No. 130
Donderdag 14 Maart 1029
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Co's BANK- GOES
vjS<
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
IBANK-
EFFEGTEN-
ASSURANTIEZAKEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
V Goetf gezegd.
ALLE
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
7)e Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.-
Losse nummers f 0.09
Pr ij) der AdvertentiBn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ej
Bij abonnement belangrijke korting.
"I
■1
Het Soc. Dem. Kamerlid de heer
Kleerekoper heeft te Antwerpen een rede
gehouden, die wel een weinig anders
klonk dan we hier van die zijde gewoon
zjjn.
Hij verklaarde o.a. en volkomen
terecht dat het Nederlandsche volk
niet van militairisme houdt.
En hij betoogde verder onder meer:
„Dat een socialist geen vaderlands
liefde zou koesteren, is een groote dwa
ling. Hij, die dat gevoel verwerpt, is
een slecht socialist. Eerst als het socia
lisme op de aarde komt, zal de echte,
zuivere, onbaatzuchtige vaderlandslief
de verrijzen. Ik, gaat spreker verder,
heb mijn vaderland lief, stel volle prijs
op zijn onafhankelijkheid en gezag. Van
uw land blijf ik af; maar gij, die uw
land lief hebt, blijf met uw handjes
af van ons land".
Onze weermacht is er niet om anders
land te belagen; onze weermacht is
er alleen om te toonen, dat het ons
ernst is als we zeggen: „Blijf met uw
handjes af van ons land."
Dat is zeer goed gezegd.
Wij zijn geen militairisten.
Maar wij stellen prijs op onze vrijheid
en onafhankelijkheid.
Wij hebben een weermacht, niet omdat
wij oorlogzuchtig zijn, maar om te ton
nen, dat het ons emst is als we zeggen:
blijf van ons land af.
Als we 'in 1914 niet een behoorlijke
weermacht hadden gehad, dan was ook
ons land een tooneel geworden van oor
log en ellende.
Dan waren de strijdende troepen onze
grenzen overgetrokken.
Dan waren we onze onafhankelijkheid
kwijt geweest en zouden we ook hier
hebben de oorlogslitteekens.
Het leger is in Gods hand een middel
geweest om ons voor die ramp te be
waren.
Het leger was een vredesinstrument.
En het moet dat blijven.
Het geroep om eenzijdige nationale ont
wapening is daarom zoo dwaas en zoo
gevaarlijk.
Onze weermacht is er niet om eens
anders land te belagen, maar om onze
zelfstandigheid te bewaren en zoo moge
lijk, den oorlog buiten onze .grenzen te
houden.
De heer Kleerekoper heeft het goed
gezegd.
En hg heeft tevens het onwaarachtige
van de socialistische ontw^eningsleuze
duidelijk in het licht gesteld.
HET FRANSCH-BELGISCH VERDRAG.
Nog altijd vraagtsekans. Socialisten
voor geheimhouding.
De ,„N. R. Ct." wijst er op, dat het
„incident" van de laatste weken nog al
tijd duister is en vervolgt dan:
„Het begint er veel van te hebben, dat,
met behulp van Be'gische sociaal-demo
craten en vele anderen, het incident in
den doofpot zal worden gedaan, zonder
eenige poging, om het door een nader
Onderzoek van de onder den heer Van
Beuningen berustende stukken tot klaar
heid te brengen.
Waarom toch neemt de Belgische re-
geering het eenige middel niet te baat,
dat haar ten dienste staat, om overtui
gend bewijs van de valschheid der stuk
ken te leveren: ©en onderzoek van die
stukken zelve? Waarom richt zich de
Belgische Regeering niet overeenkomstig
het denkbeeld-Van Cauwelaert tot de Ne
derlandsche reg'eering, om dezer mede
werking tot zulk een onderzoek te verkrijg
gen?"
Aan een beschouwing van den heer
L. Simons in hetzelfde blad is nog het
volgende ontleend:
„Inmiddels moet dit geval toch ook zijn
'es toonen aan wie hier te lande en
elders zich wijden aan de verbreiding
van de gedachte aan Vrede en Verzoening
der Volkeren, in den g,eest van "den. .Vol
kenbond.
