No. 86
Vrijdag 11 Januari 192P
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
I
HENQRIKSE&Co's BANK - 60ES
I qoed
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
V Nieuwlandsche legenden.
4 Uw dag
mei:
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank 4 pCt.
v
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.—
Losse nummers(0.Q5
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
Een zekere „men" uit Nieuw- en St.
Joosland schrijft in de „Middelb. Crt."
een epistel om eens te laten zien hoe
duur ae erkenning van het good recht der
bijzondere scholen is, zulxs in tegenstel
ling met wat in September 1927 in ons
blad geschreven werd en bij de behande
ling van de Onderwijsbegroting 1C29
door den heer Zijlstra in de Tweede
Kamer werd betoogd.
Aanvanke ijk verwonderde het ons een
weinig dat dit epistel onder een „men
schrijft ons" werd weggestopt en dat de
schrijver die het toch zoo goed meent
zijn naam niet noemde.
Na le ing van het artikel echter, week
on/e verwondering.
Wie ziou toch voor zoo iets fraais zijn
naam widen leenenl
Men oordeele.
De Nieuw- en St. Jooslandsche „men"
schrijft ten bewijze van zijn bewering
het volgende:
„Tot op 1 Mei 1928 bestond er te
Nieuw- en St. Joosland één school, tel
lende ruim 150 leerlingen en waaraan
verbonden vier leerkrachten. Op 1 Mei
van dat jaar werd er geopend een Bij
zondere school, welke aan de gemeente
kostte rond f 22,5.0. Was het onder
wijs niet versnipperd, deze f22.500 had
de gemeente in zijn geheel kunnen be
sparen. Het onderwijzend personeel be
stond van toen af uit 5 personen, zoo
dat *t Ryk dus het salaris van een Hoofd
meer moest betalen voor deze gemeente.
Door invoering van het zevende leer
jaar en de leerlingenschaal van 1923
krijgt 1 Mei 1929 de B. S. recht op
een derde leerkracht en moet de ge
meente dus een derde lokaal bouwen,
kosten, laat ons zeggen f5000. Het is
derhalve een feit, dat in weerwil van
hot „verhaaltje" van den heer Zijlstra,
en „De taaie legende" van de Zeeuw de
versnippering te Nieuwland kost aan de
gemeente rond f30.000 en aan het Rijk
het salaris van twee leerkrachten (pl.m.
f4000), welk laatste bedrag jaarlijks te
rugkeert."
In gedachten zien we al de lezers die
dit fraais voor zoete koek slikken het
hoofd schudden over zóóveel zorgeloos
heid ten opzichte van de gemeentefinan-
ciën.
Laten we echter maar dadelijk opmer
ken dat er veel meer reden is om ver
baasd te zijn over de onnoozelhedd van
de Nieuw- en St. Jooslandsche „men"
die bljjk geeft al zeer slecht op de hoogte
te zijn ól, wat ook mogelijk is, er be
hagen in schept, via de „Middelb. Crt."
een nieuwe logende te helpen vormen.
De zaak is deze.
In het voorjaar van 1927 dienden de
voorstanders van een bijzondere school,
wier rechten dit tusschen twee haak-
jes bjj de wet gewaarborgd zijn!,
bij het gemeentebestuur een aanvraag in
om medewer.cing te wi.len verleenen voor
de stichting van een schoolgebouw.
Toen deze zaak in de Raadsvergadering
van 11 Maart aan de orde kwam, bleek
dat er twee mogelijkheden waren, n.l.:
splitsing van de openbare school wat
pl.m. f2700 zou kosten öf de bouw van
een bijzondere school, die zooals „men"
thans meedeelt, f22.630 heeft gekost.
Door een der voorstanders van Chris
telijk onderwijs, den heer Rooae, werd
voor het goedkoopste plan gepleit. Hij
achtte het bouwen van een afzonderlijke
school onnoodig en duur, en wees
er op, dat bij invoering van het 7e leer
jaar in beide gevallen een nieuw lokaal
Dijgebouwd zou moeten worden.
