No. 110
Vrijdag 8 Feliruari 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
I
s
EERSTE BLAD.
Bu'tenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
BANK-
EFFECTEN-
ASSURANTIEZAKEN
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ALLE
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentïën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
In strijd met de waarheid.
In het Januari-nummer van „A.-R-
Staatkunde geeft Dr Beumer het
eerste gedeelte van een beschouwing over
de parlementaire geschiedenis 1925-1928.
Hij mérkt daaiin o.m. op, dat de A.-R.
partij in den verkiezingsstrijd vóór bet
jaar 1925 zware aanvallen had te door
staan, maar dat niet bij al'le bestrijders
voldoende liefde voor de waarheid werd
gevonden.
Een gedeelte van bedoeld artikel laten
wij hier volgen, eenerzijds, omdat het
een juisten kijk geeft op de wijze waarop
toen van zekere zijde de strijd gevoerd
werd en anderzijds, omdat het niet onmo
gelijk is, dat de leugens van toen, straks
opnieuw zullen worden gebruikt om ziel
tjes te winnen.
Dr Reuiner herinnert dan aan een soci
aal democratische huisbezoekster, die zich
niet schaamde, in „De Proletarische
Vrouw" te vertellen, dat zij1 een vrouwtje
van 75 jaren, hetwelk ouderdomsrente
genoot, overhaalde, den candidaat der
S.D.A.P. te stemmen, 'door haar wijs te
maken, dat Minister Colijn de rente zou
intrekken.
Verder wijst de schrijver op een strooi
biljet, onder den titel: „De brandstichters
brandblusschersl" door de S.D.A.P.
over het geheele land verspreid.
Daarin werd medegedeeld: „De Chris>-
telijke regeering regeerde oppermachtig
van 1.9181925. In 1918 bedroeg onze
staatsschuld ruim 1800 millioen gul
den. In 1925 bedroeg ze ruim 2900 mil
lioen gulden Wie weigerden, toen er
in ons land nog honderden millioenert
winst werden gemaakt, daarvan een zoo
danig deel in eens te heffen, als'noodig
was voor de uitgaven van onzen Staat?
Colijn en de Christelijke partjjen. Wie
gingen de benoodigde gelden toen tegen
6 pet „leenen", zoodat onze Staat werd
opgescheept gedurende 20 jaren met on
geveer 100 millioen aan rente en aflos
sing wegens crisisschuld? Colijn en de
Christelijke partijen."
Uit het algemeen verslag van den stand
der staatsschuld op 31 Dec. 1918 blijkt,
dat het totaal dier schuld toen bedroeg
f 2.457.843.556.0G1/2in het algemeen ver
slag van den staftd der staatsschuld op
31 Dec. 1925 is het totaal op dien datum
vermeld als: f'2.888.561.871.68. In de
tweede plaats zij in herinnering gebracht,
dat eene oorlogswinstbelasting is gehe
ven, die, van 1916 tot en met 1923, 756
miliioen gulden heeft opgebracht, en die
is afgeschaft, toen het oogenblik was
aangebroken, waarop het Rijk niet meer
zou ontvangen, maar moest terug
betalen.
In de derde plaats zij vermeld, dat de
verdedigingsbelastingen, over het U'dvak
van 1916 tot en met 1920, 223 millioen
hebben opgebracht en dat na 1920 de op
brengst in het Leeningsfonds wordt ge
stort.
Ten vierde wordt medegedeeld, dat het
totaal der 6 pCt. Nationale Schuld niet
meer geweest is dan 585 millioen, zoodat
rente en aflossing van die schuld in de
verste verte geem. 100 millioen per jaar
eischt gedurende 20 jaar; dat 185 millioen
reeds is afgelost en met 1 April 1929
nog 100 millioen zal worden afgelost; dat
het profijt der leeners dus niet zeer
groot is.
Ten vijfde worde gevraagd, wat de heer
Colijn te maken heeft met de euaestie van
eene heffing-in-eens, welke quaestie aan
de orde was, toen Minister Treub het De
partement van Financiën beheerde, en
welke verantwoordelijkheid hij draagt,
voor de 6 pet. leeningen, die zijn uitge
geven krachtens de wetten van 17 Febr.
1922, en 22 Dec. 1922, welke wetten zijn
tot stand gekomen, toen Jhr Mr D. J. de
Geer Minister van Financiën was".