Die Bond heeft in 1920 dr van
Raalte heeft het in zijn uiteenzetting in
Het Vaderland een 14 dagen geleden doen
uitkomen door goed te keuren, dat het
Fransch-Belgisch tractaat niet in werke
lijkheid openbaar gemaakt werd, doch
slechts de mante'.nota ervan, de verant
woordelijkheid voor het geheele gerucht
makende geval te dragen.
Had men toen vastgehouden aan den
eisch van publicatie; hadden de Bel
gische socialisten, die in dit ge
heele geval zich zoo luid hebben doen
hoeren, hun plicht gedaan, en 'dein eisch
der Frontpartij in het Belgische parlement
omtrent publicatie van de overeenkomst
ondersteund; hadden zij met deze partij
samengewerkt om, na Locarno, die over
eenkomst, als nu overbodig, op te zeggen,
heel die stoornis in de internationale
verhoudingen en geest van de laatste
weken ware onmogelijk geweest.
Men kan zich niet, met 'den oud-Minis
ter Iluysmans, er van afmaken door te
zeggen: die wenschelijke opzegging is
door de publicatie van het Utrechtsc.il
Dagblad nu voorshands onmogelijk ge
worden. Immers: wie zoo willen getuigen
voor hun anti-militarisme en Vredes-
drift, als thans de Socialisten, hadden
geen oogenblik mogen verzuimen om,
na Locarno, zelf onmiddellijk dien ei.sch
te stellen: zij waren immers ook in Bel
gië „Regeeringspartij'" en dus mee-verant-
woordelijk. De incidenten der laatste we
ken hebben nu juist demonstratief ge
toond, welk gevaar dit plichtverzuim met
zich brengt.
Men mag hetgeen in 1920, onder de na
werking der oorlogspsychose gedaan is en
naigelaten, inderdaad niemand te hoog
aanrekenen. Oo.k den Volkenbond niet
voor zijn zwakheid van toen. Doch nu wrj
dau eindelijk aan den opbouw willen be
ginnen van het internationalisme, moet
ook hier de groote schoonmaak worden
ingezet. Men zal geen werkelijk vertrou
wen kunnen kweeken in den geest van
Lacarno en de uitbanning van den oor
log volgens het Kellogg-pact, zoolang niet:
le. dit geheime tractaat tusschen Bel
gië en Frankrijk óf herroepen, óf ten
volle gepubliceerd is;
2e. zoolang niet de Volkenbondsvereenii-
gingen hun zedelijken invloed tqonen,
door niet te rusten, vóór dit zal zijn
geschied.
Al dit geknoei, zooals het dan nu in
een Belgisch regeeringsbureau is mogelijk
geweest, moet onmogelijk worden ge
maakt. Uitleggingen van „geheime tracta-
ten" vervallen van zélf, als het geheim-
gehoudene niet meer geheim 'is.
Hier rusten groote verantwoordelijk
heden, die men niet mag of kan ver
doezelen door het werken met verwarren
de voorstellingen."
HET SCHELDE-VRAAGSTUK.
Belgische verlangens.
Gisteren verklaarde staatsminister So
gers in den Belgischen Senaat als rappor
teur van Buitenlandsche Zaken, dat er
geen woord veranderd moet worden in het
rapport, dat van de Utrechtsche documen
tenaffaire werd opgemaakt. België moet
zijn rechten op de Schelde, de Maas en den
Rijn opeischen, indien mogelijk in over
eenstemming met Nederland, zoo niet, dan
met behulp van een internationale rege
ling.' Er moet in Nederland noodzakelijk
een einde komen aan den noodlottigen
geest.
Spr. betoogt, dat de stroomkwestie voor
België een levenskwestie is, en hij hoopt,
dat zij buiten internationaal verband kan
worden opgelost. Segers wijst op de on
derhandelingen in het verleden, alsook op
het feit, dat Nederland dijken heeft aan
gelegd, die de ebbeweging belemmeren.
Het voorstel van de commissie van des
kundigen noemt spr. onvoldoende; het is
noodig, dat de groote mogendheden Bel-
gië's rechten erkennen.
Er moet een nieuwe formule gevonden
worden, bijvoorbeeld als die in de Donau-
kwestie. Wij hebben tien jaar geduld ge
oefend, roept spr. uit, doch Nederland wil
geen inschikkelijkheid toonen. België heeft
nooit de souvereiniteit op de oevers opge-
eischt, doch wil aan den anderen kant niet
zijn huissleutel afgeven!
