No. 63
Woensdag 12 December 1928
43e Jaargang
HENDRIKSE&Co's BANK-GOES
Buitenland.
Het huisje aan den zeedijk
Belangrijkste Nieuws.
FEUILLETON
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank 4 pCt.
Te Zeeuw
gen van de voorwaarden voor het men-
schelijk leven, niet alleen gedurende den
tijd,'dat men werkt, maar ook als men hui
ten schuld niet meer werken kan, valt on
der de roeping der Overheid. Vooral ook
het verleenen van steun aan die maat
schappelijke organisaties, welke hierin
willen leven naar deze 'beginselen, opdat
de Overheid zich weer kan terugtrekken".
Het verdrag met België.
De berichten over de werkelijke betee-
kenis der besprekingen van de Commis
sie voor Buiten1!. Zaken van cle Belgische
Kamer in de vorige week, zeg|t het H d b l1.,
loopen sterk uiteen.
Het communiqué over deze bijeenkomst
l reeds te denken. Een nota aan de
ederlandsche regearing' lag gereed, die
een weerslag, bedoelde te zijn op de be
sprekingen, die Belgische gedelegeerden
hebben gehad met de heeren Rosenwald
en Schönf'eld, nadat ir. Van Konijnenburg
den weg voor deze onderhandelingen had
geëffend. Wat er in die nota stond, heeft
de heer Hvmans echter aan de leden
der commissie niet medegedeeld, zoo wil
men ons doen gelooven.
„Le Peuple' verzekert, dat die mede-
deeling achterwege bleef omdat de nota
terstond moest worden verzonden. Dat
lijkt ons een niet zeer aannemelijke ver
klaring!. Meer spreekt er voor de onder
stelling, die wij in een ander blad la
zen, dat de minister niet zeker was van
geheimhouding der door hem te verstrek
ken mededeelingm. In elk geval mag men
echter wel aannemen, dat de bijeenkomst
van 1.1. Donderdag geen invloed hoege
naamd heeft uitgeoefend op den inhoud
dezer nota.
Wat die vergadering dan wel' gedaan
heeft?
Mi ets, zegt de een, de zaak is nog in
hetzelfde stadium als na de verwerping
van het verdrag van 1925 door de Ne-
derlandsche Eerste Kamer. Maar de ander
(„Le Peuple" bijv.) weet te vertellen,
dat er in regeertng'skrmgen goede hoop
is op een goede oplossing der moeilijk
heden binnen afzienbaren tijd.
Dat wj iets naders zouden hooren over
den gang van zaken lijkt onder deze
omstandigheden zeer onwaarschijnlijk.
De vliegvelden In November.
Schiphol, de luchthaven van Amster
dam, werd gedurende de maand Novem
ber 1928 aangedaan door 338 vliegtuigen
van het regelmatig burgerluchtverkeer en
door 218 militaire vliegtuigen van leger
en marine, terwijl' 10 extra vliegtuigen
aankwamen en vertrokken. Voorts had er
nog een aantal proef- en rondvluchten
plaats.
Het aantal aankomende, vertrekkende
en transitopassagiers over November 1S28
bedraagt 411 (tegenover 255 in November
1927), terwijl aan goederen, post, enz.,
is vervoerd 52.100 R.G. (tegenover 32.500
K.G. in Nov. 1927).
Waalhaven, de luchthaven van 'Rotter
dam, werd gedurende die maand aange
daan door 181 verkeersvliegtuigen en door
50 militaire, terwijl er 16 speciale vluch
ten (proef- en fotovluchten) met K. L. M.-
machines plaats hadden, 98 vluchten mei
Pander-vliegtuigen van 'de Rotterdamsche
Aero-Club en 27 vluchten met particu
liere vliegtuigen.
Het aantal bezoekers bedroeg 920.
Na de verkiezing van Dr Borms.
