No. 88
Maandag 14 Januari 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
«0epopulariteit
uaóaA
BUSTEVAER
HENDRIKSE&Co's BANK - GOES
EERSTE BLAlT
Binnenland
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
berust op de tevredenheid van
een zich steeds uitbreidende
krino van trouwe afnemers.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank d 4 pCt.
O irecteur- Hoof dredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
Ds Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per-3 maanden, franco per post f3.—
Losse nummers
f 0.09
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 4
Bij abonnement belangrijke korting.
V Er was eens.
Er was eens een socialistisch vakver
bond, dat al scheldend en strijdend tegen
het kapitalisme, een der grootste kapi
talisten werd en een vermogen van vele
millioenen verzamelde.
Dit vakverbond had altijd den mond
vol van kapitalistische misdaden als: het
uitbetalen van te laag loon, het als uit-
geknepen citroenen opzij gooien van oude
en invalide arbeiders, enz.
Dit vakverbond had een machtigen
voorzitter, die voortdurend een groot
woord voerde en die daarom door de
S. D. A.»P. met duizend banden aan
dit Verbond verbonden, naar de Tweede
Kamer werd afgevaardigd, waar hij niet
naliet zijn machtige stem te laten hooren.
Maar nu gebeurde het, dat deze krach
tige en machtige bestrijder van het ka
pitalisme werd aangevallen, door een, die
machtiger was dan hij.
Hij werd ziek en na eenigen tijd op
een verklaring van eenige doktoren als
invalide uit zijne hooge functie ontslagen.
Natuurlijk met een behoorlijk pensioen.
Zoo, dat hij voortaan onbezorgd zal
kunnen leven?
Ja, dat zou men denken, van een groot
kapitalist als het socialistische vakver
bond, dat gewoon is zoo scherpe critiek
op andere kapitalisten uit te oefenen.
De werkelijkheid blijkt echter een wei
nig anders te zijn.
In een .dezer dagen gehouden verga
dering verklaarde de wegens invaliditeit
ontslagen voorzitter, dat hem een pensioen
van £600 per jaar was toegekend plus
nog een toelage van f 1400 per jaar,
mits hij zich als invalide wilde gedragen,
d.w.z. het niet zou wagen te misprijzen
wat het socialistisch-kapitalistisch vakver
bond zou gelieven te wijzen.
Er was eens een socialistisch vak
verbond, dat in samenwerking met do
S. .D. A. P. grooten invloed wist te
verkrijgen.
En er waren in ons goede land
ook in Zeeland die zich door de
schoonschijnende woorden van deze ron
de combinatie lieten verleiden en haar
hun geld en hun stemmen gaven.
Maar het behoeft niet onmogelijk te
worden geacht, dat vele van die arbeiders
in een helder oogenblik als ze zien
waarvoor ze eigenlijk gebruikt worden,
er den Jbrui aan geven en aan dezen
veel kapitaal bezittenden bond, met zijne
kapitalistische allures den rug toekeeren.
De toestand In Afganistan blijft ernstig.
Ondanks de concessies van Koning
Aman Oellah blijft de toestand in Afga
nistan ernstig. De rebellen blijven succes-
een behalen bij schermutselingen. Eenige
troepenafdeelingen van Aman Oellah's le
ger zijn naar de rebellen overgeloopen.
Een goede vangst.
De politie van Leipzig is er in geslaagd
een uit twintig leden bestaande bende in
brekers en helers in hechtenis te nemen.
Aan bet hoofd van de bende stond een 22-
jarige jongeman, afkomstig uit Lodz. De
bende heeft in een groot aantal Duitsche
steden in bet geheel ongeveer honderd in
braken gepleegd. De buit werd gewoonlijk
naar Leipzig gebracht, waar de juweelen
uit elkander werden genomen en het goud
en zilver werd gesmolten. Daarna werd
een en ander over de grenzen naar Neder
land, België en Zwitserland gesmokkeld
om daar te worden verkocht. Ook in het
buitenland vonden in verband met deze
zaak enkele arrestaties plaats.
Stakingsepidemie in Duitsche scholen.