Spr. verlangt een kanaal van Antwer
pen naar den Moerdijk, daar het Rijnver-
keer voor België met 30 pet. is afgenomen,
terwijl het voor Rotterdam verdrievoudigd
is; bovendien duurt de reis Rotterdam
Dordrecht drie uren, AntwerpenDor
drecht drie dagenl Indien er geen oplos
sing gevonden wordt, moet België schade
vergoeding vragen.
Behalve de Schelde- en de Rijnkwestie
is ook de Maaskwestie onbevredigend: het
kanaal LuikMaastricht loopt gedeeltelijk
over vreemd gebied. Ten slotte zeide Se
gers, dat een permanente commissie de
documenten-affaire moet onderzoeken. De
houding van Beelaerts van Blokland
noemde spr. een ontgoocheling. Ten be
hoeve van den internationalen vrede hoopt
Segers op een beter inzicht van Nederland
en minder zelfzucht.
HET BELGISCH—FRANSCH
VERDRAG.
Huiszoeking bij Ward Hermans'
secretaresse.
Naar wij vernemen, heeft de Belgische
politie bij de secretaresse van Ward Her
mans een huiszoeking gedaan, waarbij zij
geheime documenten i. z. de mobilisatie
van het Belgische leger in beslag nam.
Het nader onderzoek der stukken, ten
huize van de secretaresse van Ward Her
mans gevonden, heeft aan het licht ge
bracht, dat het hier documenten 'betreft,
die uit het Belgisch ministerie van Oorlog
afkomstig zijn, en welke handelen over de
mobilisatie van België in geval van een
oorlog. Naar de politie mededeelt, zijn de
geheime stukken door diefstal in het bezit
van Ward Hermans gekomen. De moge
lijkheid bestaat, dat deze documenten de
zelfde zijn als die het „Utrechtsch Dag
blad" destijds publiceerde.
Persoonlijke rijkdom in Duifschland.
Uit een mededeeling van bet rijksbureau
voor de statistiek blijkt dat het Duitsche
rijk, dat zich voor den oorlog kon verheu
gen in 15547 millionairs, thans nog 2335
inwoners heeft, die meer dan 1 millioen
mark rijk zijn. 290 hunner wonen te Ber
lijn, 112 te Hamburg, 55 te Leipzig, 48 te
Frankfort, 48 te Keulen, 42 te München,
39 te Dresden, 35 te Dusseldorp, 26 te
Stuttgart, 21 te Bremen, 21 te Chemnitz,
19 te Hannover, 13 te Essen, 12 te Bres-
lau, 10 te Kassei en 10 te Wiesbaden.
Het aantal bezitters van vermogens van
ten minste 10 millioen, dat in 1913 nog
229 bedroeg, is tot op 37 gedaald.
Het Suikervraagstuk.
Aan de bijeenkomst van deskundigen
voor de bestudeering van het suikervraag
stuk, die 4 April a.s. te Genève begint en
waar 17 landen vertegenwoordigd zullen
zijn, zal door twee Nederlandsche en een
Ned.-Indische deskundige worden deelge
nomen. De Nederlandsche suikerbelangen
zullen vertegenwoordigd worden door dr
J. A. A. M. van Loon, gedelegeerd com
missaris van de Centrale Sui'kermaat-
schappjj, die vergezeld zal zijn van dr P.
J. H. van Ginniken, secretaris van den
Bond van Coöp. Suikerfabrieken in Neder
land. De Nederl. Indische deskundige is
de heer H. C. Prinsen Geerligs, directeur
van het bijkantoor in Nederland van het
proefstation voor de Java-suikerindustrie.
De groep van deskundigen zal in hoofd
zaak een technisch-economische bespre
king houden zoowel van het rietsuiker- als
van het beetwortelsuikervraagstuk.
De Gemeenteraadsverkiezingen.
Dinsdag werden in geheel Denemarken
de verkiezingen voor de gemeenteraden ge
houden.
Te Kopenhagen steeg het stemmenaan-
tal der sociaal-democraten van 87.262 in
1925 tot 116.417, waardoor zij vier zetels
winnen. Het stemmencijfer der radicalen
steeg van 17.079 op 17.224; zij verloren
twee zetels.
Het resultaat is thans, dat de sociaal
democraten 35 zetels bezetten en alle an
dere partijen samen 20.
