Gemengd Nieuws.
Land- en Tuinbouw
opcobftAXl, ijtieettwn t« orjanltwren. Be
contributie werd bepaald op f 1 per lid.
'sHeer Hendrikskinderen, Gisterenmid
dag vergaderde de vereenigjng tot Exploi
tatie van de Weegbrug alhier. Uit de reke
ning bleek een ontvangst van f 1080.39
en een uitgave van f 685 24, alzoo een ba
tig saldo van f395.15. Tot bcstuurskden
werden herkozen dhrn P. Oudkerk en A-
G. Verburg. Als dividend werd 6 procent
uitgekeerd.
lerseke. De hevige vorst heeft de geheele
oester- en mosselvisscherij stilgelegd en
de scheepvaart verhinderd. Ook de oester
verzending is sterk achteruitgegaan, voor
al naar Duitschland. Het gebrek aan mos
sels in Antwerpen en Brussel deed de
kooplui met auto's naar hier komen, om
de mosselen, die in de vaartuigen gereed
lagen, te halen of per wagon naar Parijs
te zenden, wat op de haven eenigs drukte
gaf. De werkloosheid is anders groot.
Trouwens, sinds Nieuwjaar is weinig ge
werkt kunnen worden. De geheele Schelde
is met ijs bedekt. De meeuwen vriezen vast
aan 't ijs en jongens die op 't ijs in de
Schelde loopen, brengen de vogels mede
Hoeveel sohade aan de oesterperceelen is
toegebracht valt niet te ramen. Het ijs
neemt veel oesters mede, die natuurlijk
verloren zijn.
Schore. De scheepvaart door het kanaal
door Zuid-Beveland ligt thans geheel stil.
Maandag j.l. zijn voor het laatst schepen
door de Schore'brug gevaren. Meerdere
personen hebben zich reeds over het ka
naal over het ijs gewaagd. Woensdag
middag kwam een schaatsenrijder over
het kanaal van Wemeldinge naar station
Vlake.
Het is tientallen jaren geleden, dat der
gelijke sportiviteiten op het kanaal plaats
vonden.
Hieraan kan worden toegevoegd, dat. een
handelaar in scheepsbenoodigdheden een
vat olie, wegende 250 K.G., dwars over het
ijs in het kanaal rolde, ter aflevering aan
een aldaar vastliggend vaartuig.
Souburg. De agenda van den gemeente
raad van Vr dag bevat de volgende pun
ten: 1. Notulen; 2. Ingekomen stukken;
en medcdeolingen. a Goedkeuring Hon
denbelasting, b. Goedkeuring heffing R-
inkomstenbelasting; 3. WijzHng leerplan
Openb. lagere school; 4. Adres P. Over-
duin e.a. om verbetering F raamstraat;
6. Verzoek Zuid Nedevlandsche Radio-dis
tributie Maatschappij, o n vergunning tot
het aanleggen van draden, enz. 6. Ver
ordening op het gebruik gem. slachtplaats
en verordening op de heffing van rech
ten voor het gebruik daarvan. 7. Voorstel
om aan Mej. A. J. van Hoepen f43 per
maand toe te kennen als kweekelinge op
de Openbare Lagere School gedurende do
maand m Jan., Febr., en Maart; 8. Ver
zoek Pluimvee en Konijnenvereeniging om
een eereprijs voor de te houden tentoon
stelling; 9. Verzoek om ontslag als lid
der Commissie van Toezicht van A. C-
Hildernisse. 10. Voorstel om toe te treden
als lid der Afd-eeling Zeeland der Verecni-
ging van Ned. gemeenten. 11. Voorstel t:4
het aangaan van een geldleening ten be
hoeve der rioleering. 12. Wijziging begre-o-
ting.
Thejen. Gisteren vergaderde do Ge
meenteraad. De voorz. geeft in deze eer
ste vergadering in 1C2J een ove.zlcht van
het economische leven der gemeente over
1C2S.
