No. 97
Donderdag 24 Januari 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE Co's BANK - GOES
EERSTE BLAD.
Vrouwenhanden
PUROL
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Gemeenteraad van Middelburg.
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank 4 pCt.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Gcss.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post f3.—
Losse nummersf9.05
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cf
Bij abonnement belangrijke korting.
Leugenachtige voorstelling.
De S. D. A. P. schijnt toch niet zoo
voorspoedig te boeren als men 'twel vaak
laat voorkomen.
Officiëel heet het wel, dat het onder
mijnend werk van de oppositie niet de
minste beteekenis heeft, dat het zelfs
een bewijs is van gezonde kracht en
dat de S. D. A. P. over enkele jaren
zelfs de A. R. Staatspartij zal over
vleugelen, maar men krijgt zoo nu en
dan heel sterk den indruk, dat hier heel
wat grootspraak bj is.
Deze indruk werd versterkt toen we
lazen wat de heer J. Oudegeest in „De
Socialistische Gids" schreef over de A.-R.
partij en de Chr. Hist. Unie.
De heer Oudegeest is niet de eerste, de
beste.
Hj is de bekende sjpoorwegkoning van
1903 en de bezoldigde voorzitter van
de S. D. A. P.
Een man, die uit den aard van zjn
functie behoorlijk op de hoogte is, met
wat er op politiek gebied te koop is.
Welnu, deze man ontziet zich niet om
in een blad, dat zich speciaal als gids
aandient, omtrent de bovengenoemde par
tijen het volgende neer te schrijven:
„Het is nog betrekkelijk kort geleden,
dat wij bij de verkiezingen ook te rekenen
hadden met den invloed der A.R. partij
op een deel der arbeiders. De invloed
der partij op de werkelijke arbeiders (ik
bedoel hier niet „dé kleine luiden")
schijnt wel zoo wat tot nul gereduceerd
en de A. R. partij achtte het den laat-
sten tijd niet noodig haar arbeiders-vij
andig karakter te verhullen.
Ook de aanhang, die de Christ.-Hist.
Partij eenigen tijd gehad heeft onder de
arbeiders van den Christeljjken Werklie-
denbond is zoodanig verschrompeld, dat
daarmede niet veel meer te rekenen
valt
De beide Frotestantsche partijen hebben
geen behoefte aan sociale wetgeving."
Natuurlijk weet de heer Oudegeest wel
beter.
Hij weet zeer goed, dat genoemde par
tijen echt nationale en echt democratische
partijen zijn, omdat ze hunne leden tel
len onder alle standen en klassen, w.o.
ook een zeer belangrijk contingent ar
beiders. Is het voor de leiding van de
S. D. A. P. niet de groote vraag, hoe
ze die arbeiders er toe kunnen brengen
het kruis van Christus te verlaten en
de roode vaan te volgen?
Het is hem niet onbekend, dat de tot
standkoming van de Sociale wetten voor
een goed deel aan deze partijen is te
danken en dat het niet anders dan grove
laster is, wanneer men het voorstelt als
of zij een arbeiders-vijandig karakter zou
den dragen.
En toch acht de heer .Oudegeest het
niet beneden zijn waardigheid dit te doen,
en acht hij zich niet te hoog opzettelijk
een dergelijk onjuiste voorstelling van
zaken te geven.
Voor zijn plezier, het spreekt vanzelf,
doet hij zulks niet.
Dat wil er bij ons althans niet in.
Het zal wel bittere noodzaak zijn.
Do roode winkel maakt blijkbaar niet
zulke goede zaken als men 't wel laat
voorkomen.
Vandaar dit pogen om door leugenach
tige voorstellingen den moed er in te
houden en den concurrent te schaden.
Maar al is de leugen nog zoo snel,
de waarheid achterhaalt 7e wel.
Het bankschandaal Loewenberg.
Het Berliner Tag'eblatt meldt, dat de
officier van justitie een bevel tot inhech
tenisneming teg.en den bankier dr Isaac
Lewin en zijn beide procuratiehouders
Rappaport en Montag heeft onderteekend.
Waarschijnlijk zijn alle drie da gezochten
met een vliegtuig naar Parijs gevlucht,
zoodat nog de hulp der Fransche recher
che zal moeten ingeroepen worden.
