No. 145
Donderdag 21 Maart 1029
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENQRIKSE Co's BANK- GOES
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Haakteen
ROYALCORD
R& Stokvis 6 Zonen
Belangrijkste Nieuws.
IBANK-
EFFECTEN-
ASSURANTIEZAKEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
statistiek van
c/en levensduur
van al Uw banden
enüzu/t
Uw keuze uitslui
tend bepa/en op
"Atv Handelmaatschappij
ALLE
Noordzes.
loll.-Amerika-
bij ongunstig
|uimschoots ge-
t>f 4 passagiers
Jiten bedden en
ld water in de
tiers hebben de
[én kantoor van
[antoor van den
|e klasse toeris-
besteed. De
/arm- en koud
zijn voor 1, 2,
)e eetzaal biedt
rs, 'terwijl zoo
dit getal kan
igiers eten aan
lonen. Het eten
lkl. keuken. Op
Vl vindt men de
/an den purser
bassagiers.
[giers van hun
promenadedek-
tr dekken vindt
lal met achter
dek af is de
iet, hospitaal te
men een rook-
|et veranda-café
en daarachter
eveer 14 bij 18
zijn afzonder-
I hebben hutten
Joud water, een
lokkamer en een
Ihuilkleeden be-
pngunstig weer
doktersspreek-
[or aangebracht.
wasscherijen,
[kinrichting met
om-machine), de
alle in over-
tioogste wat op
Jiend is de ma-
(fabriek, die een
afdeelingen be-
zoodat men to-
opkijken en bo-
|jze diepte neer-
i, ketels, stan-
iten en vormen,
Ihet schip is de
¥teed.
Ipstelling en hun
In tewaterlating,
traden. De men-
Jd in gaan. Elke
vatten. Dank zij
In, een Neder-
len heer Schat te
|ten snel en vlot,
van 15 graden,
[worden gelaten.
Jtein dadelijk el-
|t hij precies den
Ttitsh- en Glaton-
[len, welke vuur
den vuurgloed
kan de kapitein
kerdichte deuren
ratersch kloksig-
|een voor het ge-
aan op welken
bevindt. Het ra-
b-loodtoestei ge-
de diepte aan.
in staat om op
Het roer kan
gedreven (hy-
terwijl eén re-
Jzig is, om bij to
^en kan, dat zoo
oord is, er door-
|lichtvoorziening
extra licht- en.
verk overnemen,
gestel is wel dat,
stelt, af te lezen,
gestuurd is.
Directeur-Hoofdredacteur:
Ft. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 «V
Bij abonnement belangrijke korting.
V Het beroep op Lobman.
Door den heer Wibaut werd in de Eer
ste Kamer de stelling verdedigd dat „er
talrijke voorbeelden zijn van vormen van
samenleving buiten bet wettige huwe
lijk, die voor vrouw en voor man ho-o-
ger staan dan talrijke voorbeelden van
samenleving in het wettige huwelijk".
En hij meende tot staving van zijn
beweren een beroep te mogen doen op
niemand minder dan Jhr. A. F. de Sa-
vornin Lohman, die zich in dezelfden
geest zou hebben uitgesproken.
Daar er zeer veel kans is, dat met
name in den komenden verkiezingsstrijd
getracht zal worden dergelijke gevaarlijke
stellingen met een beroep op Lohman
te verdedigen, meenen wij goed te doen
met hier te laten volgen, wat daaromL
tront door Minister de Geer werd opge
merkt.
De opvatting van den heer Wibaut
zoo 'betoogde liiji, heeft niets gemeen met
een uitlating door den heer de Savor-
nin Lohman in 1910 gedaan.
En dan vervolgde de Minister:
„De geciteerde uitlating van den heer
Do Savomin Lohman kwam in het vol
gende verband voor.
Er was een ontwerp aanhangig tot ont
slag van ambtenaressen bij huwe'ijk. De
heer Lohman betwijfelde de juistheid
daarvan en vreesde, dat dit het concubi
naat in de hand zou kunnen werken. Het
togenargument van de voorstanders van
het ontwerp was: dan wordt de ambte
nares ontslagen wegens het leiden van
een onzedelijk leven. Daarop was de
repliek van jhr Lohman: het is de vraag,
q[ men er langs dien weg wel komt;
of wel onder alle omstandigheden de
samenleving met ©en blijvend doel, dat
door de betrokkenen als een „hen bin
dend huwe'ijk" beschouwd wordt een
huwe'ijk, dat wettelijk slechts achterwege
blijft om geen ontslag te krijgen als
het leiden van een „onzedelijk leven" zal
kunnen worden beschouwd.
