Land- en Tuinbouw
Rechtzaken
Radio-Nieuws.
Dammen.
vertolken. De groote kindervriend arri
veerde eenigszins over het vastgestelde
uur per atax. Het hoofd des gezins aan
de voordeur ter begroeting aanwezig, ter
wijl zich achter hem de kinderen in ang
stige afwachting verdrongen, ontdekte
echter, dat behalve Zwarte Piet, zich ook
eenige dames in de atax bevonden, die
zeer druk deden en andere dan St. Nico-
laasliedjes het luchtruim inzonden. Een
tweede ontdekking was nog veel erger
dat tusschen baard en knevel van den
goed heilig man een intense alcoholluehfc
viel waar te nemen, terwijl de oogen van
Zwarte Piet de vereischte troebelheid
vertoonden, om het gebruik van een ste
vige borrel te demonstreeren. Het ging
dus niet aan_, St. Nicolaas en zijn vazal
binnen te laten, temeer nog, daar Sinter
klaas de tot hem gerichte opmerkingen
met eenige zeer gekruide termen beant
woordde. Toen Sinterklaas echter eeni
ge toeschouwers welke hun opinie
eenigszins luid ten beste gaven, een mep
met zijn staf wilde geven, liep de maat
over, en werd St. N colaas beduid, dat
hij kon vertrekken Doch daarin li.ad deze
geen i?in; hij eischte met klem zijn loon.
Ten einde raad weid St Nicolaas zijn
honorarium dan maar uitgekeerd, waar
na hij met gevolg naar do hoofdstad ver
trok.
HET VOOFDEEL VAN TURFCTROOISEL.
In verband met mijn vor'g artikel kom
ik nu eehs uitvoerig op turfstrooisel te
rug en we zullen zien, dat dit voor onze
pluimvee hokken een zeer waardevol
strooimateriaal is. Ook i3 het thans de
tijd ,des jaars, waarin we speciaal aan
de hokken, de inrichting der hokken, en
de bodembedekking veel aandacht moe
ten wijden. De kippen zitten nu veel
meer en veel langer in het hok, bevinden
zich veel meer in grooten getale op het
sfrooiselbed cn dus moeten hiervoor des
winters strenge eischen worden gesteld.
Ook onze rennen zjjn zeer gebaat met
turfstrooisel. Of er van turfstrooisel iets
b;;zonders of wetenswaardigs te vertellen
valt?
We zullen zien, dat er heel wat meer
aan vast zit, dan we altijd gedacht had
den! fn de eersto plaats wijs ik er op,
,dat de turfstrooiselfabricage een zeer be
langrijke industrie voor ons land is. Men
denke eens aan de groote venen in Bra
bant, waar bijv. de gemeente Deurne ve
nen bezit van meer dan 2500 H.A. groot
en een 'kana'ennet liet graven van 6)
K.M. lang waarvan het hoofdkanaal het
z.g. Deurnschekanaal hij station Helena-
veen de belangrijke verb:nding Rotterdam
Venlo kruist en bovendien in verbin
ding staat met de Zuid-Willemsvaart en
zoodoende do productie gemakkelijk toe
gankelijk maakte voor den wereldhandel.
In Amerika wordt zelfs Europeesche turf
strooisel gebruikt.
De Peel brengt gewoonlijk twee soorten
turf in den handel en wel de zwarte of
brandturf en de grauwe turf, die tot
strooisel verwerkt wordt. Vroeger kende
men aan deze turf geen waarde toe als
brandstof, thans begint men hem als zoo
danig meer te waardeeren. We houden
ons enkel alleen aan de grauwe turf als
strooisel-materiaal.
Het zijn voornamelijk de bovenste lagen
veen welke gevormd worden uit tphag-
num (veenmos) en eriophonum (wolgras!
die voor turfstrooisel in aanmerking ko
men. Er zijn echter nog meerdere soor
ten bijv. Carez. (rietgras), phragmites,
scheuclizeria en Hyprum.
