No. 82
Maandag 7 Januari 1929
43e Jaargang
oopen
loopen
Dagblad voor de Provincie Zeeland
ZBiggehartfaóok
BESTEMDER
ESTELLE.
es.
KEKIaG
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
HENDRIKSE C°'« BANK - GOES.
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröle
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
A.V0.BIGQELAAR 780* ^ROOSENDAAL
SPAAR8ANKBOEKJES
t stalen.
de
en.
gd.
:m'
en,
ige
der
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
^kZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post f3.—
Losse nummers(0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
KONINGIN EMMA.
Het is vandaag een halve eeuw ge
leden, dat. de jeugdige prinses Emma van
Waldeck Pyrmont met Z. M. Koning Wil
lem III in het huwelijk trad.
In verband daarmede wordt deze week
het 50-jarig Nederlanderschap van Ko
ningin Emma herdacht.
Er is alle reden om dit te" doen in
dankbare stemming.
Het was, zooals een der bladen terecht
opmerkt, een halve eeuw van voorbeel
dige trouw.
Koningin Emma heeft zich aan ons volk
gegeven met haar geheele hart en het i3
dan ook geen wonder, dat deze Vorstin
in het hart van ons volk zulk een groote
plaats inneemt.
In de proclamatie bij de aanvaarding
der Regeering sprak Koningin Wilhelmina
van „Mijne innig geliefde Moeder, aan
wie ik onuitsprekelijk veel verschuldigd
ben, en die mij het voorbeeld gaf van
een edele en verheven opvatting der
plichten, die nu op my rusten."
Deze woorden kunnen door ons ge
heele volk worden overgenomen.
Het is aan Koningin Emma onuitspre
kelijk veel verschuldigd.
In alles was zij een voorbeeld van
trouwe plichtsbetrachting.
Als Echtgenoote, als Moeder, als Re
gentes, en ook als mensch onder de
menschen.
God heeft Koningin Emma en in haar
ons Koninklijk Huis en geheel ons volk
rijk willen zegenen.
Moge het Hem behagen deze lieve Vor
stin nog tal van jaren te sparen en haar te
doen wandelen in het vriendelijk licht van
zijn aangezicht, dat ook voor de meest
hoog geplaatste kan geven vrooljjkheid
en licht.
De candldaatstelllng.
Fr bestaat ten opzichte van de can-
didaafcstelling voor de Tweede Kamer een
misversland waarop nog weieens de aan
dacht mag worden gevestigd.
Wij! hebben het van harte toegejuicht,
dat de Antirevolutionaire partij' er toe
is overgegaan met 12 candidatenlijsten
uit te komen.
Er zijn 18 kieskringen en waar het
aantal A.R. Kamerleien op dit oogenblik
13 bedraagt, een getal dat nog niet zoo
gemakkelijk zal zijn op *te voeren, gaat
het niet aan voor iederen kring met
een eigen lijst uit te komen. Zekere com
binaties zijn dus noodzakelijk.
Maar hot groote voordeel is dan toch,
dat althans een aantal kringen, w.o. ook
Zeeland, met een zelfstandige lijst zul
len uitkomen, zoodat straks de A.-R. party
in dit gewest een eigen afgevaardigde zal
hebben, iemand die zich in de Zeeuwsche
toestanden kan inwerken en naast de alge-
meene ook de speciaal Zeeuwsche be
langen kan behartigen.
Dat is vooral in dezen tijd nu er voor
cns gewest meer belangstelling begint te
komen, en nu tal van vraagstukken die
voor Zeeland als levensvragen moeten
worden beschouwd aan de orde komen,
van zeer groote beteekenis.
Verwacht mag dan ook worden, dat de
Antirevolutionairen in Zeeland, met
groote opgewektheid ook aan den voorbe
reidenden verkiezingsarbeid zullen deel
nemen en dat ze zich zullen inspannen
om straks een candidatenlijst te krijgen,
die klinkt als een" klok.
Het is in dit verband dat wij willen
wijzen op een misverstand dat in som
mige kringen, niet alleen in deze provin
cie blijkt te bestaan.