In den gisteren, onder voorzitterschap
van minister-president Jaspar gehouden
Kabinetsraad, is langdurig van gedachten
gewisseld over het resultaat der Antwerp-
sche tusschentijdsche verkiezing. Besloten
werd met de invrijheidstelling van Borms
te wachten tot na de goedkeuring, Hoor
den Senaat, van de door de Kamer reeds
aangenomen clementie-wet, en zich tegen
de aanvaarding van iedere motie, in het
Parlement, ten bate ^an de vervroegde
invrijheidstelling van den tot Kamerlid
voor Antwerpen gekozen Vlaamschen po-
litieken veroordeelde te verzetten.
Bij het begin der zitting van de Kamer
vroeg gisteren het lid der frontpartij, Her
man Vos, de onmiddellijke invrijheidstel
ling van Borms Jaspar zeide, dat de
motie niet ontvankelijk was. Overigens
is de invrijheidstelling van een veroor
deelde een prerogatief der regeering.
Hij verklaarde nooit de toelating van
Borms te zullen dulden, waarop de
Vlaamsch-nationale afgevaardigden den
„premier" toeriepen, dat zij thans alleen
om de invrijheidstelling van dr Borms
verzochten. De rest, zei Vos, zal later
wel aan de beurt komen.
De Vlaamsch-nationale afgevaardigde
voor Brussel, Staf Declercq, herinnerde
vervolgens, aan de hand van het officiëele
Kamerverslag, aan het gelijksoortig, vóór
een "paar weken, door hem ingediend ver
zoek op grond van het feit, dat aan Borms
gelegenheid moest worden gegeven zjjn
candidatuur te verdedigen. Volgens dit
verslag, zeide Declercq, ging toen, op
schier alle banken der Kamer, gelach
op bij mijn verzekering dat Borms toch
te Antwerpen zou worden gekozen. Thans
lacht, niemand meer.
Enkele honderden r'aarosche studen
ten van de katholieke hoogeschool van
Leuven hebben Maandagavond de over
winning van de Bormslijst gevierd met
het houden van een optocht, voorafge
gaan door muziek en waarin de gilde-
vaandels werden medegedragen.
In den stoet figureerden spandoeken
waarop stond te lezen: „Leve Borms 1"
„Vlaanderen stemt amnestie". „Tachtig
duizend kaakslagen aan België"! Dit laat
ste was een citaat uit „Nation Beige",
dat door de Vlaamsche studenten nogal
lad rem werd overgenomen.
Er werd door een paar .honderd Waal-
sche studenten een tegen-manifestatie ge
houden onder de kreten: „Weg met de
boches, de flaminganten, de verraders,
etc."
Er werden verder stokslagen gewis
seld, hetgeen de politie verplichtte in
te grijpen.
Weer een rede van Mussolini.
Mussolini heeft Zaterdag in de laatste
zitting der Kamer over de politiek een
en ander gezegd.
Deze Kamer, de 27ste, was volgens
hem bestemd om in de geschiedenis be
waard te blijven onder den naam van de
„Constituante der fascistische revolutie".
Sprekende over de verkiezing: van het
volgende jaar- verklaarde Mussolini dat
deze verkiezing niets gemeen zal heb
ben met die van vroeger en die in andere
landen. De verkiezingscampagne met haar
gebruikelijke tooneelmatige mise en-scène
zal geheel ontbreken. In Maart zal in
iedere provincie door de perfecten één
enkele redevoering worden gehouden, die
het werk zullen uiteenzetten, door het
regime verricht.
Voor die verkiezing zijn 1000 menschen
aangewezen, maar er zullen er slechts 400
worden gekozen. Tot dezen zullen niet
behooren (aldus de Duce), degenen, die
geruchten, kletspraatjes en laster lancee-
ren en colporteeren en de volksmenners
van iederen aard. De huidige Kamer telt
80 pet. fascisten; de aanstaande Kamer
zal er 100 pet. tellen.
De Kamer zal, zoo ging Mussolini voort,
vrijelijk het werk der regeering kunnen
bespreken, niet om haar omver te werpen,
maar met het oog| op critiek en medewer
king.