De liberale meerderheid wilde daarvan
echter niet weten.
Hoewel het hier een bez uini-
ging gold van rond f2).003, zette
de liberale meerderheid, die de bijzondere
school onder geen voorwaarde zoo dicht
in de buurt wilde hebben, ondanks do
waarschuwingen van de heeren Rooze
en J. Dingemanse toch door, dat een
nieuwe school zou worden gebouwd, en
dat een bedrag van f2 ).003 g e
heel onnoodig zou worden uit
gegeven.
Van dit dwaza aa kostbare besluit
draagt men thans de gevolgen en het is
wel eenigszins verklaarbaar dat „men"
pogingen doet, zij 't dan onhandige pogin
gen, om dezen last te schuiven op de
voorstanders van bijzond r onderwijs.
Dat zal echter niet gelukken.
Vast staat, onweerspreke'ijk vast,
dat men, wanneer geluisterd was naar
het verstandige advies van de rechtsche
raadsleden rond f 23.000 voor de ge
meente had kunnen besparen en dat het
alleen aan de koppige houding van de
liberale meerderheid, die blijk gaf te be
krompen te z^ju en te zeer vooringenomen
tegen de Christelijke school, om de libe
rale voormannen op den pacificatiewcg
te kunnen volgen, een bedrag van 23
mi le geheel onnoodig werd uitgegeven.
Dat is de simpele waarheid.
De door „men" verspreide „legende"
zal misschien hier en daar bij' niet tor
zake kundigen geloof vinden, het zal mis
schien een „taaie legende" blijken te zijn
maar het is toch niets anders en niets
beters dan een legende.
Hevige hittegolf.
Een hevige hittegolf bracht de tempera
tuur te Sydney (Australië) gisteren op 106
graden Fahrenheit en veroorzaakte (al
van boschbranden.
Een hevige brand woedde in 'de mili
taire oefenterreinen in Nieuw-Zuid-Wales.
Meer naar het binnenland waar het
land zeer droog is, woeden verschillen
de groote branden.
Servisch-Bulgaarsch grensincident.
Drie Bulgaarsche boeren zijn door Ser
vische soldaten van de grensbewaking
doodgeschoten. Deze boeren willen zich
met toestemming van do Servische auto
riteiten naar het op Servisch grondge
bied liggende deel van het dorp Strazim
rovtzi begeven, om hun ouders 'ter gele
genheid van het Kerstfeest te bezoeken.
Werken te B'ankenberghe.
Een groep Engelsche en Hollandscho
financiers heeft aan de stad Blanken-
berghe het voorstel gedaan de Wester-
pier aldaar te transformeeren en er een
restalurant, een toonee'zaal en een zwem-
dok met rotonde te bouwen.
Deze werken zouden 8 millioen francs
kosten'.
De invoering van het Latijnsche schrift.
Uit Angora wordt gemeld, dat Woens
dag in Turkije de officieele invoering
van het Latijnsche schrift feestelijk werd
gevierd.
In ConsitiaJntmopel werden 1230 scho
len voor volwassenen geopend. De regee
ring heeft den leerplicht, voor alle Turken
van 16 tot 40 jaar ingevoerd, teneinde
het Latijnsche schrift algemeen ingang te
doen vinden.
Kemal Pacha heeft zich met een oproep
tot het Turksche volk gewend, waarin hij
een ieder Qproapt, hem bij de invoering
van het nieuwe schrift te steunen.
De mist te Londen.
Een dikke, zwarte mist heeft Londen
weer eens- in duisternis gehuld. Vooral
de voorsteden hebben er veel last van
ondervonden. De treinen hadden bijna al
le vertraging.
Te Croydón zijn de luchtdiensten uit
gesteld. Alleen een Engelsch vliegtuig uil
Parijs is op het vliegveld gedaald. Er
hebben verscheidene auto-ongelukken
plaats gehad.
Te Southampton is het vertrek van da
transatlantische stoomers naar de "V. S.
uitgesteld. Sinds den eersten Januari heeft
men te Londen de zon niet gezien.
