No. 67
Maandag 17 December 1928
43e Jaargang
zr>
BESTEVAER
DRIKSE&Co's BANK-GOES
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland
Belangrijkste Nieuws.
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank a 4 pCt.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUI J, L. Burg. Tel. no. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f 3.-
Losse nummers f0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 (f
Bij abonnement belangrijke korting.
ZIJ, DIE ZICH THANS OP „DE
ZEEUW" ABONNEEREN, ONTVANGEN
DE NOG IN DECEMBER VERSCHIJ
NENDE NUMMERS GRATIS.
DE DIRECTIE.
Samenwerking met liberalen.
Mr S. van Houten, de bekende liberale
staatsman, die nog steeds met belangstel
ling het politieke leven volgt, bespreekt
in het „Handelsblad" de door Dr de Vis
ser ter sprake gebrachte samenwerking
met de liberalen ter vorming van een
parlementair Kabinet.
In een daarna gevolgd persgesprek werd
de bedoeling van dit denkbeeld verduide
lijkt in dien zin, dat niet in de eerste
plaats gedacht was aan de liberalen als
partjjl, maar aan liberale personen,
religieuse naturen, met wie zou kunnen
worden samengewerkt op den grondslag
van de Christelijk nationale beginselen.
Dit denkbeeld heeft in liberale krin
gen weinig instemming gevonden en ook
Mr van Houten moet er niets van hebben.
Hij vermoedt, dat de bedoeling van
Dr de Visser is om op deze wijze den
steeds toenemenden buiten-kerkelijken
stroom te keeren door staatsbemoeiing
in algemeen Christelijken zin, wat z.i. zal
leiden tot begunstiging van de kerkge
nootschappen.
En dat keurt hij alf, zooals hij ook
nog steeds betreurt de „wijziging in 'het
van Overheidswege betaalde onderwijs".
Men had moeten vasthouden aan de
echt liberale leus: voor neutraal geld,
ook neutraal onderwijs, een leus die naar
onlangs nog gebleken is ten opzichte van
het Hooger Onderwijs ook door anderen
dan liberalen aanvaard wordt.
Na deze opmerkingen komt Mr van
Houten tot zijne politieke conclusie en
zegt:
Dr De Visser wenscht liberale „chris
tenen" te bewegen met zijne partij samen
te werken. Ietwat vleierij vinden wij zelfs
in het onderhoud met den heer Hans.
Ik citeer woordelijk uit een van Dr De
Visser's antwoorden, volgens den heer
Hans: i
„Och, zei hij met een zucht en waar
in toegenegenheid trilde, ik zie zoo vele
brave menschen, ook aan de linkerzijde,
ik zie er menigeen, die veel beter is
.dan ik."
Ook van liberale zijde is neiging tot
samenwerking doch slechts op politiek
gebied en hier komt het op overeen
stemming op dat gebied aan. En in
dien die overeenstemming bestaat, past
daarop geen heel of half kerkelijke, maar
slechts de liberale vlag. Zij is im
mers slechts uiterljjk bewijs der poli
tieke .overeenstemming."
De voorslag van Dr de Visser, die
zou wenschen, dat de liberalen den
basis der Christeljjk-nationale beginselen
zouden aanvaarden, wordt dus ook door
Mr van Houten, evenals door de toonaange
vende vrijzinnige bladen, afgewezen.
Iets anders viel trouwens ook niet te
verwachten. Men kan toch in redelijkheid
niet van een partij eischen, dat zij hare
beginselen zal prijsgeven.
Maar juist daarom is ons de voor
slag van Dr de Visser, van wien toch
niet kan worden verwacht dat hij zich
met inhoudlooze frasen ophoudt, nog
steeds niet recht duidelijk.
De ziekte van den Engelschen koning.
Zaterdag zijn twee nieuwe dokters, spe
cialiteiten op het gebied van Röntgenolo
gie en electriciteit, bij het consult in het
paleis geroepen.
Het bulletin van Zaterdagavond zegt:
De Koning heeft een rustigen dag gehad
met eenigen slaap. Ofschoon de polsslag
regelmatig blijft en de koort thans ge
ring is, duurt de uitputting voort. Men
heeft besloten bestratings therapie toe te
passen.
Geen borrels meer in den Rijksdag na
9 uur 's avonds.