De veenmosturf ziet in drogen toestand
lichtbruin, is licht van gewicht zeer po
reus en veerkrachtig en zuigt 1") tot 20
maal haar gewicht aan water door de";
eigenaardigen bouw der mosplanten. Voor
turfstrooisel kan men alleen turf gebrui
ken, dig meer dan acht maal haar ge
wicht als* droge stof aan wirir kan op
slurpen- De betere soorten hebben echter
deze eigenschap veel sterker en staan
enorm ver boven stroo, zoo-als we uit
bijgaanden tabel kunnen zien:
100 deelen haverstroo kunnen opnemen
214 deelen water.
100 deelen tarwestroo kunnen opnemen
240 deelen water.
100 deelen roggestroo kunnen opnemen
315 deeler. water-
100 turfstiooiseldeelen kunnen opnemen
1100 tot 2400 deelen water.
Fijne turf zuigt meer op dan grove-
Grove turf kan bijv. opzuigen 500 deelen
waler, f;ne wel 801 doelen Hoe fijner dus
de vezel hoe beter. Het opslorpmgscij'fer
wordt door bevriezing nog verhoogd De
vezels worden daardoor meer uiteenge
rukt en dus meer poreus. De grovere,
langere vezels noemt men turMrooisel-
Het fr'nere materiaal wat men door uit-
vezelen verkrijgt, heet turfmolm De turf
molm bevat meer vezeldeePn d e al uit
eengevallen zijn door ontPd'ng en dus
meer vermolmd zijn. bevat ook meer zand
en andere fijne doelen en heeft daarom
minder opslorpingsvermog°n In de Peri
wordt de turf in tegelgroote zoden gesto
ken, daarna in de lucht gedroogd en
fijn gemaakt. D't fijnmaken geschiedt in
de z.g. scheurwolf, meestal een soort
molen waarin wielen draaien die bezet
zijn met scherpe tanden en net als een
koffiemolen werken. Een s-chud- en zeef-
apparaat scheidt vervolgens de uiteenge
rukte turfdeelen in grove deelen (turf
strooisel) en fijnere deelen (turfmul). Ver
volgens wordt het materiaal samengeperst
onder 3 atmosferen druk tot de bekende
balen. Holland perst meestal tot op een
derde in, en maakt balen van 103 K.G.
zwaar. Het gewicht verschilt wel eens
naar den aard der grondstoffen, voch
tigheid, enz. De beoordeeling van turf
strooisel is niet gemakkelijk. Voor den
groothandel worden achtereenvolg"ns be
paald de samenstell ng, het gewicht, de
ruimte inhoud, de vochtigheid, het asch-
gehalte en het opslorptngsvermogon. Goed
turfstrooisel moet bestaan uit losse fijne
zachte en buigzame vezels, die weinig
vermolmd zijn, en er mogen geen harde
vaste brokken in voorkomen. Vo-11 dig on
derzoek moet op een daarvoor ingericht
laboratorium geschieden.
Het gebruik van turfstrooisel is in de
laatste jaren enorm toegenomen Ons in
teresseert alleen het gebruik in di pluim
vee houderij. Het turfstrooisel vormt een
veerkrachtige laag, die do warmte slecht
geleidt, die verder veel vocht en gassen
opslorpt, en ontsmettend werkt op allerlei
bacteriën. Het vormt daaron in dikte van
10 c.M. een goede scharrellaag in het kip
penhok en heeft voor eenden en ganzen
die steeds op den grond zitten, en vaak
nat zijn, nog grooter voordeelen, doordat
het een warme droge ligging aanbiedt.
Een turfstrooiselbcd blijft lang goed.
De mest der kippen, die er in valt wordt
direct omgeven door een laagje turf,
wordt min of meer ontsmet en droogt
op tot hardo stukken, die gemakkelijk uit
geharkt kunnen worden. Vooral voor
pluimveemest is dit van belang. Men ziet
vaak bij gezonde, kippen dat de mest
des nachts dik en vast is, doch overdag
veel dunner is. Dit komt ook, omdat do
kip feitelijk twee soorten mest kwijt raakt,
n.l. mest uit de gewone darm en van tijd
tot tijd geheel apart mest uit de beide
blinde darmen- Het zou ons echter te ver
voeren daarop in te gaan, hoewel dit
verschijnsel zeer interessant is.
