No. 06
Woensdag 23 Januari 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDRIKSE&Co's BANK - GOES
EERSTE BLAD.
rg.
Menwagen
»rsknecht,
»rsknecht,
Dienstmeisje,
nstbodo
uishoudster,
t RATTEN
MUIZEN
icaal uit.
Aangesloten bij het Bureau voor Opiaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank d 4 pCt.
I prachtige nieuwe
ers Rijwielen met
3, zwart celluloid
1 met hangveeren.
Je fabriek van H.
>ningen en Velp.
en f 57,50, Dames
arantie. Vrij zicht.
6, uitgevers dezer
OOP:
CE, Ellewoutsdijk.
jen 1 Maart
IR, Ierseke.
gevraagd
Bakkerij, Ierseke.
den geplaatst in
Ook Arbeidersi
igen beschikbaar,
n bij de bedrijfs-
in den dienst on-
.3.
E DIRECTEUR.
Februari a. s. of
nderen. Huiselijk
per week.
duize „Gertrude",
(N. H.)
|kbder tegenwoor-
IIDWEG, Bakker,
dijke.
gevraagd
Veere,
IV
4* r$
et van 50 cent en
Bij aile Drogisten*
D irecteur- H oof dredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
ï/eZeeitw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post f3.—
Losse nummersfO.Q5
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cf
Bij abonnement belangrijke korting.
De Unie van Utrecht.
Het is een gedenkdag vandaag.
Herdacht wordt, dat 350 jaar geleden
de Unie van Utrecht plechtig werd afge
kondigd.
Nadat in 1572 de Staten van Holland
en Zeeland het Spaansche juk hadden
afgeschud was Prins Willem van Oranje
rusteloos in de weer om de Noord- en
Zuid-Nederlandsche gewesten in een Unie
te vereenigen.
Maar zijn pogen had geen of althans
geen duurzaam resultaat. Daarvoor waren
de tegenstellingen op godsdienstig gebied
te scherp.
En toen het dan ook aan Parma, een
man „sterk en buigzaam als de Toledo-
kling aan zijn zijde de eerste krijgsman
en een der eerste staatslieden van zijn
tijd", gelukte de Zuidelijke gewesten
dichter aan elkaar te verbinden, kwam
vanzelf de gedachte op den voorgrond
om ook de Noordelijke gewesten in een
„naerder Unie" te vereenigen.
Aan Jan van Nassau werd opgedragen
deze gedachte uit te werken, met hei
resultaat, dat op 6 December 1578 te
Utrecht een concept-Unie tot stand kwam,
die een maand later in een definitieve
werd omgezet.
Het doel van deze Unie, die niet be
oogde de Generale Unie te ontbinden,
was uitsluitend: verdediging tegen den
vreemden geweldenaar.
De toestand was hoogst onzeker, nie
mand wist wat de toekomst brengen zou,
maar bij al het onzekere was één zaak
duidelijk en klaar: oorlog fegen Spanje,
afwerping van het zoo zwaar drukkende
Spaansche juk.
Met lijf en goed zouden de gewesten
die zich verbonden alsof zij maar eene
provincie waren, elkaar bijstaan tegen
ieder, die haar aanviel.
Zij zouden onafscheidbaar zijn, maar
met behoud van ieders rechten.
Dit laatste gaf vaak tot groote moei
lijkheden aanleiding, maar hoe groot die
moeilijkheden ook waren, toch is er van
de Unie van Utrecht een grooten in
vloed uitgegaan. Zij was de hoeksteen,
waarop later het machtige gebouw van
de Republiek der zeven Vereenigde Ge
westen werd opgetrokken.
Het doel, waarvoor zij in de eerste
plaats werd opgericht, de verdediging
van het grondgebied werd bereikt, en
daarnaast werd de mogelijkheid gescha-
Een van de ontwikkeling van het saam-
oorigheidsbesef.
Er is dan ook, zooals Dr de Pater
in „Stemmen des Tijds" schreef, reden,
om thans, nu het 350 jaar geleden is,
dat de Unie werd opgericht, God te
danken voor wat ons land daarin ge
schonken werd.
„Waar menschelijke berekeningen faal
den en het vertrouwen op buitenlandsche
mogendheden beschaamd werd, bracht
het oogenschjjnlijk zoo zwakke pogen
van de verbondenen van Utrecht uit
komst. In stille herdenking gaan onze
gedachten naar hen heen, maar tevens
naar den grooten Oranjevorst, die de
grondlegger werd van onze staats- en
gewetensvrijheid."