Wanneer een bepaalde kring, zoo meent
men, met een eigen lijst uitkomt, dan
volgt daaruit, dat op zulk een lijst, al
thans in hoofdzaak, moeten voorkomen
personen, in zulk een kring woonachtig.
Friesland zal dus een aantal Friezen
naar voren moeten brengen, Amsterdam
een aantal Amsterdammers, en Zeeland
een aantal Zeeuwen.
Natuurlijk, dit stellen wij' op den voor
grond, is daar op zichzelf niet het min
ste bezwaar tegen. Waarom zouden ook
Zeeuwsche afgevaardigden hun stem niet
op het Binnenhof laten hooren, zooals
b.v. Mr de Veer dat in de Eerste Kamer
dcet?
Nogaens, daar is niets tegen.
Maar en dat worde niet verge
ten noodzakelijk is het niet.
Noodzakelijk is, dat er op de lijst ge
plaatst worden mannen met een behoor
lijke ontwikkeling en een breeden blik,
in staat, om'niet alleen enke'.e dislxicts-
belangen te behandelen, maar ook en
in de allereerste plaats, de a 1 g e -
m e e n e belangen te behartigen.
Vinden we zulke mannen in eigen kring
uitstekend.
Maar vinden we ze niet binnen, maar
wel buiten onzen kring, dan ons zelf
geen annoodig9 beperking opgelegd.
Geen vrijwillige armoede.
Hongarije en Turkije.
Zaterdag is te Boedapest tusschen Hon
garije en Turkije een verdrag van vriend
schap en arbitrage ondorteekend.
De voornaamste bepaling van het ver
drag is, dat geen der partijen economische
of politieke bondgenootschappen zal slui
ten, welke tegen de andere party zijn ge
licht.
Beide partijen verplichten zich ook de
neutraliteit in acht te nemen, indien de
andere party ondanks haar vredelievende
houding door een derde party wordt aan
gevallen.
De staking te Antwerpen.
De beperkte staking aan de haven van
Antwerpen ten gevolge van de toepassing
van de nieuwe regeling voor nachtarbeid,
houdt aan. Het aantal stakers bedraagt een
kleine duizend. Trots de pogingen der
communisten is het niet waarschijnlijk,
dat de staking zich verder neg zal uit
breiden. Verwacht wordt, dat de volgende
week alles weer normaal zal zijn, daar
de bazen dreigen met afschaffing van
den nachtarbeid en de gedelegeerden der
vakvereenigingen van havenarbeiders de
toezegging deden de nieuwe overeenkomst
trouw toe te passen en door hunne leden
te doen eerbiedigen.
Ernstige griepepidemie te Berlijn.
Te Berlyn heerscht een nieuwe griep
epidemie. In het algemeen zijn' de geval
len weliswaar niet van ernstigen aard,
piaar hot aantal patiënten is ditmaal bui
tengewoon groot. Zoo zijn op het oogen
blik niet minder dan 35.030 van de 465000
leden der Berlijnsche ziekenfondsen ziek
gemeld. De overgroote meerderheid dezer
zieken heeft de griep. Gemiddeld worden
alleen- bij de ziekenfondsen 500 nieuwe
gevallen per dag geme'.d. Gisteren bedroeg
h§t aantal nieuwe zieken echter 750. De
gemeentelijke ziekenhuizen zijn overvol.
Indien de toestand niet verbetert, zullen
weldra enkele scholen als hulpziekenhui
zen moeten worden ingericht.
De olievlek breidt zich uit.
De rechter van instructie in de zaak
der Gazette du Franc heeft Zaterdagmid--
dag den hoofdredacteur van de Liberté,
Aymard, verhoord wegens een in zijn
blad gepubliceerd artikel, dat spreekt van
het bestaan van een notitieboekje van
mme. Hanau, dat anonieme rekeningen
bevat van klanten der onderneming van
de Gazette du Franc, waaronder zich
ook de rekeningen zouden bevinden van
twee vroegere minister-presidenten.