De resultaten van de verkiezingen in de
provincie zijn nog niet volledig bekend. De
regeeringspartij, die in Kopenhagen haar
©enigen zetel verloren heeft, is in wezen
een landbouwpartij en men verwacht in de
plattelandsdistricten dan ook 'betere resul
taten voor deze partij dan in de groote
steden. i !j
Geen geheime verdragen.
In het Lagerhuis heeft Chamberlain gis
teren op de vraag of Engeland sinds den
oorlog eenig geheim verdrag met eeni
gen anderen staat dat dus noch aan het
parlement, noch aan het secretariaat van
den Volkenbond was meegedeeld geslo
ten had, met een categorisch neen geant
woord.
Toen voegde de minister er nog bij, dat
Engeland ook in de toekomst geen enkel
geheim verdrag zou sluiten, noch militair
noch maritiem noch economisch.
Een interview met Trotski.
In een interview met den correspondent
van Reuter zeide Trotski, die een flinke ge
zondheid scheen te genieten, en wiens be
kende snor en baardje thans geschoren
zijn, dat hij te Konstantinopel zal blijven
tot hij gemachtigd zal worden naar een
ander land te gaan. Ofschoon hij uit Rus
land verbannen is, heeft men hem verze
kerd, dat hij behandeld zal worden als een
hooggeplaatst buitenlander, die de Turk-
sche gastvrijheid geniet. Trotski zeide, dat
hij een persoonlijken stap bij Loebe gedaan
heeft om een Duitsch visum te verkrijgen,
omdat hij in Duitschland wenscht te ver
blijven om zijn vrouw door Duitsche spe
cialisten te laten behandelen.
Overstroomingen.
De groote hoeveelheden water tenge
volge van het smelten van de sneeuw en
het ijs 'hebben in midden-Duitschland
groote schade aangericht.
Te Benkendorf bij Halle werden de stal
len van een landgoed overstroomd. 179
schapen verdronken.
Te Delitz staat het water zoo hoog, dat
de inwoners hun huizen nog slechts door
de vensters kunnen verlaten.
Het spoorwegverkeer tusschen Radegast
en Koethen moest worden gestaakt.
De Saaie is gedurende de beide laatste
dagen ongeveer een meter gestegen.
In westelijk Polen dreigt ook ernstig ge
vaar voor overstroomingen. Enkele kleine
rivieren zijn reeds buiten de oevers getre
den en hebben op veel plaatsen overstroo
mingen veroorzaakt.
Te Warschau worden in de lager gele
gen gedeelten van de stad de kelders der
huizen toegemetseld, om de huizen beter
tegen het water bestand te maken. Overal
zijn posten uitgezet en waarschuwings
stations opgericht.
Korte berichten.
Het Italiaansche kabinet besloot tot
het verhoogen van de salarissen van de
ambtenaren. Het besluit komt voorname
lijk aan de hooggeplaatste ambtenaren ten
goede.
De Belgische Kamer heeft gistermid
dag met algemeene stemmen het wetsont
werp tot ratificatie van het verdrag van
Kellogg aangenomen.
De politie van Stamboel heeft een
veertigtal Turken aan de justitie overge
leverd, die openlijk de wet overtreden heb
ben, welke het dragen van een hoed voor
schrijft, terwijl de hoed sedert 4 jaar de
fez vervangt.
Te Namansan in Centraal Azië is
een vrij sterke aardbeving waargenomen,
die eenige schade heeft aangericht.
De rivier do Mississippi en haar zij
rivieren wjassen tengevolge van de regens
van den laatstcn tijd langzamerhand tot
den rand der rivierdijken over den gehee-
len afstand van 350 mijl van Caïro, in Illi
nois, tot Vicksburg, in Mississippi. Het
water staat reeds drie a vier voet boven
het vloodpeil. Gevreesd wordt voor over
strooming.
De vier eerste schepen hebben gister
ochtend de haven van Duisburg-Ruhrort
in Nederlandsche richting verlaten. Hier
mede is dus de scheepvaart op den Rijn
hervat. De navraag naar schoepsruimte is
zeer groot.
Naar wij vernemen, zal de eerste
vlucht naar Amerika door do Graaf Zep
pelin dit jaar op omstreeks 10 Mei worden
ondernomen.
In do gevangenis te Lemberg is een
hongerstaking onder honderd communis
ten uitgebroken, grootendeels Oekraïners.
