FORMAMINï
b
Uit de Provincie.
Kerknieuws.
geneest keelpijn
voorkomt besmetting
Onderwijs.
Uit de Pers.
-V
strafzaak, welke waarschijnlijk aanhangig
zal werden gemaakt tegen een drietal zelf-
bestuurders in Sangihé.
.De aanleiding wordt gevormd door de
Sangihé-affaire. Nadat door het Euro-
peesch bestuur een kas-inspectie werd ge
houden, zijn daar drie zelfbestuurders ge
schorst en zelfs onder politiegeieide naar
Menado gebracht.
Op voorstel van controleur De Boer van
Tahoena werden deze zelfbestuurders door
den resident, den heer Eachieger Tuor, ge
schorst en onder politietoezicht naar Me
nado gezonden. Tegelijk werd conservatoir
beslag gelegd op hun bezittingen. Het po
litietoezicht is later opgeheven; een justi
tieel onderzoek volgde.
Tegen dit alles wordt nu van de zijde
der zelfbestuurders ingebracht, dat: het
onderzoek in strijd met de rechten der
zelfbestuurders geschiedde; dat het con
servatoir beslag eveneens streed met die
rechten; dat het vervoer onder politie
geieide noodeloos krenkend en in strijd
met hun privilegiën als volkshoofden ge
schiedde; dat op het aanbod om ongeacht
het onderzoek aan te zuiveren niet werd
ingegaan en vooral: dat de tekorten ont
stonden door onregelmatige boekhouding,
maar dat van fraude of baatzucht geen
sprake was, omdat men de tekorten pre
cies kan verantwoorden. Deze protesten
zijn in een uitvoerig schrijven aan den
gouverneur-generaal gericht.
Maar wie zou kunnen vermoeden, dat
deze zaak zooals de regeering van ieder
land er jaarlijks vele op te lossen heeft,
het décor zou gaan vormen voor een ge
heel nieuw tooneel in de Indische revue
van de S. D. A. P.
Nochtans staat dit te geschieden. Er is
namelijk, nadat de zelfbestuurders ver
trokken waren, een Volkscomité gesticht
door sommigen hunner onderdanen, en nu
behoort tot de goede vrienden van den
Radja Sarapil, een Nederlander met goede
relaties in de S. D. A. P.-kringen in Ne
derland. Dies seinde het comité naar Hol
land een lang telegram vol beschuldigin
gen en met een beroep op de Tweede Ka
mer. En ziet men mocht de voldoening
smaken om een mooi telegram terug te
ontvangen:
recht zal geschieden stop zaak, in han
den van mr Duys stop weest sterk".
Vooral dat „weest sterk" zal den diep-
bedroefden onderdanen van Tahoen goed
gedaan hebben. Zoodat men moed vatte en
uit Taboekan terug seinde: „verzoeke over
komst Duys". Weliswaar worden de Ka
merleden niet franco Sang'ihe geleverd,
maar het lukte toch, want er kwam een
telegram terug.
„accoord mr Duys Januari naar Indiö
zend 0 mille kosten".
Zes mille leek den eenvoudigen zielen
van het verre eiland weliswaar hoog, om
dat men er de tarieven der politieke advo
catuur niet zoo goed kent, maar na eenig
aandringen van „zekere zijde" wist men
toch de familie van een der radja's te
overtuigen. De zes mille zijn verzonden
en Mr Duys komt kijken.
Sonneheerdt.
De jaarvergadering van de Vereeniging
tot Christelijk Hulpbetoon aan Blinden
is bepaald op Woensdag 27 Maart .e.k.
te Ermelo op Sonneheerdt. Op de leden
vergadering, die des mid lags aanvangt,
zal voorzien moeten worden in de vaca
ture ontstaan door het overlijden van
Generaal Ophorst. Behalve d? gewone ver
slagen, die zul'en worden uitgebracht,
worden enkele mededeelingen gedaan
over de werk verschaf ing, waarmede in
kleinen opzet, een begin gemaakt werd.
De Doetinchemsche gas-
kwestie.