De stakende leerlingen van de techni
sche scholen te Hamburg hebben besloten
vandaag weer naar school te gaan. Zij
spreken tegelijk de verwachting uit, dat na
dit besluit de onderhandelingen met de be
voegde autoriteiten tot een voor de leer
lingen bevredigenden uitslag zullen leiden.
De aanleiding tot de staking was een
verbod, door het bestuur der technische
scholen aan de studenten, om zich in stu
dentenorganisaties te vereenigen.
Ook te Berlijn is reeds sedert verschei
dene waken aan studente&s taking uitge
broken. Het betreft de hoogeschool voor
lichaamsoefeningen, waar de studenten
bet collegebezoek gestaakt hebben om hun
ontevredenheid te betuigen over de benoe
ming van een hoogleeraar. Vermoedelijk
zal de hoogeschool tot het eerstvolgende
studentenjaar worden gesloten.
Alsof dit nog niet genoeg was, komt
Wolff nu weer met het bericht, dat te
Pankow (een district van Berlijn) in de
Oberrealschule de 35 leerlingen van de
„Obersekunda" de 'klas hebben verlaten,
omdat er in de school niet behoorlijk ge
stookt werd. Nu is het wel niet prettig den
dag op de schoolbanken door te brengen
bij een temperatuur van 12 graden Cel
sius I De directeur schijnt het ook eenigs-
zins begrepen te hebben en heeft beloofd
de jongens niet te straffen, wanneer zij
Maandag terugkeeren. Ondertusschen is
een delegatie van de stakers bij den bur
gemeester van Pankow verschenen 1
Het nieuwe bewind te Belgrado.
De Politica brengt een beginselprogram
der regeering van generaal Zjiwkowitsj,
dat naar bet heet, uit gezaghebbende bron
komt.
Volgens dit program zijn de doeleinden
der regeering hoofdzakelijk: le. bestuurs-
hervorming; 2e. economische vernieuwing
en financieele zuivering; 3e. vorming van
een volkomen geestelijke eenheid van Ser
viërs, Kroaten en Slovenen.
Er zal o.a. een wet uitgevaardigd wor
den tot bestrijding der corruptie, die te
rugwerkende kracht zal hebben. Speciale
aandacht zal besteed worden aan de eco
nomische kwestie en den landbouw.
De openbare ministeries hebben aan alle
bladen een instructie laten geworden, vol
gens welke de censuurexemplaren reeds in
den laten middag moeten worden inge
diend. Tevens kregen de redacties een
mondelinge vermaning, dat zij steeds een
voldoenden voorraad zetsel moeten zorgen
te hebben om de gecensureerde gedeelten
te kunnen vervangen, daar het verboden is
met witte plekken te verschijnen.
De staatsbegrooting is opgesteld. Alle
posten, die uit partij-politieke overwegin
gen aanvankelijk waren opgenomen, zijn
geschrapt. In het geheel wordt hierdoor
320 millioen dinar bespaard.
De regeering is van plan een verminde
ring van de begrooting door te drijven. Om
dit doel te bereiken zullen ongeveer 20.000
ambtenaren worden afgevloeid.
De ontbinding van het parlement en de
instelling van vacantiegelden voor de af
gevaardigden zullen den staat een jaar-
lijksche bezuiniging van 860 millioen di-
narien opleveren.
Aardeabokkfu.
In jle provincie Toscana werd Vrij
dag om 6 unr 20 een hevige aardschok
bespeurd, voorafgegaan door een dof rol
len. Ondanks de buitengewone koude ver
liet de bevolking haar woningen en was
door een panischen schrik bevangen.
De wolvenplaag.
In de streek van Wilna krijgt mem
steeds meer te lijden van wolven, die
over do Russische grens binnenkomen
en des nachts de dorpen overvallen. In
Poraje werden vijf personen door de wol
ven zwaar gewond; in een ander dorp
zijn twee kleine meisjes opgegeten. Aan
de grenspatrouilles gelukte het 27 wol
ven neer le leggen.
Philips in België.
