor do
Ihenstations, warr
pel erg gedupeerd
Spoorwegen, heelt
guns.igen zin en
ven dato 23 Maart
te Roosendaal
Jaagt, hebben wij
bin 2739 de aan-
Brussel, vertrek
linlien deze trein
Ikomen ten 19.4 J."
lier spoorwegdirec-
fmoeg om ter ken-
brengen. Beleefd
gevolg te geven.
W. BOSMAN.
irwerpen.
■1929 zijn aan het
line's onderstaande
tn aangegeven en
Jlichtingen betref-
te hekomen:
monogram, een
Jjsjes, vier rijwiel-
Iperen gewicht, een
een huissleutel,
pet, twee mutsen,
udentenmuts, zes
leien horloge, twee
Jad, een paarden-
l'twee zakdoekjes,
gymnastiekschoen,
fin sleuteltje, een
fsch, een school
id, een paar hand-
Ihoentje, drie lin-
tlood, een vulpen,
|de,rwagenas, twee
[oud, een koperen
Jus, een étui met
I, drie zakken met
inet twee sleutels,
J portemonnaie met
Boen, een kinder
iet inhoud en een
is van Politie:
JAN COEHOORN.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P, DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
'e Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Zoo luidde de titel van de rede, welke
de heer H. Colijn hedenmorgen in de
Deputatenvergadering der A.-R. Partij uit
sprak.
Spr. ving .aan om in een historisch
overzicht er op te wijzen, hoe Kuyper
in zijn correspondentie met Groen van
Prinsterer, m.n. na 1871, er bij dezen
op aandrong, dat er een landelijke or
ganisatie „van Antirevolutionaire kiezers
zou komen.
Er waren .in dien tijd al wel eenige
kiesvereenigingen, maar wat ontbrak was
een centrale leiding en een centrale or
ganisatie. Die afzonderlijke kiesvereeni
gingen hadden veelal haar punt van saam
binding en haar adviesbureau gevonden
in Groen.
In 1873 werd een voorloopig comité
in het leven geroepen om bij de verkie
zingen leiding en advies te geven.
De behoefte bleek ook aan nog wat
anders dan betere organisatie alleen. De
Antirevolutionaire partij miste pok een
program.
Reeds in 1869 verlangt Kuyper van
Groen een politiek testament.
Wanneer Kuyper, in 1874 Kamerlid
geworden, zelf een program ontwerpt en
TUarover het oordeel van den leider
gt, kan Groen zich met de hoofd
strekking daarvan vereenigen.
Maar toen kort daarna Kuyper, we
gens ernstige ongesteldheid, gedurende
bijna anderhalf jaar (midden Februari
1876 tot einde Mei '77) in het buiten
land moest vertoeven, bleven zoowel de
organisatieplannen als de opstelling van
een program rusten tol de tweede helft
van 1877. Het was Gouda, dat de zaak
weer op gang bracht door om een schets
van een staatkundig program te vragen.
Aan dat verlangen werd door Dr Kuyper
voldaan en die schets, die, na eenige
aangebrachte wijzigingen, de goedkeuring
verkregen had van enkele der meest voor
aanstaande mannen uit de partij, werd
vervolgens den 7en Januari 1878 met
een begeleidende circulaire aan de Kies
vereenigingen toegezonden.
Donderdag den derden April 1879
om 12 uur kwamen ze dan te Utrecht
bijeen, de 24 Deputaten en 4 redacteuren
van bladen („Standaard" en een paar
weekbladen) met Kuyper als voorzitter
J. A. .Wormser als secretaris. Het was
alles, naar het uiterlijke, nog nietig en
onaanzienlijk. Maar als dien middag om
kwart voor vier de vergadering, bij mon
de van Ds Dermout, haar dank aan den
Schepper van hemel en aarde opdraagt,
dan is de A. R. Partij in het bezit van
een partijreglement, dat de organisatie
regelt; dan heeft ze een Beginselprogram,
dat in de hoofdzaken tot op dezen dag
onveranderd .gehandhaafd kon blijven;
dan is er een Centraal-Comité van 13
leden gekozen, waarvan Dr Kuyper 40
jaar lang de ziel is geweest en slechts
weinige jaren minder het voorzitterschap
heeft bekleed.