We zouden geen behoefte hebbem, deze
dingen nog eens op te halen, als we de
zekerheid hadden, dat de onware voor
stellingen, die in 1925 dienst moesten
doen, om de kiezers te bewerken, verder
ongebruikt zullen blijven.
Die zekerheid hebben we echter niet.
Bovendien kan het bovenstaande lee-
ren, hoe voorzichtig men moet zijn met
wat de Socialistische propagandisten ver
tellen.
Bij hen schijnt het doel de middelen
te heiligen.
Daarom is het noodig, die middelen
scherp te controleeren en zich niet door
den schijn te laten bedriegen.
Maria Christina, t
Maria Christina, Koningin-Weduwe van
Alphonsus XII van Spanje, was geboren
in 1858 en jn 1879 gehuwd met ge
noemden vorst. Uit dit huwelijk werden
twee kinderen geboren Maria Mercédès
1880, van Asturië (huwde 17 Febr. 1901
met Don Carlos van Bourbon, e,n stierf
ïieedjs 7 Oct. 1904) en Maria Theresia, geb-
1882; en een zoon Alphonsus, geboren
13 Mei 1886, na den dood zijns va
ders, en derhalve 'terstond bij zijn ge
boorte, opgetreden als Koning Alphon
sus XIII onder regentschap Van zijne
moeder.
Deze laatste, de dezer dagen overleden
Maria Christina was de dochter van den
een j,aar vóór haar huwelijk overlederl
hertog van Montpensier. Zl] stamde a)
van onzen Prins Willem I, uit diens hu
welijk met Charlotte Van Bourbon, als
mede van de Stuarts en van de Oostetr-
rijksche Keizerin Maria Theresia. Haar
grootvader was Aartshertog Karei, die
in 1809 Napoleon versloeg.
Haar moeder, Aartshertogin Elizabeth
van Oostenrijk, geboren 17 Jan. 1831,
was gehuwd 1847 met Ferdinand d'Es'te,
die in 1850 overleed. Zij: huwde daarna,
1854, met Aartshertog Karei Ferdinand,
die in 1903 overleed. Kinderen: Aarts
hertog Frederik, Maria Christina, voor
noemd, Karei Stefanus en Eugenius.
Een moeitevol leven, een leven van
stri'd en smaad is met deze Maria Chris
tina geëindigd.
Nijmegen. J. B.
De financieels schandalen.
Het gerechtelijk onderzoek naar de fi-
nanciëele schandalen in Frankrijk die ge
durende de laatste maanden in ontstellend
aantal aan het licht zijn gekomen, schiet
niet op, en herhaaldelijk reeds is geklaagd
over de traagheid der justitie bij het uit
pluizen der bijzonderheden. Zelfs is reeds
te kennen gegeven, dat de autoriteiten
de zaak der „Gazette du Franc" maar
liever zouden willen laten „verloopen'",
om bekende en vooraanstaande mannen,
die er bij betrokken zouden zijn, niet te
compromitteeren.
Gisteren is de Parijsche justitie weder
om tot een opzienbarende arrestatie over
gegaan; van den Griekscben bankier Cos
ta Mavromati, beschuldigd van mede
plichtigheid in het bedrog van Pol'er, Hij
zou een kooper hebben aangebracht voor
de 30.000 ton suiker, tot welker verkoop
Polier niet gerechtigd was, en met onge
dekte chèques op de Comptoir gónéral des
Warrants hebben betaald. Mavromati heeft
allerlei duistere zaken gedreven.
Fraude in Oostenrijk.
Over de huiszoeking, welke verleden
week door het parket bij den vroegeren
president der Zugspitzbahn, dr Stern, is
verricht, weet de „Neneste Ztg." nog de
volgende bijzonderheden te melden:
Terwijl het parket in het gerechtsge
bouw bezig was, werd opgemerkt, hoe
stukken Snel uit een andere kamer naar
de op de tweede verdieping gelegen par
ticuliere woning van dr Stern werden
gebracht. De leden van het parket snel'-
der^ toen zij op dit geval werden opmerk
zaam gemaakt, na:ar de woning, waar zij
aankwamen op het oogenb'ik, dat in de
keuken de stukken juist in het fornuis
werden verbrand. De rechter van instruc
tie greep terstond in en trok de brandende
stukken uit het vuur, waarbij1 hij brand
wonden aan de handen opliep. Een ge
deelte der brieven en stukken is wel ge
schroeid, doch voor de autoriteiten nog
bruikbaar.