Men kan het met den heer Lohman
oneens zijn, oneens in zijn uitgangspunt
(d.w.z. zijn visie op het ontslag van
een gehuwde ambtenares), en ook oneens
in de uitlating, waartoe de verdediging
van zijn standpunt hem bracht; en niet
temin constateeren, dat wat de heer Loh
man bedoelde, zelfs van verre niets ge
meen heeft met de opvatting van den heer
Wibaut, die immers sommige buitenech
telijke samenlevingen prijst als „veel
hooger" staande ..dan een groot aantal
vormen van wettige huwelijkssamenle
ving" (ik citeer letterlijk) en 'dan ook
den wensch uitsprak, dat de wetgever
voor die buitenechtelijke samenlevingen
regelen zou ste'len.
Togen oen wettelijke ondermijning van
hot huwe'ijk was de heer Lohman zóó
mordicus gekant, dat hij om die reden
zelfs in tegenstelling van velen zijner
vrienden togen het wetsontwerp tot
openstelling van het onderzoek naar
hot vaderschap stemde, en zelfs na
de aanneming in de Tweede Kamer
don strijd voortzette in een tijd
schriftartikel onder het opschrift: „Ca-
veant Consules", tot waarschuwing van
de Eerste Kamer.
Het heeft hem niet gebaat. Zijn oude
vriend en medestrijder Pierson, van Zet
ten, schreef er een brochure tegenin:
„Caveant Cives", en ook vele andere van
zijn naaste geestverwanten meenden, dat
hjj op dit punt te doctrinair was.
Maar wanneer men nu, omgekeerd
onder de vlag van Lohman een wettelijke
regeling van het concubinaat zou willen
goedpraten, dan mag toch dat gebeurde
met de vaderschapswet hem daartegen
beveiligen en reeds op dien grond een be
roep op zijn naam en gezag in dit ver
band nadrukkelijk worden afgewezen."
Ford naar Europa.
Henry Ford heeft zich aan boord van
het 8.8. Berengaria naar Europa begeven
ten einde de nieuwe Fordfabrieken die in
Engeland worden gebouwd, te bezichtigen.
Naa.r verluidt, ligt het in zijn bedoeling te
Berlijn een conferentie bijeen te roepen,
waaraan de leiders van alle Europeesche
Ford-maatschappijen zullen deelnemen en
waarin maatregelen tegen de plannen van
de General Motors Corp. beraamd zullen
worden. Het is niet onmogelijk dat Ford
ook Nederland en wel in het bijzon
der Rotterdam zal bezoeken.
Communistische samenzwering in
Britsch-indië.
Reuter meent te weten, dat op gezag van
de regeering een klacht is ingediend tegen
31 communistische verdachten in verschil
lende gedeelten van Indië, onder de be
schuldiging van samenzwering tegen de
souvereiniteit van den Koning over
Britsch-Indië.
Bij het bericht van de arrestaties heb
ben de arbeiders der Tata-fabrieken in
Noord-Bombay in gesloten gelederen de
werkplaatsen verlaten. Er heerscht groote
opwinding in Noord-Bombay.
Volgens een nader bericht zijn bij deze
proteststaking 6000 arbeiders betrokken
uit zes fabrieken.
Maarschalk Foch overleden.
De Fransche Maarschalk Foch is giste
ren om 17.45 uur overleden.
Hij is bezweken aan een hartverlam
ming.
Ferdinand Foch werd 2 October 1851 te
Tarbes, een dorpje in de Pyreneeën, gebo
ren. Zijn vader was een vrij onaanzienlijk
ambtenaar. In den oorlog van 1870/"71
nam hij dienst als vrijwilliger bij het 4e
regiment infanterie, bezocht vervolgens do
Polytechnische School te Parijs en ging
toen over naar de artillerie. Later bezocht
hij de Hoogere Krijgsschool en werd aan
het eind van 1880 bij den generalen staf
geplaatst. Daar klom hij langzamerhand
op tot chef van den staf van het 5e corps,
welke aanstelling hij in 1903 ontving. Door
zijn boeken had hij zich intusschen naam
gemaakt onder de beoefenaren der Fran
sche krijgswetenschap. In 1908 werd hij
dan ook benoemd tot directeur van de
Hoogere Krijgsschool. In 1913 volgde zijn
benoeming tot bevelhebber over het acht
ste legercorps. Kort daarop werd hij be
noemd tot bevelhebber over het 20e leger
corps te Nancy.