De voorzitter van den Duitschen Rijks
dag Loebe heeft aanleiding gevonden om
voor de nachtzittingen van den Rijksdag
een bij zond eren maatregel te treffen. In
het Seniorenconvent werd van communis
tische zijde geëischt, dat het rijksdag-
restaurant tijdens de nachtzittingen geen
geestrijke dranken meer zou mogen ser
veexen. Tiaar niemand in het Senioren
convent zich tegen het voorstel verzette,
heeft de voorzitter verordend dat in het
restaurant na 9 uur 's avonds geen bor
rels meer geschonken mogen worden. De
verordening heeft geen betrekking op bier
en wijn.
Bolivia en Paraguay.
De regeering van Bolivia heeft een
tweede telegram van antwoord aan den
Volkenbondsraad doen geworden. Dit moet
een zeer scherpen toon tegen Paraguay
aanslaan. De Volkenbondsraad heeft in
geheime vergadering eenigen 'tijd hier
over beraadslaagd.
Bolivia zegt in het telegram, dat het
zijn, door het Volkenbondspact aanvaarde
verplichtingen tot vreedzame regeling van
geschillen, zal nakomen. Bolivia vreest
echter nieuwe incidenten, waartegen het
zich vooreerst waarborgen verschaffen
moet.
Paraguay heeft onverwacht en zonder
reden en met schending van de bepalingen
der artt. 10 en 13 van het Vol'kenbonds-
verdrag een aanval gedaan op Bolivia,
waarvoor wij het plechtig voor den Vol
kenbondsraad aanklagen.
Nadat Paraguay zijn strijdkrachten ge
concentreerd heeft en zijn generalen staf
vooruitgeschoven heeft tot een punt, dat
zeer dicht bjj de aianrakingslijn der mi
litaire voorposten van beide landen ge
legen 'is, is het logisch op nieuwe bot
singen, bedacht te zijn.
Hoewel officiëel de oorlog nog niet
is verklaard tusschen Bolivia en Para
guay, is de strijd tusschen beide landen
reeds losgebroken. De Bolivianen zijn
slaags geraakt met de troepen van Para
guay in het grensgebied van Chaco en
hebben de Paraguyanen verslagen. Zj
hebben .verder het fort Boqueron in bezit
genomen. Ook Jtiet fort Roja Silva is
door de Boliviaansche troepen na hevige
gevechten genomen. Verder zouden vlieg
tuigen de Paraguyaansche posities heb
ben gebombardeerd.
In geheel Bolivia heerscht een oorlogs
zuchtige stemming.
Maar ook in Paraguay, dat tot dusver
zjn kalmte heeft bewaard, is de opwin
ding groot. Alle mannen van 18 tot 28
jaar zjn onder de wapens geroepen. Er
heerscht een opgewonden stemming en
men zal niet voor den oorlog terug
deinzen.
Terwjjl het grootste deel van de jour
nalisten en staatslieden Lugano reeds had
verlaten, werden de o verbij venden Zon
dagavond laat opgeschrikt door een nieuw
telegram van Bolivia.
De regeering van Bolivia deelt thans
aan den Volkenbond mede, dat, wat zj
verwacht had, inderdaad is gebeurd. Op
nieuw hebben troepen van Paraguay af-
deelingen van Bolivia aangevallen, waar
uit een bloedig treffen ontstond. Ter ver
vulling van haar internationale verplich
tingen brengt de regeering van Bolivia
dezo nieuwe feiten ter kennis van den
Volkenbondsraad.
Dramatische slotzitting van den Volken-
bondsraad te Lugano.
De Volkenbondsraad heeft tot slot nog
een spannende openbare zitting gehouden
over de klachten van den Duitschen Volks
bond in Opper-Silezië. In het begin ging
alles rustig, totdat plotseling Zaleski een
felle rede vol beschuldigingen tegen den
Duitschen Volksbond afstak. Hij: beschul
digde de leden van dezen bond van hoog
verraad en beweerde, dat hun klachten
alle ongegrond waren en alleen waren in
gediend om den toestand in Opper-Silezië
te vertroebelen.
Stresemann, die zich merkbaar opwond,
kon het nu niet meer uithouden, onder
brak de rede met een heftig: „onge
hoord" en sloeg jnct den vuist op tafel.
Na de vertaling van Zaleski's rede impro
viseerde Stresemann, die volkomen in zjn
recht was, een felle rede als antwoord op
Zaleski, die hier en daar op het grove
af was.
Stresemann verklaiarde, dat hij de rede
van Zaleski slechts beschouwde als een
uiting van haat jegens de Duitsche min
derheden in Opper-Silezië.
