No, 128
Vrijdag 1 Maart 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE&Go's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
IBANK-
EFFECTEN-
ASSURANTIEZAKEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
HET FRANSCH-BELGISCH MILITAIR
VERDRAG.
ALLE
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.
Losse nummersf0.
Prijs der AdvertentiBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De besprekingen van de gezamenlijke
Generale Staven van Frankrijk en België
in September 1927.
Het „Utrechtsch Dagblad" publiceert den
tekst der notulen.
Het „Utrechtsch Dagblad" publiceert,
nadat het Zaterdag het geheim Fransch
Belgisch militair verdrag van 1920 en het
interpretatief, in 1927 door de Fransche
en Belgische Generale Staven opgesteld,
had openhaar gemaakt, in zijn nummer
van gisterenavond de notulen van de be
sprekingen tusschen beide Generale Sta
ven in 1927.
Het blad geeft den oorspronkelijken
Franschen tekst met daarnevens een zeer
nauwkeurige Nederlandsche vertaling.
Het stuk is geschreven op papier van
het „Ministère de la défense Nationale
(Ministerie van Landsverdediging) Etat
Major General 3e Section", draagt het
nummer G.B. 17.442 secr. Het is gedateerd
Brussel 20 September 1927 en gemerkt:
„strictement confidentiel".
Dit alles geldt het briefhoofd van de eer
ste bladzijde.
Boven den inhoud staat als titel: „Con
férences d'état major Franco-Beiges da
712 Septembre 1927. Procés Verbal.
Daaronder leest men, in het Fransch:
In toepassing (application) van het
Fransch-Belgisch militair accoord van 7
September 1920, de „Overeenkomst van
Brussel" genoemd, artikel VI, hebben te
Brussel op 7, 8, 9, 11 en 12 September
1927 besprekingen plaats gehad, waaraan
de volgende afgevaardigden deelgenomen
hebben:
Voor Frankrijk: generaal Debe-
ney, chef van den generalen staf; generaal
Bineau, onderchef van den generalen staf;
generaal Blavier, militair attaché aan het
Fransch gezantschap te Brussel.
Voor België: generaal Galet, c'hef
van den generalen staf; kolonel Michem,
chef van de derde afdeeling van den gene
ralen staf, waarnemend onderchef van
den generalen staf; kolonel Van den Ber
gen, chef van de eerste afdeeling van den
generalen staf.
Het stuik is te groot om het hier in zijn
geheel op te nemen.
Enkele gedeelten die speciaal op Neder
land betrekking hebben, laten we hier vol
gen.
Bij artikel II stelt Kolonel Michem het
geval van een conflict tusschen
Holland en België, waaraan
Duitschland vreemd zou blijven, en vraagt
of in dat geval het Fransch-Belgisch ac
coord zou gelden ten gunste van België.
Generaal Blavier antwoordt dat de oplos
sing van dit vraagstuk afhangt van twee
factoren: 1. de houding van Duitschland
op diplomatiek gebied; 2. den oorsprong
van deh aanval.
Krachtens art. 1 van de „Convention de
Bruxelles", zegt hij, is België zeker van
Frankrijks hu'lp tegen eiken tegenstander,
„die op de een of andere wijze, hoe dan
ook, door Duitschland ondersteund
wordt". Deze hulp kan maar van tweeërlei
aard zijn, een diplomatieke of een mili
taire.
Aan den anderen kant hebben de onder
handelingen sedert acht jaren tusschen
Nedorland en België gevoerd, vanwege
Nederland uitgelokt, en zullen nog uitlok
ken, maatregelen op het gebied der water
wegen, die eventueel als onvriendelijk en
zelfs als agressief kunnen worden be
schouwd.
Daarop doet generaal Debeney opmer
ken, dat, in het belang van België zelf de
hulp van Frankrijk in geval van een Hol-
landsch-Belgisch conflict veeleer diploma
tiek en industrieel, dan wel militair zou
moeten zijn.