Aan het hoofd hiervan onderscheidde
hij zich na het uitbreken van don oorlog
in Augustus '1914 bij den terugtocht aan
de Marne en aan don User, waarna hem
hel opperbevel over den Noordelijken
vleugel van het Fransche front, die liep
van de zee tot Atrecht, word opgedra
gen. Jn December 1916 legde hij dit com
mando neer om het bevel over te ne
men van de troepen, die gelegerd waren
van bezuiden Metz tot de Zwitsersche
grens. Nadat daarop in 1917 generaal
Pétain het opperbevel over de Fransche
legers op zich had genomen, volgde hij
dezen op als chef yan den generalen
staf.
Toen de militaire toestand na hot
Duitsch offensief in Maart 1918 een uni
forme leid'ng van de geallieerde legers
noodzakelijk maakte, werd aan Foch het
stiategisch opperbevel van de legers der
Entente opgedragen. Als zoodanig was
het hem boschoren in een onafgebroken
gevecht, dat .midden Juni begon, het
Duitsche front terug te dringen, totdat
de gebeurtenissen op den Balkan en de
revolutie in Du'tschland .don laatsten te
genstand ontzenuwden. Op 9 November
1918 ontving Foch te Réthondes de Duit
sche afgevaardigden, wien hij de voor
waarden voor een wapenstilstand noemde.
Minister-president Poincaré doelde gis
teren in de Fransche Kamer het over
lijden van maarschalk Foch mee. Hjj
sprak eenige korte woorden van waar
deering uit.
Onder de woorden van Poincaré had
den alle afgevaardigden, met uitzonde
ring van de communisten en een gering
aantal socialisten zich van hun plaats
verheven.
Droeve levensavond.
In den grooten oorlog hebben wij dik
wijls den naam gehoord van den Oosten-
rijkschen generaal baron Pflantzen-Bal-
tin. De man heeft een voorname rol aan
het Oostenrijksche front gespeeld en moet
een zeer bekwaam militair zijn geweest.
Thans verneemt de „N. R. G.", dat zijn
weduwe zich in onbeschrijfelijke ellende
bevindt. Het geheele vermogen, dat in oor-
logsleeningen was belegd, is tot nul gere
duceerd en het pensioen, dat de oude
vrouw geniet is te weinig om van te leven
en te veel om van te sterven. Zij bewoonde
dezen winter twee zolderkamertjes te Wee-
nen en heeft het zelfs in de felste koude
zonder kolen moeten doen. Nu moet ze
zelfs haar kamertjes verlaten en verwan
ten heeft de arme oude vrouw niet meer.
Er wordt nu een beroep op de openbare
liefdadigheid gedaan.
De pest in Britsch-Indië.
Het uitbreken van pest in Punjab in
een heviger vorm dan elders (elke maand
sterven in verschillende streken duizenden
menschen aan de ziekte) is voor de over
heid aanleiding een overzicht te geven van
de offers die de pest in Britsch-Indië
vergt.
In de afgeloopen vijf-en-twintig'jaar zijn
12 millioen menschen in Britsch-Indië aan
de pest bezweken, die door ratten met hun
vlooien verspreid wordt.
In de afgeloopen vier jaar heeft de en
tomologische afdeeling van de hoogere
landbouwschool van Punjab te Lyallpur
over een uitgestrektheid van 600.000 acres
12 millioen ratten verdelgd. Met dat al
wordt de geheele rattenbevolking in Pun
jab nog op 40 millioen geschat.
Korte berichten.
Nu de winter voorbij is, neemt de
werkloosheid te Weenen af. In de eerste
helft van Maart is het aantal werkloozen
met 4774 verminderd. Met dat al is het
nog 5158 hooger dan verleden jaar en be
draagt het nog 86.913.
Woensdag zijn te Moskou de brood
kaarten ingevoerd. De broodprijzen voor
de arbeidende bevolking zijn dezelfde ge
bleven; de niet-arbeidende moet tweemaal
zooveel betalen.
Met ingang van 1 April zullen in
Rusland de steden en straten, welke den
naam Trotzki voeren, naamloos worden.
