No. 78
Woensdag 2 Januari 1929
43e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HENDfiiKSE&Go's BANK - SOES
4>
Aangesloten bij het Bureau voor Oplaag-contröie
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 Januari vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
l, bijv. door
Men zorgt
■se ol stok-
iken. Dit is
een beetje
Bjjv. om
toer is het
aarvan een
aar maken,
3 stokjes,
r tusschen;
jschen, enz-
bet kleedje
60 of 80
Het wordt
Nu maakt
dj es, welke
maaid wor-
1 wit.
en tot een
1 stokje, 5
aatjes heeft
stokjes, dan
1 stokje 7
en tusschen
losse; men
6 1., enz.;
e.
stokjes.
2 1., enz.
kjes.
1., enz. stok-
i één gaatje,
er 3 st, 2 1.,
vischgraatje
5 losse, dan
te losse van
een nopje)
je, 1 st.ok'e,
en de visch-
dan begint
ende visch-
hadden nog
deel kunnen
>n reden tot
nnering' n op
Len hem bij-
lijna elf uur.
Toegen vader
Ier ging open
oor de deur.
brief," zei hij.
ieder verwc n
>eg de man.
edeT.
Dag juffrouw,
man en ver
in brief naar
at je," zei ze.
rader op zijn
mij1 nu een
iet adres en
in het rond.
gauw opcn-
„Dan weet je
der den brief
vatfhting keek
jl las.
ig, toen blijd-
irwijï hij moe
sgels door.
ilde ze toen,
ikomst geeft
Moe?" vroeg
noeder. „Mijn-
erin geslaagd
rijgen bij een
„lees jij: den
het bijna niet
len brief voor.
zal zijn als
nd er aan het
morgen wach-
te doen toe-
t na zóó lang-
ericht voor je
uwe jaar Gols
if neer. Toen
snige uren ge-
ader geen aan-
en van vreugde
iten. Aan Em-
in, dat ook in
woonde,
van de .klok
lar was heen-
ckige, dankbare
amertje.
FRANCINA.
D Irecteur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau; Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posi f3.-
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advsrtentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
Teleurgestelde verwachtingen.
Mag men de socialisten gelooven, dan
zal het „Vrede op aarde" alleen werke
lijkheid wórden door de komst van het J
Socialisme-
Door middel van de vadio werd nog
dezer dagen over heel het land uitgedra
gen de blijde boodschap dat de sociaal-
democratie het „vrede op aarde" zal ver
werkelijken.
Het is niet voor de eerste maal dat
dergelijke lofzangen worden aangeheven-
Toen het Bolschewisme, dat evenals
de S. D. A. P. staat op den grondslag
van de Marxistische beginselen, in Rus
land de gelegenheid kreeg zijne idealen
te verwerkelijken, waren de verwachtin
gen boog gespannen.
Het Bolschewisme weid begroet als de
nieuwe Messias, die im vervulling zou
brengen het „vrede op aarde in den men-
schen een welbehagen."
Prof. Diepenhorst wijst er in Anti-revo
lutionaire Staatkunde op, hoe MevT. Ro-
land-Ho"l3t op den eersten gedenkdag der
revolutie in Rusland in blijde verruk
king een mystieken jubelzang aanhief.
„Wj revolutionairen, zoo schreef zij,
herkennen en begroeten in dit kind den
lang verwachten Messias, die komt om
de gefolterde menschheid te verlossen-
En door de kreten heen van toorn en
pijn, van woede en smart, die het gewor
stel der strijdenden daarginds begeleiden,
door het eehuil der hartstochten, daemo-
nisch oplaaiend in de worsteling, door
het luid krakende scheuren heen, waar
mee de oude maatschappij ineenstort, en
de ruw bonkende slagen waarmee haar
bouwvallen en puinen meedoogenloos
worden opgeruimd, door al die geluiden
van haat en ontzetting, van uiterste
krachtsinspanning en wilde vertwijfeling
heen, hoort ons hart in een heldere
verte den ouden engelenzang zoo liefelijk
klinken: „Vrede zij den menschen en op
aarde een welbehagen".