Generaal Galet beschouwt de tusschen-
komst der Fransche troepen in een derge
lijk conflict als symbolisch en als zeer be
langrijk met het oog op 'het moreel der le
gers. Generaal Debeney antwoordt, dat
Frankrijk er nooit aan gedacht heeft zich
aan zijn verplichtingen te onttrekken,
maar dat de verscheidenheid der diploma
tieke vraagstukken, die bet op te lóssen
heeft, het tot een plicht maken zich niet
met alle macht noch cmet alle haast in een
actie van ondergeschikt belang te begeven,
waarbij de geringste vergissing een terug
slag hebben zou op een veel gewichtiger
terrein en zelfs op levensquaesties. Het is
noodig het grootste gedeölte onzer krach
ten tegen den voornaamsten vijand te re
serveeren.
Bij artikel V, waarin de marschwegen
van een Belgisch-Britsch corps onder Bel
gisch bevel door Nederlandsch-
Limburg worden aangeduid, werd ook
gediscussieerd.
Generaal Blavier vraalgt of er geen
reden is, bijl deze onderstelling, om te
vreezen dat de Nederlandsche troepen
de spoorwegen Valkenburg-Richterich en
Elsloo-Sittard, alsook de straatwegen It-
tersen-Meerssen, Visserweert-Haven, Els
loo-Sittard enz. zullen onbruikbaar ma
ken. 1
Kolonel Michem doet opmerken dat de
medewerking1 der Britsche troepen het
mogelijk maken zou, een ernstigen zijde-
ling.'schen aanval te ondernemen op den
spoorweg Weert-Dalheim of op' _de lijn
Maasbracht-Posterholt. Trouwens, 'de Ne
derlandsche generale staf zal slechts een
gering cordon observatietroepen aan deze
zijde van de waterlinie laten. De 2e sectie
van den Belgischen generalen staf ver
klaart bij machte te zijn dit punt te waar
borgen.
Onder deze omstandigheden, én zelfs
als men er rekening mee houdt dat het
Britsche contingent, sterk gemotoriseerd
en een zeer talrijke ruiterij bevattende,
over de geheel© lengte van het front
als manoeuvremaslsia zal dienen gebruikt
te worden, stelt kolonel Michem voor de
zijdeling,sche aanvallen in het noorden
van Nederlandsch Limburg aan de Engel-
sche ruiterij toe te vertrouwen.
Generaal Debeney stelt voor, deze sug
gesties op te nemen in het voor-ontwerp
van het verslag aan den koning, waarvan
hij verzoekt dat hem bijtijids 6 ex. zou
den worden toegezonden. Hiji bedankt ge
neraal Galet te hebben bestudeerd en
ie hebben doen bestudeeren, door de
eerste en de derde afdeelingen, met zul
ke verregaande nauwkeurigheid de uiterst
netelige maar onniisbare operatie die d e n
doortocht der Engelse h-F ran-
sche-Belgische troepen door
Nederlandsch Limburg uitma
ken.
De onderteekening luidt:
De Chef van den generalen. staf van het
Fransche leger:
(was geteekend) DEBENEY.
De Chef van den generalen staf van het
Belgische leger:
(was geteekend) GALET.
Gezien en goedgekeurd:
de Minister van Landsverdediging:
(was geteekend) CH. DE BROQUEVJLLE.
Voor gelijkluidend afschrift: MICHEM.
Nog enkele persstemmen.
Het „Vaderland" merkt bij de nieu
we publicatie van het „Utr. Dagbl." op:
Thans hebben wij den volledigen tekst
en de waarschijnlijkheid, dat het stuk
echt is, ljjkt ons nu bijna zekerheid ge
worden te zijn.
Tal van bizonderheden uit de notulen
zullen ons thans in staat stellen spoedig
een definitief oordeel te vormen over de
waarde van het document, een oordeel,
dat dan zal moeten gelden voor allen,
die te goeder trouw zijn in Frankrijk,
Engeland en België evenzeer als in Ne
derland.
„De man, die zoo iets zou gedaan
hebben, zou voor een speciaal gerechts
hof dienen gedaagd te worden", heeft
Vandervelde gezegd in de veronderstel
ling, dat het stuk niet echt was. En nu
het zou blijken wel echt te zjjn
Van Cauwelaert zeide: „als het waar
mocht zjjn, dan is het landverraderswerk.
Onvoldoende tegenspraak.
De Standaard vroeg gisteravond,
dus na do publicatie van den tekst der
Notulen, of het punt waarop het aan
komt, n.l. de „interpretatie" van het be
grip aanranding (agressie) in verband met
de onderhandelingen over de waterwe
gen, nu op afdoende wijze is weerspro
ken.