Een combinatie, waarbij de Philips
Gloeilampenfabrieken zijn geïnteresseerd,
is o.a. te Leuven in onderhandeling over
den aankoop van een terrein van on
geveer 12 H.A.
Men zou voornemens zijn hier nieuwe
fabrieken te bouwem en wel direct een
tweetal werkplaatsen met een werkop-
pervlakte van 5000 M'., plaats biedend
voor 1000 arbeiders, en daarna een fa
briek van 7 verdiepingen waar 3500 ar
beiders zullen worden te werk gesteld.
Een roofoverval.
In de buurt van Aleppo hebben roo-
vers een aanval gedaan op een kara
vaan van acht auto's. De veertig reizi
gers werdon van alles wat ze bezaten,
zelfs hun kleeren, beroofd.
Dc Syrische bereden politie, die ter
plaatse verscheen, werd gedwongen den
aftocht te dekken na aan gevecht met
de bandieten.
Na de overstroomlngan.
Uit do streek van Dendermonde wordt
bericht, dat het water, dat gedurende
een maand tal van dorpen heeft over
stroomd in de rivierbeddingen is terug
getrokken.
Het spoorwegverkeer tusschen Dender
monde Lokeren-St. Nikolaas is weer her
vat, evenwel met nog veel vertraging.
De gevluchte dorpelingen keeren ge
leidelijk naar hun zwaar geteisterde wo
ningen terug.
Het is vooral tengevolge van de strenge
vorst, dat het water zich, nog vrij on
verwacht, heeft teruggetrokken.. Van deze
situatie zal men profiteeren om do nog
bestaande bressen in sommige dijken te
stoppen.
Kerken gesloten.
Via Kowno wordt gemeld, dat de
sovjet-autoriteiten in Azerbeidsjan Woens
dag 74 Mohammedaansche kerken, 9 or
thodoxe kerken en 4 synagogen geslo
ten hebben. De gebouwen en woningen
zullen in gebruik worden genomen als
woningen en voor een deel voor com
munistische clubs worden ingericht. De
religieuse genootschappen hebben een te
legram tot Kalinin gericht, waarin hem
verzocht wordt, dezen maatregel onge
daan te maken, maar dit verzoek is
door hem afgewezen.
Frankfort gaat een modelstad bouwen.
Het gemeentebestuur van Frankfort
a. d. M. heeft den burgemeesters vair
Bunzlau, Burmann, de opdracht verstrekt
om tezamen met den stadsbouwer May,
plannen te ontwerpen voor de stichting
van een model-stad, die aan de meest
moderne sociale en oeconomische eischén
moet voldoen en 39.000 inwoners moet
kunnen herbergen. De stad zal Nieuw-
Frankfort heeten en in de buurt van
de bestaande voorstad Goldstein gesticht
worden; in den vorm van een coöpera
tieve vereeniging onder leiding van bur
gemeester Burmann is nu de Mietheim
A.G. opgericht, van welke ieder toe
komstig bewoner lid kan worden.
Weer een luchtschip naar de Noordpool.
De correspondent te Oslo van de „Ob
server" meldt de volgende bijzonderheden
omtrent de Fooi-expeditie, wel'ke dr Nan-
sen in de lente en den zomer van 1930 met
het luchtschip „Graf Zeppelin" zal onder
nemen en die de grootste en meest inter
nationale is, welke ooit is georganiseerd.
Het luchtschip zal met 50 koppen be
mand worden, terwijl tien of twaalf ge
leerden aan den tocht zullen deelnemen.
De leiding van den weten,schappelijken
arbeid zal bij dr Nansen berusten. Het
luchtschip zal bestuurd worden door dr
Eckener.
Een van de voornaamste doeleinden der
expeditie zal zijn bet onderzoek der moge
lijkheid van geregelde tochten per lucht
schip over de poolzee, en voorts of en waar
luchthavens kunnen worden gevestigd, hoe
daar geregeld levensmiddelenvoorraden
e. d. kunnen worden gebracht en in het al
gemeen, op welke wijze een geregelde
luchtdienst zou kunnen functionneeren.