V Gods daden niet vergeten.
De stichting van nog een andere Unie
wordt in deze dagen herdacht.
Wij bedoelen de Unie „Een school met
den Bijbel", die nu 50 jaar geleden even
eens te Utrecht tot stand kwam.
Deze Unie vertoont met de andere
Utrecbtsche Unie meerdere punten van
overeenkomst.
Zij werd ook uit den nood der tijden
geboren.
De overheersching helaas niet van
vreemde dwingelanden bracht de
voorstanders van de School met den
Bijbel bijeen.
Het ging ook hier om de verdediging
van de rechten en vrijheden des volks,
om de vrijheid van hen, die God, ook
in de opvoeding van hunne .kinderen,
wenschten te dienen en te gehoorzamen.
Na de spannende dagen van het Volks
petitionnement in 1878, toen het scheen
alsof alles verloren was, alsof het met
de zaak van 't Christelijk Onderwijs voor
goed gedaan was, werd op wonderlijke
wijze de kracht van het geloof 'bij het
Christelijk volksdeel openbaar. Het ge
loof, dat eerst naar boven ziet en dan
over alles heen ziet, het geloof, dat
bergen doet wijken.
Terecht werd toen door de voorman
nen ingezien, dat het vuur van geest
drift overal ontwaakt, niet uit gebrek
aan onderhouding mocht inzinken en uit-
dooven. „Het moest aangewakkerd wor
den tot een bestendigen .gloed, opdat de
zaak van de School met den Bijbel daar
uit nieuw leven ontvangen mocht."
Vandaar, dat toen besloten werd een
band te leggen tusschen alle Locale Co-
mité's, die hare 'hulp bij de totstandko
ming van het Petitionnement hadden ver
leend, teneinde bij den voortduur elk
op zijne wijze de belangen van de school
met den Bijbel te bevorderen.
Zoo kwam de Unie tot stand.
En zij heeft niet minder dan de eerste
Unie van Utrecht, rijke vruchten ge
dragen.
Zij is geweest in de afgeloopen jaren,
voor de voorstanders van 'de school met
den Bijbel een bron van warmte en be
zieling.
Zjj heeft door de Unie-collecte, die
in totaal bijna 5 millioen gulden opbracht,
door de Unie-sprekers en de Unie-blaad
jes en door zoovele andere middelen,
het zaad gestrooid van het Christelijk
onderwijs en ons volk de gedachte bij
gebracht en die gedachte .levendig gehou
den, dat het recht op de school niet
berust bij den staat maar bij het gezin.
Zoo is zjj geweest een bron van volks
kracht, van Christelijke volkskracht.
En zoo is er dan alle reden om ,op
dezen dubbelen gedenkdag God te dan
ken voor wat Hjj pok in deze Unie aan
ons volk geschonken heeft, en nog wil
schenken.
Er zjjn er wel, het jongste debat bij
do Staatsbegrooting heeft het weer op
nieuw geleerd, die deze bladzijden uit
hel. boek der historie zouden willen weg
scheuren.
Maar wie God vreezen en wie oog
hebben voor den vinger Gods in de his
torie van ons volk, spreken het op dezen
dag den Psalmist na:
„Wij zullen het niet verbergen voor
hunne kinderen, voor het navolgende ge
slacht, vertellende de loffelijkheden des
Heeren, en Zijne sterkheid en Zijne won
deren, die Hij gedaan heeft;
opdat het navolgende geslacht die we
ten zoude, de kinderen die geboren zou
den worden, en zouden opstaan en ver
tellen ze hunnen kinderen;
en dat zij hunne hoop op God zouden
stellen en Gods daden niet ver
geten, maar zijne geboden bewaren".
Nieuwe zwentlelzaak In Frankrijk.
Sedert eenigen tijd wordt door den
rechter van instructie te Parijs het oog
gehouden op de zaken van de Société
de Fermières et Sucreries. Bij zekere
suikertransacties, die geschiedden op re
kening van de herstelleveringen in na-
tura, moet de maatschappij zich aan
oplichtingen ten nadeele van den staat
hebben schuldig gemaakt; het verduis
terde bedrag moet 80 millioen francs
bedragen.
De Kanaaltunnel.
Gisteren is het Engelsche parlement
weer bijeen gekomen. Baldwin kondig
de aan, dat hij zich voorstelde het groote
plan voor een tunnel onder het Kanaal
weer in studie te laten nemen.