Financieels schandalen.
De advocaat en notaris dr Kurt Meller,
een zeer gezien advocaat te Berlijn, is
gearresteerd wegens bankbedrog op groo-
te schaal. Tegelijk met hem werd te
Lima, de hoofdstad van Peru, een
Weensch dr in de staatswetenschappen,
Ilutschnecker, aangehouden. Beide man
nen hebben met een groote bende van
falsarissen bijna alle Europeesche ban
ken opgelicht voor bedragen, die in de
millioenen loopen. Het bedrog, dat ja
renlang geduurd heeft, werd ontdekt door
den speurdienst der Deutsche Bank te
Berlijn, die nauw samenwerkte met de
Weenscbe politie. Talrijke arrestaties in
Tsjecho-Slovakije, Duitschland en zelfs in
New-York kunnen nog verwacht worden.
Bij den Franschen Senaat is een ver
zoek ingekomen om een vervolging in te
stellen tegen Klotz, den vroegeren mi
nister van financiën. Zooals gisteren ge
meld, is Klotz, die in .den laatsten tijd
groote speelschulden gemaakt had, op
zijn eigen verzoek in een sanatorium voor
zwakzinnigen opgenomen.
De aanleiding voor de vervolging van
Klotz is de afgifte van twee chèques
zonder provisie: één van fres. 60.000,
en één van fres. 125.000, tot betaling
van een auto, van een waarde van fres.
21.5COO. Anderzijds zou Klotz de hand-
teekening van een industrieel nagemaakt
hebben op een wissel.
Oorlogstoestand tusschen Bolivlë en
Paraguay.
Near gemeld wordt, bestaat er feite
lijk een toestand yan oorlog tusschen Bo-
livië en Paraguay. Bolivië heeft de be
middelingsaanbieding van de naburige lan
den van de hand gewezen.
Naar de Associated Press uit Lima ver
neemt, waren daar geruchten in omloop,
dat Bolivië zijn leger gemobiliseerd heeft.
Andere geruchten weer zeggen, dat slechts
een gedeelte der strijdkrachten gemobili
seerd is.
Over de geheime zitting van den Vol
kenbondsraad te Lugano waar men het
in beginsel eens werd over het zenden
van een telegram aan Paraguay en Bo
livië wordt nog vernomen:
Het telegram zal het karakter dragen
van een advies aan beide regeeringen.
Eenigerlei officiëel verzoek aan den
Raad van den Volkenbond om zich met
hét conflict in te laten, werd tot dusverre
nog niet ontvangen.
Volgens Belga drukt het telegram aan
Bolivië en Paraguay het vertrouwen van
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
V Het Sociale vraagstuk.
De heer H. Colijn, die de vorige week te
Amsterdam een politieke rede hield, heeft
thans ook te Utrecht het woord gevoerd.
Werd te Amsterdam meer speciaal het
Koloniale vraagstuk behandeld, in de ver
gadering te Utrecht werd in het bijzonder
aandacht geschonken aan „een tweetal
aangelegenheden, die diep insnijden in de
vraag wat het karakter der A.-R. partij
moet wezen", n.l. het vraagstuk van de
verhouding tusschen Overheid en maat
schappij en de verhouding tusschen Over
heid en religie.
Wat het eerste punt betreft, de A.-R.
partij moet, aldus spr., naar twee zijden
front maken.
Heeft zij aan de eene zijde weerstand te
bieden tegen het streven der moderne de
mocratie, die wortelt in de Fransche revo
lutie, ze is in gelijke mate verplicht, zich
te verzetten tegen een andere strooming in
onze gelederen, die meent, dat de Overheid
zich van elke actie op maatschappelijk ter
rein heeft te onthouden en die predikt, dat
het maatschappelijk leven te veel aan ban
den is gelegd, de vrijheid te zeer is beknot
en de verantwoordelijkheid van het indi
vidu is verzwakt, 't Is die richting, welke
ons beschuldigt, dat we zijn afgegleden
naar het radicalisme.