Men wil verder trachten, te ontdekken,
welke de omvang en de diepte van de pool
zee is, terwijl men oo'k de positie wil vast
stellen van Andrejef-land, welke nog nooit
met zekerheid is bepaald, en voorts bet
Nicolaas II-land wil exploreer en.
Er worden speciale voorzorgsmaatrege
len genomen om een herhaling te voorko
men van de oorzaken, die hebben geleid
tot de catastrophe met de „Italia".
Oorspronkelijk was het plan, nog in dit
voorjaar te vertrekken, doch daar men de
voorbereidingen niet bijtijds kon beëindi
gen, werd besloten, den tocht in 1930 te
ondernemen.
2Y> millioen werkloozen in Duitschiand.
De cijfers over de werkloosheid in
Duitschiand gedurende de tweede helft
van de afgeloopen maand zijn gepubli
ceerd. Daaruit blijkt, dat de toeneming
der werkloosheid nog grooter is dan de
ergste zwartkijkers hadden voorspeld.
Het aantal van hen, die geheel werk
loos zijn, steeg gedurende genoemde .pe
riode van 1.330.000 tot 1.702.000, een
stijging met ongeveer 34i/2 procent. Het
aantal van hen die crisissteun ontvan
gen, steeg van 116.890 tot 127.400. Op
31 December 1927 ontvingen 1.188.000
werkloozen steun, dat is dus ruim een
half millioen minder dan 1 Januari 1928,
In de eerste weken van hot nieuwe jaar
is de werkloosheid nog verder gestegen.
Schat men daarnaast nog het aantal van
hen, die geen steun ontvangen, op een
half millioen, dan komt men op dit
naakt eens kennis met dit
overheerlijk, volrijp product.
Av.D.BIGGElLAARyr nfKr\. ROOSENDAAL
peiffpond
oogenblik tot een cijfer van 2Vs mil
lioen werkloozen, dat is van 19 mil-
lioen arbeiders, ambtenaren en bedien
den 13 procent.
Korte berichten.
Te Dresden zijn in een woning in
da Williamstrasse de lijken gevonden van
een 49-jarigen man en van een jonge
arbeidster. De recherche stelde vast, dat
de dood bjj beiden reeds eenige dagen
geleden ingetreden is. De doodsoorzaak
was kolendampvergiftiging.
In Middletown (Pennsylvanië) is
een zeer ernstig vliegongeluk geschied.
Bij een mislukte noodlanding werd een
legervliegtuig geheel vernield, waarbij
alle 5 inzittende officieren om het le
ven kwamen.
Te Wesserling in den Elzas zijn
een spinnerij en weverij geheel door
brand vernield. De schade wordt op vijf
millioen frank geraamd.
De regeering van Egypte heeft het
aanbod van Henry Ford een weg aan te
leggen van Kaïro naar Assoean in ruil
voor den vrijen invoer van zijn auto's in
Egypte afgewezen.
Voor de rechtbank te Essen hadden
zich een invalide, Prigau genaamd, en
diens vrouw te verantwoorden wegens
koppelarij, Toen de zitting was geopend,
sprong Prigau op een der getuigen toe en
stootte hem een dolk in de borst. De man
moest dadelijk naar een ziekenhuis wor
den gebracht, terwijl Prigau wegens po
ging tot moord in hechtenis werd geno
men.
De Kamerverkiezingen.
De „Vrijzinnig Democraat" meldt: De
candidaatstelling voor de plaatsen 9 en
volgende der candidatenlijsten zal afzon
derlijk geschieden in vier groepen van
kieskringen, te weten
Groep I. 's Hertogenbosch, Tilburg, Rot
terdam, Den Haag, Leiden, Dordrecht en
Middelburg.
Groep II. Arnhem, Nijmegen, Zwolle
en Maastricht.
Groep III. Helder, Amsterdam, Haar
lem, Utrecht.
Groep IV. Leeuwarden, Groningen, As
sen.
Het aantal candidaten op iedere Ijjst
zal ten minste 12 en ten hoogste 20
bedragen. Aangezien door het algemeens
referendum 8 candidaten zijn gesteld, zul
len da aan in iedere groep dus ten
minste en ten hoogste 12 candidaten
moetei worden toegevoegd.