De in dezelfde gevangenis opgesloten na
tionalistische Oekraniërs doen aan de sta
king niet mee.
Verwarming en verlichting in raadhuizen.
Op vragen van het Eerste Kamerlid
den heer Polak, betreffende verwarming
en verlichting in raadhuizen van geschied
kundige en/of bouwkundige waarde, als
bij voorbeeld die te Middelburg, Bols-
ward, Nijmegen, Haarlem, Maastricht,
Zierikzee, Brouwershaven, Delft, Veere,
's Gravenhage, enz. hebben de ministers
van onderwijs, kunsten en wetenschap-
Binnenland.
De 'heer Colijn in de Eerste Kamer over
den politieken toestand.
De Tweede Kamer behandelt verder de
Ziektewet. Geen verhooging van de loon
grens.
De a.s. vergadering van de Coöp. Suiker
fabriek „Zeeland" te Bergen op Zoom.
De Amsterdamsche Kamer van Koophan
del over steun aan de suiker-industrie.
Buitenland.
De Belgische minister Segers over het
Schelde-vraagstuk.
Documenten inzake het zgn. Fransch-Bel
gisch verdrag gevonden.
Overstroomingen in Duitschland. Polen en
Amerika.
Gemeenteraadsverkiezingen in Denemar
ken.
pen en van binnenlandsche zaken en
landbouw geantwoord
I. De orwiergeteekenden achten een on
derzoek naar de wijze van verwarming
en verlichting in raadhuizen van ge
schiedkundige of bouwkundige waarde ge-
wenscht en zijn ook gaarne bereid dit
in te stellen. Zij vragen zich zelfs af,
of het zich mag beperken tot de boven
bedoelde gebouwen. Het komt hun aan
vankelijk voor, dat het zich ook be
hoort uit te strekken tot andere raad
huizen met het oog op de belangrijke
archieven, welke daarin plegen te wor
den bewaard, en wellicht nog tot an
dere gebouwen voor den openbaren
dienst.
II. Wanneer een onderzoek, als on
der I. bedoeld, de wensohe'ijkheid mocht
aantoonen van b "Schermende maatrege
len, dan zal, naar het ondergeteekenden
voorkomt, artikel 1 der wet van 13 Ja
nuari 1323 (Staatsblad no. 9), houdende
nadere voorzieningen t l' voorkoming
van brandgevaar voor gebouwen en ge
timmerten, het mogelijk maken die te
treffen. De algemeens maatregel van be
stuur, dit ter -uitvoering van die wei
is vastgesteld hij Koninklijk bes'uit van
30 December 1 21 (Staatsblad no. 620),
zou dan aangevuld kunnen worden.
De Christelijke Vakbeweging en de Jeugd.
Het dagelijksch bestuur van 't Christelijk
Nationaal Vakverbond heeft besloten tot
het houden van een tweedaagsche con
ferentie over drie onderwerpen betref
fende het jeugd vraagstuk:
1. Wat moeten de aangesloten organi
saties en wat moet het C.N.V. zelf doen
voor de adspirantleden der christelijke
vakbonden
2. De taak van de christelijke vakbewe
ging ten opzichte van het vak- en nijver
heidsonderwijs en de regeling van het
leerlingwezen. Hierbij ook te behandelen
de vraag van het toelaten tot het vak
van niet meer dan een vastgesteld aantal
leerlingen.
3. De toepassing van de psycho-techniek
bij de beroepskeuze en de taak der chris
telijke vakbeweging te dezen opzichte.
De conferentie zal worden gehouden op
Maandag 15 en Dinsdag 16 April in het
gebouw van het vacantieoord van het
C.N.V. te Putten (Gld.)
Wijziging art. 3 der Leerplichtwet
Volgens het voorloopig verslag ver
klaarden sommige leden tegen den in
houd van het ontwerp bezwaar te hebben.
Vele andere leden daarentegen verklaar
den zich met het ontwerp te kunnen ver
eenigen, wijl het, in overeenstemming met
den opzet der wet, den duur der leerver
plichting voor allen gelijk doet zjjn.
Enkele leden achtten het gewenscht,
dat de tijd, gedurende welken lager land
bouwonderwijs is gevolgd, zal medetellen
bjj de J)eoordeeling van de vraag, of
aan de leerverplichting is voldaan.
De heer Braaf wordt het zat.
Dinsdag werd te Rotterdam een ver-
