No. 103
Donderdag 31 Januari 1920
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Go's BANK - GOES
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contrdle
Buitenland.
tevreden winkeliers
In de rapporten van onze
verkoopers staat dikwijls
vermeld :„King pepermunt
is een succes voor koopers
en verkoopers." Dit geeft
inderdaad de werkelijke
toestand weer.
PEPERMUNT
wordt door de winkeliers
mei genoegen verkocht,
w de tevredenheid hun
ne klanten straalt terug
op henzelven.
Belangrijkste Nieuws.
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank 4 pCt.
Binnenland
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post f3.-
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentifin:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cf
Bij abonnement belangrijke korting.
Minder geestdriftig.
In de op 31 Maart 1928 gehouden al
gemeens vergadering van den Vrijheids
bond, heeft de nieuwe leider, Mr D. Fock,
den aanwezigen een hart onder den riem
gestoken, door zrjne profetieën omtrent
de toekomst van het Liberalisme.
Hij had in verschillende deelen van het
land groote geestdrift waargenomen; hg
had gezien, hoe er overal groote werk
lust was en werkkracht om de positie van
de liberale Staatspartij te versterken, en
daarom meende hij van een groote toe
komst te mogen gewagen.
Nadien hebben ook mindere goden zich
in gelijken geest uitgesproken.
Het schijnt echter, dat de heer Fock,
thans, 10 maanden later, heel wat minder
geestdriftig gestemd is.
Schreef onlangs het Handelsblad,
dat er gebrek aan geloof is in de moge
lijkheid van de verbreiding en toep'assimg
der liberale gedachte en voegde het V a
der land daaraan toe, dat het groote
élan van de liberalen in den lande er nog
niet is, het heeft allen schijn, dat Mr
Fock zelf ook begint te twijfelen.
In een onderhoud dat de heer D. Hang
met hem had, vroeg deze o.m.:
„U ziet toch nog perspectief in het
liberale beginsel?"
En het antwoord luidde:
„Stellig. In latere jaren hebben we door
allerlei omstandigheden de stemmen ver
loren van tal van kiezers*, die eigenlijk
bij ons behooren. Maar in den laatsten
tijd meen ik een zekere neiging te
zien om "bij onsterug te komen. Ik durf
echter niets te voorspellen."
Dat is heel wat voorzichtiger uitge
drukt dan in Maart 1928.
De toekomst schijnt voor het liberalis
me toch niet zóó hoopvol te zijn als Mr
Fock het vorig jaar meende te mogen
profeteeren.
V Geen parlementair Kabinet,
Op de vraag van den heer Hans of Mr
Fock een parlementair Kabinet als het re
sultaat der verkiezingen verwacht, ant
woordde de leider van den Vrijheidsbond:
„Ik kan bet mij in de gegeven omstan
digheden haast niet voorstellen. Veel aan
nemelijker lijkt het mij, dat de extra-par
lementaire periode zal voortduren, mis
schien wel onder hetzelfde of een gewij
zigd Kabinet. Al zou ik herstel van den
normalen toestand wel beter vinden.
Het parlementarisme is nog altijd onze
beste regeeringsvorm; iets beters zie ik op
bet oogenblik niet, al blijft het jammer, dat
het bestaande kiessysteem de belangstel
ling der kiezers en de voeling tusschen
hen en de gekozenen sterk heeft doen ver
minderen".
In deze opvatting staat de heer Fock
niet alleen.
De politieke vooruitzichten zijn nog ver
van gunstig.
Op een linksche meerderheid in dien zin,
dat de linksche partijen zouden samen
werken tot de vorming van een Kabinet,
bestaat niet de minste kans.
Een Roomsch-Rood Kabinet schijnt
vooralsnog ook ondenkbaar.
En al behoeven we de hoop op herstel
der samenwerking van de recbtsche par
tijen nog volstrekt niet op te geven zeer
terecht maakt de „Nederlander" van gis
teravond onderscheid tusschen coalitie en
samenwerking het is toch ook volstrekt
nog niet zeker, dat het gelukken zal het
te kwader ure verbroken contact te her
stellen.