De mest der kipp:m is echter zeer fijn
gaat gemakkelijk in ontbinding over-
Hoewel de spijsvertering enorm snel
is, soms in 3 uren al verloopt, is het
afgewerkte voedsel totaal fijn als het in
den mest terecht komt. Gedroogde paar
den- of rundermest bevat, veel grove on
verteerbare stukjes, gedroogde kippen
mest bij goed voer valt echter tot poe
der uiteen en dat dus deze dunne mest
overdag in turfmolm valt en snel droogt
is "een groot voordeel en werkt zoowel
stankwerend als ontsmettend.
Het turfstrooisel is ook aan te raden in
gevallen waar men last heeft met voet-
^-zwellen. Deze ontstaan vaak, doordat
1 kippen bij het van den stok springen
op een hard-n vloer, de voetzolen kw t-
sen of verwonden, waardoor dan allerlei
bacteriën ontstekingen kunnen veroor
zaken.
Het bindend vermogen van ammoniak
en andere gassen, o.a. koolzuur, enz., is
heel sterk bij turfslioo'sel Zoo is dan in
proeven gebleken dat 100 deelen turf
strooisel ongeveer 2 deelen ammoniak
binden doch dai. 100 doelen rr 'estroo
slechts 0 26 deelen kunnen bir dus
ongeveer het tiende gedeelte. 1 ze am-
moniakbindende werking berust op de
aanwezigheid van humuszuur, dat hu-
muszure ammoniak vormt wat reukloos
is. Tegelijkertijd worden daardoor de slijm
vliezen van neus en oog gespaard en is
er dus minder kans op ontsteking. Vooral
in den winter wanneer do hokken minder
goed geventileerd worden is deze b:nding
van schadelijke gassen van groot b lang-
Daar tevens veel vocht opgezogen wordt
is ook de lucht droger dan met ander
strooisel.
Reeds in 1831 heeft Schroder in z~jn
disserta'ie uitvoerige proeven beschreven
omtrent do ontsmettende we-k'ng van
turfstrooisel Het enorme verschil ziet men
uit de opgave dat 1 gram st'oo ongeveer
115 millioen bacteriën bevatte en I gram
turfstrooisel slechts 1 millioen Tn run-
derstallen moet men er echter aan dan
ken, dat de ammon'ak der urine d"1 werk
zame humuszuren b'ndt, en dat dus nat
turfstrooisel niet meer Ontsmettend werkt.
Zoo zien we dus dat een flinke d'kke
laag turfstrooisel in onze hokken in veler
lei opzicht van groote waarde is. Men
lette er echter op, een go d? kwal'teit
turfstrooisel te gebruiken en geen stof
fig fijn materiaal, dat lang zoo goed niet
is voor opzuiging van vocht en ammo
niak en ook door zijn stofgehalte onaan
genaam in het gebruik is.
Turfstrooisel beschermt dus de k'ppcn
tegen koude en vocht en dat is in onze
hokken en. rennen steeds een groot voor
deel Al de genoemde voordeelen van
vocht en ammon'ak opslorping maken
turfstrooisel ook bijzonder geschikt voor
konijnenhokken. De lucht van konijnen
hokken is berucht, vooral als d>ze in ge
sloten ruimten staan. Door echter een
dubbelen bodem te maken, de bovenste
van tralies of gaas en daar onder een
laag turfstrooisel, voorkomt men alle on
aangename lucht.
Dr TE HENNEPE.
Vragen, deze rubruik betreffende, kun
nen aan de redactie worden ingezonden-
Postzegel voor antwoord insluiten!
Verlichting van hoenderhokken.
De Rgkspluimvceleellconsulent ir J. G.
Tukker, heeft het verslag gepubliceerd
van een verlichlingsproef op het Rijks
instituut voor pluimveeteelt te Beekber
gen, welke ten doel had na te gaan den
invloed van avondverlichting der hok
ken gudurendo de wintermaanden op de
productie en het voederverbruik van hen
nen behoorende tot de middelzware ras
sen.
Als proefdieren werden gebruikt Rhode
Island redhennen geboren in MaartApril
192.1. De dieren werden ondergebracht in
twee geheel gelijke afdee.ingen van het
zelfde hok. In elke afdaeling werden 47
hennen en 4 hanen geplaatst; de hennen
waren zoodanig over de beide afdeelin-
gen veidoeld, dat als in de eene afdeeling
een hen was gebracht, in de andere
steeds een volle zuster van haar van
gelijken leefrijd werd geplaatst.