Een jaar later was de verrukking bjj
deze vurige communiste nog niet ge
weken.
Sovjet-Rusland zoo juichte zjj
leeftdat is op dezen Meidag de groote
vreugde voor alle werkers. Het Commu
nisme leeft, het boort zijne wortels die
per in de aarde, het spreidt zijn takken
wijder uit door de lucht. Onder" alle gren
zen door boort het de wortels, over allo
grenzen heen steekt het die takken uit-
Zichtbaar ver over zeeën en landen staat
de nieuwe levensboom, door zjjn Joover
stroomt het jubellied der menschelijke
opstanding en de gouden vrucht van ka
meraadschap, vrodekennis en schoonheid
sterrefonkelen daar doorheen."
Niet lang echter duurden deze lofzan
gen.
Reeds betrekkelijk spoedig kwam de
ontnuchtering.
Teruggekeerd van een reis naar Rus
land om het revolutionaire vredesfestijn
mee te vieren, bleek Mevr. Roland—Holst
diep teleurgesteld.
„Als alle oprechte communisten, zoo
klaagde zij, doorleef ik een brandend leed
van teleurstelling, de bitterheid ervan
stijgt bij ©ogenblikken van mijn hart naar
mijn oogen, mijn wangen, mijn voor
hoofd."
Een brandend leed van teleurstelling,
dat zal ook het deel zijn van hen, die
het Socialisme als de brengster van het
vrede op aarde, een vrede, die tevens be-
teekent opstand tegen God, begroeten.
Naar het einde van het conflict In
Afghanistan.
Het jongste telegram door 'de Afgaan-
sche Legatie te Londen ontvangen, zegt
dat de gevechten geëindigd zijn wegens
de nederlaag der opstandelingen en omdat
er onderhandelingen gevoerd worden over
een vreedzame regeling. Het normale le
ven en de vreedzame bedrijvigheid zijn
hervat te Kaboel en te Djallahabad. De
Koning en de leden van zijn gezin ver-
keeren volkomen in veiligheid, evenals
de buitenlandsche legaties te Kaboel.
Uit .Kaboel wordt gemeld, dat de aan
beide zijden in den loop van den burger
oorlog geleden verliezen in totaal geschat
worden op 400 doodea en 1000 gewon
den. De materieele schade wordt op
1.800.000 gulden geschat. De regimenten,
die geweigerd hebben tegen de opstande
lingen te vechten, zijn ontbonden. Op
bevel van den Koning is een hoogge
rechtshof opgericht, waarvoor de opstan
delingen terecht zullen staan.
110 vls8Chers afgedreven op een
ijsschots.
Uit Berlijn wordt gemeld: In Oost-
ÉHand zijn 110 visschers op een ijs
schots door sterken wind naar zee afge
dreven.
49 visschers, die met achttien paarden
bij het visschen met sleepnetten op het
randijs van het Peipusmeer door het bre
ken van het ijs op een ijsschots naar
het midden van het meer waren gedreven,
hebben zich op den Russischen oever
goed en wel kunnen redden.
Een andere ijsschots met twindig man
nen, welke eveneens was afgedreven, is
inmiddels in zicht gekomen, zoodat een
vliegtuig te hulp kon worden gezonden.
Tot dusver is nog niet alle ongerust
heid geweken, daar zich oorspronkelijk
ongeveer tweehonderd personen op het
ijs moeten hebben bevonden.
Gas onder het plaveisel.
Naai de „Lok. Anz." meldt, werd dezer
dagen in het kantoor van de pneumati
sche post op het Leipziger plein te Berlijn
een zoo sterke gaslucht waargenomen,
dat de ambtenaren dadelijk de gasfabriek
opbelden, die er na eenig zoeken in slaag
de, het defect aan een gasbuis in de
Katzbachstrasse te ontdekken. Door het
vacuum van de pneumatische inrichting
was het gas naar het postkantoor opge
zogen.