De daders der groote inbraak ie Berlijn
gevonden?
De politie te Boedapest meent de da
ders van de inbraak bij de Discontogosell1
schaft te Berlijn je hebben gevonden. Vol
gens haar zijn het de Zuid-Slaviër Fried-
mann en de Roemeen Gerstein. De politie
heeft beiden gearresteerd in een klein
hotelletje in de nabijheid van de Ost-
Bahnhof. Niet minder dan zes koffers
met inbrekerswerktuigen werden in be
slag gienomen. Vooralsnog ontkennen bei
den iets met de inbraak uitstaande te
hebben en zeggen ook niet in Berlijn
te zijn geweest.
Plannen met de Graf Zeppelin.
Wanneer de wind het uitbrengen van
de Graf Zeppelin toelaat, zal dit lucht
schip vanmorgen een proefvlucht onder
nemen in de omgeving van het Boden-
meer, ten einde de radio-mogelijkheden te
beproeven. Deze vlucht staat in verband
met voorbereidingen voor den grooten
tocht naar Egypte en Palestina, die nog
deze maand zal begonnen worden.
Brand in de Qpel-fabrieken.
Gistermiddag zijn op het terrein der
Opel-automobielfabrieken te Frankfurt
eenige nieuwe fabrieksruimten In brand
geraakt. Door den storm kon de fabrieks-
brandweer niets uitrichten. Trots vele
benzine-ontploffingien 'gelukte het de nabu
rige gebouwen behouden. De schade
beloopt ongeveer f 300.009, die door ver-
zékering gedekt is. Er zijn geen menschen-
levens te betreuren.
De ziekte van Koning George.
Gistermorgen is op het Buckingham-
paleis het vo'gende bulletin gepub'iceerd:
Hoewel het stadium van herstel' nog niet
is aangebroken, is de vooruitgang in den
toestand van den koning zoodanig', dat
de voorgestelde verandering, namelijk zijn
overbrenging naar de Zuidkust, "thans
wenschelijk is.
Het bulletin is door vijl doktoren getee-
kend.
Het Britsche 'geneeskundige vakblad
zegt, dat de toestand van den Koning'
nog steeds langzaam beter wordt. Het
eigenlijke herstel is echter nog niet begon
nen en zal waarschijnlijk eerst een aan
vang nemen, verscheidene weken na de
overbrenging naar zee.
De griep in Engeland.
Het aantal dooden door de griep ver
oorzaakt in de afgetoopen week over
107 dorpen en steden in Engeland en
Wales heelt 652 bedragen tegen 321 in de
voorafgaande wéék.
De hertogin van York is een 'der nieu
we slachtoffers van de griep, die bij
haar een normaal verloop, heeft, maar
haar dwingt om in bed te blijven.
De parlementaire vergoeding.
Men méldt uit Brussel', dat de sociaal
democratische leden van de coovptabi'i-
teitscommissie der Kamer voortstellen de
parlementaire vergoeding, weke thans
francs 25.000 bedraagt op francs 49.00)
per jaar te brengen. Sommige- katholieke
Kamerleden b" ijken accoord te gaan mét
dit voorstel, maar veto andera aPge.a'r-
digden vinden bet ongepast, nu de ver
kiezingen in het zicht komen, een derge
lijk voorstel nog in dezen zittijd in behan
deling- te ne-men en goed te keuren.
Verkiezingen in Engeland'.
Opnieuw heeft de Engetsche Arbeiders
partij- een Lageirhuiszetel van de conserva
tieven gewonnen, thans in South Batter-
sea, welk district jaren l'ang een conser
vatieve burcht is geweest.
De uitslag, luidt: Arbeiders partijl 11.789
stemmen, conservatieven 11.213 s-t., libe
ralen 2.858.
De Arbeiderspartij wint in d.en tijd
van één week twe.e zete'.s van (le con
servatieven. De achteruitgang der conser
vatieven is overal groot. Verleden week
verloren zij in Mid Lo-thian 450D stem
men, thans in Bat-tersea niet minder dan
8375.
Korte berichten.
In de Finsche golf is een autobus
waarin zich 12 personen bevonden, doof
het ijs gezakt. Allen zijn verdronken.
Volgens een bericht uit Belfast is
de gearresteerde leider der Ieren de Va
lera overgegaan tot de hongerstaking.