Ingekomen een schrijven van den mi
nister van onderwijs, dat weder over 1929
rijksbijdrage zal worden verleend, voor
een 5e Lerkracht van bijstand. Besloten
werd een vorig raad sbes.uil, inzake het
niet afhandelen der schade aanvragen, tot
dat de brugwerken zijn afgehandeld, in
te trekken, waarna dan Wed. de Brev
en do visschers kunnen worden schade
loos gesteld.
Op een verzoek van A. Baay tot het
plaatsen van een paard ach er zjjn wo
ning, kon de raad niet beslissen, daar
hij hiertoe niet bevoegd is. B. en W.
zegden evenwel toe, dat hem eonigen
tijd uitstel zal worden ve.leend, ofschoon
Baay hef hiernaar niet hoeft gemaakt,
daar hem reeds G maanden uitstel is
gegeven en hij niet naar een stal heeft
omgezien, mocht hij dit weer niet doen,
dan zal hij zijn paard moeten verwij
deren.
Een verzoek van Volksonderwijs in
zake het oprichten van een gemeente-be
waarschool, ondervond veel bespreking.
Volksonderwijs stelde een bcdiag van
f 2500 disponibel benevens de eerste 5
jaar jaarlijks een subsidie van f 50. B.
en W. meenen hierop niet te kunnen in
gaan, daar straks indien anderen komen,
deze ook moreel recht hebben op een
school van hun richting en dit de ge
meente te duur zal komen. Zij zijn niet
tegen een bewaarschool cn stel en daarom
voor, in oveilcg met Volksonderwijs te
treden en deze vereen, een subsidie toe
te s aan. M t de stemmen van de heeren
Quist, Overbceke, Dekker en Deurloo
tegen, werd het voorstel van B. en W.
aanvaard. De hce en Dekker, Overbceke
en Quist, braken een lans voor een ge
meente-bewaarschool. Dhr Moelkcr meen
de ook rekening te moeten houden met
de belastingbetalers.
B. cn W. werd een blanco crodiel
verleend voor werkverschaffing. O.a. slaat
op hun program, uitdiepen der haven
en ve-t, uitki. ten Mole rvuetsche traat cn
maken van een speel-terrein vanaf do
gasfabriek tot aan don molen. Besloten
werd toe te treden tot do afd. Zeeland
van Ned. Gemeenten. Aan A. Voo s werd
voor den tijd van 3 jaar, tcgenff.O per
jaar een pakhuis verhuurd. Aan Coolo
werd een restitutie verleond van f10)
voor schade aan het gepachte Hoornwerk.
Aan J. de Wilde en Perestam werd grond
in cosotsaia afgestaan tegan dsn prijs
van fl. Het salaris van don gasmsoster
werd gebracht op f 1803, vrij wonen, vuur
en licht. Aan Burgers werd 3 0 vierk. M.
bouwtorrein A f2 per vierk, M. verkocht
en aan J. van Nieuwenhuize 2 vierk.
M. k f25.
Besloten werd met de stemmen van
de hoeren Quist, Overbeeke en Dekker
tegen tot het aangaan van een geldlee
ning, groot f50 0.0 voor de brugwerken.
Vastgesteld werd de gewijzigde verorde
ning op het verkeer over de brug. Aan
den gemeenteveldwachter werd een gra
tificatie verleend over 1928 van ff.0.
De verordening op het heffen van rech
ten voor het ruimen van faecaliën werd
vastgesteld. Met 9 tegen 2 st., die der
Wethouders, we:d de bepal ng geschrapt,
dat voor hen, dio des avonds ruimen,
f 0.65 per 3 maanden zal worden ge
heven. Voor de som van f2030 werden
door de gemeente de veergoedoren over
genomen. Be loten werd over te gaan tot
restau a'ie van den toren, kos'en f90 300,
hiervoor bij het Rijk 65 pCt. en bij de
Provincie 10 pCt. aan te vragen, zoodat
do gemeente f 22390 zal moeten betalen.