Op last van het O. M. zijn gisteren
te Berljjn opnieuw huiszoekingen gedaan
inzake het bankschandaal. Alle boeken
van de firma Löwenberg züh in beslag
genomen, en aan de deskundigen ter on
derzoek opgezonden. Uit het onderzoek
is al gebleken, dat de onderteekeningen.
van de wissels vervalischt zijn. De knoeie
rijen, die vastgesteld zijn, overtreffen al
een "bedrag van 'drie millioen mark.
Het suikerschandaal te Par'fs.
Het nieuwe Parijsche suiker schandaal
baart, dank zij de persoon van 'den pre
sident der „Société fermièïe de Sucre-
ries", Polier, groot opzien. Polier, die
tot begin 1927 professor in de econo
mie was, is echter volgens zijn verdediger
zelf eerder een slachtoffer dan een be
drieger te noemen. Zoo zou Polier van de
Londensche firma Perry 25 millioen
francs te vordeien hebben, en van den
Rus Baboesjki nog 3 millioen; tegen deze
beide debiteuren heeft Polier dan pok
een actie ingesteld. AsCn den anderee
kant schijnt het met de economie van
den gewezen professor te stronken in één
enkelen nacht f2400 te verteeren.
Schepen in nood.
Het s.8. Amerika seinde gisteren om
11 uur, dat het sterke draadlooze sei
nen opving van het in nood verkeerende
Iiailiaansche s.s. Florida en verwachtte
de Florida nog vóór 1 uur 's middags
te bereiken. De kapitein van het s.s. Pre
sident Harrison had voordien gemeld, dat
het Duitsche s.s. York en de President
Harrison de door de Florida eerst aan
gegeven positie bereikt hadden, en dat
zij het schip gezocht hadden zonder er
een spoor van te ontdekken.
De schepen, die op 22 Jan. vertrokken
zjn om hulp te verl'eenen aan hot Ita-
liaansche s.s. Florida en het Amerikaan-
sche vrachtschip Dannedaike, hebben tot.
nog toe geen van beide schepen gevon
den. Men koestert ongerustheid over het
lot van beide schepen, die een bemanning
hebben resp. van 30 en 35 koppen.
Aanhangers van TrotzkL
Te Moskou is een geheime bond van
aanhangers van Trotzki ontdekt.
In verband hiermede zjn 150 perso,
nen gearresteerd en heeft de centrale
executieve commissie de Gepoe volmacht
gegeven, om met alle middelen tegen de
oppositie op te treden. De centrale exe
cutieve commissie heeft een proclamatie
gepubliceerd, waarin zij verklaart, dat het
optreden der oppositie niet langer kan
worden geduld en waarin nogmaals een
beroep op alle leden van de partij wordt
gedaan, om tot inkeer te komen.
Het geduld tegenover de aanhangers
van Trotzki is thans ten einde. Men ver
wacht, dat, indien de centrale executieve
oommissie werkelijk den strjd met de
oppositie aanvaardt, er belangrijke ge
beurtenissen op politiek gebied m Sovjet
Rusland te wachten staan.
Skiloopers door oen lawine bedolven.
Uit Lech (Vorarlberg) wordt gemeld:
Gistermiddag is ten Noorden van do Krie-
ger Alpen een lawine neergekomen, waar
door vier skiloopers bedolven zijn.
Een gezelschap, bestaande uit 8 Duit-
schers en één Hollandsche dame, be
steeg onder leiding van den skileeraar
Jochum een helling, toen een lawine van
50 M. breed en 70 M. lang naar beneden
kwam. De lawine "bedolf drie dames en
twee heeren. Onder leiding van den ski
leeraar, dien de lawine slechts een eind
meegesleurd had, begon onmiddellijk het
reddingswerk. Men slaagde er in, twee
dames en één heer levend uit de sneeuw
massa te voorschijn te halen. Bj één
heer en één dame bleven de pogingen,
om de levensgeesten weer op te wekken,
vruchteloos. Hun namen zijn: dr Lutz—
Seibusch van Frankfort a. M. en Frau
Ninni Roesslor, ook uit Frankfort, gebo
ren 1878, vrouw van een dokter.
Korte berlchfeD.