We zijn verplicht, tegenover de eene
zoowel als de andere richting ons stand
punt af te bakenen, willen we ons eigen
karakter handhaven.
Wat is dan het A.R. standpunt? Want
het afwijzen van de beide richtingen al
leen is niet voldoende. Het negatieve is
nooit genoeg en vooral op dit terrein niet.
Het is altijd onvruchtbaar en in het hij
zonder op dit terrein. Wij moeten zeggen,
wat we zelf willen, ons eigen beginsel stel
len tegenover wat we afwijzen.
Hierbij gaat de anti-revolutionair uit
van enkele beheersehende gedachten.
lo. dat de Overheid, om der zonde wil
ingesteld, en dienaresse Gods zijnde, ais
Zoodanig gehouden is het aardsche recht
te bouwen met het recht Gods als richt
snoer;
2o. dat de zonde, die op het maatschap
pelijk terrein in de sfeer van de sociale
verhoudingen tot openbaring komt, aan
bestrijding door de Overheid niét onttrok
ken is;
3o. dat in een gezond volksleven uit de
maatschappij zelve verweer behoort op te
'komen tegen sociale ongerechtigheid;
4o. dat de Overheid,a 1 s ze optreedt, om
in te grijpen in de sociale verhoudingen,
dat zóó moet doen dat 'ze op de rijke varia
tie in het maatschappelijk leven nauwkeu
rig let en hierop acht geeft, dat het haar
roeping is, uiteindelijk weer terug te tre
den en haar taak over te geven aan de
maatschappelijke krachten.
Dat 'zijn de leidende A.-R. gedachten.
Dat is het verschil met de moderne demo
cratie, die in principe door de Overheid
alles wil laten regelen. Dat is het verschil
ook met degenen, die onthouding prediken
en niet zien, dat de Overheid de roeping
heeft, het recht Gods te handhaven in de
zondige verhoudingen op sociaal terrein.
Nu kan men lang spreken over den om
vang, maar spr. wil dit naar voren hren-
gen, dat in de A.-R. Partij, mits men uit
gaat van de grondgedachten, die hij noem
de, zonder verkettering, ruimte is voor
verschil van inzicht.
Bescherming van het zwakke, waarbor-
door
HUGO KINGMANS.
4) o
Maar Lia was er van overtuigd
Papa had zich tegenover haar wel eens
in dien geest uitgelaten dat hij in zijn
hart precies dacht, als zij. Papa hield
ook niet van het fladderleven. Het liefst
werkte hij maar- Aan uitgaan en pret ma
ken had hij gruwelijk het land. Als hij
maar' eenigszins kon, onttrok hij er zich
aan. Maar dat gelukte niet steeds. Als
Mama er op stond, moest hg wel mee-
Als Papa toch eens anders optrad. Dan
zou aan dit leven van al maar uitgaan en
flirten wel een einde komen. Maar dat
gebeurde natuurlijk niet. Papa had niets
in te brengen. Hij had alleen ja en amen
te zeggen. Lia vond het ver van manne-
Ijk, hoe dolveel zj ook van Papa hield-
Maar maai; hoe moest dat nu van
avond? Zj wilde het stuk niet zien. In
deze stad was de première. Maar elders
was het al opgevoerd. Annie beweerde
wel van niet en verklaarde, dat het da
echte première was, maar zj wist beter.
Zj had de critieken gelezen. En die ééne,
die afkeurend was, was haar bijgebleven-
Neen, zij wilde er niet heen. Eenmaal
had zj een dergelijk stuk gezien. Was
dót nu reine kunst, wat op 't tooneel werd
vertoond? 'tWas onzedelijk. Zij had wel
gemerkt, dat Papa, die naast haar zat,
haar van terzijde had aangezien, 't Bloed
was haar naar de wangen gestegen. En
het was haar een raadsel 'geweest, hoe de
menschen hadden kunnen applaudiseeren.