B. cn W. sjellen voor gezien de groo'e
kosten aan den toren, welke toch ook bij
de kerk behoort, geen subsidie te verloe-
nen, voor restaura ie dizer kerk (kosten
f 42 030). De hoeren Dekker en Overbceke
stellen voor f 5000 te geven. Met de
stemmen van de heeren Deurloo, Aartse,
Dekker en Quist voor, werd besloten geen
subsidie toe te kennen.
Op voor tel van do heeren Dekker en
Overbeeke, werd be loten aan de firma
Kloos en Zonen, kwijtschelding te ver-
leonen van een boe'e groot f2030. Dhr
Ovorbeeke informeerde nog hoe het stond
met hel sa'aris "van den lantaarnopste
ker. Do voorz. zer.de, dat dit door B. en
VV. reeds was in orde gemaakt.
Hierna fluiting. De pub ieke tribune
was gohoel gevuld.
N. en St. Jo03land. Maandag hield de
Raad dezer gemeente een vergadering,
onder voor ut'erschap van den b irg-mecs-
tor. Afwc:ig dhr Mesu. Ov rge'egl writ
hot jaarver dag der veroen. Wede zij's-he
Belangen to Middelburg over 1933. Me'e
gedoeld wordt, dat B. on W. aan Simon
Janse hebben gag ml het g-asqewas der
oude bograafp'ants ver'f7 per juir en
on den Kanaaldijk bij do Los i'a ts voor
f*4 per jaar, on dat oo 9 Febr. 1.1.
is opgericht een a'dee'ing ZeVand vin de
voren, van Nedorl. Gemeenten. O haar
vorzoek werd aan mej. J. Hevb'Vg e-r ol
entslag verleend a's onderw"z ros aan de
bewaarschool, ingaande 15 Fobr '20, we-
gons hare bono^mmg a's assistente aan
de O. L. school to Brouavershavm. In
haar p'aa.ts werd benoemd mej. P. Dek
ker te Vlissingen.
Op verzoek van God. Staten werd de
grens der bebouwde kom gewijzigd en
opnieuw vastgosfe'd.
Van het bestuur der vereen voor Chr.
L. O. is eon verzoek ingekomen om
geldon beschikbaar ta steden voor den
bouw van een dorde schoo'lokaal. Aan-
g"z'cn het verzoek met. b Jagen overeen
komstig de bepa'ingen der L. O. wet is,
werd op voorstel van B. en W. be-
'cn do daarvoor benoodig.de geVIen
boschikbaar to ste'lm Dhr Pop -e wensch-t
hierbij geacht te worden te hebben t g- n
ges-tomd.
Het, straatwerk te verrichten in 1929
werd geg'-nd aan L. G. .T. v. d. Ven te
Koudekerk? voor 38 cent por vierk. M
onder voorwaarde da.t hij het werk zelf
verricht.
Als lokaal voor de stemmingen voor
Kamer, Staten en raad'vcrkio ingen wr l
aangewezen het achterste lokaal 'der O. L.
school.
B. en W. werden gemachtigd tot aan
besteding van het vervoer van zand.
"akers, keien enz. in 1939 voor de
ujstrat'ngcn. Verd r word nog gesproken
ovor de te jeugdige personen die met
paarden en hengstm omgaan op- de o en-
bare wegen. Getracht zal worden dit zoo
veel mogelijk t-g :n te gaan en later hier
omtrent een verbod op te nemen in de
Politieverordening als deze geheel herzrn
wordt. Men was van meening, dat oudere
en werkgevers dionen mede te werken
om dat euvèl te bestrijden. B'j' de rond
vraag bespreekt dhr Voge'anr de tee-t- nd
der verlichting in den Molenweg en meent
dat het noodzakelijk is daar een lan
taarn te plaatsen. A'zoo besloten.
Terneuzcn Door het overlijden van den
heer H. Ribbons, is de oudste ingezefeno
op één na (dhr Ribbens werd 9.3 jaar cn
dhr C. Butler is 97 jaar oud) heengegaan-
De heer Ribbens was een bekend han
delsman in geheel ons land, door zijn zeil
makerij en verfabriek.