Van 1879 tot 1888 was de vooruitgang
langzaam. Maar dan komt in 1889 de
keer. Op de eerste Deputatenvergadering
onder het regiem der nieuwe Grondwet,
blijkt 'het aantal Kiesvereenigingen ge
stegen tot 250 en ging de totale .op
komst de 600 reeds te boven. En van
dien tijd af gaan de cijfers voortdurend
in stijgende richting ondanks de in 1894
ingetreden splitsing, tot we dan heden in
het land staan met 725 kiesvereenigingen
en het tellen der aanwezigen op onze
Deputatenvergaderingen reeds lang tot
een te vermoeienden arbeid is geworden.
De eerste gedachte, die ons grijpt is
wel: wat ongedachte zegeningen heeft
de Héere ons geschonken.
Spr. stipt dan aan, dat de samenwer
king, voor het Ministerie-Mackay verkre
gen, sinds 1925^ verbroken is.
Staat de A.-R. partij sinds dat tijdstip
volkomen vrij van eiken band, haarprin-
cipiëele beschouwing ten aanzien van de
in het Staatsbeleid te volgen richting
onderging daardoor geen wijziging. Onver
anderlijk blijft de.A. R. partij van oor
deel, dat de autoriteit van den mensch
als beslissend gezag behoort te worden
teruggewezen en alleen een Staatkunde,
die gedragen wordt door den ,eisch van
Vraagt Uw winkelier FLORA'S
HONDENBROOD
KATTENVOEDER
DUIVEN VOEDER
HOENDERBESCHUIT
KUIKENVOEDER
Vert. JOH. QUINTEN, GOES.
des Heerer. Woord, tot heil van land en
volk strekten kan.
De antitaese, die bestaat tusschen ons
levensbeginsel en den geest, die de Revo
lutie kenmerkt, is niet door een mensch
uit-gevonder.- Ze is niet van Groen; ze
stamt niet van Kuyper. Die beide hebben
slechts haar bestaan aangetoond en voor
ons bewustiijn verduidelijkt. De tegenstel
ling zelf is in den grond der zaak van den
beginne. Zj wortelt in het satanisch stre
ven om de trereld van God te vervreemden,
haar tot cpstand tegen Zijn geboden te
vervoeren.
Maar daarom ook is het in 1929 precies
even noodig als in het beginjaar der ver
vlogen 50-jarige periode, om op het be
staan dier tegenstelling te wijzen; op haar
allesbeheerschende beteekenis nadruk te
leggen; tegöi verslapping in onzen strijd
te waarschiwen.
Eigenlijk klemt die eisc'h thans nog
meer. Omdat de naar voren tredende open
baringen van het revolutiebeginsel in het
staatkundig, en maatschappelijk leven zoo
veel talrijker geworden zijn.
Spr. noemt allereerst de zooveel uitge
breider staatsbemoeienis van onze dagen.
Voorts wijst spr. op de hedendaagsche
stroomingen, die er op gericht zijn, om de
menschelijke inzichten, ook op ander ge
bied dan dat van het Staatsrecht, te
doen triomfeeren over wat van Godswege
ons aangezegd is.
In die afwijzing van de uit de revolutie-
idëeën voortkomende opvattingen over de
Staatsalmacht; in het vasthouden aan de
Souvereiniteit Gods en aan den eisch, dat
ook de Staat zich aan Zijn Woord onder
werpen zal, ligt waarborg tegen Staats-
willekeur, en wordt tegelijk steun geboden
aan de handhaving der Souvereiniteit, die
aan de onderscheidene levenskringen
krachtens schepping toekomt. Daardoor
wordt tevens aan die alle tezaam, naast
het anker der vastheid, ook de beperking
getoond, waaraan zij elk voor zich onder
worpen zijn. Geen aardsch gezag, in wel
ken levenskring ook, kan ooit absoluut
zijn, omdat God zelf alleen de absolute is,
als het eeuwig en almachtig Wezen, dat
al wat is tot aanzijn riep.
Het beginsel daaraan tegenovergesteld
en dat van de autonomie van den mensch
uitgaat, leidt tot verderfelijke opvattingen
op elk levensterrein en vervalt in den regel
óf tot ongebreidelden dwang óf tot bande
loosheid.
Wij komen op tegen de pogingen tot
langzame ondergraving van de maritale
macht, in het huwelijk en ook tegen het
streven om den band des huwelijks zoo
los te maken, dat van een huwelijk naar
de ordinantie Gods niet meer gesproken
kan worden. We pleiten voor de handha
ving van het recht der ouders bij de op
voeding hunner kinderen. We komen op
tegen -de neiging van den Staat om in het
economisch leven als de al-bediller te wil
len optreden, maar niet minder als we
zien, dat ongebonden vrijheid verhoudin
gen oproept, waarbij het recht der zwak
ken wordt gekrenkt.