Gelukkig had Pa thuis zijn afkeuring over
het stuk uitgesproken. Mama had er niet
veel op gezegd. Maar Annie vond, dat je
ook te scrupulelus "kon zijn. 'tWas ten
slotte maar tooneel. En het was niet
de bedoeling het onzedeljke te verheerlij
ken. 't Was nu eenmaal realiteit. En waar
heid moest er zijn in de kunst.
En nu zou, blijkens de recensie, die zij
gelezen had, dit stuk weer iets dergelijks
zijn. Zij' ging er niet heen. Alles -in
haar kwam er tegen in opstand. Maar hoe
zou zij er zich aan kunnen onttrekken?
Mama zou er natuurlijk op staan. Zij had
daareven; tot Annie gezegd: ik ga niet
mee, doch dat was gauwer gezegd, dan
uitgevoerd. Als het moest van Mama
Hoe zou het toch komen, dat Mama
zoo was? Zj was toch heel' anders op
gevoed.
Alsals z j eens vroeg naar Groot
moeder te mogen gaan? Dan was zj
in éénen uit dit leven.
Die gedachte vervulde Lia zoo geheel,
dat zij werktuigelijk opsprong en naar het
raam liep.
In de straat, tooh al stil, wandelde, nu
het vroor, dat het kraakte, niemand. Al
leen ratelde over de harde keien een
wagen voorbij.
Toen Lia terugkeerde naar den fauteuil
was haar enthousiasme aanmerkelijk be
koeld.
Er was natuurlijk geen sprake van, dat
haar verzoek zou worden toegestaan.
Stel je voorMama zou meenen, dat zij
dwaas was. En Annie noemde haar vast
krankzinnig.
Mama zou het natuurlijk niet willen.
Zélf was zj in geen jaren bj Grootmoeder
geweest, laat eens zien, zj was toen
vijf jaar, dus was het zestien jaar ge
leden. En briefwisseling werd er niet ge
houden. Nog langen tijd had Mama een
maal per jaar, met Nieuwjaar, een kort
briefje geschreven. Maar "daarvan was
de laatste jaren 'ook geen sprake meer.
Mama wilde het liefst het ouderljfc huis
maar heelemaal vergeten. Dat was toch
niet in den haak.
Grootmoeder schreef nu ook in lang
niet m6er. Natuurljfc niet. Als er geen
antwoord gegeven wordt, dan houd je
vanzelf op met schrjven.
Maar wat was het dwaas van haar,
naar Grootmoeder te yvillen gaan. Tien
tegen één wilde Grootmoeder haar niet
eens hebben! Was het dan niet veel ver
standiger, om er heelemaal niet over te
reppen? Dan kwam er geen herrie ook.
Een trek van groote teleurstelling ver
scheen op het zachte, aantrekkelijke ge
laat van het meisje in den fauteuil.
Doch dat duurde piaar even.
De oogen gingen weer lichten. Zj zou
het tóch eens probeeren. 'tWas best mo
gelijk, dat Grootmoeder het_goed vond.
Zij was toch een Christelijk mensch. Het
lag niet aan héér, dat zij met Mama ge
brouilleerd was.
Lia zag nog vóór zich het kleine huis
je aan den zeedijk, waar zij zestien jaar
geleden met Mama geweest was. 't Was
toch een vriendelijk mensch, die Groot
moeder. Zij meende het heel goed.
Maar 't was Mama er te armoedig, dót
was de kwestie. Het was er heel anders
dan in het rijk gemeubileerde huis hier.
'tWas niet goed van Mama, vond 'Lia.
Annie lachte er maar wat om. Die sprak
van klein-burgerljk gedoe. Met zulke ach-
terhoeksche menschen moest je geen om
gang hebben. Die konden zich toch niet
bewegen. En dan waren ze er nog Chris-
teljk bj. Van die echte femelaars. Neen
Annie vond, dat Mama heel verstandig
had gedaan, met zich te brouilleeren. Stel
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.—
Losse nummers fO.QB
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
Binnenland.