In de Geref. kringen 'was h;i een ge
ziene persoonlijkheid. Jaren bekleedde hjj
het ambt van ouderling, cn was bestuurs
lid van de Chr. school.
Doodgevroren. Bij een land
bouwer te Barneveld is Dinsdag in den
hooiberg een landlooper, die daar een
schuilplaats tegen de koude had gezocht,
doodgevroren gevonden.
Hoe hard het vroor. Als een
bewijs van de strenge vorst meldt men, dat
de landbouwer R. v. d. I.., te Barneveld,
een buizerd met de hand kon grijpen,
doordat het beest met zijn staart aan hef
ijzerdraad was vastgevroren, waarop het
was gaan zitten.
Brand in een haarwater-
fabriek. Gisteren is brand uitgebroken
in de Zuid-Duitsche haarwaterfabriek,
naar men vermoedt door zelfontbranding
van de vele aanwezige brandbare stoffen,
als olie en dergelijke.
Baar het gevaar niet denkbeeldig waa,
dat een naburig traneformatorstation, dat
den Filder-spoorweg van electrischcn
stroom voorziet, mede van het heftig om
zich heen grijpende vuur schade zou on
dervinden, werd de brandweer uit Stutt
gart gewaarschuwd.
De slangen moesten over de rails wor
den geleid, zoodat het verkeer ernstige
vertraging ondervond.
-—Brand in het stadhuis te
L o c h e m. Gisteren ontstond te Lochom
brand in de burgemeesterskamer op het
Stadhuis, doordat vuur uit een haard ach
ter -de aschlade op den vloer viel, tenge
volge waarvan het plafond van de onder
het burgemeestersvertrek gelegen Raad
zaal begon te branden. Door tijdig ingrij
pen van personeel van het stadhuis en en
kele mannen van de brandweer kon het
vuur worden gestuit. De Raadzaal kreeg
veel waterschade.
Lijdelijk verzet bij werk
verschaffing. In den raad van
Schoonebeek is do werkverschaffing en
steunverleening besproken. In de discus
sie merkte de burgemeester op: Als er een
loon ontvangen is van f 2.50, dan is dat
geen gevolg van de door mij getroffen re
geling, doch van de prestatie der arbei
ders. Ik had voorgeschreven te beginnen
om negen uur, wat toch werkelijk niet te
vroeg genoemd kan worden, tot des mid
dags vier uur, met een schafttijd van een
uur. Wat zag men echter gebeuren? Dat
de arbeiders na negen uur begonnen en
om half drie er het bijltje bij neerlegden,
onder de woorden: „Laat do burgemeester
zelf in de boomen klimmen". Ik vind het
in één woord treurig, dat, toen ik een paar
dagen op reis was teneinde een behoor
lijke steunregeling voor de werkloozen te
verkrijgen, door hen lijdelijk verzet is ge
pleegd. Zijn er dus klachten over de uit
betaalde bedragen, dan ligt dit aan den
kant der arbeiders.
Drinkt geen alcohol om warm te worden!
„Het Volk" heeft dr Heijermans, direc
teur van den gemeentelijken geneeskundi
gen en gezondheidsdienst te Amsterdam,
gevraagd of hij bijzondere raadgevingen
aan de bevolking id te geven.
In het ah en kan ik slechts zeg
gen: houdt uw Ir t warm, kleedt u goed
en eet flink. Maar nt weet, dat velen daar
toe helaas niet altijd in staat zijn.
Voorts moet ik aanraden geen alcohol te
gebruiken. Alcohol geeft bij koude aanvan
kelijk wel een zeker gevoel van behagelijk
heid, maar hij doet de temperatuur van
het lichaam dalen. Men neme dus in geen
geval een borrel „om zich te verwarmen"
Het kan gevaarlijk zijn.
EEN ANECDfTE UT HET LEVEN VAN
MINISTER LELY.