Gisteren is verschenen het Staatsblad
no. 26 bevattende een Kon. besluit van
4 Februari, waarbij vernietigd is het be
sluit van den gemeenteraad van Doe-
tinchcm van 9 Februari 1,123, g rokkende
tot het met ingang van dazen datum i
verleunen van oneervo» ontslag aan den
heer G. Pieterson als directeur van het
gemeentelijk gasbedrijf. Mede is krach
tens dit Kon. besluit vernietigd het be
sluit van genoemden raad van 11 Fe
bruari 1928, strekkende tot ontzegging
aan den heer Pieterson, van den toe
gang tot de terreinen en gebouwen van
de gasfabriek dier gemeente gedurende
den termijn verloopende tusschen het ont
slag en de beslissing door de Kroon
te nemen omtrent de gevraagde vernie
tiging van het raadsbesluit van 9 Febru
ari 1928.
Motor- en
Rijwielverordeningen.
De Min. van Waterstaat heeft aan do
Ged. Staten der provinciën medegedeeld,
dat het voorkomt, dat besluiten van Ge
meentebesturen, waarbij krachtens art. 36
van het Motor- en Rijwielreglement we
gen in klassen worden ingedeeld, of waar
bij krachtens art. 47 van dat reglement
wegen voor het verkeer met bepaalde
motorrijtuigen worden gesloten veritlaa d,
niet zoo tydig ter kennis van den Mi
nister worden gebracht, dat gelegenheid
blijft om na te .gaan, in hoeverre aan
leiding bestaat om tegen die besluiten
beroep bij de Kroon te doen instellen.
De Minister verzoekt dat van de zijde
van de Gedeputeerde Staten zooveel noo-
dig wordt bevorderd, dat de besluiten
steeds tijdig te zijner kennis worden ge
bracht.
De ziakenhuiskwestie te Vlissingen.
Door Burg. en Weth. is het volgende
voorstel aan den gemeenteraad gedaan:
In uwe vergadering van 23 November jl
werd in onze handen om advies gesteld een
De vorige week is de
dijk van het Wilhelmi-
nakanaal nabij de brug
van de Oisterwijksche
baan te Tilburg, tenge
volge van de vorst door
gebroken over een lengte
van 10 meter. Alle om
liggende landen kwa
men blank te staan.
Door de Tilburgsche
brandweer werden de
eerste werkzaamheden
verricht.
adres van het bestuur der Vereeniging tot
stichting en instandhouding van een
Christelijk Ziekenhuis „Beth-
e s d a", met verzoek hem voor een tijd van
een jaar optie te willen verleenen op den
grond, gelegen tusschen de Kerkhoflaan
en den Hoogeweg, groot 13770 vierk. M.,
teneinde daarop, na aankoop, een zieken
huis te bouwen en zulks tegen den prijs,
waarvoor indertijd voor een gelijk doel
grond verkocht is aan het St. Joseph-Zie-
kenhuis.
Bij schrijven van 23 Januari jl. onder
ging dit verzoekschrift zoodanige wijzi
ging, dat het recht van optie werd ver
langd voor een gedeelte van het terrein,
ter grootte van 9840 vierk. M.
Inmiddels werd met het bestuur van
„Bethesda" omtrent deze aangelegenheid
overleg gepleegd. Daarbij werd in het licht
gesteld, dat het voor de gemeente van een
groot belang zou zijn, indien voor haar
een bevredigende oplossing van het zieken-
huisvraagstuk kon worden gevonden. Deze
zou te bereiken zijn als de gemeente op
eigen kosten en op eigen terrein een geheel
afzonderlijken vleugel zou kunnen bijbou
wen en exploiteeren, doch met gebruik, te
gen vergoeding, van de röntgenafdeeling,
de operatiekamer, de polikliniek en even
tueel de keuken van „Bethesda"
Dit zou voor de gemeente financieel
voordeel kunnen opleveren en bevrediging
brengen.
In een overgelegd schrijven van het be
stuur van „Bethesda" wordt uiteengezet,
d.at eenstemmig het bestuur bij de overtui
ging is gebleven, dat zoowel op practische
als op principieele gronden de gedachte
die zich aandient als een oplossing ter
„bevrediging", eerst recht den strijd, dien
onze stad reeds geruimen tijd ten opzichte
van de ziekenhuisverpleging in twee kam
pen verdeeld hield, nu op het terrein zelf
van „Bethesda" zal verlengen tot in lengte
van dagen en ontzaglijk veel ellende zal
veroorzaken.