Het zou ongetwijfeld te betreuren zijn
indien de voorspelling van Mr Fock juist
bleek te zijn.
Maar op onze actie en dat worde niet
uit het oog verloren behoeft dit niet
den minsten invloed te hebben.
Onder alle omstandigheden is het ge-
wenscht dat er in de Kamer is een sterke
Antirevolutionaire fractie, om daar in
's lands belang, hetzij dan onder een par
lementair hetzij onder een extra-parle
mentair Kabinet of wat dan ook, de Anti
revolutionaire beginselen -te verdedigen en
de verdere doorwerking van de revolutio
naire beginselen in wetgeving en bestuur,
zooveel mogelijk te verhinderen.
Groote brand bij Tietz te Berlijn.
De brandweer staat machte-
t e 1 o o s.
In het Noorden van Berlijn is gister
avond weer een groote brand uitgebroken
en wel in het bekende warenhuis Tietz in
de Ghausseestrasse.
De brandweer kon weinig uitrichten
Het gebeele gebouw, dat vier verdiepingen
hoog is, vormt een groote vlammenzee.
De vlammen laaien 10 a 15 meter boven
het dak uit.
De brand woedt op alle verdiepingen en
de brandweer is niet in staat het gebouw
binnen te dringen of zelfs brandladders op
te stellen.
Daar alle blusschingswerk vruchteloos
is, beperkt de brandweer er zich toe de be
lendende huizen te beschermen, die voor-
loopig ontruimd zijn.
Zoover men nagaan kan is de brand te
gen 8 uur beneden ontstaan. Verschillende
bedienden, die daar tegen dezen tijd aan
het werk waren zagen plotseling dat aan
het plafond de electrische leiding, stoffen
en papier in brand stonden. Het vuur
breidde zich dan zoo snel uit, dat de be
dienden de vlucht moesten nemen. Giste
ren waren aan bet gebouw reusachtige
lichtreclames voor de „Witte Week" aan
gebracht, die voor het eerst beproefd wer
den. Daardoor is waarschijnlijk het licht-
net overbelast, hetgeen kortsluiting ver
oorzaakte.
Dyphtheritis In het Rijnland.
Nadat reeds eenige weken geleden in het
naburige Leichlingen in zoo hevige mate
dyphtheritis was opgetreden, dat de plaat
selijke scholen moesten worden gesloten, is
thans ook aldaar de ziekte epidemisch op
getreden. Tot dusverre zijn ongeveer 30
gevallen aangegeven, waarvan drie den
dood ten gevolge hadden. In hoofdzaak
werden de scholen door de ziekte getrof
fen. Het gemeentebestuur heeft bepaald,
dat alle kinderen zullen worden ingeënt.
Mussolini en de Paus,
De Romeinsche correspondent van het
„Journal de Genève deelt bijzonderheden
mede over de voorloopige overeenkomst
die 6 December van het vorig jaar tus
schen het Vaticaan en den Italiaanschen
staat is tot stand gekomen. De onder
handelingen hierover hebben anderhalf
jaar geduurd. De voornaamste bepalingen
zijn:
1. Het Vaticaan krijgt eigen grondge
bied, bestaande uit het pauselijk paleis
te Rome (het eigenlijke1 Vaticaan), de
villa Doria Pamphelia, villa'Gabneli, het
station St. Piefer en een groot deel van
een tuin;
2. het ontvangt als schadevergoeding
voor de in 1870 onteigende gebieden 1
milliard lire;
3. de militaire dienstplicht van hen,
die op pauselijk grondgebied vertoeven,
zal in een bijzondere overeenkomst wor
den geregeld;
4. het bij het Vaticaan geaccrediteerde
diplomatieke korps zal naav het pause
lijk grondgebied overgaan;
5. de betrekkingen tusschen het Vati
caan en den staat zullen opnieuw wor
den aangeknoopt door een bezoek van
den Italiaanschen koning aan den paus.