Uit berichten, wel'kip van over de
grens zijn ontvangen, blijkt, dat de toe
stand in Spanje nog ernstig is. Er wordt
gezegd, dat ontevreden artilleristen te Va
lencia enkele straten der stad bezet heb
ben.
De griep heeft te Frankfort aan de
Main dergelijke afmetingen aangenomen,
dat de balans der stadsziefceakas reeds
een tekort van 900.000 mark aanwijst.
h'et veer bij Moerdijk.
Het Propaganda comité voor Wegenver
betering schrijft:
De dringende noodzakelijkheid van be-
spoedicing van den bouw van bruggen
over ze groote rivieren is den laat-
sten opnieuw gebleken en de urgen
tie ee r oplossing van het brugvraagstuk
dringt telkens naar voren, wanneer in
deze wintersche dagen mist en nevelig
weer de veerdiensten over de breede
stroomen in ernstige mate bemoeilijken,
waardoor het verkeer grooten hinder on
dervindt.
Het varen met de veerboot over het
Hollandsch Diep te Moerdijk bijvoorbeeld
heeft in de maand December j.l. op niet
minder dan negen dagen stagnatie onder
vonden, doordat wegens mist veerdiensten
moesten uitvallen. Op 3, 4, 6, 10, 14, 16,
17, 20 en 22 December is dat het ge
val geweest. Ook in Januari heeft om
dezelfde reden het- verkeer meermalen
oponthoud gehad, omdat de veerdienst
korter of langer tijd moest worden ge
staakt. Op Woensdag 9 Januari o.a. is
wegens dikken mist de dienst geheel ge
staakt gedurende de voor het verkeer
belangrijkste uren.
De eenige kans om bij: staking van
den veerdienst met een auto over het
Hollandsch Diep te komen zou zijn, dat
men zijn wagen te Lage Zwaluwe op
den trein naar Dordt of Willemsdorp
zette (of van Dordt naar Lage Zwaluwe)
maar dat is gemakkelijker gezegd dan ge
daan, want in den regel zal men moeten
wachten tot er eens een goederentrein
ga.at en die loope-n op dit traject hoofd
zakelijk 's nachts, zoo-dat er feitelijk geen
gelegenheid is om denzelfden dag nog
den overkant te bereiken. In de prak
tijk komt het dan ook niet voor, dat
auto's op die manier het Hollandsch
Diep passeeren. Bij staking van den
veerdienst loopt dus het verkeer te Moer
dijk en Willemsdorp vast.
Maar ogk reeds bij' nevelig weer
het behoeit nog niet eens dik van mist
te zijn ontstaat er verke-ersstagnatie,
omdat de veerbooten dan wel langzamer
moeten varen, de dienstregeling dienten
gevolge danig in de war loopt en dege
nen die overgezet willen worden uren
lang moeten wachten.
De moeilijkheden aan dit veer worden
nog vergroot, nu de nieuwe veerboot,
die heit vorig jaar te Moerdijk in Moer
dijk in gebruik werd genomen, thans weer
twee maaij/len buiten dienst gesteld is,
wegens reparatie van de aanlegsteigers.
Er wordt nu weer met de oude boot ge
varen en .een gev.olg daarvan is, dat
het zware verkeer niet meer te Moerdijk
kan worden overgezet, tot groot ongerief
van het vrachtgoederenvervoer per auto.
Dit is slechts één enkel recent voor
beeld van den hinder die door het ont
breken van vaste verbinding wordt ver
oorzaakt. Een groot nadeel van de veren
is bovendien, dat het verkeer er 's nachts
en in vele gevaLen al vrij vroeg
's avonds, stil ligt en dat bij hoog wa
ter en ijsgang de veerdiensten herhaal
delijk moeien worden gestaakt.
Niet genoeg kan er op worden gewe
zen, dat bespoediging van uitvoering der
plannen tot brugbouw in 't belang van
het groeiend verkeer dringend noodig is.
Het C. N. V.
Ui.t een overzicht door hef Christelijk
Nationaal Vakverbond genub-liceeM, blijkt
dat in deze beide weken bijna 1000
nieuw leden door de diverse- vakbon
den ien ingeschreven. Niet alle pro
fiteert! in dezelfde mate,, maar 16 bij
het C.N.V. aangesloten bonden mochten
vooruitgang boeken, waaronder een vier
tal meer dan 100 en nog een drietal
bijna 100 nieuwe leden rijker werd.