Inmiddels bereikte ons het bericht, dat
het bestuur van „Bethesda" er in geslaagd
was op een ander terrein voor den zieken-
huisbouw -de hand te leggen. Echter ont
vingen wij 21 Januari jl. van het bestuur
een schrijven, waarin het verzocht zijn
adres om optie op het terrein aan de Kerk
hoflaan met der meesten spoed in de ver-
gadcrin - v.„n uwc-n Raad aan de orde te
s teilen.
Te gelijkertijd deelde de hoofdinspecteur
van de Volksgezondheid, dr Terburch ons
mede, dat hij1 het bestuur van Bethes la"
had geadviseerd het hierbovengenoemde
terrein aan de Kerkhoflaan van de ge
meente te koopen voor een som over
eenkomende met het bedrag, dat door
de gemeente is besteed voor aankoop
en voor hot bouwrijp maken van. het ter-
rein.
In zijn schrijven van 21 Januari 1.1'.
veroorlooft hij' zich er bij on3 ten sterkste
op aan te dringen aan dat verzoek ge
volg te willen geven, aangezien dit ter
rein zich bij uitstek leent voor het bou
wen van een ziekeninrichting.
Hij. vertrouwt dan ook, dat Uw raad
met het oog op de groote belangen, die
voor de Vlissingsche burgerij op 'het spel
staan, de gevraagde medewerking zal wil
len verleenen..
Alvorens het adres van „Bethesda" ter
tafel Uwer vergadering te brengen stelden
wy dit met de bijlagen in handen van
de Commissie van het Grondbedrijf om
daarover van advies te willen "dienen.
In de vergadering van deze Commissie
werd allereerst de principieele vraag aan
de orde gesteld, oif tot verkoop van
het terrein zou moeten worden overge
gaan, welke vraag door de meerderheid
der Commissie bevestigend werd beant
woord.
Ook ons College en daarmede wordt
in dit prae-advies de grootst mogelijke
meerderheid bedoeld kan zich met dit
standpunt vereenigen.
Zooals door den voorzitter in de Raads
vergadering van 23 October 1.1. naar aan
leiding van het bericht van hst bestuur
van .„Bethesda" betreffende de ontvangen
schenking van f250.000 reeds is te ken
nen gegeven, acht ons college voor drie
goed geoutilleerde ziekenhuizen te Vlis
singen geen plaats, zoodat het meent, dat
van afzonderlijken nieuwbouw voor de
gemeente onder deze nieuwe omstandig
heden moet worden afgezien.
Van daar dan ook, dat tegen den ver
koop van een deel van het terrein voor
den bouw van een ziekenhuis door het
bestuur van „Bethesda" geen bezwaar
bestaat:
Ten aanzien van den prijs, welke voor
het terrein zal mooten worden bedongen,
deelen B. en W. het volgende mede:
De meerderheid der commissie voor
het Grondbedrijf wenschte by het bepalen
van den kostprijs de in het Grondbedrijf
bijgeschreven rente en aflossing, ton be
drage van f 7219, buiten berekening te
laten, $och daarentegen wel rekening te
houden met de kosten van bestrating
en rioleering. Op dezen grondslag boro-
kend stelt zij voor, den prijs per M-'.
te bepalen op f 3.53.
Hierbjj zij medegedeeld, dat naar den
wensch van de minderheid der commis
sie bij het bepalen van den prijs reke
ning zou moeten worden gehouden met
de volle rente van de kosten van het
opspuiten in plaats van die welke in
de boeken van het Grondbedrijf voor
komt. Met inbegrip van de kosten van
bestrating en rioleering zou de prijs per
Ma. pp f5 vastgesteld moeten worden.
B. en W. meenen zich te kunnen scha
ren aan de zijde van de meerderheid
der commissie voor het Grondbedrijf,
daarbij erkennende het groote belang.dat
de gemeente heeft bij het tot stand ko
men van het ziekenhuis.
In verband hiermede stellen zij voor:
a. den prijs van het verlangde terrein
groot circa 9840 M3., te bepalen op f3.50
per M3., met inbegrip van de kosten
verbondon aan de bestrating, trot:oir en
rioleering van de aangrenzende straten;
b met ingang van heien voor den
tijd van één jaar aan het bestuur van
de bovengenoemde vereeniging het recht
van optie op dit terrein te verleenen.