„En dan moeten we zeggen aldus
het blad dat, zooals de zaken staan
op het oogenblik dat wij dit schrijven
(Woensdag) zulks geenszins het geval is.
Eer zou men liet tegendeel kunnen stel
len.
Althans niemand minder dan Vander
velde gaf bij de behandeling der interpel
laties-Van Cauwelaert en Vos in de Bel
gische Kamer de mogelijkheid toe,
dat de officieren van den staf zulke
dingen hadden neergeschreven; maar
zoo liet hij er op volgen zoo iets
kan de regeering niet binden.
Op tweeërlei valt hierbij te letten. Ten
eerste, dat de m o g e 1 ij k h e i d van het
bestaan der interpretatie der staven wordt
erkend, terwijl het n i e t - b e s t a a n er
van aangetoond had moeten worden.
Ten tweede, dat formeel wel juist
is, dat zulke opvattingen de regeering
niet binden ook wij wezen daarop
j.l. Maandag reeds maar dat de prac-
tijk idts anders leert.
In het licht van de historie beteekent
het dus zoo goed als niets, wanneer
men zegt, dat de regeeringen door zulke
afspraken tusschen de generale staven
niet gebonden zijn. In „ons geval wil
men. daarom hooren, dat zoodan'ge tegen
Nederland gerichte afspraken van. hooigst
onwelwillemiden aard niet gemaakt zijn.
En dat woord is uitgebleven I
Terwijl we vreezen, dat het ook verder
zal uitblijven."
En verder:
„De vijandige gezindheid, die zich in
de zonderlinge interpretatie van het be
grip „agressie" openbaarde, heeft ook ons
verrast enverontrust.
Op dat punt was geruststelling noo
dig; op dat punt bleef zij echter uit,
en op dat punt verwachten wij van de
Belgische regeering geen redres. Zij zou
dat redres alleen kunnen geven door de
gemaakte afspraken der generale staven
openhaar te maken en daaraan zijn na
tuurlijk ernstige bezwaren verbonden, ook
al zou er ten onzen aanzien niets ver
keerds in zijn aan te wijzen."
En ten slotte:
„Door de verwerping van deze motie
(de motie-Vos) heeft de Belgische KameT
een schoone gelegenheid .laten voorbij
gaan om een verstandige daad te doen.
Zij sloot de deur, inplaats die met het
oog op een openhartig verloop der zaak
open te houden.
Nu de zoo_ gewenschte helderheid op
dit punt niet is geschonken, zal de won-
depijn over de ontstellende mentaliteit
bij de generale staven voorloopig zeker
niet worden gestild."
Het document moet valsch zijn.
De Belgische „N e p t u n e" meent te
kunnen bewijzen, dat het document
valsch is. Een gewone tweede-luitenant
meent het Antwerpsche blad, zou een
dwaasheid als in het gefantazeerde ar
tikel 5 is geschreven, zelfs niet begaan.
Het is heel eenvoudig ondenkbaar, dat
de generale staf zonder de modaliteiten
van een Duilschen inval, zijn richting
en beteekenis te kennen, a priori in een
25 jaar geldig blijvend verdrag van een
gelijktijdig krachtig offensief ten noorden
en ten zuiden van de gemeenschappe
lijke opstelling kan hebben gesproken.
De cijfers betreffende het Belgische leger
zijn eveneens onjuist. België zou, volgens
artikel 4, zich verbinden tot mobilisatie
van ten minste 600,000 man. Het kent
echter op voet van oorlog slechts een
mobilisatie van 12 divisies, een lichte
divisie en een afdeeling leg er troepen, te
zamen van 200.000 man.
Ook wat de bewapening betreft,
zijn de beweringen van het Utrechtsch
Dagblad voor de Neptune absoluut
valsch. Wat de clausule aangaat betref
fende hel eventueel ter beschikking stel
len aan Frankrijk van twee Belgische in-
fanterie divisies, nooit zou een Belgische
parlementaire commissie een dergelijk be
sluit, dat in strijd met de Grondwet is,
hebben geratificeerd.