Bezwaren tegen de wijziging der telefoon
tarieven.
De moord te Rotterdam.
Het verdrag mét België.
De P.H.-A.E.N. nog steeds te Erfurt.
De Waterstaatsbegrooting door de Tweede
Kamer goedgekeurd.
Buitenland.
Financieele schandalen in het buitenland.
Onrust in België na de verkiezing van
Dr Borms.
De ziekte van den Engelschen Koning.
den Volkenbondsraad uit, dat de inci
denten, die tusschen beide leden van den
Volkenbond zijn ontstaan, geen ernstiger
karakter zullen aannemen. Het telegram
zegt verder, dat de Raad pr .niet aan
twjfelt, of beide Staten zullen hun toe
vlucht nemen tot de methodes, die in
overeenstemming zjn met hun verplich
tingen en die, onder de huidige omstan
digheden het meest aanbevelenswaardig
schjnen om met behoud van den vrede
tot een regeling van hun geschil te komen.
De ziekte van den Engelschen Koning.
Hoewel de geneeskundigen in h©t bul
letin v.an gister en ochtend konden zeggen,
dat 's Konings krachten niet verder waren
afgenomen, heeft de bezorgdheid, die er
Maandag in het koninklijk gezin heersch-
te, ook gisteren voortgeduurd.
'Het aanhouden van 3e hooge tempera
tuur beteekent, dat de infectie blijft be
staan en dat, hoewel de koorts riiet erger
is, dus de toestand, wal de infectie be
treft, niet is verbeterd.
De toestand wordt uiterst ver
ontrustend geacht.
De prins van Wales is om achttien mi
nuten over'tienen te Londen aangekomen,
waar de hertog van York hem in het sta
tion begroette. Een groote menigte, "die
den prins met sympathie begroette, was
getuige van zjn vertrek naar het paleis.
Hij, is na zijn aankomst ten païeize naar
de Koningin gegaan.
De prins van Wales heeft den Koning
een qogenblik gezien. Hoewel de Koning
niet af wist van den terugkeer van den
prins heeft hij dien terstond herkend en
begroet.
Ernstig vliegtuigongeluk.
Een vliegtuig van de lijn KeulenBer-
ljn is bj Letzlingen in den kreits Gar
delegen bij een noodlanding in brand
gevlogen. Van de vier inzittenden is er
slechts één, een passagier, den dood ont
komen.
Tegen zes uur gistermiddag zagen de
bewoners van Letzlingen een vliegtuig
op ongeveer 100 M. hoogte voorbijgaan,
waarvan de motor een ongewoon ge-
druisch maakte. 'Plotseling helde het toe
stel voorover en sloeg toen tegen den
je toch eens voor, dat de verhouding
goed was en Grootmoeder bier in huis
kwam. 'Je zou je bj de kennissen on-
sterfeljk belachelijk maken!
Het was een koele, koude redeneering,
waarmee Lia het maar niet eens kon
zijn. Het deugde toch niet, dat Mama
zich niet om haar Moeder bekommerde.
Wat deed het er toe, dat ze wel niet
arm, maar dan toch lang niet zoo rjk
'was als Papa? Dat Papa zooveel geld
verdiende, was ook maar van de laatste
vijftien jaar, al was hij dan altjd in
goeden doen geweest.
Hoe meer zij er over nadacht, hoe
meer verlangen Lia begon te krijgen naar
het kleine huisje, ginds heel ver weg
aan den'voet van den zeedijk. Daar was
het tenminste rustig. Daar gingen de
menschen niet op theevisites, al den dag
maar weer, om kwaad van de medemen-
schen te spreken of te hooren ppreken.
Daar waren geen schouwburgen en bios
copen. Daar kende men niet de lauw
warme danszalen en de begeerige blikken,
die op je geworpen worden. Het was
daar alles rust.
O, zou het nu niet mogelijk zijn, daar
eens een paar maanden heen te gaan?
Kon zj er maar eens uit.
"(Wordt Tervolgd.)