Vlissingen. Burg. en Weth. hebben nog
enkele voorstellen bij den gemeenteraad in
gediend. Een drietal betreffen verkoop van
grond direct of in de toekomst.
De Kon. Mij. „de Schelde" wil direct
koopen 2400 vierk. M. van het industrie
terrein aan de Lampsensstraat en stellen
B. en W. voor dit te verkoopen tegen f 5
per vier^. M. cf in totaal f 12.000.
Verder vraagt „de Schelde" optie voor
de overschietende 4400 vierk. M. en ook de
Vereeniging tot verbetering van de Volks
huisvesting vraagt optie op grond B. en
W. achten het billijk, dat voor optie in het
vervolg iets wordt vergoed en stellen voor
dit te bepalen op 5 cent per vierk. M.
(erseke. Oesterverzending. Ge
durende de maand Januari 1929 zijn ver
zonden naar: Nederland 260.580, België
377.775, Duitschland 403.893, Engeland
2.141.035, Frankrijk 22.600, Diversen
13060. Samen 3.220.834 oesters.
Oostkapelle. Dinsdagavond vergaderde
het Ondersteuningsfonds „Onderlinge
Hulp" onder voorzitterschap van dhr J.
Geldof Jz. In zijn openingswoord her
dacht de voorzitter het feit, dat de ver
eeniging thans 10 jaar bestaat. Uit het
verslag van den secretaris, dhr W. v. d.
Woestijne, bleek, dat het ledental thans
47 bedraagt. De penningmeester, J. Koo-
man, sloot zijn boekjaar af met een ba
tig saldo. In de plaats van de heeren
W. v. d. Woestyne en Chr. Joziasse, die
niet meer in aanmerking wenschten te
komen werden als bestuursleden gekozen
Alb. Willemse en C. Wondergem. Hot
reglement werd herzien. Door het be
stuur werden de functies onderling ver
deeld als volgt: J. Geldof, voorz.; F. C.
de Roo, vice voorz.; Alb. Willemse, secr.;
J. Kooman, penningm. en C. Wondergem,
alg. adjunct.
N.- en St. Joosland. Maandagavond,
hield de kolenvereeniging „Uit Voor
zorg" alhier de jaarvergadering. Aanwe
zig waren 29 leden. In 1928 kwamen
3 nieuwe leden bij en gingen er ook 3 af.
Het aantal leden bedraagt thans 169. Uit
het jaarverslag bleek o.m., dat aanwezig
is voor een waarde aan kolen ad
f 694 891/2, terwijl het te goed der leden
bedraagt f 574.52. Aangekocht zijn in 1928 1
1463 H L. kachelkolen, 769 H.L. eier
kolen en 3150 K.G. bruinkoolbriquettan.
De ontvangsten hebben bedragen
f3892.20, de uitgaven f3332.84, alzoo een
batig saldo van f580.35. Als bestuurs
leden werden herkozen de heeren M.
Joosse en C. Brakman. Besloten werd in
1929 wederom do benoodigde brandstof
aan te besteden in twee partijen n.l. leve
ring 'in de eerste helft van September
en Januari 1930.
Arnemuiden. De busjes der visschers
in de Ned. Herv. Kerk hebben opge
bracht f 454.661/j, idem de opbrengst dor
inteeken'.ysten bij de burgerij f316. Te
vens werd ontvangen een gift van f 100
van jhr Rademaker Schorer van Nieuwsr-
kerk. Dit alles komt de diaconie ten
goede.
De opbrengst der visschorsbusjes by
de Geref. kerk bedroog f 68.401/2. Daar
de meeste visschers behooren tot de Herv.
kerk is dit bedrag aanmerkelijk minder.
Axel. Naar „Zelandia" meldt, is door
een viertal leden van den Gemeenteraad
een spoedeischende Raadsvergadering
aangevraagd ter behandeling van een re
quest, waarin de ontbinding der Z.-
Vlaamsche Waterl.-Mij wordt gevraagd.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Bahr en Lathum, H. G. Va-
Jeton, cand. te Utrecht. Te Vleuten, J. H. Ch.