Hetzelfde blad constateert, dat het plan
tot het breggan op vier sporen van d e
Uin AntwerpenEsschen van
vóór den oorlog dateert en tegen het
einde van 1929 voltooid zal zijn. Ver
der dat het plan om de lijn Ant-
w e rpen R oermond op vier spo
ren te brengen valsch is en dat er nooit
sprake van is geweest van het op vier
sporen brengen van de lyn Antwerpen
Hasselt, noch van do lijn BatticeVer-
viers, enz. Een desbetreffend ontwerp
is zelfs nooit in studie geweest.
Het tóooumewt gestolen?
Eenigszins in tegenspraak met de per
tinente ontkenningen is wat de Brussel-
sche „Soir" zegt. Dit blad weet n.1.
te vertellen, en het is daarover zeer
ontstemd, dat het document gesto
len is. Maar het kan natuurlijk alleen
gestolen worden als het werkelijk be
staat en dus
De „Independence Beige" be
weert van haar kant, dat men op het
punt staat de hand te leggen op een ge
wezen Nederlandsch onderdaan, thans ge
naturaliseerd Belg, die herhaaldelijk in
verdachte ondernemingen betrokken is ge
weest en veel in activistische en Duitsch-
gezinde kringen verkeert. Deze man zou
de valsche documenten aan 't Utrechtsch
Dagblad hebben bezorgd.
De indruk in Indië.
De onthullingen van het „Utrechtsch
Dagblad" hebben in Indië groot© sensatie
gewekt, meldt een Aneta-telegram. De
dagbladen publiceeren op de meest op
vallende wijze en onder sensationeele op
schriften de desbetreffende telegrammen.
Het „Bat. Nieuwsblad" spreekt de mee
ning uit, dat de omstandigheid, dat Brus
sel zich met ontkenningen haast, veel
zegt. „In den regel" aldus het blad
„reagcerea de hooge heeren niet zoo
snel op een schot los kruit". Het blad
vraagt zich af, of wellicht het woord,
dat Kitchener gesproken heeft aan het
begin van den wereldoorlog name
lijk dat de Britsche grenzen door den
wereldoorlog verplaatst zijn naar de boor
den van de Maas een laten weer
klank heeft gevonden.
„Het Handelsblad" en het gepubliceerde
document.
De Brusselsche „Soir" heeft, zoo
schrijft „Het Handelsblad", verteld,
|dai men zich te Amsterdam afvraagt,
waarom het Algemeen Handelsblad het
document heeft afgewezen. Het blad
vraagt, waarom het Handelsblad het Utr.
Dagblad er in heeft laten loopen.
Nu onze naam genoemd wordt, wen-
schen wij, aldus het blad, het volgende
mede te deelen:
Wij hebben inderdaad een aanbod ga-
kregen tot publicatie, zonder daarbij in
zage van het document te erlangen. Vóór
wij tot overweging van de publicatie w.l-
den overgaan, stelden wij eenige eischen,
tot nader onderzoek van de echtheid, die
weiden afgewezen. Later zijn, naar wij
vernemen, aan het U. D. de voornaamste
dezer eiscLen (welke aan het „U. D."
bekend waren) ingewilligd.
Dreigend broodsgebrek In Petersburg.
Naar uit Petersburg wordt gemeld,
neemt aldaar de levensmiddelennood
steeds ernstiger vormen aan.
De autoriteiten hebben aan de bakke
rijen medegedeeld, dat zij geen meel meer
kunnen krijgen; alleen de arbeiders en de
coöperatieve bakkerijen mogen op geregel
de meelverstrekking rekenen.
Bij de verdeeling der broodkaarten zijn
reeds groote misbruiken geconstateerd,
zoodat men denkelijk tot nieuwe uitgifte
zal overgaan.
De Noblle-expeditie.
Naar verluidt zal Nobile belast worden
met de leiding der private Russisch-Itali-
aansche expeditie, waarvan reeds gewag
werd gemaakt en die pogen zal de verdwe
nen Italia-groep op te sporen. De expedi
tie zou geschieden gelijk aangekondigd,
met een schip en verscheidene vliegtuigen
en booten. Het doel zal waarschijnlijk al
lereerst het Neusee-eiland zijn.
Men verwacht, dat de expeditie in den
loop van den eerstvolgenden zomer uit
gevoerd zal worden.
Een nieuwe communistische beweging in
Hongarije.