Ten slotte gaf Stresemann de plech
tige verzekering, dat de Volkenbond een
groot deel van zjn aanzien zou verliezen
indien de Volkenbondsraad mocht blijken
in te stemmen met de opvattingen van
Zaleski over de bescherming der minder
heden.
Stresemann findigde zijn improvisatie,
die een diepen indruk op alle aanwezigen
maakte, met'de slotwoorden, dat hj thans
na het optreden van Zaleski, eischen
moest dat de Volkenbondsra'ad in zjn
a.s. zitting, dus in Maart, een princi-
pieele discussie zal houden over het ge-
heele vraagstuk van de bescherming der
minderheden.
Briand trachtte Stresemann te kalmee-
ren en zei, dat de openbare meening
in geenen deele zou mogen denken, da,t
de Volkenbond zich aan zijn verplich
tingen van de bescherming der minder
heden zal willen onttrekken. Briand sprak
over de heilige rechten der minderheden,
die bij den Volkenbond steeds in veilige
handen zijn. Alle klachten der minder
heden moeten door den Volkenbond mi
nutieus onderzocht worden.
Onder de rede van Briand zat Strese
mann voortdurend goedkeurend te knik
ken. Zaleski daarentegen keek hoe langer
hoe benauwder, doch gaf geen enkel ant
woord.
De openbare vergadering werd onder
groote opwinding van de talrijke aan
wezigen gesloten.
Men ging uiteen onder den indruk, dat
Stresemann als overwinnaar nit den strijd
is getreden.
Chamberlain is reeds uit Lugano naar
Londen vertrokken. Briand wordt van
avond of ten laatste morgenochtend te
Parijs terugverwacht. Stresemann zal ver
moedelijk eerst Woensdag vertrekken.
Tegen Kerstmis.
De naderende Kerstmis geeft dit jaar
in Rusland aanleiding tot een bijzonder
krachtige campagne tegen de kerk en
haar feestdagen. Te Petersburg is hel
nu zoover, dat de fabrieksarbeiders voor
stellen, in plaats van de Kerstdagen, in
Januari een paar dageD vrijaf te geven.
De volkscommissaris van landbouw heeft
het vellen van dennebosschen, voor de
Kerstmisviering, verboden.
Sneeuw.
In het gebied van den midden-Rjn is
veel sneeuw gevallen. Op de bergen is
de sneeuw in zoo groote hoeveelheden
gevallen, dat op het Westerwald en den
Hundsruck een sneeuwlaag van 30 c.M.
ligt. De temperatuur bedraagt 5 graden
onder nul.
Boven het vasteland en boven het Kat
tegat en de Oostzeekust woedt een zware
sneeuwstorm met een zeer krachtigen
wind, zoodat stormseinen gegeven moes
ten worden. De stoombooten kregen
groote vertraging.
Tengevolge van het opwaaien van
sneeuw is ook het treinverkeer onregel
matig.
Op het eiland Fuenen moest de treinen
loop gedeeltelik stop gezet worden.
Ook telefoon en telegraaf ondervinden
grooten last.
Zonderlinge toestanden In een gemeente
raad.
In. den gemeenteraad van Neu Branden
burg in Mecklenburg-Strelitz is het eenige
communistische lid voorzitter geworden-
Hij bad zichzelf candidaat gesteld en was
gekozen daar de andere partijen geen
candidaten gesteld hadden. De vergade
ring, waarin Schmidt, die behalve "raads
lid, ook lid van den Landdag is, de lei
ding had genomen, na-- een rustig ver
loop, totdat het tot een stemming kwam
en de overige leden de zaal verlieten
waardoor de vergadering wegens gemis
aan het vereischte quorum gesloten moest
worden.
De „Cellio".
Zooals men weet, is men er niet in
geslaagd, de „Celtic", het passagiers
schip van de White Starlijn, dat bij den
ingang van de haven van Cork aan den
grond liep, vlot te brengen, en is men
thans bezig- "het schip te ontladen. Vol
gens bericht uit Cork aan de „Times"
helde het schip onder een hoek van tien
graden naar bakboordzijde over en ver
meerderde het gevaar met het uur. De
ladingxvan de „Celtic" waarvan een groot
deel door het water is beschadigd, bestaat
uit maïs, graan en appelen. Bij vloed stijgt
het water in een der ruimen tot 25 voet
hoogte en zelfs hij laag tij bevindt zich
naar schatting nog 6000 ton water in het
schip. Men vreest, dat het water de „Cel
tic" op den top van de rots, waarop zj
gestrand is, zal werken, in welk geval
een poging om haar vlot te krijgen, de
reeds aangerichte schade slechts kan ver-
grooten. Wordt de zee ruw, hetgeen thans
blijkbaar het geval is, daar de werkzaam
heden aan boord moesten worden ge
staakt, dan vreest men, dat het schip
dat thans reeds kraakte, zal worden uit
eengeslagen.