In de Populaire werd, in aansluiting
hierbij, beweerd, dat de directeur van
de Interpresse, Gilbot, in 'n auto, dien
hij van een afdeelingschef van het Mi
nisterie van Justitie gekocht had, in den
nacht van 2 op 3 December een bepaald
notitieboekje, op wensch van den hoofd
redacteur der Gazette du Franc, aan het
bureau van dit blad afgehaald zou heb
ben.
De rechter van instructie, belast met
het onderzoek in de zaak van de Gazette
du Franc, heeft Charles Bertraud, een
vroeger Kamerlid, die bij, verschillende
ondernemingen van mevrouw Hanau be
trokken is, beschuldigd van misbruik van
vertrouwen en verduistering.
De maatschappij, die het Casino te
Bayonna exploiteert, heeft tegen den oud-
senator Klotz een aanklacht ingediend
wegens het uitgeven van een ongedekte
chèque ten bedrage van 265.000 fr.
Winterweer.
In geheel Frankrijk is de winter in
getreden. In Parijs daalde de tempera
tuur Vrijdag tot vier graden en in andere
streken tot negen graden onder het vries
punt. Tengevolge van de sneeuwstormen
die in het Zuidoosten van Frankrijk woed
den, zijn vele telegraaf- en telefoonver
bindingen gestoord- Ook aan de Riviera
heeft de sneeuwstorm groote schade aan
gericht. Het treinverkeer ondervindt op
vele plaatsen tengevolge van de vele
sneeuw vertraging.
Aan de Deensche kust, vooral aan
de Oostzee, heeft zich veel ijs gevormd,
zoodat op vele plaatsen de ijsbrekers ten
dienste van de scheepvaart aan het werk
moesten worden gezet.
Ook in de haven van Kopenhagen on
dervindt de scheepvaart veel hinder van
het ijs. Ook in de havens van Falster
Seeland en Oost Jutland heeft zich zoo
veel ijs gevormd, dat het verkeer slechts
met moeite gehandhaafd kan worden.
Zaterdagmiddag is do aan den staat
behoorende ijsbreker Lillebjoern uit Ko
penhagen vertrokken. De ijsbreker zal
eerst het stoomschip „Hoffnung" uit Ham
burg hulp verleenen, dat met een lad'ng
salpeter van Noorwegen naar Frederik-
sund onderweg was, doch in het ijs is
blijven steken.
Voorts zal de ijsbreker ook naar Ise-
fjord gaan, waar het ijis reeds zeer sterk
is geworden.
Verschillende schepen zitten in het ys
vast, o.a. enkele Duitsche motorschepen
met mais en veevoeder beladen.
Op Seeland vroor het Zaterdag 12 5,
13 graden, op Blaavand 7 graden. Daar
entegen is de temperatuur op IJsland en
de Faroer veel minder. Daar werd Vrijdag
nog een temperatuur van 8 graden boven
nul gemeld.
De overetroomirigen in Italië.
De voortdurend zware regens tezamen
met de gesmolten sneeuw in de Apennij
nen hebben de rivieren dermate doen
zwellen, dat de autoriteiten te Florence
en Rome gedwongen zijn onderdak te
verschaffen aan de bedreigde huisgezin
nen. De straten en kaden langs de Tiber
doen denken aan de kanalen van Vene
tië; roeibooten vervangen de vrachtkar
ren. Daar het water nog steeds stijgende
is, vreezen de autoriteiten voor het over-
stroomen van verdere wijken van Rome
waardoor de gascentrale en de electrische
centrale in gevaar zouden komen.
De stormen en sneeuwstormen richten
ook in Noord-Ttalië schade aan. De trei
nen ondervinden aanzienljlce vertraging-
De Orient-express uit Parys kwam een en
dertig uur te laat in Venetië aan.
Uit Milaan wordt gemeld, dat bijna ge
heel Noord-Italië bedekt is mot een laag
sneeuw van twee tot drievoet.
Langs de kust van Italië worden tal
van visschersschepen vermist.