Het geval heeft, wegens de recente
ontploffing te Londen, eenige onrust ver
wekt, omdat er uit blijkt, dat zich ook
te Berlijn vrjj groote gasmassa's onder
het plaveisel kunnen ophoopen, zonder
dat het dadelijk wordt opgemerkt. Slechts
de nabijheid van de pneumatische post
heeft ditmaal tot spoedige ontdekking ge
leid.
De gasfabriek, tot wie de „Lok. Anz.
zich om inlichtingen heeft gewend, verzei
kerde bet blad dat het meegedeelde wel
iswaar juist is, maar uiterst zelden voor
komt, daar de fabriek er op uit is, elk
defect in de leidingen zoo spoedig moge
lijk te herstellen.
Of dit de Berlijners heelemaal zal ge
ruststellen is de vraag. Want voor men
aan het herstellen gaat, moet men toch
weten dat er een defect is en dat schijnt
bij asphaltbestrating lang niet zoo tijdig
te blijken als bjj bestrating met steenen-
De financiëele schandalen in Frankrijk.
Amard, de Parijsche bankier, die uit
naam van mevrouw Hanau een millioen
zou hebben aangeboden aan Le Journal
om de stilzwijgendheid van dit blad, dat
een campagne voerde tegen de Gazette
du Franc, te koopen, is ia hechtenis ge
nomen.
Havas verneemt uit Colmar, dat de ban
kier Wolff, op grond van een door de
schuldeischers en leden van den Raad
van Beheer der Schlettstatter Bank uit
gebrachte beschuldiging in hechtenis is
genomen. Hij wordt beschuldigd van be
drog, misbruik van vertrouwen en over
treding van de wet op de naamlooze
vennootschappen.
De bank heeft een passief van 6 4 8
millioen franc en Is in staat van faillis
sement verklaard.
Sneeuwstormen en schipbreuken.
De sneeuwstormen, die al in het Noor
den van Engeland woedden, hebben zich
naar het Zuiden toe verspreid, waar in
verschillende districten een dikke laag
sneeuw gevallen is.
De „Malakand", een schip van 7000 ton,
dat op de thuisreis was van Calcutta, is
in het Kanaal stuurloos geworden door
verlies van het roer. Twee sleepbooten
uit Dover, die draadloos te hulp geroepen
waren, slaagden er ondanks de sneeuw
en regenvlagen, die het zicht belemmer
den, de „Malakand" te vinden, vast te
maken en het schip naar Gravesend te
sleepen.
DeNederlandsche stoomtreiler El-
net LTM. 80 (van de stoomvisscherij El-
net te IJmuiden) die op weg was naar
Lowestoft, is Zondagavond bij Lowestoft
op de kust geloopen; de stuurketting was
in een storm gebroken. Een motorredding
boot voer uit, maar slaagde er niet in,
hulp ta bieden; zjj sloeg bjjna om.
De elf personen tellende bemanning van
den treiler is gered van de kust uit met
een reddingstoestel. Eén van hen werd
in het zeemanshuis in bed gestopt.
Een Drief van Dr Borms.
De Belgische regeering heeft nog steeds
geen aanleiding gevonden, om Dr Borms
in vrijheid te stellen. Bijna geheel Antwer
pen heeft zich in jje fameuze verkiezing
voor amnestie uitgesproken en het am-
nestie-geknoei van de regeering aan de
kaak gesteld.
Kerstmis is voorbij en Rorms zit nog
steeds in de gevangenis. Hij heeft nu on-
derstaanden brief aan zijn Vlaamsche
strijjdgenooten gericht.