De „Celtic" heeft groote pech gehad,
omdat het juist de laatste keeT zou zijn,
dat zij Cork zou aandoen en daarna zou
varen op de route BelfastNew-York. De
„Celtic" weid tijdens den oorlog als troe-
pentransportscbip gebruikt, waarbij zij 2
maal werd getorpedeerd.
De wapensmokkelarij voor Hongarije.
De Weensche socialistische Arbeider
Zeitung zegt, dat de Hongaarsche wapen-
smokkalaars den laatsten tjd zeer roerig
spaart zyn heel
en vermijdt alles
wat z'n stemorgaan
in gevaat?
kan brengen
Hy wenscht de
,meest zachte tabak die slechts vecu
^eygbaat? is,tabak die niet bcandiop
den tong en toch qeueic? is,-
zjn. Het blad vermoedt, dat de aanhan
gers van aartshertog Albrecht plannen
tot een staatsgreep smeden.
Zo o als te verwachten was, maken de
Tsjechoslowaksche bladen van de ont
dekking dezer smokkelarij een dankbaar
gebruik om weer eens alarm te slaan
tegen H-ongarije's geheime wapening.
Zij eisohen volledige opheldering
van dit nieuwe geval, dat een nieuw be
wijs is van de wapening van Hongarije,
„dat zijn buren bedreigt, overal spion
nen onderhoudt en aan vervalsching van
geld en stukken nog niet genoeg heeft".
Korte berichten.
Te Luneburg hebben bj het begin
der gemeenteraadszitting omstreeks 200
communisten een belonging voor het
raadhuis gehouden, dat zj trachtten te
bestormen. Hun poging mislukte, daar
een sterke politiemacht in het gebouw
aanwezig was, die de betoogers met sa
bel en gummistok verjoeg.
Nadat tegen den Franschen es-sena
tor Klotz wegens bedrog en valschheid
in geschrifte een arrestatiebevel was uit
gevaardigd, was zijn verblijf in het krank
zinnigengesticht van Suresnes niet langer
mogelijk. Hij zal naar de ziekenafdeeling
der gevangenis van Fresnes worden over
gebracht.
In St. Etienne heeft 'n lievige brand
gewoed, waardoor 3 huizen volkomen in
de ascli zjn gelegd- De materiëele schade
wordt geraamd op ongeveer 10 millioen
francs.
Tweede Kamer.
WijzigingLago r-0 nderwijswet.
In de Memorie van Antwoord inzake het
wetsontwerp tot wijziging der wetten van
16 Februari 1923 en 30 Juni 1924 tot wij
ziging van de lager-onderwijswet 1920,
verklaart de Minister v-an Onderwijs, Kun
sten en "Wetenschappen, erkentelijk te zijn
voor de betuigde waardeering van zijn
streven om vóór bet verstrijken van den
daarvoor in de wet van 30 Juni 1924 ge
stelden termijn een einde te maken aan de
door die wet opgelegde beperking van het
aantal onderwijzers, wier jaarwedden uit
's Rijks kas aan de gemeenten en de
schoolbesturen worden vergoed.
De vraag of bet aanbeveling verdient
„de salarissen der onderwijzers volkomen
op peil te brengen", alvorens bet onderwij
zerskorps uit te breiden, meent de Minis
ter ontkennend te moeten beantwoorden.
Het landerhavisge ontwerp heeft geen an
der doel behalve verlenging van den
werkingsduur van par. 11 dan op bet
voetspoor van betgeen is geschied:
le. door -de vervroegde wederinvoering
van 'bet 7e leerjaar en 2e. door de ver
vroegde wederinvoering van de 7-:':irige
leerverplichting, thans den laatsten stap te
doen, om te komen tot herstel van wat in
1924 ter wille van destijds noodig geachte
bezuiniging tijdelijk werd afgenomen van
de regeling van ons lager onderwijs.