Naar uit Moskou gemeld wordt, is de
uit Jekaterinnenburg komende personen
trein op het station Kustanai tengevolge
van een verkeerden wisselstar d ontspoord
Negen personen werden levensgevaarlijk
gewond. Verscheidene wagens werden ver
nield.
Volgens een ontvangen telegram is
het spoorwegverkeer op het station Kala-
geran in Georgië door een aardschuiving
verstoord. Zoowel het stationsgebouw als
de aangrenzende huizen werden verwoest.
Het aantal slachtoffers is nog onbekend.
In de buitenwijken van Jassy (Roe
menië) en omliggende plaatsen hebben
overstroomingen groote schade aange
richt. Talrijke huizen zijn ingestort en vele
bewoners moesten hun woningen verlaten
Ook uit Galatz worden groote overstroo
mingen gemeld.
Gisternacht tegen 2 uur werden in
het Kanaal seinen opgevangen van een
Portugeesch schip, die echter spoedig ver
stomden. Twee reddingbooten en ver
schillende passoerende schepen, die de
signalen hadden opgovangon, hebben
eenige uren in den dikken mist gekruist,
zonder nochtans iets van oen schipbreuk
te hebben bemerkt.
Nabij Parry Sound (Oritario) zijn
twee Canadocsche sneltreinen in volle
vaart op elkaar gereden. Verscheidene
wagons werden versplinterd. Tot nu toe
werden hierbij twintig personen gedood.
Het aantal gewonden staat nog niet vast,
doch moet zeer groot zijn.
Bij een oefenvlucht van Fransche
militaire vliegtuigen zijn 2 machines van
het 37o regiment op een hoogte van 50
M. in botsing gekomen. Een onderoffi
cier werd gedood, drie vliegers zijn zwaar
gewond.
Door geweldige stortregens, die 23
uur aangehouden hebben en een regen
val van 271/2 c.M. veroorzaakten, is de
stad Dunedin in Nieuw-Zeoland gisteren
overstroomd. Het water stond van 90 tot
150 c.M. in de straten en er is een
schade aangericht van voorloopig 20.000
pd.st. Menschenlovens zijn niet te be
treuren maar in ',de laag gelegen omstre
ken is veel vee verdronken.
Centraal Comité.
Het C.C. zal op den morgen van 2
April in Tivoli te Utrecht vergaderen
voor do afdoening van eenige zaken.
Maaltijd Depufatenvergadering.
Nogmaals wordt er aan herinnerd, dat
'Saw/////f/a//////////jV/////f//////W/////////M
1
I
ROT TEÖt)AM AMSTERDAM 6R0NINGEM
het in het voornemen ligt bij genoegzame
deelname op den avond van 3 April
een gemeenschappelijken maaltijd te hou
den in Tivoli prijs f2.50 per couvert
zonder wijn waaraan door ieder zal
kunnen worden doe'genomen tegen inzen--
ding van het bedrag of storting op- de
ginorekening van het Bureau C.C., nr
134589, vóór 29 Maart a.s.
Krijgt Paramaribo zijn waterleiding?
Volgens dr J. W. Jenny Weyer -
man 'kan deze vraag thans vrij zeker be
vestigend beantwoord worden. De heer
Weyerman, die geneesheer is, lid van den
gezondheidsraad in Nederland, doch die
ook ingenieurstalenten schijnt te bezitten,
is sedert eenige maanden belast met een
onderzoek van regeeringswege omtrent het
drinkwaterleidingsvraagstuk voor Para
maribo. Aan de spoorbaan zijn verschil
lende boringen gedaan. Onlangs werd bij
Onverwacht mooi water aangeboord, dat
echter wegens het zoutgehalte ongeschikt
was voor gebruik. De laatste weken zijn
hoopgevende resultaten bereikt op repu
bliek, bij de Coropinakreek.
Gaat alles naar wensch, dan schijnt de
bedoeling te 'zijn, dat de aanleg en exploi
tatie van de waterleiding wordt onderno
men door een particuliere maatschappij.
Dr Weyerman meent, dat groote offers
van gouvernementswege daarvoor niet
noodig zullen zijn.
Het spoorwegverkeer.
De dienstorder, waarbij was voorge
schreven, dat do treinen op de stations
niet meer op aansluiting behoefden te
wachten, is, naar aanleiding van daarover
ingebrachte klachten, door de directie in
getrokken.