Ons protest ga.at tegen den tijdgeest.
Spr. laat het bij dit negatieve1 niet,
maar wijst ook op: wat ons beginselpro^
gram in positieven z:in ons zegt.
Overheid en Kerk staan n'iet los naa'st
elkaar. Integendeel, ze hebben beteeke
nis voor elkander. Heeft de A.R. Partij
immer gepleit voor de onderscheiding tus
schen beider levenssfeer en beider taak,
niet minder heeft zij zich gekant tegen
een zoodanige onderscheiding, die op
niets dan scheiding zou uitloopen en die
den Staat zou maken tot een atheistische
volksgemeenschap. Spr. herinnert er aan,
dat de moeilijkheden, die met dit onder
werp samenhangen, niet zijto. opgelost.
Om op dit moeilijk terrein den juisten
weg te kunnen vinden, zullen we op twee-
eilei hebben te letten.
W e zullen moeten aanvangen met de
erkenning, dat de Wet Gods tot de Over
heid niet komt op dezelfde wijze, met
precies dezelfde eischen, als ze tot den
enkelen persoon of tot de Kerk des Hee
ren komt. En dan is er in de tweede
plaats ook nog Groen's reserve: zoover
het rechtmatig gezag der Overheid strekt.
Daarbij is te rekenen met verschil in
land en regeering'svorm; ook met verschil
in tijd en omstandigheden en vooral met
de sociale structuur van het volk, waar
onder zij optreedt. Daarom komt men ten
slotte altijd weer uit bij Üe omschrijving
van art. 3 van ons Program, dat in ons
land en in onzen tijd het Staatsgezag in
de consciëntie van Overheid en onder
danen beide aan de ordinantiën Gods,
aan de eeuwige beginselen van Gods
Woord behoort gebonden te zijn.
Maar daarom is het ook voor de door
werking van onze beginselen van zoo
overwegende beteekenis, dat er zulk een
Regeering zij en dat de Overheidsperso
nen voortdurend den ernst van dien eisch
in hunne consciëntie gevoelen.
Deze kant van de zaak plaa/tst ons nu
voor een moeilijk probleem. Dat der
saamwerking met andere 'par-
t ij e n, die van min of meer gelijke grond-
beschouwingen als wij uitgaan. Zelf niet
veel boven de 10 procent van het zetel-
tal in de Tweede Kamer uitgaand, zjjn we
op zulke saamwerking aangewezen.
Uit dat besef is voortgekomen de saam-
werking die geboren werd in de tachtiger
jaren; hernieuwd in 1901; voortgezet
eerst van 1908—1913 en nader van
1918 tot eind 1925, om toen weer uiteen
te vallen.
Het zou onredelijk zijn niet te erken
nen, dat die saamwerking ons veel goeds
gebracht heeft. Na op dit goeds gewezen
te hebben, betoogt spr., dat evenmin valt
te ontkennen, dat onder ons ook een
gevoel van teleurstelling bestaat over de
'schraalheid van den oogst op het stuk
der wenschen, die ons meer in het bij
zonder eigen zijn.
Nu de saamwerking eenmaal verbroken
is, mag niet verzwegen worden, dat her
stel alleen mogelijk is, indien door de
vroeger saamwerkien.de groepen de grnst
van den huidigen politiekem toestand
wordt verstaan; de nadeel en daaruit voor
onze constitutioneele1 instellingen en voor
de gewichtigste „volksbelangen voort
vloeiend, worden begrepen. We zouden
zeker 'niet kunnen vragen, dat alles w,at in
ons Beginselprogram of in ons uitvoerig
stembusprogram van dit jaar voorkomt,
zou worden ingewilligd. Maar evenmin
zal men van andere zijde over het hoofd
mogen zien, dat wij' mogen verlangen,
dat er met onze levensbeginselen wordt
gerekend.
Wij achten nog steeds een saamwerking
met groepen, die in het staatkundig leven
van gelijke grondbeschouwingen als de
onze uitgaan, om zoodoende tot steun van
een optredend Kabinet te geraken, den
meest verkieslijken weg. Omdat alleen in
dien weg onze beginselen in daden en ver
ordeningen tot hun recht kunnen komen
en omdat het algemeene landsbelang her
stel der parlementaire practijk wensche-
lijk maakt.