„Tegen uwen uitdrukkelijken wil, zoo
klaar en duidelijk uitgesproken in de Ant-
werpsche verkiezing van den 9en j.l. blijft
de regeering op bevel van de loge en het
hof mij gevangen houden. Zelfs word ik
hier nu strenger -bewaakt dan ooit te
voren en zooals de bladen het u hebben
gemeld, heeft men binnen deze muren
talrijke gendarmen samengetrokken, die
dag en nacht op wacht staan en mitrail-
leuzen geplaatst hebben, tot in de burcht
torentjes boven den gevel van de ge
vangenis. Niets werd verwaarloosd; tot
de takken toe van de reusachtige hoo
rnen die het dichtst bij den ingang staan
werden weggekapt.
Wat heeft onze verdrukker, het centra
listische België, schrik gekregen, sedert
die davering hem door de Antwerpsche
kiezers Is toegebracht.
Mij tracht men intusschen te beïnvloe
den met me meer dan vroeger nog, af te
zonderen .aanvragen voor bezoek worden
afgewezen, met de uitvlucht, dat het de
moeite niet meer is, daar ik weldra zal
vrjj zijn. Wel Iaat de censuur allerlei
doodsbedreigingen tegen mij door.
Ook bladen met schimp-artikels liet het
bestuur welwillend door, zelfs zulke, die
niet op de lijst staan van de kranten,
welke de politieke gevangenen mogen
lezen. Vlaamsch-nationalistische bladen
blijven evenwel streng geweerd en zelfs
„De Tijd" het blad van minister Heijman
dat een brave ziel me sedert jaren op
stuurt uit Gent, mocht me nog nooit be
reiken.
De regeering schijnt het er op aan te
leggen, me niet enkel van al mijn burger
rechten te blijven berooven, doch mij ook
vogelvrij te verklaren. Mij goed. Na tien
jaren mijne vrijheid opgeofferd te hebben,
wil ik ook gaarne mijn leven geven voor
ons geliefd vaderland, Doch mijn bloed
kome dan over den verdrukkenden staat
Ik bied u allen, alsook onze broeders
en zusters in het dierbaar Vlaanderen
een zalig en gelukkig 1929. Het worde
een zege jaar. Leve Vlaanderen!
Vergeet mijn zwaarbeproefde gade en
kinderen liietl
JDe politieke toestand in Frankrijk.
De Franscbe Ministerraad heeft Maan
dagavond den politieken toestand bespro
ken. De minister-president Poincaré deel
de aan zijn collega's mede, dat hj zjn
Kabinet indertijd geformeerd had met de
bedoeling een verlenging van den crisis
te vermijden.
Nu de begrooting echter is afgedaan, en
de stabilisatie de proef doorstaan heeft,
beschouwt hij zijn taak als volbracht en
wenscht hij zijn ontslag in te dienen.
In den loop van de levendige discus
sies, die hierop volgden, verklaarde het
meerendeel der ministers, dat het aan
blijven van Poincaré voor het oogenblik
onontbeerlijk is voor den goeden gang
van zaken. De mini ster-president is ten
slotte voor dezen aandrang gezwicht en
trok zijn ontslag-aanvrage tot het tijdstip
van de bijeenkomst van de Kamer in.
Donker Berlijn.
In een vergaderlokaal van de „Harn-
burgsche timmerlieden" bij het Schle-
zischer Bahnhof te Berljn is het in den
nacht van Zaterdag op Zondag tot een
bloedige botsing gekomen tusschen ledein
van de vereeniging „Immertreu" en den
bond van „Hamburgsche timmerlieden".
„Immertreu" is een vereeniging van
menschen, die op een of andere wijze met
den strafrechter in aanraking zijn geko
men en elkaar steunen in ongeoorloofde
praktijken.
Zaterdagavond nu waren de timmerlie
den in hun vergaderlokaal bijeen. Tegen
elf uur drongen plotseling tien tot twaalf
elegant gelcleede mannen in rok, hoogen
hoed en lakschoenen, binnen, die da tim
merlieden aanvielen. Toen de politie ver
scheen, waren de aanvallers reeds weg.