De minister wenschte vooraf een ding
vast te stellen, voor hij aan een "derge
lijk veelomvattend werk zou tijgen, n.l.
dat do geheele aangelegenheid uitslui
tend als een algemeen landsbelang zou
worden beschouwd en geen der partijen
er een politieke kwestie van zou ma
ken, die door een volgende regeering
weer ongedaan kon gemaakt worden.
Dit was temeer een vereischte omdat
het werk indien tot den aanleg be*
sloten zou worden voor zijn voltooi
ing wel meer dan één regeering zou
kunnen overleven. De zaak moest dus
bekeken worden uit een standpunt van
economie en defensie, maar geheel vrjj
en onafhankelijk, zoodat het „voor of
tegen den Kanaaltunnel" geen kreet bij
de verkiezingen mocht worden. Onder
deze voorwaarden zou de regeering het
materiaal, waarover zjj reeds beschikte,
ten spoedigste ter kennis van de indi-
vidueele leden van het Huis brengen.
De toestand in Afganisfan.
Volgens te Moscou ontvangen berich
ten "is de toestand te Kaboel zeer ver
slechterd. Er is gebrek aan levensmid
delen. De boeren "hebben den aanvoer
van levensmiddelen geheel stopgezet.
Sinds de laatste vier dagen zijn de prij
zen der levensmiddelen verdubbeld.
De toestand van de buitenlandsche ge
zantschappen is pnopgehelderd. Of de
builenlandsche diplomaten te Kaboel zul
len blijven, staat nog niet vast.
De kooplieden te Kaboel zouden zich
tegen Habib Oellah hebben uitgesproken
en den terugkeer van Aman Oellah heb
ben gewenscht.
Uit Kandahar wordt gemeld, dat Aman
Oellah zijn koninklijken standaard weer
op het paleis aldaar geheschen heeft en
eensklaps groote bedrijvigheid toonde in
het winnen van aanhangers.
Naar .uit Kaboel gemeld wordt, heefi
Habib Oellah de diplomatieke betrekkin
gen met Rusland afgebroken. Verder zou
hij aan Engeland verzocht hebben een
leening uit te schrijven, tot dekking der
gedurende den eersten regeeringstijd ge
maakte «onkosten.
Ford' gaaf niet uit Antwerpen.
In verband met de plannen van de
Ford Motor Cy tot vestiging van een
fabriek te Rotterdam, liepen er geruch
ten, als zou hier sprake zijn van een
overbrenging van Ford's filiaal te Ant
werpen naar Rotterdam. Een telegram
uit Antwerpen maakt thans melding van
een bericht in de „Métropole", dat Gris-
wald, de directeur der Ford-fabriek in
Hoboken, verklaard heeft in staat te zijn
absoluut deze geruchten tegen te spreken.
Integendeel, zeide de heer Griswald. Wij
gaan opnieuw uitbreiden, want de fabriek
te Antwerpen zal van nu af, behalve
de aan België grenzende landen, ook
Hongarjje, Oostenrijk, Tschechoslowakjje
en Joego-Slavië bedienen.
De nieuwe plannen der Ford Cy in
Holland houden, naar de. Tel. meldt, ver
hand met het feit, dat de huur van do
gronden, die de Ford Cy te Rotterdam
in gebruik heeft, eerlang vervalt, en met
een verdere expansie-politiek.
Groote oplichterijen te Berlijn*
De Berlijnsche recherche is, naar de
Telegraaf meldt, een groote zwendel-af-
faire met vervalschte wissels od het spoor
gekomen. De bedoelde manipulaties zijn
door den firmant van het bankiershuis
Löwenberg Co, dr Lewin geheeten,
gepleegd. Dr Lewin blijkt naar Parijs te
zijn gevlucht, waarheen zijn vrouw hem
is gevolgd. Ook de verblijfplaats van den
procuratiehouder, Rappaport is onbekend.
De bank heeft heden haar betalingen ge
staakt.
De firma Löwenberg Co., die reeds
in 1848 is .opgericht, genoot vroeger een
zeer goede reputatie. Zij werd in-1915
door Dr Lewin overgenomen.
Sedert November j.l. doken bij diverse
bankinstellingen in Duitschland wissels
op van verschillend uiterlijk en op ver
schillende valuta luidend, die meerendeels
de handteekening van de grootste Duit-
sche industriëele ondernemingen droegen.