Maar we moeten dan vorderen, dat zulk
een saamgaan met waarborgen omringd
zal worden. Dat onzerzijds voorwaarden
gesteld zullen worden, die niet alleen recht
doen wedervaren aan de groote volksbe
langen, zooals wij die zien, maar die ook
gericht zullen moeten zijn op de redelijke
zekerheid eener rustige afwerking van
een Program, waaraan men steun belooft,
opdat geen crises den aangevangen arbeid
onderbreken.
Komt zulk een saamwerking niet, wel
nu, dan Mijven we alleen staan.
Neen, niet alleen! Want dan herinneren
we ons dat woord, eenmaal met heilige be
ving neergeschreven.' Onze hulpe is in den
Naam des Heeren!
God heeft geholpen al deze 50 jaren. Op
Hem blijve onder alles onze hope. Hij is
de rotssteen van ons vertrouwen.
Spr. wil nog een woord zeggen om van
dankbaarheid te getuigen jegens hen, die
in Gods hand het middel zijn geweest, dat
de georganiseerde partij heden op een 50-
jarigen arbeid mag terugblikken. Spr
noemt dan allereerst Groen.
Zulk een man kan niet uit het leven van
een volk scheiden, zonder een blijvenden
zegen achter te laten, al zal eerst het na
geslacht dien zegen aanschouwen.
Op Groen volgt Kuyper, wiens naam op
de meest directe wijze verbonden is aan
de stichting en den groei onzer organisa
tie, maar dien men zich toch niet denken
kan los van den langjarigen arbeid van
Groen.
Spr. richt .zich ook tot Prof. Fabius,
wien in deze vergadering te zien hem een
oorzaak van bijzondere vreugde is.
En gij zoo richtte spr. zich nu tot
oud-minister Heemskerk die nog maar
een paar jaren verwijderd zijt van den
leeftijd, dien de Schrift ons noemt als dien
der zeer sterken, gij zijt wel niet aanwezig
geweest bij de geboorte onzer organisatie,
maar gij hebt haar toch nog gekend als
zuigeling in de wieg.
Een gedenkdag is een rustpunt. Ons
rustpunt van vandaag ligt echter midden
in den strijd. Vijftig jaar van strijd achter
ons. Maar ook strijd voor ons. Strijd bij
de stembus, die straks weer opengaat.
Strijd in de jaren, die daarna komen.
Met het oog op die toekomst hebben we
geen beter woord op dezen dag dan de
bede, dat èn wij zelf, èn die na ons komen,
getrouw mogen bevonden worden in het
werk, dat ons op de handen gelegd is.
Dan zullen wij op eiken nieuwen gedenk
dag met den Psalmist kunnen jubelen: de
goedertierenheid des Heeren is van
eeuwigheid en tot eeuwigheid over dege
nen, die Hem vreezen.
De mijnramp in Limburg.
Drie van de 13 zwaar gewonde arbei
ders uit de kolenmijn te Waterschei, die
in do ziekenhuizen te Hasselt en Luik wor
den verzorgd, zullen zeer waarschijnlijk
niet in leven blijven. Het onderzoek naar
de oorzaak der ramp door het parket
te Hasselt en het deskundige mijnkorps
ingesteld, heeft tot dusver tot geen defini
tief resultaat geleid. Dinsdag is men er in
geslaagd het vuur in zijn geheel te doo-
ven.
Door den Limburgschen sociaal-demo-
cratischen senator Dierickx is, in verband
met de mijnramp te Geuk-Waterschei, aan
den voorzitter van den Senaat eeii ver
zoek tot interpellatie van de regeering
ingediend. Volgens socialistische bladen
zou men reeds verscheidene maanden
het bestaan van mijngas, in de schach
ten der André Dumont-mijn, hebben ge
constateerd en geen voldoende maatrege
len hebben getroffen om alle gevaar voor
ontploffing af te wenden. Ook wordt, van
dezelfde zijde, beweerd, dat de officieel©
dienst der mijninspeetie ontoereikend is
en yplkomen moet worden gereorgani
seerd.
Mesopotamië en Turkije.
Aan de Noordelijke grens van Mesopo
tamië zijn concentraties van belangrijke
Turksche strijdkrachten waargenomen.
De regeering van, Mesopotamië maakt
zich hierover bezorgd, te meer daar aan
de Zuidelijke grens van Mesopotamië ook
invallen der Wahabieten plaats hebben.
De regeering; is van opvatting, dat tus
schen deze operaties aan de Noordelijke
en de Zuidelijke grens verband bestaat.