Om de dieren aan de nieuwe omgeving
en de verlichting te gewennen, is een
halve maand speling gelaten, n.l. van
half November tot 1 Dec. De uitkomsten
zijn genoteerd van 1 December 192 7 tot
30 October 1928.
In de Verlichte afdeeling werd het licht
aangedraaid zoodra het begon te sche
meren, terwijl om kwart voor acht het
schemerlicht aanging tot '8 uur. De ver
lichting is voortgezet tot half Maart en
daarna grielde.ij.t ingekort om inden-ru!-
vallen te voorkomen. Na 23 Maart is
de verlichting gestaakt. De verlichtings-
kosten bedroegen voor 413 uren met een
lamp van 75 watt f 8.50, de stroom per
K.W op 25 cent gerekend; per hen is
dat dus f 0.18. De „verlichte" hennen
kostten aan voeder gemiddeld f 0.15 per
hen meer dan hare niet-verlichte zuste
ren. De kosten der verlichting beliepen
dus per hen f 0.33, plus de afschrijving
en het onderhoud der lichtinstallatie. De
verlichte hennen brachten aan ei.men pr,r
hen f 1.61 meer op dan de niet-verlichte,
zoodat de verlichting een voordeel gaf
van f 1.28 per hen.
Naar de conditie der dieren "te oor-
deelen, had de verlichting geen nadee-
ligen invloed op hun constitutie.
Aan te bevelen is, met de verlichting
reeds aan te vangen in de eerste helft
van October. Zeer waarschijnlijk zal ook
in October en November in verlichte
hokken een grootere eieropbrengst wor
den verkregen.
Suikerbieten op zandgrond.
In het Ove.ij elsche La id jouwb'ad zijn
de resultaten gepubliceerd van den ver
bouw van suikerbieten op I1/2 H.A. mid
delmatig goeden humeusen zandg ond van
de demons rati cboerd rij der Ove ijsels"he
Landbouw-Maatschnppij te He no, in 1928.
Omgerekend per H.A. bedroegen de uit
gaven f 555, de opbrengst f 753.63, zoo
dat de teelt een netto-winst gaf van
f 198.63 per H.A.
De bietenteelt is dus een zeer ren
dabele cultuur geweest en de boeren van
overeenkomstige bedrijven zouden tevre
den mogen zijn, als zij op hun gronden
een dergelijke winst konden boeken.
Voor de suikerfabrieken 'ligt hier een
taak, n.l. om den „nieuwen" bietenver
bouwers verschillende faciliteiten te ver-
leoneu en hen behulpzaam te zijn bij de
moeilijkheden, welke zich bij hen in den
aanvang zullen voordoen.
Begint men met op een besche:den deel
zijner bouwgronden bieten te verbouwen
en beschikt men over een voldoend groo
ten veestapel hetgeen op de meeste
zandgronden het geval is dan kan
men voor 100 pet. van de neven-voor-
deelen profijt trekken en dan zullen de
bietonverbo'uwers op de Overijselsche
zandgronden niet tot de klagers behoo-
ren.
De reis van het Belgisch
kroonprinselijk echtpaar naar
Nederl. Oost-Indië per Holl.
s.s. „Insulinde".
Hoe Prinses Astrid en
Kroonprins Leopold hun tijd
aan boord doorbrengen.
Verkoopen van besmette varkens.
Voor het kantongerecht te Schoonho
ven heeft terecht gestaan de veehouder G
uit Krimpen a. d. IJsel, wion ten laste was
gelegd het verkoopen van besmette var
kens, dit naar Italië werden uitgevoerd.
De kantonrechter heeft hem tot tweemaal
f 400 boete of tweemaal 50 dagen hechte
nis veroordeeld.
Politierechter te Middelburg.
Terechtzitting van 5 December 1928.
De Kantonrechter te "Middelburg heeft
veroordeeld wegens:
Te Middelburg op verboden p'aats voet
ballen: W. B. te Middelburg f2 b. s.
1 w. t. s.