Het 1evensverzekerings -
b e d r ij f
Een wetsontwerp tot wijziging van de
wet op het levensverzekeringsbedrijf met
het oog op bedrijfspensioenfondsen heeft
het departement van justide verlaten.
F. van der Goes.
De heer Frank van der Goes, een der
bekende pioniers van de S.D.A.P., zal
op 13 dezer zijn 70sten verjaardag vie
ren. Er is een commissie gevormd om
hem op 17 dezer te Amsterdam te huidi
ge11- i
Binnenland.
Voorloopig Verslag der Eerste Kamer
over de begrootingen van Justitie, van
Onderwijs en Defensie.
De in No-v. 1928 op Walcheren aan
gerichte stormschade.
Een beschouwing van het Kamerlid
Van den Heuvel over 'het voorontwerp
Landbo-uwarbeidswet.
Moeilijkheden bij het veer te Moerdijk.
Driedubbele aanvaring bij Rotterdam.
De Gerei studentenbeweging.
Buitenland.
Weer bankschandalen te Parijs.
De .daders van de groote inbraak te
Berlijn gevonden?
Ernstige griep in Engeland.
i
Tramweg person eel.
Dezer dagen werd aan het personeel
van de Noord-Zuid-Hollandsche Tram
weg Maatschappij een dienstorder uitge
reikt, die aanleiding heeft gegeven tot
heel wat ongerustheid onder het perso
neel.
De directie is n.l. van meening, dat
de noodige zekerheid ontbreekt, dat het
personeel voldoende op de hoogte is en
blijft van de bij den dienst toe te pass-en
voorschriften, waarom dit personeel ver
plicht zal worden om ieder jaar een
examen af te leggen omtrent de ken
nis dezer voorschriften.
Een cursus zal ingesteld worden, waar
aan het personeel in zijn vrijen tijd kan
deelnemen.
De directie zal het slagen op het exa
men als een bewijs van geschiktheid aan
nemen. Ten opzichte van een geëxami
neerd beambte, wiens geschiktheid aan
de band van dit bewijs, te wenschen
overlaat, kan de dienstbetrekking wor
den opgezegd, de periodieke loonsver-
hooging of de eventueele jaargratificatis
worden ingehouden.
In verband met dezen dienstorder, die
óók van toepassing is op het personeel,
dat reeds jarenlang in dienst is, en die
men voor het personeel een gebaar acht,
hebben de hoofdbesturen van de Nederl.
Vereeniging „St. Ra.phaël" en den P. C. B.
een onderhoud met de directie aange
vraagd en tevens hun laden opdracht
gegeven om het ontvangbewijs van de
zen dienstorder tot nader order ni-e-t in
te leveren.
860 Naaml. Vennootschappen
opgericht.
Er zjjn dezer dagen maar even 860
Naaml. Vennootschappen opgericht, alle
dochtermaatschappijen der Enka, „N.V.
Vereenigü Industrieel Bezit", die* zich ten
doel stellen het deelnemen in industriëele
en financiëele ondernemingen door het
aankoopen, administreeren en beheeren
van aandeelen dier ondernemingen.
Deze massa-creatie van N.V.'tjes, zegt
de Maasb., is natuurlijk met een voor
opgezet doel geschied, hetwelk zich
slechte laat gissen. Uit de omschrijving
van het maatschappelijk doel der N.V.
is af te leiden, dat elk der N.V. aan
deelen wil verwerven in industriëele on
dernemingen, waarmede, naar men aan
mag nemen, wel aandeelen Enka ofMae-
kubee of van mede gelieerde maatschap
pijen zullen zijn bedoeld.
Waartoe, is de volgende vraag welke
zicli opdoet, is het noodig, dat men 860
N.V.'tjes opricht, die ieder houdster van
aandeelen Enka of Maekubee zullen wor
den?
De reden ligt wel eenigszins voor de
hand: De statuten der Enka kennen, in
art .22 1.1. de gewone clausule, dat nie
mand meer dan 6 stemmen voor zichzelf
en 6 stemmen als gemachtigde mag uit
brengen. De gewone wijze van ontdui
king van deze bepaling, die als art. 54
in het W. v. K. voorkwam, is het ge
bruik maken van stroomannen. De nieu
we wet laat het maximum door ieder