Daarop zal de paus een mis in de hoofd
kerk van het Lateraan celibreeren en
vervolgens een contra-bezoek by den ko
ning afleggen.
Het spoorwegongeluk in Beleren.
De machinist van den D-trein, welke op
den goederentrein van de lijn Hattling-
Regensburg bij Sünching is geloopen, is
verhoord. De machinist is eeD zeer be
trouwbaar man.
Volgens zijn zeggen kon hij door den
dichten mist de signalen niet zien. Eerst
toen het spoorwegpersoneel den trein met
roode lampen tegemoet ijlde, werd hij op
het naderende gevaar opmerkzaam ge
maakt; hij remde dan ook terstond. Onge
lukkigerwijze was de D-trein. slechts 50
meter van den stilstaanden goederentrein
verwijderd, zoodat de botsing niet meer te
voorkomen was.
Later wordt gemeld:
De machinist is in hechtenis genomen
op bevel van den officier van justitie te
Regensburg.
Het geschil In het Leger des Heils.
Generaal Booth heeft van den rechter te
Londen een uitspraak gekregen, waarbij de
Hooge Raad van het Leger des Heils
wordt gelast zich te onthouden van uilvoe
ring van het besluit waarbij hij ongeschikt
is verklaard. De rechter zei, dat Generaal
Booth gelegenheid moest krijgen om door
den Raad over de quaestie van zijn ge
schiktheid gehoord te worden.
De raad zal nu generaal Booth verzoe
ken alsnog te verschijnen. Daar de recht
bank den raad niet het recht ontzegde om
Booth te ontslaan, zal deze nu een motie
opstellen, waarin Booth onbekwaam wordt
verklaard om zijn functie verder uit te
oefenen. Booth zal dus binnenkort worden
afgezet.
De tunnel onder het Kanaal.
Talrijke parlementsleden waren gister
avond verschenen op een vergadering in
het Lagerhuis, om het plan te bespreken
van den aanleg van een tunnel onder het
Kanaal. Men opperde er de vorming van
verscheiden commissies om de verschil
lende zijden van het ontwerp te bestudee-
ren. Eenige vragen beantwoordend, zeide
baron d'Erlanger, één der oudste voor
standers van .het plan, dat de tunnel 30
millioen pond sterling zou kosten tusschen
de Engelsche en de Fransche kust, waar
van 5 millioen voor den droogmakings
tunnel, die in 2% jaar klaar zou zijn en 25
millioen voor de twee tunnels met enkel
spoor, die binnen 4 jaar gereed zouden
zijn. De lengte der tunnels zou 24 mijl
zijn.
Trolski zal uit Rusland verbannen
worden.
Naar uit Moskou gemeld wordt is het
■lot van Trotski nog niet met zekerheid be
paald. Van welingelichte zijde wordt ech
ter medegedeeld, dat het bureau der Com
munistische Partij' Trotski heeft voorge
steld, de Sowj et-Unie te verlaten en zich
ergens in het buitenland te vestigen.
Trotski heeft daarin toegestemd, maar
moet nog beslissen, naar welk land hij' zich
zal begeven. Intusschen zou de Sowjet-
regeering stappen hebben gedaan om zich
op de hoogte te stellen, welk land bereid
is, om Trotski onderdak te verleenen. Het
plan, volgens hetwelk Trotski naar Tur
kije zou gaan, is door hem zelf afgewezen
Hij zou zelf voornemens zijn, naar Europa
te gaan, maar het is zeer de vraag of de
Engelsche, Fransche of Italiaansche re
geering hem het verblijf in baar land zou
toestaan.
Wat het levensonderhoud van Trotski
betreft, zou de communistische partij alle
desbetreffende verplichtingen op zich ne
men en hem hebben toegestaan zijn vrouw
en twee kinderen mee te nemen, onder de
voorwaarde, dat dezen niet naar Rusland
zullen terugkeeren. De communistische
partij verklaart, dat de inmenging van
Trotski in den politieken strijd haar tot de
zen stap heeft gedwongen. Zijn uitwijzing
is noodzakelijk voor de eenheid van de
Sowjet-Unie.