De politie te Boedapest heeft zestig per
sonen 'gearresteerd, die in een koffiehuis te
Boedapest hun vergaderlokaal hadden en
verbindingen onderhielden met communis
ten te Weenen en te Berlijn. Hun doel was,
in Hongarije een communistische bewe
ging te organiseeren. Het is gebleken, dat
men zich van geheime radio-zend- en ont
vangstations op korte golf bediende.
Overstroomingen in Amerika.
Uit New York wordt gemeld, dat de
overstroomingen in Pennsylvanië, Michi
gan en Ohio veel schade aangericht heb
ben. De rivieren zijn tengevolge van het
dooien van de sneeuw en de aanhou
dende regens buiten haar oevers getreden.
Binnenland.
De Tweede Kamer over de Ouder
domswet.
De Eerste Kamer over Zeeuwsche be
langen.
Het uitstel van opkomst voor dienst
plichtigen verlengd.
Gemeenteraad van Goes. Geen gas uit
Antwerpen. Scherpe debatten over de
werkloozenzorg.
De temperatuur in Februari (laatste
ber.).
Het Utr. Dagbl. publiceert nadere ge
gevens omtrent het geheime ^verdrag.
Tegenspraak uit Brussel.
Buitenland.
Dreigend broodsgebrek in Petersburg.
De vorst in Europa.
De waterstand van sommige rivieren is tot
5 Yz meter hoven normaal gestegen. In de
straten van Pottstown aan de Schuyl-Kill-
rivier staat het water drie meter hoog. To
Mcnroe in den staat Michigan moesten 200
huisgezinnen hun huizen ontruimen. In
den staat Ohio hebben twee personen bij
de overstroomingen het leven verloren.
Communistisch tumult.
In den Duitschen rijksdag heeft rich
gistermiddag een incident voorgedaan.
Na de rede van Zapf, die 't voorstel der
Duitsche volkspartij tot grondwetswijzi
ging verdedigd had, verlangde de commu
nist Torgler opgewonden, dat de zitting
onmiddellijk zou worden afgebroken, aan
gezien de voorzitter voor vandaag een
korte zitting had beloofd.
President Loebe antwoordde, dat Torg
ler als steeds een verkeerde voorstelling
van zaken gaf, waarop bij de communis
ten groot tumult ontstond. Den voorzitter
werd toegevoegd: „Gij wordt met den dag
onbeschaamder!" Hierop gelastte de pre
sident aan twee communisten de zaal ta
verlaten. Onder heftige scheldpartijen vol
deden beiden aan dit bevel.
Groote brand te Genève.
Een der grootste internationale hotels te
Genève, La Résidence, is gisterenavond
door een brand verwoest.
Bij een hevigen storm breidden de vlam
men zich zeer snel uit, zoodat het geheeb
gebouw spoedig in lichte laaie stond.
Het blusschingswerk, waaraan de ge-
heele brandweer uit Genève deelnam, le
verde zeer groote moeilijkheden op, daar
de waterleidingen bevroren waren.
Het 'hotel, dat over 165 bedden beschik
te, was eerst acht jaren geleden geheel
nieuw opgetrokken. Het was het kwartier
van verschillende delegaties van den vol
kenbond, o.a. nam de Hongaarsche dele
gatie daar steeds haar intrek. De schade
wordt op ruim een millioen Zwitsersche
francs geraamd.
Groote bankzwendel ontdekt.
Sinds eenige dagen houdt de politie te
Berlijn zich berig met de opheldering van
een grootsch opgezetten bankzwendel,
waardoor meerdere binnen- en buiten-
landsche banken gedupeerd zijn.
De hoofdrol schijnt gespeeld te worden
door het vroeger zeer in aanzien staande
bankiershuis Schappag Go., dat is over
gegaan in handen van 'n zekeren Schieke,
die geregeld zijn employé's er toe gebracht
heeft, cessies op een deel van hun salaris
toe te staan, zonder dat hun crediet ver
leend werd.
Hetzelfde heeft Schieke bij verscheidene
banken in Praag uitgehaald.
De vorst In Europa.
De koude luchtstroomen die Woensdag
reeds in Zuid-Duitschland voelbaar wa
ren, zijn thans in Duitschland in hevigheid
toegenomen, zoodat het gistermorgen 'te
München 12 graden vroor. De koude
luchtmassa's hebben een zoodanige hoogte
1 bereikt, dat zij over de Alpen naar Italië