Een uur later kwamen vier timmerlie
den, die van het gebeurde niets afwisten,
bij hun clublokaal. Voor den ingang wer
den zij door leden van „Immertreu" aan
gehouden. De timmerlieden riepen om
hulp waarop hun collega's uit het lokaal
toeschoten. De aanvallers schoten hun
pistolen af en troffen een timmerman zoo
ernstig, dat hij op weg naar het zieken
huis stierf. j
Tijdens het gevecht reden dertig a veer
tig taxi's voor, waarin leden van „Im
mertreu" zaten, die zich op de timmer
lieden wierpen.
Toen de politie kwam, verdwenen de
aanvallers pijlsnel in hun auto's, voor
dat de litie iets kon doen. Drie timmer
lieden ;gen met zware wonden in het
zieken! is,
De aanleiding van dit conflict moet
gezocht worden in het feit, dat twee
timmerlui Vrijdag ruzie met twee leden
van „Immertreu" hebben gehad.
Aardschokken in Wurtem'berg.
Zondagmorgen werd door het seismo-
grafisch observatorium te Hohenheim een
aantal sterke aardschokken opgeteekend,
waarvan de eerste te 8.33 uur werd waar
genomen. De haard der aardschokken lag
op 30 k 40 K.M. afstand van de plaats
van waarneming en moet dus ergens in
Wurtemberg liggen.
Korte berichten.
Door de hevige koude in Polen,
vooral in de Oostelijke districten, zijn
wolven in grooten getale uit de bosschen
gekomen en richten onder het vee groote
verwoestingen aan. De autoriteiten orga-
niseeren klopjachten.
Bij een chemische fabriek te Mainz,
is men malversaties op groote schaal
op het spoor gekomen. Het bedrag der
malversaties zou meer dan 150-000 mark
bedragen.
De roedelboper Lewin heeft in het
Neder-Oostenrijksche dorp Hafnerbach het
voorkomen van goud gevonden. Bij een
opgraving is in een leemlaag stofgoud
gevonden. Men denkt te doen te hebben
met een begraven schat van Romeinsche
legioenen. t
De griep neemt te Berlijn sterk toe-
Op 27 December was het aantal griep-
lijders bij de ziekenfondsen tot 341 ge
stegen. Tot dusver is de ziekte goedaar
dig gebleven.
De directie van een groote mijn te
Pontypridd in Zuid-Wales heeft haar 2500
delvers met één maand moeten opzeggen,
daar het onmogelijk gebleken is, het be
drijf rendabel te houiden.
De Bulgaarsche koning heeft ter ge
legenheid van 't Kerstfeest aan 20 ver
oordeelden gratie verleend. De meesten
hunner zijn wegens overtreding van de
wet tot bescherming van den Bulgaar-
schen staat veroordeeld.
Zondagmiddag is hoven het vlieg
terrein van Montauban een verkeersvlieg
tuig neergestort. Het toestel werd volko
men vernield.
Tengevolge van den regen en het
daardoor veroorzaakte smelten van de
sneeuw op de Vogezen is het water van
de Saar zeer sterk gestegen. Ook de Blies
is buiten baar oevers getreden. Het Blies-
dal vormt een groote watervlakte.
Te Schientochlowitz ontstond tus
schen eenige arbeiders wegens het ver
dwijnen van een hangslot een hevige twist
die in een messengevecht ontaardde. Van
een der arbeiders werd de buik letterlijk
opengereten. Hij overleed kort daarop.
Een tweede Werd levensgevaarlijk gewond-
Vijf personen werden gearresteerd.
Bij een chemische fabriek te Mainz
is. men malversaties óp groote schaal op
bet spoor gekomen. Het bedrag der mal
versaties zou meer dan 150.000 mark
bedragen.
Van het Hof.