In de gemeente Vlissingen venten zon
der vergunning: W. B., gedomiciliëerd
te Terneuzen f 3 b. s. 3 d. h.
Met een rijwiel een verboden weg be
rijden: S. C. S„ te Vlissingen f5 b. s.
5' d. h.
B. en W. voor het gerecht.
Voor het. kantongerecht te Assen ston
den terecht B. en W. der gemeente As
sen, terzake, dat zij op 28 Juli 1928
aan de Gasfabriek te Assen in werking
hebben gehouden een inrichting tot h t
breken van cokes, waarvoor geen gel
dende vergunning was .verleend als ver-
eischt bij de Hinderwet, a'thans het in
werking houden dier inrichting in strijd
met de voorwaarden verbonden aan de
vogunnim to' ui bre d ng du gasfabriek.
Het O. M. eischte tegen elk der leden
van het. college van B. en W. f 10 boete
of 10 dagen hechtenis.
Verduistering door een
wissello oper. Het O. M. bij de
rechtbank te Assen ejschte tegen Klaas
L., wisscllooper te Coevorden, thans ge-
detineeid, wegens verduistering van een
bedrag van f 8100, welk bedrag toebe
hoorde aan de N.V. Groninger Bank, te
Groningen, 8 maanden gevangenisstraf.
Friesche g a s d i r e c t e u r e n
voor de rechtbank. Voor de recht
bank te Leeuwarden heeft Zaterdag te
recht gestaan de directeur van de gas
fabriek te Huizum en flemmen, de chef-
filter der gasfabriek te Sint-Annaparochie
en de directeuren van de gasfabrieken
te Joure, Drachten, Franeker en Gorre-
dijk. Hun was ten laste gelegd, dat zij
in hun hoedamg'ieid van directeur, boek
houder (of chef-fitter) der gemeentelijke
lichtbedrijven, van de N.V. Gasmeterfa-
briek v. h. George Wilson te 's-Graven-
hage of van de N.V. Gautzsch Indu-
striëele Mij. verschillende bedragen of
althans een geldbedrag hebben aangeno
men, wetende, althans begrijpende, dat
deze hun gedaan werden teneinde hen
te bewegen zonder daardoor in strijd
met hun plicht te handelen in hunne
bediening de zakenrelaties met de gevers
te onderhouden, deze bij eventueele be
stellingen de voorkeur te geven en Lij
eventueele moeilijkheden ter wi le to zijn,
gep'eegd op onderscheiden tijdstippen in
de jaren 1923, 1924, 1925, 1923 en 1927.
De officier van justitie eischte tegen
ieder der Verdachten f 230 boete of 1
maand hechtenis.
De veidedigers p'eilten vrij praak, subs,
de uiterste clementie.
Programma v. Maandag 10 Dec. 1928.
HUIZEN, 1852 M. 7.30 Concert. Het
Cbr. Radio-Orkest.
HILVERSUM, 1071 M. 8 05—8.35 Han-
delswetenscbappelijke lezing. 8.35
10 Kamermuziek. 10.1011.10 Con
cert door het Omroeporkest.
DAVENTRY, 1600 M. 8.05 pianomu
ziek. 9.40 Orkestconcert. 10
De Sleutelceremonie in de Tower Lon
den. 10.25 Concert.
PARIJS, „Radio-Paris". 1750 M. 8.35
1.20 Fragmenten uit „Julius Caesar"
van Shakespeare.
KONIGSWUSTERHAUSEN, 1250 M.
7.50 Wiener Symphonie-orkest.
BRUSSEL. 8.35—10.35 Concert Orkest
Programma van Dinsdag 11 Dec. 1923
HUIZEN, 343.9 M. Na 6 uur 1852 M.
Uitsluitend K. R. O.-uitz'. 12.301.30 Con
cert. 5.306.30 Gramofoonmuziek.
6.307 Duitsche les. 8.3C
Willem Heijdt Herdenking te Nijmegen
Werken van Willem Heijdt Kerkkoor ca-
pella koor enz.
HILVERSUM, 1071 M. 10-10.15 Mor
genwijding. 12.15—2 Concert. 2-
2 30 Praatje over kookkunst. 34
Kniples. 4—5 Debutantenuurtje, pia
no, zang, zanger. 67.15 Concert. -
7.157.4") Engelsche les, gevorderden.