Tijdens de vorstperiode waren de
wachttijden van de meeste treinen inge
krompen of opgeheven. Met ingang; van
lieden gelden weer de normale wacht
tijden.
Ziektegevallen op mail
schepen.
Een Aneta-telegram uit Batavia d.d. he
den meldt:
Bij een geneeskundig onderzoek bij de
bemanning van de „P. G. Hooft" bleek, dat
zich onder hen geen bacillendragers be
vonden. Het schip is op tijd vertrokken.
Rijkswegen en Rijwielpaden.
Bij de verbetering van de Rijkswegen
wordt niet altijd gelijktijdig de aanleg van
de daarlangs ontworpen rijwielpaden, of
de verbetering van de bestaande rijwiel-
Binnenland.
Een postauto te Amsterdam gestolen.
De candidaten der A.-R. partij voor de
Tweede Kamer-verkiezingen.
De Tweede Kamer behandelt de Ziektewet
Buitenland.
Maarscha k Foch overleden.
Commum ïtische woelingen in Britsch-
Indië.
De pest in Britsch-Indië.
Ford naar Europa.
paden ter hand genomen. Daardoor ont
breekt dikwijls voor langen tijd een af
zonderlijke baan voor de wielrijders, of
komt een bestaand rijwielpad in minder
goed berijdbaren staat te verkeeren dan
de rijweg. De ervaring heeft geleerd, dat
dan de wielrijders gebruik maken van den
rijweg en niet van het rijwielpad, hetgeen
zeer ten nadeele is van de veiligheid van
het verkeer.
In het belang van de verkeersveiligheid
is het daarom noodig, dat bij wegenverbe
tering zooveel mogelijk de rijweg en het
rijwielpad tegelijkertijd onder handen
worden genomen. Daarom hebben de be
sturen van den A.N.W.B. en de Kon. Ned.
Automobiel Club aan den Minister van
Waterstaat verzocht, zooveel mogelijk te
willen bevorderen, dat gelijktijdig met de
verbetering van het wegdek, ook de aanleg
van de langs de Rijkswegen ontworpen rij
wielpaden of de verbetering van de be
staande rijwielpaden zal geschieden.
Besmettel ij ke ziekten.
In Stct. 56 wordt medegedeeld eene
opgave van het aantal aangegeven ge
vallen van besmetle.ijke ziekten over de
week van 10 tot en mot 16 Maart 1929.
In deze week werd afgeleverd: door
de entstofinrichting te Amsterdam koe
pokstof voor 4224, te Rotterdam 637 en
te Groningen 294, totaal voor 5155 per
sonen.
Gevallen van encephalitis na inenting
kwamen niet ter kennis van het Staats
toezicht op de Volksgezondheid.
Uitgifte buitenlandsche
passen.
Het „Hbld." rectificeert zijn bericht,
dat van 1 April af de burgemeesters der
gemeenten met een zielental van meer
dan 10X00 bevoegd zullen zijn aan 'de
Nederlandsche onderdanen, in hunne ge
meente woonachtig, zelfstandig passen te
verslrekkon. Dezo bevoegdheid zal zich
slechts uitstrekken tot de burgemeesters
der gemeenten met 20.000 en meer in
woners.
Prijsstijging levensmiddelen.
Op de vragen van "den heer L. L. H.
de Visser botreffonde het nemen van
maatregelen tegen prijsstijging van en
tekort aan brandstoffen en levensmid
delen antwoordde de minister van finan
ciën, voorzitter van den Raad van Mi
nisters:
De regeering heeft van de geruchten
en van de, trouwens niet aanzienlijke,
stijging d :r prijzen kennis genomen. Het
gevaar, dat gebrek aan de bedoelde le
vensmiddelen zal ontstaan, is niet te
harer kennis gekomen.
De regeering heeft in de gegeven om
standigheden goen aanleiding gevonden
tot het nemen van bijzondere maatre
gelen.
Nederland België.
Het Tweede Kamerlid de heer Mar-
chant, heeft aan den minister van Fi
nanciën, voorzitter van den raad van
ministers, de volgende vragen gesteld:
Js juist, de verklaring, volgens de dag
bladen door den minister Jaspar in het
Belgische parlement afgelegd op 19 Maart
j.l., dat „in Nederland de contra-spion-
nagedienst nog veel belangrijker is dan
bij ons?"
Zoo ja, wat verstaat de regeering on-