Inderdaad zullen, indien dit wetsont
werp het Staatsblad bereikte, eerst de
wachtgelders behooren te worden her
plaatst, alvorens aanspraak kan worden
Binnenland.
Nieuwe spoorwegtrajectkaarten met 1 Ja
nuari a.s.
Uitkeering aan het spoorwegpersoneel.
Prof. Veraart uit het Bestuur der R. K-
Staatspartij getreden.
Groote brand te Helmond.
Buitenland.
De toestand van den Engelschen koning.
Maatregelen in België tegen het geknoei
met zaaizaad en pootgoed.
Oorlog tusschen Bolivia en Paraguay?
Sneeuw in het buitenland.
Heftig debat 'in de slotvergadering van
den Volkenbondsraad.
gemaakt, op Rijksvergoeding voor nieuwe
leerkrachten, zooals reeds werd medege
deeld in de Memorie van Antwoord be
treffende de Onderwijsbegrooting 1929
Lager 'Onderwijswet inzake 't herplaatsen
van wachtgelders in voorbereiding.
Voorontwerp-Landbouwarbeidswet.
De voorzitter van den Hoogen Raad van
Arbeid beeft inzake het voorontwerp-land-
bouwarbeidswet, dat door den minister
van Arbeid, Handel en Nijverheid bij den
Raad aanhangig is gemaakt, het advies
gevraagd van de commissie, welke een on
derzoek zal instellen naar den toestand
van de landarbeiders en naar de middelen,
welke kunnen worden aangewend om in
dien toestand verbetering te brengen. Ge
durende de behandeling van dat vooront
werp is het lid van den Hoogen Raad van
Arbeid, mej. mr C. Frida Katz, aan de
commissie toegevoegd. De genoemde com
missie -zal tot de behandeling van het voor
ontwerp in Januari worden bijeengeroe
pen. - j
Nieuwe trajektkaarten der Nederl. Spoor
wegen.
Met ingang van 1 Januari 1929 worden
op de Nederlandsche Spoorwegen nieuwe
trajektkaarten ingevoerd, welke slechts
één maand geldig zijn. De geldigheid kan
ingaan op eiken dag (dus niet meer alleen
op den lsten eener maand).
De prijs bedraagt per tariefkilometer:
eerste klasse f 1.08; tweede klasse f0 84;
derde klasse f 0.60, met opwaartsche af
ronding van de prijzen op gebeele guldens
en met een minimum van f 9, f 7, f 5, resp,
voor 1ste, 2de en 3e klasse.
De waarborgsom bedraagt f 1 voor elke
klasse.
Een trajektkaart wordt onmiddellijk na
inlevering der aanvraag gereed gemaakt
en afgegeven, indien de geldigheid denzelf
den dag -aanvangt; indien de geldigheid la
ter ingaat, mag de kaart niet eerder dan
op den eersten -dag van geldigheid afgege
ven worden.
Model en formaat zijn vereenvoudigd.
Verdiende huldiging.
Men schrijft uit Sabang d.d. 24 Novem
ber aan V.D.:
Het mag1 wel aan een gelukkig toeval
worden geweten, dat Hr. Ms. nieuwe tor-
pedobootjagers De Ruyter en Evertsen,
die juist de Nederlandsche vlag in vreem
de havens hadden vertoond, te Sabang
ontmoetten de sleephooten Rpode Zee en
Witte zee, op' de thuisreis, nadat zij met
andere Nederlandsche sleephooten het
groote Engelsche marinedok voo-r Singa
pore hadden afgeleverd. Hierdoor toch
verkreeg de luit. ter zee der le klasse
H. Ferwerda, divise-commandant der ja
gers, de gelegenheid of, zooals hij
zeide was hem het voorrecht be
schoren, deze ontmoeting1 eenigszins
plechtig te herdenken. De kapiteins Pers-
son en Verschoor waren uitgenoodigd om
in den voormiddag aan boord van Hr. Ms
De Ruyter te komen. Bij de valreep- wer
den zij ontvangen 'door den divisie-com
mandant van Hr. Ms. Evertsen ven naai
het achterschip' geleid. Aldaqr verzamel
den zich officieren, -onderofficieren en
manschappen van Hr. Ms. De Ruytei
„voor den boeg" en hield de commandant
een 'kernachtige toespraak, waarbij hij de
beide gezag,voerders huldigde voor hun
geleverden arbeid en gel'ukwenschte met
den uitslag. „Wij, die de vl'ag in verschil
lende werelddeelen en landen hebben ge-