H. M. de Koningin woondo Maandag
avond de godsdienstoefening bij' in de
Ned. Herv. Badkapel, waar bptrad prof.
dr J. R. Slatemaker te Bruïne, Minister1
van Arbeid. Hg las een gedeelte van
Pred. I en Openbaring 20 en bepaalde
Binnenland.
Dr F. van Gheel Gildemeester te Den Haag
overleden.
De moord te Oostburg.
Kind te Middelburg verbrand.
Drama te Den Bosch.
Buitenland.
Nog steeds financieele schandalen in
Frankrijk.
Hevige koude in sommige landen.
Aardschokken in Wurtemberg.
Eer. lrief van dr Borms.
110 visschers op een ijsschots afgedreven.
Poincaré blijft minister-president.
daarna de talrijke aanwezigen bij: Pred. 3
vers 11, deze woorden: „God heeft de
eeuw in hun hart gelegd."
Met het zingen van 'Psalm, 797 werd
de dienst, die over Huizen per radio
werd uitgezonden, besloten.
De Prins was bij de godsdienstoefe
ning in de Duitsche Kerk onder gehoor
van Pastor Herbst, terwijl de Koningin-
Moeder de godsdienstoefening bijwoonde
in de Groote Kerk, waar dr Van Gheel
Gildemeester voorging.
Kolonisatieplan Z.W. Frankrijk.
De Regeringscommissie voor Emigratie
van Landarbeiders naar Frankrijk zal
waarschijnlijk in de gelegenheid zijn in de
eerste helft der maand April 1929 tien
landarbeidersgezinnen te plaatsen in Z.W.
Frankrijk, waar reeds een aantal' Neder-
landsohe gezinnen als deelbouwers is
gevestigd. In aanmerking komen gezinnen
bij voorkeur mét volwassen kinderen, die
met het geheele landbouwbedrijf (vee
houderij en werk op het land) bekend
zijn. De gezinnen zullen eerst gedurende
een half jaar in loondienst werken, ten
einde op de hoogte te komen van den
landbouw In Frankrijk. Daarna, zal gele-
'enheid bestaan zich als deelbouwer
halfbouwer) te vestigen.
Gegadigden kunnen zich schriftelijk op
geven vóór 15 Januari 1929 bij den secre
taris der Commissie, Bezuidenhoutsche
weg 97, te 's Gravenhage.
'Uit de textie In ij verheid.
De sedert maanden durende staking
bij de mechanische tapijtweverij van H. J.
Peters te Deventer is opgeheven door
een schikking tusschen den "R.K. Bond
van Werkgevers in de textielnijverheid
en den Modernen Textielarbeidersbond
„De Eendracht".
Het Eerste Kamerlid P. Dobbel-
mann.
Naar „De Tijd" uit Nijmegen ver
neemt is het Eerste Kamerlid de heer
P. Th. H. M. Dobbelmann sinds eenige
dagen ernstig ongesteld. Hij lijdt aan pleu
ris en longontsteking. Tot nu toe heeft
de ziekte volgens den behandelenden ga-
neesheer een normaal verloop, zoodat
de toestand momenteel, ofschoon ernstig,
niet direct zorgwekkend mag worden ge
noemd. i
Het vangen van vogels.
Door den heer Braat zijn aan den
minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw de volgende vragen gesteld:
1. Is Uw Excellentie bereid, het van
gen van vogels met slagnetten alsnog
weder toe te laten, aangezien bij het
aanvragen der akten niet was te voorzien,
dat de vangperiode zou worden bekort en
belanghebbenden aldus gedurende zes we
ken zouden worden beroofd van hun
inkomsten, welke vooral in den winter
niet kunnen gemist worden?
2. Is Uw Excellentie eveneens bereid
om het soortental trekvogels, welke ge
vangen kunnen worden, eenigszins uit te
breiden, te meer, daar door het vangen
van trekvogels de vogelstand in ons land
zoo goed als niet wordt benadeeld?
3. Is Uw Excellentie bereid, een on
derzoek in te stellen naar de steeds tal
rijker klachten over groote schade, ver-