Spoorweg-ongeluk door den mist.
Naar de directie der -staatsspoorwegen
bekend maakt, is Woensdagnacht om 11
uur een personentrein in het station Lis-
sa aan de Elbe op een goederentrein,
welke het station binnenreed geloopen-
Bij de botsing werden twee spooiweg-
b-eambten gedood en veertien personen
gewond-
Het ongeluk weid veroorzaakt doordat
het personeel van den personentrein bij
den zeer dikken mist het onveilige sein
bij het seinhuis over het hoofd zag en
daardoor door het sein reed-.
De griep in de Vereen, staten.
In de tiende week van de griep-epide-
coie ja de Vereen. Staten heeft dese zich
nog uitgebreid tot de Midden-Westelijke
Atlantische en Noord-Oostelijke Staten.
Volgens de berichten, ontvangen uit 39
steden, bedroeg het aantal sterfgevallen
ten gevolge van de griep de vorige week
2041 tegen 1275 sterfgevallen in de voor
afgaande week.
Maatregelen tegen de vakvereen'gingen.
De stedelijke overheid te Belgrado heeft
beslag gelegd op het bureau en de maga
zijnen eveneens de nieuwe gebouwen van
het centraal bestuur der Zuid-Slavische
syndicaten, van het syndikalistisch ver
bond en van de vakvereenigingen, die
tot He onafhankelijke arbeiderssyndicaten
behooren. De syndicaten zijn krachtens
de nieuwe wet tot bescherming van den
Staat, ontbonden verklaard.
Schoiierstaking.
De stakende leerlingen op de technische
staatsscholen te Hamburg hebben gister
avond een vergadering gehouden die door
honderden leerlingen e:i oud leT'ingcn
van de staatsscholen bezocht was.
De leerlingen van de hoogere school
voor machinebouw en e'ectrotechniek ver
klaarden zich voor voortzetting van de
staking; eveneens hot meerendeel van de
scholieren van de hoogere school voor
mijnbouw. Van deze la-atste school was
echter slechts een derde deel der leer
lingen aanwezig; in verband hiermede
zal de stemming voor deze school van
morgen opnieuw plaats vinden. Zij die
nog hun examen moeten doen mogen
vo'gens een bijzonder besluit zich builen
de staking houden, opdat zij hun examen
kunnen afleggen.
De directeuren van de scholen hebben
den stakers doen weten dat, wanneer zij
vandaag de lessen niet hervatten, ern
stige maatregelen zullen vo'gen. Niette
genstaande deze concessie is tot voort
zetting van de stalling besloten.
De ziekte van den Koning van Engeland.
Het Britsh Medical Journal zeg!, dat bjj
de bestaande uitputting, van lichaam en
geest, waaraan de Koning lijdende is, de
vooruitgang slechts langzaam en moei
lij'k in zijn werk kan gaan. De ongerust
heid is dan ook nog in geen enkel opzicht
verdwenen. De bulletins van de laatste
dagen stellen een lichte, maar daarom
niet onbeteekenende verbetering vast en
ook de pols is beter geworden. Een spoe
dig herstel is na de streptokokken-infec-
tie, bij een ziekte van den leeftijd des Ko-
nings echter buiten kwestie. In de medi
sche pers is deze week geen enkel nieuw
communiqué verschenen, maar de Koning
gaat zooveel vooruit, als men in deze
phase van de lange en ernstige ziekte
kan verwachten.
Algemeen geeft men nu In het paleis
Buckingham toe, dat de Koning definitief
op weg is naar beterschap. Hoewel de
verbetering zeer langzaam gaat, geschiedt
zjj toch niet minder snel dan verwacht
werd.
i De crisis bff hef Leger des Heils.
De Hooge Raad van het Leger des
Heils heeft een comminiqué uitgegeven,
waarin wordt bekend gemaakt, dat de
Raad besloten beeft een deputatie te zen
den naar generaal Booth, en hem voor
te stellen, dat hij, daar hjj tengevolge van
zijn ziekte door overwerking waarschijn
lijk niet in staat zal zijn, zijn taak te her
vatten, zal aftreden. Hij zou dan den rang
van generaal met al wat daarbij behoort
aan uiterlijke eer behouden.