De wissels waren door Lewin in omloop
gebracht, die ze bij bedoelde bankinstel
lingen verdisconteerde, waardoor hij
groote bedragen in handen kreeg. Daar
de firma Löwenberg Co op grond van
haar oude reputatie voor credietwaardig
gold, kwam aanvankelijk niemand op de
gedachte, dat men met vervalschte wis
sels bad te doen.
Intusschen lekte uit, dat een aantal
groote banken weigerde, langer wissels
van Löwenberg Co in disconto te ne
men en ten slotte kwam bij den officier
van justitie een aangifte binnen van een
buitenlandsche bank-instelling, die ver
klaarde voor een bedrag van 300.000 M-
door Lewin te zijn opgelicht.
Een ernstig ongeluk.
Gisteren is bij Bellevue in Ohio een
autobus, waarvan de chauffeur verblind
was door een hevigen sneeuwstorm,
tegen een electrischen trein opgeireden.
De botsing kwam zoo- geweldig aan, dat
de autobus in de sloot geslingerd en
volkomen verbrijzeld werd. Twintig in
zittenden werden gedood en een aantal
gewond. Eenige lij ven zijn zoo verminkt,
aai onherkenbaar zijn.
Schepen in nood.
Het Italiaanscbe s.s. Florida seinde
draadloos aan de America, dat zijn toe
stand ernstig wasbet had zijn stuur
gebroken. De van Bremen komende Ame
rica seinde om 1,5 u. n.m. Am. tijd,
dat het de Florida tegen het aanbreken
van den dag ongeveer zou bereiken. De
bemanning van de Florida telt 32 koppen.
Het eveneens in, gevaar verkeerende
s.s. Dannedaike, met35 man aan boord,
bevindt zich 22 mijlen van de Florida.
De President Harrison, van de Dollar-
lijn, die zich op 625 mijl van New-York
bevindt, snelt de in nood verkeerende
schepen eveneens tegemoet. Er staan bui
tengewoon hooge zeeën.
Het Leger des Hells.
Van de acht leden van den Hoogen
Raad van het Heilsleger, die tegen de
resolutie tot afzetting van generaal Booth
hebben gestemd, hebben vier hun steun
aan hem onttrokken nadat de familie
Booth besloten heeft, de zaak voor den
rechter te brengen. De vier overgeble
ven verdedigers(-sters) van Bramwell
Booth zijn: zijn vrouw en drie dochters
Volgens de Engelsche aladen heeft hel
in het Leger veel kwaad bloed gezet,
dat het tot wettelijke actie zal komen,
Want dit is tegen de beginselen van hel
Leger. In het „Reglement voor Heils
soldaten" staat het voorschrift, dat geen
onderlinge geschillen voor den rechtei
worden gebracht; dit onder verwijzen
naar 1 Cor. 6:6.
Men beweert, dat de Hooge Raad een
brief van mevr. Bramwell Booth zelf in
bezit heeft met de zinsnede: als ge een
gerechtelijke actie begint, zijit ge niet lan
ger lid van het Leger des Heils". DM
wordt nu tegen haar en haar man uitgs-
speeld.
De crisis in het Leger des Heils is
nu niet alleen een strijd om de macht,
maar, aldus het „Hbld.", nog meer een
om de fondsen.
Zelfs als de Engelsche rechter mochi
uitmaken, dat de Hooge Raad de bevoegd
heid heeft, om den generaal uit zijD
functie te ontzetten en zijn opvolger aan
te wijzen, dan is daarmee nog geens
zins uitgemaakt, wie de beschik
king heeft over de bezittingen
van het Leger.
Over de wettelijke bevoegdheden van
den Hoogen Raad bestaat groot ver
schil van meening.
Eendeels staat in artikel 6 van de
Stichtingsacte uitdrukkelijk, dat de ge
neraal zijn opvolger benoemt, dus ni-el
de Hooge Raad, anderzijds heeft wel de
Hooge Raad volgens een speciale acte
van 26 Juli 1904 het recht, den gene
raai af te zetten, doch hij kan geen titel
of jot-'' in de statuten van het Legei
verac en zonder de medewerking van
den g eraal. Hoe het dus mogelijk zal
zijn, a, l de Hooge Raad niet alleen den-
generaal afzet, doch ook zijn opvolger
benoemt zonder dat deze zijn daartoe
noodzakelijke medewerking verleent vol
gens de statuten en zonder dat die sta
tuten buiten hem om veranderd kunnen
worden, is een probleem waarover de
laatste woorden nog lang niet gesproken
zijn. Want de generaal weigert elke me
dewerking.