Israël te Asch.
Bedankt voor Suameer, W. H. A. Nelck te
Nes en Wierum.
Chr. Geref. Kerk.
Bedankt voor Papendrecht, D. J. van Bram
men te Driebergen.
Doopsgezinde Gem,
Drietal te St Anna Parochie: Mej. M. T.
Gerritsma te Delft, W. Hilverda te Holwerd
en H. Hulshof te Oldehoom.
AAGTEKERKE. Zondag j.l. werd door Ds
Nooteboom aan de Ned. Herv. gemeente me
degedeeld, dat door een ingezetene d zer ge
meente een nieuw kerkorgel was toegezegd.
Beroepbaar. De heer H. J. Labber-
té, cand. t. d. H. D., tijdelijk werkzaam als
hulpprediker te Amsterdam ben. het IJ, zal
thans gaarne een eventueel beroep in over
weging nemen. Adres; Zwanempl6in 33, Amster
dam-Noord.
Predikanten te veel? Naar aan-
leiding van de discussie in de Gereformeerde
kerkolijke pers, of er, gezien het groot aantal
theologische studenten niet allengs te veel
predikanten komen, schrijft rev. J. van Del
len in de (Amerikaansche) Wachter:
„Weet ge waar we behoefte aan hebben?
Aan mannen.
Voor hen is er werk te over. En zij zijn
aangelegd op het werk als het oog op het
licht. Ze zijn onrustig met een van God ge
werkte onrast. Ze houden niet op, tot z?
hun omgeving hebben wakker geschud. Ze
kunnen niet kalm neerzitten in rustige
roest. Ze moeten spreken. De profeet is in
hen wakker geworden. Ze kunnen zich niet
storen aan de armzalige, piet-peuterige tra
dities van een slapende, doodende omgeving.
Gevaar voor overvloed van predikanten?
Praat er niet vanl Daar is nog veel land.
dat we moeten bezetten. Er is geen eind aan
het werk. We zijn eigenlijk nog haast niet
begonnen".
Bid om mannen om ar beidersl
De oogst is groot, de arbeiders zijn wei-
nige in getal.
Geve de Heere ons opene oogen voor de
ontzettend» nooden, en harten, brandende van
liefde voor Zijn Naam en voor Zijn zaak".
Hulpprediker. De KerkeraaA der
Geref. Kerk van Eindhoven heeft, naar de
Stand, meldt, in zijn vergadering besloten als
hulpprediker toe te voegen aan zijn predikant
Ds K. Sietsma, Dr J. Jansen, em. pred., die
sinds «enigen tijd in Eindhoven woont, laat
stelijk in Zeist.
Vrijzinnige geloofsbelijdenis?
Naar aanleiding van een onlangs verschenen
boekje van den vrijzinnigen Dr C. E. Hooy-
kaas: „Tien punten van ons geloof", schrijft
de heer H. G. van Wijngaarden, voorganger
van de Amstardamsche Vrije Gemeente:
Neem
P de keelontsmettende tabletten P
„Ja ja, een boekje schrijven ,dat allen vol
doet: hen, die het woord God liefhebben;
hen, die het verouderd vinden; hen, die aan
een wordenden God gelooven; hen, die dit
als dwaasheid verwerpen; hen, die een par-
soonlijk God belijden; hen, die dit als een
onmogelijkheid schrappen;
'n boek.e, dat omvat de overtuiging van
hen, die Jezus als historische persoon looche
nen; hen, die Hem den meest verheven
mensch achten; hen ,die erkennen, dat men
haast niets zekers van Hem weet; hen, die
Hem den eersten socialist, humanist, enz.
vinden
'n boekje, dat tegemoet komt aan de ver
langens van hen, die de zonde positief, maar
ook van hen ,die haar negatief achten; van
de vrijheids- en gebondenheidsgrioovigenvan
de sociaal en van de individualistisch
aangelegden; van de belijders van ee.i filoso-
fischen Christus, of van een kosmischen
Christus, of van hen, die alle christologie
uit den booze achten.
Ja, als er nog eens een kunstenaar opstond
die dat kon.
Dr Hopykaas is dat, met alle waardeering
niet. Hij wil dat ook niet zijn. Ik geloof
niet, dat er ooit zoo een komt".