8.35 „De Mikado", van F. Ilurst, opi
ret te.
DAVENTRY, 1600 M. 12 23 Studiocon
eert. 1.202.20 Orkestconcert. 4.5
Orkestconcert. 7.05 Schubert liederej
voor bariton. 8.05 Concert.
PARIJS, „Radio-Paris", 1750 M. 12.5'
2.10 Orkestconcert,. 4 055.05 Oi
kestconcert. 8.3511.20 „Rigoletto"
opera van Verdi.
KONIGSWUSTERHAUSEN. 1250 M
(Zeescn, 1G80 M. 4.20—5.23 Orkestcon
eert. 7.20 Concert.
BRUSSEL, 509 M. 5.20 Orkestconcert
6.50 Trioconcert. 8.5510.35 Or
kestconcert.
Gelieve alles, deze rubriek betreffende,
te adresseeren aan P. Mons, Westerstraat
221, Amsterdam.
Oplossing probleem No. 64.
Auteur: W. Dommisse, Bergen op Zoom
Stand.
Zwart: 9 sch. op 5, 8, 9, 11, 16, 17, 18,
19 en 23.
Wit: 10 sch. op 27, 28, 34, 37, 42, 43,
4-4, 46, 48 en 49.
Oplossing.
Wit: 28—22 34—29 27—21 37—31 46—
41 43X23.
Zwart: 17X28 23X34 16X27 27X36
36X38.
Oplossing probleem No. 65.
Auteur: J. Daane, Zoutelande.
Stand.
Zwart: 11 sch. op 2, 7, 12, 14, 17 tot 20,
23, 24 en 29.
Wit: 11 sch. op 16, 21, 25, 27, 33, 34, 35,
37, 38, 40 en 43.
Oplossing.
Wit: 43—39 37—31 16—11 27—21 35 -
30 33X42 38X7 34—29.
Zwart: 17X26 26X37 7X16 16X27
24X44 44X33 2X11.
Oplossing probleem No. 66.
Ailteur: J. Rendering, 'Amsterdam.
Stand.
Zwart: 11 sch. op 4, 8, 9, 14, 17, 18, 20,
22, 23, 24 en 45.
Wit: 11 sch. op 25, 26, 32, 33, 34, 36 tot
40 en 49.
Oplossing.
Wit: 26—21 34—29 36—31 33—28 37X
10 25X32
Zwart: 17X26 45X43 23X34 22X42
26X28 4X15.
Oplossing probleem No. 67.
Auteur: W. Dommisse, Bergen op Zoom.
Stand.
Zwart: 9 sch. op 7 tot 10, 15, 17, 26, 27
en 37.
Writ: 9 sch. op '18, 23, 25, 30, 33, 36, 38,
39 en 46.
Oplossing.
Wit: 36—31 38—32 18—12 46—41 30—
24 25X5.
Zwart: 27X36 37X19 7X18 36X47
47X20.
Oplossing probleem No. 68.
Auteur: W. P. Piccer te Soest.
Stand.
Zwart: 14 sch. op 7, 8, 9, 13, 16, 18, 19,
20, 23, 24, 25, 29, 30 en 34.
Wit: 14 sch. op 22, 32, 33, 35, 37, 38,
41, 42, 44, 45, 46, 48, 49 en 50.
Oplossing.
Wit: 48—43 32X21 37—31 33—28 38X
27 43—39 49X38 45X1.
Zwart: 18X27 16X27 27X47 23X32
47X16 34X43 16X40.
Goede oplossingen
ontvangen van P. Boone te Nieuwdorp, J.
Daane te Zoutelande en W. Dommisse te
Bergen op Zoom.
Probleem No. 70.
Auteur: J. Daane, Zoutelande.
1 2 3 4 5
Zwart: 6 sch. op 2, 13, 14, 21, 26, 34 en
dam op 25
Wit: 9 sch. op 12, 23, 32, 36, 41, 43, 47,
48 en 49.
Wit speelt en wint.
Oplossingen binnen 8 dagen na laatste
plaatsing in elke maand.