Tijdens een vacantie rc len Minister
Loly e.n zijn zonen per fiets het dorp
B.kerke door, op weg naar Westkapelle,
om er den beroemden dijic to gaan be
zichtigen. Ongelukkigerwijze raakte een
der fietsen onklaar. Wat te doen?
Jn dio dagon was een „fie'esepeo" (vé
locipédei) in hot kleine dor je B. neg
een zeldzaam verschijnsel en een fietsen
herste'ler was er dus niet te vinden
Daar valt hot oog dor rei ugors oe de
„strava'jo" (hoe'stall van d© smederij;
misschien kan de smid wel he'pen.
„Kees de smid" komt naar veren, nr-r
re't wat aan 'trijwie', maar erkent ce l'jk:
„Neo, meneer, ik kan jo tot m'n spiet
nie éllepe."
Ook de knecht schiet tekort in fie'sen
kennis.
Daar de stoom'ram naar Domburg teen
nog niet reed, vraagt de „meneer": „Hoe
komm we nu in Wedkapele?"
„Moetc je nè Westkaepcl? O, dan kan
Jan Kesse oo j al der wè brienge mee 't
vccrowacgcntje van Lein van Pier. Io
brieng wè is meer volk weg."
De woning vin bode Keste'oo wordt go
wezen, 't Gezelschap gaat er heen, nadat
„Kees de- smid" nog eerst eon g il.len
in ontvangst te nomen had, waar hij
slechts aarze'eni en onder protest toe
overging omdat hij „er niks vb gsdacn
ao.'
Ja, d't moest het huis van den g-z-^ch
ten vrachlrijdor wel z'j-n. Een uithang
bord noodde tevens vriendelijk uit:
,/n de halve Maan
Vrienden, z'jt gij' vermoeid van 'tgaan.
B'ijf dan voor de dear niet staan,
Ma.ar treedt „in 't Maan'je' binnen
Tn gebruikt iets naar Uw zinnen.
Jen -var. brandewijn en bie",
Ook wijn in soort verkoopt men hier,
Hier stalt men paarden
bij J. KESTELOO."
De bode bleek tovens herbergier te
zijn.
Natuur'rjk was Keste'oo aans'ondi be
reid de hoeren te helpen. Hij hiali'e
vlug Mario uit den stal en toog haastig
op weg om 't „vocrewacgentj van L"in
van Pier' to ha cn. Hat gozescha) bleef
zoo lang in de ge'agkamor van de een
wnoude dorpsherberg, waar Ma tien,
Ja.n's vrouw, zoo'ang de honneurs wnrr
nam.
Na een kwa-tier js stond 't mooie h ii'-
wagentje op-veoren al voor. De jonge
hoeren stapten in. Vader wilde liever
achteraan fietsen.
In den wagon was we'dra een gesprek
bopynncn, want Jan kon -geel met stads
vo'k ooerwog. 1" kwam immers mt den
bodowa.gon, ve. eld van z'n honl
„Bruin van Jan Cessoloo" minstens
driemaal per week „in stad" i
En ja, Jan vertelde en vroeg van alles
en nog wat.
Eindelijk moest hjj toch ook eons we
ten, wat voor „vrachtje" hjj wel ver
roerde en kwam d# vraag, dia al bug
op 2'n tong gelegen had:
„Eitje vaoder soms ook 'teen of acre
betrekkiengosje?"
„Ja," klonk het vriendelijk antwoord
van een der zonen, „hij is Minister van
Waterstaat".
De vader met 'teen of ander betr-'k-
kinkje peddelde intusschen vin nie s be
wust kalmpjes achler 'twagentje op den
grintweg naar We.stkape.le. (Ned.)
De groei der Boerenleenbanken.