De schrijver heeft gelijk. Een vrijzinnige ge
loofsbelijdenis ,dat gaat niet. Het is een on
gerijmdheid. 't Zou worden oen belijdenis van
ongeloof.
Chr. Bewaarschoolonderwijs.
De Vereeniging van Christelijke Bewaarschool
onderwijzeressen in Nederland stelt weer de
gelegenheid open om examen af te leggen voor
de hulp- ot hoofdacte als Bewairschool.onder-
wijzeres. De aangifte moet geschieden bij Mej.
B. Brayninghuys, N .Binnenweg 229b, Rot
terdam.
Een fout in de Onderwijswet?
Dezer dagen ging in de pers hst bericht rond,
dat er ten opzichte van de nieuwe wettelijke
regeling, wat betreft de leerlingenschaal en
het aantal onderwijskrachten per school, een
zwarigheid bestaat, doordat er „een fout in
de Wet" is. Bedoeld was de fout, welke in
derdaad begaan is bij de formuleering van
Art. 21 der Wet van 29 Dec. 1923 (Stbl. 503)
Het Maandblad van de Vereeniging voor
Chr. Volksonderwijs (van welke vereeniging
o.a. de heer J. C. Ligtvoet, chef-administra
teur van de financieels afdeeling aan het
Departement van Onderwijs, bestuurslid is)
geeft nu een geruststellend bericht in dezen.
„Chr. Volksonderwijs" schrijft, dat de fout
in de Wei geen inbreuk maakt op de bepa
ling van Art. I der Wet van 29 Deo. 1928.
Krachtens dit artikel herleeft Art. 28 der
L. O.-wet, zooals dat in 1928 werd gewijzigd,
op het tijdstip der aanspraak op Rijksvergoe
ding voor het dienovereenkomstige aantal
leerkrachten.
„En wat nu", zoo gaat het blad verder,
„het door het Bureau van den Schoolraad
voor de Scholen met den Bijbel gesignaleerde
foutje betieft, mag worden verwacht, dat de
Minister van Onderwijs in de weinige geval
len, waarin een Schoolbestuur daarvan schade
zal ondervinden, wel het middel zal weten
te gebruiken om dat te verhinderen. Het
ligt in de toepassing van he; 2e lid van Art.
56 der L. O. Wet. Geen Schoolbestuur late
zich echter weerhouden om te zorgen, dat
het aantal onderwijzers bij den aanvang van
den eerstvolgende^ cursus voldoet aan den
schaal van de Wet 1923. De daarvoor be
stemde Ryksvergoeding is in da Wet gewaar
borgd".
De staat als modieus.
Wy' lezen in de N. Pr. Gr. Crt:
Wij hebben ontzettend veel last gehad
van den staat, die schoolmeester wilde
zijn. Wy zyn er nog niet af, al heeft
het Christenvolk zijn vryheid voor een
groot deel herkregen.
Thans komt men met wat nieuws. Nieu
we ketenen worden gesmeed. Een nieuwe
slaverny dreigt: de staat als medicus.
De gang van zaken is niet zoo, dat de
staat den medicus exploiteert en gebiedt,
maar dat de medicus er op uit is, om
den staat te exploiteeren pn zich met
staatsgezag te bekleeden en den staats-
dwang te annexeeren ten bate van zijn
„wetenschap".
Men zie hier geen onderschatting in
van den medicus. Evenmin als er onder
schatting in was van 'de onderwijswereld,
toen men in ons [and den moed nam
om den stryd aan te binden legen dat
deel dier wereld, dat de macht van den
staat wilde grijpen om zijn denkbeelden
en zijn opvoeding aan heel het volk op
te dringen en te dwingen.
Do mensch is in den grond der zaak
een groote dwingeland. Daarom moet een
volk altijd op zijn hoede zijn, dat het
niet onder den eenen of anderen onge-
oorloofden dwang vervalt.
De medische wetenschap is een groote
zegen voor een volk. Ook kan men zon
der voorbehoud de ontwikkeling van de
hygiëne toejuichen. Maarde weten
schap moet willen dienen, en niet heer-
schen. En wat zien wij nu? De medische
wetenschap maakt zich op, om te heer-
schen in de rechtzaal, om te heerschen