Het „Gazette tlu frano"-schandaal.
De „Liberté" maakt melding van een
gerucht, volgens hetwelk het voornemen
zou hebben bestaan, om de voornaamste
beschuldigden in het financieele schan
daal van de „Gazette du Franc" op vrije
voeten te stellen, n.l. mevr. Hanau, Bloch,
Audibert en anderen.
Voorts maakt het blad nog melding
van een gerucht, volgens hetwelk! men
geweigerd zou hebben, den 70 jarigen be
schuldigde de Courville in vrijheid te stel
len in de hoop, dat een getuige, die
onder omstandigheden hinderlijk zou kun
nen worden, wellicht door den dood zou
verdwijnen.
De toestand van de Courville moet
inderdaad zeer ernstig zijn, tengevolge
van zijh ziekte en de ontberingen in
de gevangenis. De Courville zou in het
bezit van gegevens zijin, die bewijzen,
dat hooge politieke personen bij1 het schan
daal betrokken zouden zijh.
De onderdrukking van den opstand in
Spanje.
In een officieuze nota aan de pers wordt
gezegd, dat de opstandelingen, ingevolge
de aankondiging van de komst van regee-
ringstroepen, niet bij hun houding hebben
volhard. Generaal Orgaz zou te Giadad
Real zijn aangekomen om er het bevel op
zich te nemen en een bijzondere rechter zal
belast worden met een onderzoek naar het
gebeurde. In de nota wordt nog gezegd,
dat de oproerige beweging het werk is van
eerzuchtigen, die daarmede bij alle vader
landers in het geheele rijk protesten heb
ben uitgelokt.
fX,
Generaal Orgaz is om 5 uur 's ochtends
te Ciudad Real aangekomen en aanvaard
de dadelijk het bevel over de stad. Hij be
gaf zich naar de kazerne, waar alle offi
cieren van het opstandige regiment opge
sloten zijn.
De toestanden werden weer normaal
Ook de verbinding met de buitenwereld
werd dadelijk hersteld.
Volgens de laatste berichten uit Madrid
zijn thans alle artillerieofficieren, die ge
muit hadden, gearresteerd. De regeering
liet door vliegtuigen biljetten afwerpen,
waarin de muiters aangemaand werden
om zich over te geven, aangezien anders
tot beschieting zou worden overgegaan.
De regeering verklaarde, da zij sedert
geruimen tijd op de hoogte van de voor
bereidingen van den opstand was. De aan
stichters zijn haar bekend en de regeering
zal er voor zorgen, dat bet land van dezen
druk wordt bevrijd.
De krijgsraad zou zoo spoedig mogelijk
bijeenkomen om de schuldigen te von
nissen.
Over de verdere maatregelen zal de re
geering nog beraadslagen. Men neemt aan,
dat Primo de Rivera thans tegen het ge
heele corps der artillerieofficieren zal op
treden.
De Volkenbond en de Naardensche
opiumfabriek.
De opiumcommissie van den Volkenbond
heeft na harden strijd met 6 tegen 4 stem
men besloten in haar rapport aan den Vol
kenbondsraad uitdrukkelijk de chemische
fabriek Naarden en drie fabrieken van
verdoovende middelen in Duitschland,
Frankrijk en Zwitserland, te vermelden
als ondernemingen, waardoor een belang
rijke hoeveelheid verdoovende middelen
haar weg in den ongeoorloofden handel
heeft weten te vinden.
Het besluit werd genomen door China,
Engeland, Britsch-Indië, Italië, Nederland
en Servië. Tegen stemden Duitschland,
Frankrijk, Zwitserland en Japan, terwijl
Portugal en Siam niet meestemden.
Samenzwering tegen Woldemaras.