Volgens het „Berl. Tageblatt" is
het tot dusver vastgestelde bedrag aan
door Lewin vervalschte wissels reeds tot
drie millioenmark gestegen, maar men
vermoedt, dat ook dit nog volstrekt niet
het totale bedrag is.
Volgens berichten uit Oslo, heeft de
griep-epidemie zich daar sterk uitgebreid.
Gedurende de laatste weken werden to
Oslo 1200 nieuwe gevallen aangegeven.
Het post-, telegraaf- en telefoonverkeer
heeft tengevolge van de epidemie te Ijl
den. In vele plaatsen moesten de scholen
worden gesloten.
In eenige deelen van Brazilië heb-
boa hevige wolkbreuken plaats gehad. Da
treinverbinding is op vele plaatsen ver
broken.
Een particuliere bank te Parijs heeft
een klacht ingediend tegen den voorma-
ligen minister van financiën Klotz, we
gens de uitgifte van een ongedekte chè-
que van 100.000 francs.
Primo de Rivera, die, ofschoon hij
nog lijdende was, zijn werkzaamheden
hervat had, was gedwongen gisterochtend
weer zijn kamer te houden. De doktei
stelde een griepaandoening vast met 38
graden 'koorts en schreef de meest vol
strekte rust voor.
De hoofdcommissaris van politie
te Berlijn heeft bepaald, dat, om de vei
ligheid van het verkeer te verhoogen,
alle fietsen van 1 Februari af moeten
voorzien zijn van roode lichtvangers.
Het zoogenaamde Centrale Kunstpa
leis te Moscou is door brand vernield.
De beeldhouwwerken zjn grootendeela
verbrand. De schilderijen van moderne
Russische kunstenaars zijn gered.
Alle hoogten van Judea zijn met
sneeuw bedekt. Hef sneeuwt verder.
De griep-epidemie te Tokio eischt
dagelijks gemiddeld 35 slachtoffers.
Met de bedoeling om de wet op de
werkloosheid te laten afschaffen, zijn 200
werkloozen uit alle deelen van Schotland
van Glasgow vertrokken, om naar Lon
den te marcheeren, betgeen vjf weken
zal duren.
Volgens een officiëel bericht uit
Jeruzalem wordt Palestina de laatste 3
dagen door nieuwe zwermen sprinkhanen
bedreigd. Op verschillende plaatsen trach
ten de troepen met vlammenwerpers en
geschutvuur de sprinkhanen te vernie
tigen.
welke door huishoudelijken arbeid
ruw, rood of beschadigd zijn, worden
weder gaaf, zacht en blank door
Doos 30 en 60, tube 80 ct.
(Vervolg van het tweede blad.)
Regeling Schoolartseninsti
tuut e.a. De voorzitter zal niet veel
van dit voorstel zeggen. Maar Spr. haalt
met instemming aan de woorden van dr
Hoorweg, in een ingiez. stuk in de Midd.
Crt. geschreven, dat de schoolarts er toch
komt. Is het vandaag niet, dan morgen.
B. en W. hebben gehandeld naar de
meest economische wijze. Vandaar hun
voorstel
Dhr v. d.
F e 31 z (C.-
H.) zegt,
dat het
voorstel
van B. en
W. van 7
Dec. da
teert. B. en
W. verkeer
den toen
zeker in
een St. Ni-
colaasstem-
ming. Een
controlee
rend ge
neeskun
dige, een schoolarts alles kan de Raad
krijgen.
B. en "W. zullen echter zelf wel niet in
bewondering zijn over hun geesteskind.
Het voorstel is een samenvoeging van ve
lerlei functies, die verschillende, ja tegen
strijdige kwaliteiten eischen.
Spr. acht het samengaan van contro
leerend geneesheer en schoolarts al heel
vreemd.
Een controleerend geneesheer achtte
ook mevr. Weijl indertijd noodig. De mo
gelijkheid bestaat, dat de doktoren pa-
tien ten, die voor rekening van het B. A.
verpleegd worden, te lang in de ziekenhui
zen laten.
Voor controleerend geneesheer is dan
ook een arts noodig met „haar op z'n tan
den", die niet te veel vriendschappelijken
omgang met zijn collega's heeft. Aan een
schoolarts zou spr. weer andere eischen
willen stellen. Spr. zag daarvoor liefst een
vrouw benoemd. Daarom hoeft spr. be
swaren tegen die samenvoeging.