Vreeseiifk auto-ongeluk bij Comblahi,
Uil de niet zeer uitvoerige berichten,
welke slechts enke'e bladen over het gru
welijk ongeluk bij Combla-in au-Pont, waar
bij veertien arbeiders den dood hebben
gevonden, bevatten, blijkt dat deze arbei
ders Donderdagmiddag uit de steengroe
ven van het bosch van Anthisnes, gelijk
alle dagen, na hun werk per vrachtauto
huiswaarts keerden. Zij hoorden allen
thuis in het dorpje DieupartAywaille.
Bij de brug van Scay over de Ourthe ge
komen, reed de auto door onbekende oor
zaak men vermoedt dat de stuurinrich
ting onklaar werd tegen de balustrade
langs den weg. Deze brak en de wagen
stortte in de diepte, in het water van
het in den regel onschuldige riviertje,
dat echter in de wintermaanden zeer
woest en diep is.
De eenige getuige van de ramp bevond
zich op eenige honderden meters afstand.
Hij snelde naar de plek des onheils, doch
zag geen enkel slachtoffer. Alleen de auto.
stak nog een weinig boven het water uit.
Hij waarschuwde eenige bewoners, die
reddingspogingen in het werk stelden,
maar zonder resultaat. Pas toen de brand
weer uit Luik was aangekomen en genie
troepen waren gerequireerd, kon het zoe
ken naar de slachtoffers doeltreffend ge
schieden, ofschoon toen de ingevallen
duisternis het werk belemmerde.
Geen dor inzittenden in de auto heeft
het leven .er af gebracht.
Rookh
pep Vj pond. >7"™^
De nieuwe spoortarieven.
Sedert op 7 October 1923 door de Duit
sche spoorwegen het nieuwe tarief is in
gevoerd heeft een aanmerkelijke verschui
ving van de vroegere derde naar de
tweede klasse plaats gevonden.
Ongeveer 30 pet. der vroegere derde
klas reizigers maken thans van de rijtui
gen met beldeede zittingen gebruik. Hier
door is een zeker tekortaan wagens
met bekleede zittingen merkbaar gewor
den, in verband waarmede de rijksspoor
wegen reeds 759 nieuwe wagens hebben
besteld, waarvan er enkele reeds gereed
zijn gekomen en in het Roergebiedtus
schen Dortmund en Keulen in gebruik
zijn gesteld.
Deze wagens vertonnen veel over
eenkomst met de vroegere wagens der
I)-treinen. Voorts zijn reeds 9000 van
de 80.000 wagens vierde klasse omge
bouwd tot wagens derde klasse.
Binnenland.
H. M. de Koningin-Moeder 50 jaar in ons
land.
Vergadering van den Chr. Landarbeiders-
bond te Middelburg.
A-lg. vergadering van de Chr. Dem. Unie.
Mond- en Klauwzeerbestrijding.
Een mislukte aanbesteding te Groningen.
Het ijs belemmert het scheepvaartverkeer.
Ijsvermaak.
Het telefoonverkeer met Indië hedenmid
dag officieel geopend.
Buitenland.
Het auto-ongeluk te Comhlain.
Overstroomingen in Italië.
Sneeuw- en ijsberichten.
Dictatuur in Joega-Slavië.
Griepepidemie in Berlijn.
Mail aan het woord is, met aan te voeren
dat het publiek tot de kerk werd toege
laten, terwijl de kapel met een koord was
afgesloten en niemand van het publiek
in de nabijheid ervan mocht komen. De
kapel is geheel van het schip van de
kerk gescheiden. Voor den Lórd-kanse
lier blijft de zaak bedenkelijk.
Een mijnongeval.
In een mijn van de Fürstenstein-onder-
neming te Waldenburg werden Zaterdag
10 mijnwerkers van de nachtploeg doof
ontsnappende brandgassen verrast en be
dwelmd. Het ongeluk werd veroorzaakt
doordat men wilde vaststellen, of de in
November van het afgeloopen jaar in
deze mijn uitgebroken brand als gedoofd
kon worden beschouwd. Toen de afslui-
tingsdam doorbroken werd stroomde het
gas uit, waardoor de 10 arbeiders be
dwelmd werden. De reddingsploeg, die
dadelijk aan het werk ging, slaagde er
in bij allen de levensgeesten weer op
te wekken en vijf hunner konden naaf
hun woning gebracht worden. Bij de an
deren waren dé vergiftigingsverscihynselen
zó"ó ernstig, dat zij naar het ziekenhuis
gebracht moesten worden. Er bestaat ech
ter ook voor hen geen levensgevaar.