Uil mededee.ingen van de Ka.Leisen-
bode, orgaan van do Coöp. Centrale Raif
feisenbank te U,recht, blijkt de toenemen
de groei der boerenleenbanken. Zoo be
draagt de toeneming der spaargelden in
het afgoloopen jaar ongeveer f20 millioen
of 8 pet. meer dan in het voorafgaande
jaar; de deposito's in rekening courant
waren f .1.1 millioen hooger of 4 pet.
meor. Hel bedrag der uitstaande voor-
schotlen vermeerdeidc met ongeveer f3.7
millioen en dat in rekening-courant f2.8
millioen of 3 pet.
De reserves op het eind van 1927 be
liepen voor de verschillende boerenleen
banken, bij de Centrale Bank te Utrecht
aangesloten, f9.7 m.11.oen, wolk bedrag
tol ongeveer fit millioen zal stijgen
door de over 1923 gekweekte reserves.
Het totaal bedrag der aan de boeren
leenbanken toevertrouwde gelden is f21.1
millioen hooger en dat der uitgeleende
gelden slechts f3.5 m.l ioen. Het surp us
ad f 14.6 md.ioen was zoo goed als ge
heel bij de Cen rale gedeponeerd. Verder
blijkt uit de stat s ick der spaar- en leen
banken, dat bij do Cen.rale Boerenleen
banken te Eindhoven en Utrecht re p. 115
en 237 millioon gu den is belagd, alzoo
samen f 382 millioen. Bij de rijkspost
spaarbank was f32.) mil.ioen en bij par
ticuliere spaarbanken, fb2/ m il oen be
legd. Daarbij dient dan nog in aanmer
king te worden genomen, dat de rijks
postspaarbank reeds in 1881, de eers'.e
boerenleenbank pas in 1893 word opge
richt.
Verkoop van hengsten.
Te Ooslburg is Vrijdag een openbare
vrijwillige verkooping van goedgekeurde
dcikhengiten van de stallen Aernaud'.s te
Sluis gehouden. Voor deze verkooping
was zeer groote belangstelling. Van de
14 aangeboden hengsten werden er 9
verkocht, voor f 2 f60.—, f 1510.
f 1.120.f 11S0.f880.—, f725.—,
f540.f850.en f900.—. Voor de
ingehouden hengsten werd bij den inzet
van f 30DD.f 1503.—, f1231—, f3300
en f 2030.geen bod g daan.
PLUMVEETEELT.
Over menochen- en k^pnen-pok-
ken. Het yehuuuinnig verband ont
sluierd.
Zooals we gezien hebben wordt dus
diphtheric der vogels veroorzaakt door
dezelfde smetstof ais die der vogelpok
ken, cn waar we ah wo ocer dip u.h< rie
hooren spreken direct vragen naar het
verband met menschondiphtherie, daar
vragen we bij vogelpokkc-n natuurl'jk ons
af, of er verband h33taai mot menschen-
pokken. Bij de diphtheric heb ik al ver
teld, dat de menschondiphtherie door een
heel andere bacil veroorzaakt wordt,
doch bij de pokken wordt het moeilijker.
Nu moet men bij al dergcljke benamingen
er altijd om denken, dat een naam maar
weinig zegt en dat de ouderwetsche bena
mingen meestal op enkele verschijnselen
berusten, die weinig verband houden met
de oorzaak der ziekte. Ziekten waar
vroeger koorts bij kwam, welke aanvuur
wer.l toegeschreven, kregen een bijnaam
met vuur, bijv. miltvuur, koudvuur, enz.
De vogolpokken waren al in de mid
deleeuwen bekend en men hield ze toen
ook algemeen voor dezelfde ziekte als
van den mensch. Als het cr maar op leek,
was het al voldoende om hetzelfde te
zijn en dit systeem werd zoo geweldig
ver doo-gevoerd, dat men bijv. a'lo grond
stoffen terugbracht tot vier: water, vuur,
lucht en aarde.