Na eenig nadenken is spr. tot de conclu
sie gekomen, dat een controleerend ge
neesheer per saldo geen financieel voor
deel zal brengen. Hij mag de gemeente en
het B. A. eenig voordeel bezorgen, maar
hij moet ook gesalarieerd worden. Van een
schoolarts is spr.geen tegenstander, ook
geen enthousiast voorstander. Spr. is er
bang voor, dat een schoolarts meer doet
dan adviezen geven. Achter den schoolarts
volgen al gauw een schoolverpleegster, de
tandverzorger, enz. Daardoor neemt de
Overheid een taak over, die tot de ouders
behoort.
Is voor Middelburg een schoolarts nood
zakelijk? De groote gevaren van de school
overdrijft men wat. Een schoolarts is
nuttig, maar noodzakelijk in M'burg niet.
De huif -ts kan veel doen, wat men nu
den se darts wil opdragen.
Spr. .1 het voorstel renvoyeeren naar
B. en \V. en dit college opdragen uit
te zien naar een andere oplossing. Men
zou b.v. den bestaanden gemeente-genees
heer salarisverhooging kunnen geven en
hem belasten met enkele andere nood-
zakeljke werkzaamheden en ook de kwes
tie van de vervanging van dezen func
tionaris bij ziekte etc. kunnen regelen.
De voorzitter zou dit voorstel be
jammeren. Spr. acht het voorstel van
B. en W. de beste oplossing. Spr. ver
wijst naar de meening van dr Smitt te
Vlissingen, dat het ook wel gewenscht
is, dat een schoolarts ook nog andere
werkzaamheden er bij lieeft.
Spr. ziet het grootste bezwaar van
den heer v. d. Feltz in ?ijn weinige
sympathie voor den schoolarts. Vandaar
zjn voorstel.
Dhr v. d. Feltz wil zijn voorstel
toelichten in besloten vergadering.
Hierna volgt besloten zitting.
Na heropening der vergadering zegt
weth. Onderdjk (s. d.), dat wanneer
de Raad iets voelt voor een schoolarts en
voor een controleerend .gemeente-genees
heer, er geen betere oplossing mogelijk
is, dan B. en W. hebben voorgesteld.
De voorzitter wil stemmen over
het voorstel-v. d. Feltz.
Dhr Onderdjk wil eerst discussi
eeren over den schoolarts, wat niet meer
mogeljk zou zijn, als het voorstel-v. d.
Feltz eens werd aangenomen.
Dhr. P 0 r t h e i n e (v. b.) acht ook
de mogelijkheid niet uitgesloten, dat we
toe komen met één gemeente-geneesheer
buiten de gestichten.
De voorzitter spreekt dit tegen.
Bovendien we krjgen toch later een
schoolarts. Dat is niet tegen te houden.
En dan zal het duurder uitvallen dan de
nu voorgestelde combinatie.
Dhr C o r n e 1 i s s e (s. d,) merkt op,
dat deze zaak nu al 15 jaar hangt. En
nu wil men ze weer van de baan schui
ven. Spr .vindt het eigenaardig (gelach)
dat men nu nog over den schoolarts moet
spreken. Alle politieke partijen hebben het
instituut van den schoolarts in hun pro
gram (ontkennende interrupties). Alle le
den moesten er voor zijn. (Geroep: Wacht
maar). Spr. juicht het voorstel van B.
en W. toe. Het is zoo economisch mo
gelijk.
Elke andere oplossing zal meer geld
kosten. Spr. wijst op de hygiënische ge
varen 'der school. Zelfs kunnen de onder
wijzers de kinderen besmetten.
Men spreekt over de huisartsen. Maar
ook bij hen is het ail massa-productie
geworden. Zie maar eens op de spreek
uren van sommige doktoren. De recepten
worden"* al -geschreven, als de patiënten
binnenkomen. (Gelach en protesten.)
Voor Middelburg is een schoolarts ook
noodig. Spr. verwijst daartoe naar Vlissin
gen dat toch niet zooveel greoter is dan
Middelburg.