De H-ooge Raad is verdaagd, teneinde
zeven gedelegeerden in de gelegenheid
te stellen een bezoek te brengen aan ge
neraal Booth.
Het schrijven, dat aan den generaal
is gericht, is opgesteld in hartelijke be
woordingen en werd op tafel gelegd, waar
de leden, onder een indrukwekkende stilte
de een na den ander toetraden om het
stuk te teekenen, dat ongetwijfeld een
historisch document zal zfjn.
Indien de generaal weigert af te treden
wat niet onmogelijk is, daar zijn dokto
ren hem verzekerd hebben, dat n j ge
heel kan herstellen, terwijl deze verkla
ring niet juist zonder bedoeling, juist
aan den vooravond van de zitting van
den Hoogen Raad is gepubliceerd, dan
kan de Hooge Raad den generaal met een
meerderheid van drie vierde, dus- met
minstens 48 van de 63 stemmen, onge
schikt verklaren om zijn werkzaamheden
te verrichten en dan een opvolger be
noemen-
Hei wordt niet onwaarschijnlijk ge-
acht, dat de zuster van den generaal,
Evangeline Boóth, hoofd van het Leger
in de Vereenigde Staten, den generaal
zal opvolgen.
Korfe berichten.
De gedurende de laatste dagen heer
schende fe'le koude heeft groote vertra
gingen in het spoorwegverkeer tot gevolg
gehad. De D-trein WeenenGenève kwam
gistermorgen met 1 uur en '40 minuten
vertraging te Genève aan.
De staking onder de bootwerkers
te Antwerpen is vrijwel geëindigd Do
arbeiders laten zich voor den nacht-ar
beid inschrijven onder de nieuwe voor
waarden die het contract voorschrijft.
Door den mist is de scheepvaart
op de Schelde en de Belgische kanalen
volkomen stilgelegd.
Een Engelsch blad meldt, dat Por
tugal, met inbegrip van fle Azoren en
Madeira, m 1927 een bevolking had van
6.083.13") zie'en, Van deze waren er 2\0i0
vreeir ingen- Vier millioen volwasse
nen k- den' lezen noch schrijven.
In de omgeving van Sic na- zijn sedert
eenige dagen aardschokken bespeurd- De
temperatuur in geheel Italië is zeer ge
daald.
'De griep is thans ook naar Noor
wegen overgeslagen, waar de ziekte op
sommige dee' en do-s lands op groote schaal
h-eerscht, o a. in Telemarken, waar op
verschillende plaatsen de scholen geslo
ten moesten worden.
De bouw van een wolkenkrabber
op het stationsplein te Aken, die enkele
jaren geleden, hij gebrek aan de noodige
middelen moest worden gestaakt, zal nu
worden voltooid. In het gebouw zullen
gemeentelijke bureaux worden onderge
bracht-
Groote uitbreiding van Rotterdam.
De Gemeenteraad van Rotterdam heeft
gisteren een aanvang gemaakt met de be
handeling van een voorstel van B. en W.
tot grenswijziging.
De immer voortgaande groei der ge
meente is de aanleiding tot dit voorstel.
Het voorstel beoogt de volledige annexatie
•van de gemeenten Pernis, Hoogvliet, IJs-
selmonde, Hilligersberg, Schiebroek, Over-
schie, Schiedam en Vlaardingen en deelen
van de gemeente Poortugaal, Rhoon, Ba-
rendrecht, Ridderkerk, Krimpen aan de
Lek, Krimpen aan den IJssel, Capelle aan
den IJssel, Kethel en Vlaardinger-Am-
bacht.
Aan de gemeente Rotterdam wil men
toevoegen in tofaal een grondgebied van
13096 H.A., zoodat de tegenwoordige op
pervlakte van 6246 H.A. zou worden ge
bracht op 19.342 H.A., terwijl de bevol
king zou toenemen met ruim 100.000 in
woners.