Aan den anderen kant echter gebruikte
de toenmalige wo'eischan, om iiaa* ge
heimen voor oningewijlen te verbergen,
voor dezelfde stof soms tientallen totaal
verschillende namen, en hot aantal na
men waaronder b'jv. loe-i of kwikzilver
bekend waren is legio. Om deze hoeken
te kunnen lezen moet men zich eerst ab
soluut vrij maken van alle moderne be-
grij pen en daarna zich ah het ware in
denken in de oude gedachtensfeer. Boven-
di n moat men gewa e d z n me' n li ko
clofis kennis van Hebreeuwsch, Grieksch,
Latijn enz. om er uit wijs te kunnen
worden. Als men dan o>k echter een in
zicht krijgt in deze oude begrippen, dan
gaat als het ware een wereld van geheim
zinnige kcnni3 open, die veel uit den
hele.idaag^chen t;d v -rk aarhaar maakt.
Zoo zo-u ik over don naam „Mephisto-
pheles" uit Goethes Faust wel een jaar
lang kunnen schrijven, om een beeld te
geven van de duizonlen jaren van den
ken, die in dat eone woord ten slotte
samengevat zijn en waarvan naar ik ge
merkt heb, moderne literatuurbeoefenaars
den in nevelen gehulden oorsprong nog
niet allen kennen. Zoo bestaat er een
beroemde e>h van onzen grooten Rem
brandt, voorstel end de a ch.m'st of o^k
wel Dr Faustus geheoton. Vraagt men
kunstbeoefenaars naar dozc el3, dan ken
nen ze haar allen, doch vraagt men
naar de betoekenis der geheimzinnige
woorden dio daar op staan, dan kennen
ze die geen van allen. Er is niemand
die de boteekenis der geheimzinnige
woorden kent, maar een kind kan toch
wel Toegrijpen, dat oen man als Rem
brandt zulke woorden niet zoo maar luk
raak op een ets fantaseerde 1 Eerst als
men jaren lang de eigenaardige alchimis-
tische literatuur bestudeert, begint men
te begrijpen wat Rembran lt bezield heeft
bij deze woorden en vindt men ook min
of meer woorden zelf.
Maar ik zie daar dat ik hoe langer hoe
verder van mijn kippetjes afdwaal, dus
moet ik terug tot de zakelijke werkel jk-
heid.
Feitelijk was deze gehoele inleiding
maar een poging van m'j om een idee
weg te nemen, dat zich vaak uit bij
molerne meisch-n, d cs houdero; haleid
glimlachen om die mecningen van vroa-
dere eeuwen. In deze door ons thans
verlaten moeningen, zat meestal een zeer
diepe korn, die als we haar uitzoeken,
ons met eerbiod vervullen.
Daar vogolpokken in hun verschijnse
len en verloop wel op menschonpokken
geleken, hield men ze voor één ziekte.
Later kwam men hierop terug omdat men
met measchenpoksnietstof geen vogelpok
ken kon veroorzaken. Toen beschouwde
men dus do vogelpokken als een aparte
ziekte. Niets is echter veranlerlijker dan
de wetenschap en reeds in 1313 begon
men weer te twijfelen, toen het gelukte
met pokken van schapen oen kip te be
smetten.
In ons land was het echter vooral Dr
van Heelsbergen in Utrecht, wiens onder
zoekingen omtrent het pokkenvraagstuk
van in crnationale beken Ihei 1 z jn gewor
den. Het gelukte valu Heelsbergen vogel-
pokken over te brengen op konijnen en
ook 00 kalveren. Omgekeerd kon echter
van Heelsbergen met kalverookken ook
bij kippen een ziekte veroorzaken, die
geheel overeenkwam met v-ogelpokken.
Zoekende kwam hij dan ook tenslotte
tot de overtuiging, dat de smelstof van
de koepokken, m-msc'ieap jkVcn en vogel
pokken, naar alle waarschijnlijkheid al
len wijzigingen zijn van dezelfde rond-
smetstof.