De mislukte socialistische radiospeech.
Eén der communisten, die in de maand
October van het afgeloopen jaar den re
dacteur Schwarz van de Vorwaerts vóór
zijn rede voor de radio ontvoerden, is
opgespoord. Het is de leider van een
afdeeling van den bond van Roode
Frontstrijders Alfred Scharlinsky, die
Schwarz een vol uur lang op een avon
tuurlijken autotocht met een revolver in
de hand schaakmat gezet heeft. Bij zijn
verhoor op het commissariaat van po
litie ontkende Scharlinsky; hij werd ech-
tor bijschrijving van rente inleveren. Rentevergoeding 4 pCt.
De lord-kanselier als wetsovertreder.
Dezer dagen is de Lord-kaase'ier Lord
IJalsham in de Abdij-kerk van Westmin
ster met een weduwe in het huwelijk
verbonden. Slechts eenige zeer vertrouw
den wisten ervan dat de plechtigheid
zou plaats vinden.
Op een gegeven oogenblik liet de Lord-
kanselier 's ochtends een auto voor het
gebouw van het Hoogerhuis voorkomen,
reed daarmee naar den overkant van
de straat en liet zijn huwelijk inzegenen
in een van de kapellen van de kerk,
de kapel van koning Hendrik VII.
Het publiek dat toevaLig in de kerk
was, werd öp een afstand gehouden met,
een koord dat voor den ingang van de
kapel was gespannen.
Dit nu was niet in den haak en dies
wordt in de Engelsche pers de vraag ter
sprake gebracht, of de Lord-kanselier, de
hoogste rechterlijke ambtenaar en om zoo
te zeggen de verpersoonlijking van de
wet, daarmee niet de wet geschonden
heeft.
Bij d-' huwelijksvoltrekking moet de pre
dikant .me'.ijk voor de laatste maal vra
gen, o enige man gegrond verzet tegen
het huwelijk kan voeren. Daarom dient de
plechtigheid met open deuren verricht
te yrorden.
De Lord-kanselier kan er zich moeilijk
uit redden, meent een jurist voor kerke
lijke aangelegenheden die in. de Daily
ter bij een confrontatié met Schwarz door
dezen herkend.
Broodgebrek in Rusland.
Uit Moskou wordt via Kofno gemeld, dat
het tekort aan brood te Moskou in de laat
ste dagen zoo ernstig is geworden, dat de
justitie en de geheime politie tot de krach
tigste maatregelen zijn overgegaan. Een
groot aantal personen zijn gearresteerd,
onder hen vele kettinglhandelaars en spe
culanten, aan wier optreden het tekort
wordt toegeschreven. Te Moskou gaan ge
ruchten, dat begin Februari overal in de
Sovjet-Unie weer broodkaarten zullen
wórden ingevoerd. Ook te Leningrad is
het tekort zeer nijpend. Er is daarom reeds
een verbod uitgevaardigd koek en banket,
uit korenmeet te vervaardigen.
De Fokker nog steeds in de lucht.
De Amerikaansche Fokker „Het Vraag-
teeken", die verleden week Dinsdag te Los
Angeles is opgestegen, is nog steeds in de
lucht. Tot nu toe werd de Fokker 23 maal
in volle vaart van benzine en voedsel voor
zien. De vliegers hebben doen weten, dat
enkele cylinders van hun motoren niet
meer geregeld werken; vannacht zou ge
poogd worden vaart te minderen om de
noodige reparaties te kunnen uitvoeren.
Dictatuur in Joego-Slavië.
Sedert gisternacht heerscht, naar de
Tel. meldt, in Joegoslavië da dictatuur.