Spr. verwacht niet veel bezuiniging van
den controleerend geneeskundige. (De
voorzitter: hij werkt preventief.)
Mevr. Weijl (v.d.) verdedigt het
schoolartsen-instituut. De leerplichtwet
dwong lot schoolbezoek. Welnu, dan moet
ook de Overheid de nadeelen van het
schoolgaan zooveel mogelijk tegenaaan.
De pra- leert, dat de schoolarts telkens
afwijkL n ontdekt. Spr. do-et dienaan
gaande .enige mededeelingen liit enkele
plaatsen. Ernstige en ook lichtere "gecon
stateerde afwijkingen bewijzen 'het nut
van den schoolarts. Overal, waar het
■schoolartseninstituut bestaat, heeft het
de sympathie der oudera en onderwijzers.
Het bezwaar, dat de Overheid zich
rechten der oudera aanmatigt, acht Spr.
ongegrond. Het stelt de oudera juist in
Binnenland.
Gemeenteraad van Middelburg (de
werkverschaffing en de schoolarts).
Wetsontwerp op de Naamlooze Ven
nootschappen.
Liebermann te Amsterdam aangekomen.
Prof. Geesink te Amsterdam overleden.
Buitenland.
De Trotzky-oppositie in Rusland weer
agn het werk.
Een onderhoud met dr Borms.
Financiëele schandalen te Berljn en
Parjs.
Schepen in nood.
staat, hun plicht te vervullen. Spr. ver
moedt, dat de bezwaren der schoolbe
sturen alhier op den duur wel zullen
wegvallen. Ze willen blijkbaar nog even
afwachten. In andere plaatsen doen de
besturen der bijzondere scholen ook mee.
Het instituut is een schakel in den ketting
van sociaal-hygiënische instellingen.
Het is ook van belang in verband
met de beroepskeuze. En daarvoor zal
dhr v. d. Feltz wel gevoelig zjn. (Ge
lach.)
Spr. zet nader de taak van den school
arts uiteen. Ongewenscht is, dat de
schoolarts zelf practjk uitoefent. Een goe
de verstandhouding' tot de onderwijzers
is noodig
Vporloopig is het aantal kinderen, dat
aan z jn zorg is toevertrouwd, nog klein.
Maar het zal wel' spoedig grooter worden,
als de bijz. scholen en de rjlcsleer-
school meedoen.
Spr. deelt niet het bezwaar, dat een
arts, die geen particuliere practjk heeft,
zijn functie niet goed zou bunnen vervul
len. Zie maar naar Amsterdam.
Spr. acht de door B. en W. voorgestelde
combinatie zeer wel mogelijk. Een con
troleerend geneeskundige behoeft toch
geen bullebak te zijn. Naast strenge oogen
en een critische blik moet hij toch ook
een goed hart bezitten. En dit laatste
heeft hj als schoolarts ook juist noodig.
D hr J e r o-
n i m u s is
in beginsel
geen tegen
stander van
J;eneeskun-
ig school
toezicht,
maar oor
deelt het
school art-
seninstituat
voor deze
gemeente
niet de
juiste vorm
Vun genees
kundig
schooltoezicht, hetwelk zich dient te be
perken tot algemeen hygiënisch toezicht.
Hieraan voldoet men thans reeds door
medici in de comissie van toezicht op
te nemen.
Met groote instemming las Spr. in het
advies van het R.K. schoolbestuur de
eenvoudige wijze waarop daar in me
dische hulp wordt voorzien.
Erger wordt het nu B. en W. een
combinatie van drie functies voor den
te benoemen ambtenaar voorstellen.
B. en W. oo-rdeelen terecht, dat de
schoolarts niet gelijktijdig huisarts kan
zijn en toch zal hij dit gedeeltelijk wor
den.
Tegen de combinatie schoolarts-ge
meente-arts heeft dr Kindermann in de
„Middelb. Crt." gewichtige bezwaren doen
hooren.
Op andere tekortkomingen van het ont
werp wees arts D. N. van Gelderen (ook
daar verdeeldheid in de partj) waarop
Spr. in den breede ingaat.
De voorzitter: waar haalt U toch
al die geleerdheid vandaan?
Dhr Jeromimus: daar heb ik m'n
adviseurs voor.