Langzamerhand kwam men verder en
ontdekte, dat o>k paarlenpokkon tot deze
groote groep behoorden en is men zoo
ver gekomen, dat men ten eerste met
vogelpokken b'j konijnen pokken kan op
wekkon en dat men met deze konijnen-
vogelpokken-smelstof weer kalveren kan
besmetten, en niet alleen kalveren, ook
runderen en vandaar kwam de volgende
stap, de gawichtigstel
Met deze vogol-konijrien-runderpokstof
kon men bij kinderen een pokkenuitslag
opwckkoi, volkomen gel k aan die, welLo
men door het inenten der kinderen met
kalfpokslof teweegbracht. Dit onder
zoek werd in ons lan-1 o.a. door Dr van
Nedervecn te Leiden verricht en werden
dus de proeven van anderen bevestigd,
n.l. dat de vogclpokken smetstof na bij
verschillonde dieren gegroeil te z'jn, zich
heol gedroeg als koepoksmetstof. Maar
merkwaardig is nu weer, dat deze als
het ware aan kalveren gewende kippen-
smetstof toch haar vroegere eigenschap
pen niet verliest, want met het mate
riaal van het kalf kan men echte vogel
pokken verwekken en echte diphtherie.
Dit nu is interessant, want met koepok-
smetstof kan men b'j kippen wel pok
ken veroorzaken, doch geen diphtherie.
Nu weten we al ongeveer een eeuw
lang, dat de pokke-nsmetstof van dc-n
mensch en de pokkonsmetstof van het
rund heol nauw aan elkaar verwant zijn,
zoo nauw zelfs, dat men den mensch on
gevoelig maakt tegen menschenpokken
door hem in te enten met koepokken.
De Engo'.sche arts Jenner, die de pokken-
enting heelt uitg-.-vonleii, beweerde toen
al, dat de koepokken ook weer van paar
den verkregen konden worden. Niemand
wilde daarvan ie s weten, totdat in den
modernen tijd ook al weer Dr van Heels
bergen het was, die het verbazingwekken
de feit aantoonde, dat een typische ont
steking in don mond van paarden weer
veroorzaakt werd door pokkensmetstof.
en daardoor bewees, dat de oule Jenner
goed gezien had. De besmettelijke mond-
ontsteking der paarden blijkt ook een
vorm der pokkensmetstof te z'j-n.
Ook schapenpokken laten zich in koe
pokken omkweeken door ze eerst op ko
nijnen je enten en zoo zien we dus,
als ik al het voorgaan le samenvat, dat
gebleken is, dat schijnbaar totaal ver
schillende ziekten b'j totaal verschillende
diersoorten, paar-den mond-ontsteking, pok
ken van mensch, rund, schaap, vogels,
diphtheria der kipp -n, al en tenslotte
aan één stamvorm, die zich als het ware
vertakt heeft ov-.r verschillenle diersoor
ten, toegeschreven kunnen worden. Ge
lijk de takken van een boom zijn ze
niet prccie3 gelijk aan elkaar, versprei len
ze zich over verschillen le plaatsen, maar
ten slotte zijn ze toch allen op één
stamvorm terug te voeren. Vandaar dat
ik in de inleiding van deze artikelen-
serie over diptherie al zeide, dat we
hier met een interessante smetstof te
maken hebben en dat ik wat uitvoeri
ger b'j de geheimzinnige, fillreerbare, on
zichtbare smetstoffen s il ges.aan heb.
Ik denk dat m jn lezers nu aan het eind
■wel zullen toegeven, dat al pratende over
kii penziek'.en, ons gezichtsveld zich over
veel verder gebieden gaat uitstrekken en
wij nu gaan begrjpen, hoe niets in de
natuur om ons heen op zichzelf staat,
doch hoe al!e3 onderling verbanl houdt.
Voo-r de onvermoeide pogingen van we
tenschapsmens :hen is de taak weggelegd,
dat verband to ontdekken on er nuLige
gegovens voor don mensch ui't to putlen.
Dr TE HENNRPE.
Vragen, deze rubriek betreffend 3, kun
nen worden ingezonden door abonné'a
nan de redactie- Postzegel voor antwoord
insluiten.