B. en W. argumenteeren het voorstel
met de noodzakelijkheid om bestuur en be
heer over een zeer uitgebreid gebied ver
der te regelen uit één centraal punt.
Binnenland.
Het jubileum van H. M. de Koningin-
Moeder. De samenkomst in de Groote
Ke?k te Den Haag.
Herdenking van de Unie van Utrecht.
Onderzoek naar thrombose en embolie na
bevalling en operatie.
Annexatieplannen van Rotterdam.
Buitenland.
Hittegolf in Australië.
De crisis in het Leger des Heils.
Scholierstaking te Hamburg.
De toestand van den Engelschen Koning.
De mist te Londen.
Als onderwerpen, welke vooral deze een
vormige regeling behoeven, worden in da
stukken genoemd:
le. exploitatie van de oeverterreinen
langs den Nieuwen Waterweg voor ha
vens, industrieterreinen enz.;
2e. distributie van de industrieën over
het geheele vergroote gebied;
3e. arbeiderswoningbouw;
4e. wegenaanleg;
5e. voorkoming van onhygiënische toe
standen in de randgebieden, en
6e. aanleg van parken, plantsoenen,
sport- en speelvelden.
In het Centraal Rapport dat over dit
voorstel na afdeelin-gsonderzoek is ver
schenen, zijn tal van bezwaren tegen deze
annexatie geuit.
In de Memorie van Antwoord handhaaf
den B. en W. hun meening dat noch door
vrijwillige, noch door gedwongen samen
werking een bevredigende regeling kon
worden verkregen, doch dat slechts door
gebiedsuitbreiding een oplossing moge
lijk is.
Aangenomen mag worden dat in den
Raad een vrij groote meerderheid met dit
voorstel zal accoord gaan, doch niet zon
der slag of stoot.
Van Chr.-Hist. en A.-R. zijde werden in
de vergadering van gisteren ernstige be
zwaren tegen dit plan ontwikkeld, omdat
naar veler oordeel de noodzakelijkheid
voor zulk een uitgebreide annexatie niet is
aangegeven.
Tegen partieele gebiedsuitbreiding be
staat weinig of geen bezwaar.
Een noodlijdende gemeente.
R u c p h e n c.a. instaatvanonver-
mogen.
De gemeente Rucphen, Vorenseinde c a.
verkeert in een staat van financieel on
vermogen en zal wordt zij niet gehol
pen van hoogerhand weldra in gebreke
moeten blijven aan hare verplichtingen te
voldoen.
Deze uitgestrekte gemeente in het overi
gens zoo welvarend Westelijk deel van
Noord-Brabant omvat niet minder dan
een vijftal derpen, te weten Rucphen, Zeg
ge, Sprandel (of Vorenseinde), Schijf en
St. Willebrord, en beslaat een oppervlakte
van ruim 5800 H.A., waardoor zij tot de
wat uitgestrektheid betreft grootste
gemeenten van ons land behoort. Haar
gebied strekt zich uit van Rijsbergen tot
Oud- en Nieuw-Gastel en van Etten tot
aan de Belgische grens, nabij Nispen-
Esschen.
De genoemde dorpen tellen respectieve
lijk 1400, 1100, 1900, 800 en 2100, dus te
zamen 7300 inwoners.
De belastingschroef is reeds tot het
uiterste aangedraaid met het resultaat, dat
in 1927 nog een bedrag van f 32.000 aan
gemeentebelasting werd opgebracht.
De uitgaven overtreffen verre de inkom
sten uit gewone diensten. In 1927 bedroe
ven de uitgaven ongeveer f 82.000 en de
rekening kon slechts sluitende worden ge
maakt met de opbrengst uit andere mid
delen, als van nevenbelastingen (opcenten
op rijksbelastingen enz,), verhuur van ge
meente-eigendommen, boschexploitatie,
rijksuitkeering enz. en met een batig slot
van vorige dienstjaren ten bedrage van
f 14.000.