De Koninklijke Familie.
Met den gewonen sneltrein van 10.17
uur, waarin een Koninklijk salonrijtuig
was gehaakt, is de Koninklijke familie Za-
Binnenland.
Afscheid van den heer Brandsma als in
specteur L.O. te Middelburg.
De werkverschaffing en de schoolarts te
Middelburg.
Een tram in het Zeeuwsch-Vlaamsch
grensgebied?
Gasvergiftiging te Middelburg.
De borgstelling bij aanbestedingen.
Vergadering van het Prov. Comité van
A.-R. Kiesvereenigingen in Zeeland.
Buitenland.
In 1939 weer een tocht per luchtschip
naar de Noordpool.
Een Philips-fabriek in Leuven?
Aardschok in Italië.
Stakingsepidemie aan scholen in Duitsch
iand.
Het nieuw bewind in Servië.
teidagochtend van het Staatsspoorstation
naar Het Loo vertrokken voor een verbluf
van ongeveer een week aldaar.
Jubileum Koningin-Moeder.
Namens het Nederl. Indonesisch Ver
bond is 10 dezer het volgende telegram
aan de Koningin-Moeder gezonden:
„Het NederL-Indonesisch Verbond ge
denkt dankbaar de Koninklijke zorgen en
moederlijke liefde, waarmede Uwe Maje
steit gedurende 50 jaren Nederland en In
donesië heeft willen zegenen en verzoekt
Uwer Majesteit, zijn oprechte gevoelens
van eerbiedige hulde en groote verknocht
heid wel te willen aanvaarden. (Geteekend
De voorzitter: Raden Mas Soeripto)".
Burgemeester van Schiedam.
Sedert eenige we-ken is de heer A. J-
Gijsen, burgemeester van Schiedam, we
derom ongesteld. De toestand is van dien
aard, dat er reden is voor bezorgdheid.
Paspoorten.
De minister van buitenlandsehe zaken
heeft naar de Gemeentestem mededeelt,
de volgende circulaire tot de commissaris
sen der Koningin in de provinciën gericht:
Hiermede heb ik de eer u te berichten,
dat ik een onderzoek heb ingesteld no
pens de vraag of de in de verschillende
Europeesche landen (behalve Sovjet-Rus
land) van kracht zjjnde bepalingen inzake
de toelating en het verbluf van vreemde
lingen vereischen, dat het portret en de
handteekening van den houder van een
vreemd buitenlandsch paspoort voor
echt worden gewaarmerkt door de over
heid van het land, waar het paspoort
is afgegeven.
Uit de verkregen inlichtingen is mg
gebleken, dat zoodanige waarmerking al
leen wordt vereischt door de in Noor
wegen, Zweden en Finland op dit stuk
bestaande voorschriften, doch dat deze
waarmerking niet vereischt is voor toe
lating en verblijf in alle overige Europee
sche landen.
Onder deze omstandigheden kan, tenzij
de aanvragers van een buitenlandsch pas-
poort uitdrukkelijk te kennen geven zich
naar een der drie hierboven genoemde
landen te willen begeven, de waarmerking
der handteekening en van het portret
van houders van Nederlandsche buiten
landsehe paspoorten in het vervolg vei
lig achterwege worden gelaten, hetgeen
voor hen een besparing van kosten mee
brengt.
Ik verzoek u beleefdelijk de burgemees
ters in uwe provincie met het vooraf
gaande in kennis te stellen.
De postvluoht Indië-Nederland.
Van de bemanning der P.H.-A.EN. werd
Zaterdag bij de K. L. M. het volgende
telegram ontvangen:
„Zijn 6.47 uur van Akyab vertrokken
en 10.30 te Calcutta aangekomen. Van
daar 11.31 vertrokken en arriveerden
17.31 te Allahabad-
Uit Karachi seinde de bemanning Zon
dag „Zijn om 7.03 uur uit Allahabad ver
trokken en cm 11.40 uur te Nasirabad ge-