Maar zelfs als het mogelijk mocht blij
ken den generaal aan den kant te zet
ten en een ander generaal te benoemen,
dan eerst bereikt de crisis haar scherp
ste stadium. Want aan wie behooren dan
de ontzaglijke roerende en onroerends
goederen van het Leger?
Zeker is b.v., dat voor de Nederland-
sche wetgeving de- stichter van het Le
ger, William Booth, de eenige eigenaar
was van alle bezittingen van het Leger
des Heils in Nederland. Dit blijkt uit een
notariëele akte.
De vraag is nu, op wien die eigen
domsrechten van den stichter van
het Leger, William Booth, zijn overge
gaan. Hierover is steeds de grootste ge
heimhouding betracht. Het is echter aan
het licht gekomen, dat William Booth
bij testamentaire beschikkingen belang
rijke eigendomsrechten heeft overgedragen
aan zijn zoon, den tegen woord igen ge
neraal Bramwell Booth. En wederom zal
de rechter hebben uit te maken, of het
mogelijk is, den generaal van deze rech
ten te ontzetten.
De macht over het Leger des Heils
is zoo gecentraliseerd te Londen, dat jiet
bijvoorbeeld niet mogelijk is, dat eenige
landelijke Leger organisatie zich afscheidt
Binnenland.
Het gouden jubileum van de Unie „Een
school met den-Bijbel".
Nieuwjaarsrede van den Burgemeester
van Middelburg.
Oud-Minister Ir Dr C. Lely overleden.
De Nederlandsch-Belgische onderhande
lingen.
Herdenking van de Unie van Utrecht.
Buitenland.
De griep in Canada.
De crisis in het Leger des Heils.
De toestand in Afganistan.
van het geheel, omdat alle bezittingen
aan de Legerleiding in Engeland blijven
toebehooren. Dat is de reden waarom
het Amorikaansche Leger des Heils on
der Eva Booth, de zuster van don gene
raal, zich niet reeds lang afgescheiden
heeft. En daarom ook is de thans heer-
schende crisis zoo buitengewoon gecom
pliceerd.
De griep in Canada.
Het departement van gezondheid te
Ontario deelt mede, dat veertig procent
van de bevolking in Ontario aangetast
werd door de jongste griep-epidemie,
doch dat deze thans aan het afnemen
is. Vijftig procent van de inwoners van
Toronto lijdt thans nog aan de griep, doch
het aantal dooden is betrekkelijk gering,
ofschoon het aantal dooden aan longont
steking tengevolge van de griep, verge
leken met den vorigen winter mêt 50
pCt. is gestegen.
Vlektyphus te Petersburg.
De laatste dagen zijn te Petersburg
30 gevallen van vlektyphus geregistreerd.
Er zijn haarden van vlektyphus vast
gesteld in de districten Pskow, Tsjerepo-
wets en Welikieje Loeki; uit deze di
stricten is de vlektyphus naar Peters
burg overgebracht. Alle treinen zullen na
aankomst te Petersburg gedesinfecteerd
worden.
Aardbevingen.
De hevigste en langdurigste aardbe
ving in dit deel der wereld is eergisteren
nacht om half een in Alaska geregistreerd
De aardbeving duurde bijna vier uur. De
bewoners vluchtten uit hun huizen op
straat, om aan het gevaar te ontkomen.
Korte berichten.
Er woedt een hevige brand in de
Grieksche wijk Tatavla te Konstantino-
pel. Het vuur wordt door een hevigen
noordenwind aangewakkerd. Het blus-
schingswerk wordfcedoor de koude en de
sneeuw bemoeilijkt. Een groot aantal per
sonen is dakloos. De schade is zeer
groot.
Naar uit Moskou wordt gemeld,
heerscht in bet Oeralgebied zulk een ont
zettende koude, dat vele bedrijven het
werk hebben moeten stop zetten.
Het magazijn van een coöpi Ver-
bruikersvereeniging te Brussel is gisteren
in brand geraakt; de aangerichte schade
bedraagt bijna f300.000. De oorzaak staat
nog niet vast.
Voor de eerste maal in ruim 2 jaar
is gisteren geen enkel vliegtuig van dé
4 vaste luchtdiensten Keulen, Brussel,
Parijs en Amsterdam van Croydon kun
nen vertrekken wegens den mist, die
's middags 3 uur nog niet opgetrokken
was.
Iffii