Te Kowno is een militaire samenzwe
ring tegen Woldemaras ontdekt. De ex-
chef van den generalen staf Plechawits-
joes is in zijn woning in arrest gesteld, 18
hooggeplaatste officieren zijn in hechtenis
genomen.
Korte berichten.
Gisteren werd het draadloos telefoni
sche verkeer tusschen Parijs en Buenos
Binnenland.
Gemeenteraad van Goes. Nieuwjaarsrede
van den burgemeester.
Het suikerbieten-vraagstuk. Een vergade
ring te Bergen op Zoom.
Een notariskantoor te Leeuwarden staakt
zijn betalingen.
Buitenland.
De Volkenbond en de Naardensche opium-
fabrieR
Groote brand te Berlijn.
Na den mislukten opstand in Spanje.
Het geschil in het Leger des Heils.
Zal Trotzky verbannen worden?
Aires geopend. Minister Briand voerde
bel eerste gesprek, van zijh kamer uit,
met den Argentijinschen minister van bui-
tenlandsche zaken.
De geweldige sneeuwval heeft het
verkeer in verschillende streken van Joe-
go-Slavië totaal ontredderd. In Montenegro
moeten tien mehschen in de sneeuw zijn
omgekomen.
In de streek ten Zuiden van Moga-
dor zijn eenige vluchten sprinkhanen ge
signaleerd. Alle controle-autoriteiten heb
ben onmiddellijk den strijd tegen 'deze
plaag georganiseerd. De sprinkhanen trek
ken naar het Noorden langs de kust van
den Atlantischen Oceaan.
Ofschoon het gistermorgen te Praag
nog 16 graden vroor, kwam tegen elf uur
een met rook vermengde dichte mist op
zetten, die binnen een kwartier de gebeele
stad in volslagen duisternis hulde. Alle
lantaarns moesten aangestoken worden,
evenals de lichten in winkels en woonhui
zen. Om één uur begon de mist op te trek
ken, maar was het toch nog zoo donker,
als in de schemering.
NEDERLAND—BELGIE.
De normaliseering van 1de Wesferschelde.
De redacteur van „Het Vaderland", die
zich naar België begaf om daar in be
voegde kringen de stemming te peilen en
inlichtingen in te winnen omtrent den
stand der onderhandelingen schrijft in
zake het Scheldebeheer, dat men van
de grievenpsychose volkomen genezen
schijnt.
„Intusschen wil men nu toch wel iets
meer recht bekomen op de Schelde: geen
enkel politiek recht weliswaar van de
beruchte reserve is er geen sprake meer!
Wat men wel hoopt te verkrijgen is
de mogelijkheid om de rivier langzamer
hand te normaliseeren. Nederland kan
daarbij heel wat grond winnen en voor
Antwerpen verkrijgt men dan een veel
beteren zeevaartweg. De jongste Neder-
landsche voorstellen echter hebben ook
op dit punt de Belgen teleurgesteld: zoo
dra men tot normaliseering overgaat, moet
men zekerheid hebben, dat de onmis
bare gronden zullen onteigend kunnen
worden. Dat België noch de commissie
van beheer zelf zullen mogen onteigenen,
wil men te Brussel graag toegeven, maar
men wil de zekerheid, dat de onteigening
geschieden zal, wanneer de technici ze
noodzakelijk achten: „een situatie, waarbij
de koppige eigenaar van een mosselbank
de uitvoering van werken, die millioenen
kosten, kan doen staken, lijkt ons niet
billijk", aldus een Belgisch ingenieur.
Wat de kosten betreft is men thans
te Brussel en te Antwerpen algemeen van
oordeel, dat er geen enkele goede grond
bestaat om Nederlandsche betaling te
eischen van werken, die Belgische belan
gen moeten dienen. Wil Nederland, om
redenen van souvereiniteit, liever zelf ©en
deel betalen, of leveren sommige werken
(drooglegging) voordeelen op voor beide
partijen, dan zal men het over die geld
kwestie zeer gemakkelijk eens worden.