Daarentegen wordt van Turksche zijde
medegedeeld, dat de concentraties der
Turksche troepen alleen ten doel hebben
een dreigenden opstand der Koerden in
het Noord-Oosten van het Turksche ge
bied te verhinderen.
Het weer in het buitenland.
Tijdens de Paaschdagen heeft het te
Berlijn zwaar gestormd. Er is vrij wat
schade aangericht. Ook boven Hamburg
woedde de storm. Maandagavond kwam
een zware mist op, die het scheepvaart
verkeer stremde. Ongeveer 390 meter ten
Noorden van de vaargeul BrocdorfHol
ler is een visschersschip gezonken. Alleen
de mast steekt nog boven water uit.
Uit tal van streken in Beieren en uit
het Zwarte Woud wordt een scherpe da
ling van temperatuur met sneeuw en
storm gemeld. Te Görlitz is 6 tot 8 c.M.
sneeuw gevallen.
Binnenland.
Do Deputatenvergadering der A.R. partij.
Jaarvergadering der C.H. Unie.
De 51e jaarvergadering der Unie „Een
■school met den Bijlbal".
Drie vlieghooten naar Indië vertrokken.
Buitenland.
Dreigende spoorwegstaking in Duitsch-
land.
Het weer in 't buitenland.
Te Breslau begon het gistermorgen hard
te sneeuwen. In het Reuzengebergte is
20 tot 25 c.M. nieuwe sneeuw gevallen,;
het vriest er 4 graden.
In het gebied van den St. Gothard
(Zw.) is weer strenge koude opgetreden.
Te Andernach vroor het 18 graden Cel
sius. Er is ook veel sneeuw gevallen
op ongeveer duizend M. hoogte.
In Denemarken heeft het gedurende de
beide Paaschdagen onophoudelijk gere
gend. Boven Seeland heeft bovendien e©n
hevig onweer gewoed. De bliksem sloeg
tweemaal in den bliksemafleider van de
Domkerk te Roskilde, waar juist de dienst
aan den gang was. Van de ongeveer
25CO kerkgangers maakte zich een he
vige schrik meester, maar toen de bis
schop zonder zich te laten afleiden zijn
preek voortzette was de rust spoedig her
steld.
Gistermiddag heeft boven de stad Wee-
nen een hevig onweer gewoed, dat onge
veer tien minuten duurde. Daarop begon
het te sneeuwen.
Dreigende spoorwegstaking in Duitsch-
land.
Sedert geruimen tijd werden reeds on
derhandelingen. tusschen de directie van
de Duitsche spoorwagen en de vakver-
eenigingen gevoerd over verhooging van
de ïoonen van het spoorwegpersoneel.
Deze onderhandelingen hebben tot niets
geleid, omdat de directie op het stand
punt is blijven staan, dat van eenige
loonsverhooging niets kan komen. De ar
beiders zijn van een andere meening.
De leiders van de drie samenwerkende
organisaties van spoorwegpersoneel heb
ben gisteren nog eens den toestand on
der de oogen gezien. Deze is zeer kritiek.
Er moet op gerekend worden, dat, wan
neer de directie niet toegeeft d© strijd
met het uiterste middel zal worden ge
voerd. Verschillende groepen in verschil
lende plaatsen en op verschillende sta
tions zullen het werk neerleggen. Tot het
organiseeren hiervan is reeds besloten.
Korte berichten.
De „Graf Zeppelin" zal over 14
dagen de tweede reis naar de Middelland-
sche Zee ondernemen. De reis naar Ame
rika is voorloopig op 10 Mei vastge
steld.
Het rapport van het internationaal
bureau voor hygiëne te Cairo meldt, dat
pest- en pokken-epidemieën talrijke slacht
offers maken in den Levant. In Egypte
zijn 20 personen aan de pest bezweken.
In Transjordanië vielen 12 personen ten
offer aan de pokken, in Irak stierven
vele menschen aan deze ziekte.
Zondagochtend werd in de buurt van
Weenen een aardbeving gevoeld, die van
een hevig gerommel gepaard ging. De
bevolking werd zeer verschrikt en vlucht
te op het vrije veld.
De Engelsche luchtvaart-maatschap
pij Imperial Airways heeft Maandag haar
vijfden verjaardag gevierd. Sedert 1 April
1924 heeft zij met vliegtuigen meer dan
4 millioen. mijlen door de lucht afgelegd
en ruim 100.000 reizigers vervoerd. In
de laatste vier jaar is er geen enkel
ongeluk met een toestel van haar ge
beurd, waarbij een reiziger gedeerd werd.
f -
