Dinsdag 27 November 1928
43e Jaargang
HEKDRIKSE&Co's BANK - GOES
T.FABERII DE JONGE-GOES
EERSTE BLAD.
Naaigarnituren
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
DE STORM.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 December vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
V Onze uitvoer naar indlë.
In „Stemmen des Tijds" bespreekt Prof.
Diepenhorst de klachten over het ver
flauwen van onze economische betrek
kingen met Indië.
Het is naar hij opmerkt waarlijk geen
wonder, dat de alarmklok geluid wordt.
De cijfers wijzen het uit, dat het profijt
tot dusver getrokken van de heenvaart,
die pnze producten naar Indië bracht
iu gevaar is.
Sinds het begin dezer eeuw is de totaal
invoer in Nederlandsch-Indië belangrijk
gestegen. Bedroeg de invoer in 1903
pl.m. 180 millioen gulden, in 1926 was
het invoercijfer geklommen tot 856 mil
lioen gulden.
Een belangrijke vooruitgang, ook al
houdt men rekening met de waardever
schillen sinds den grooten oorlog.
Er is in Indië een steeds toenemende
behoefte aan Europeesche artikelen en
het ligt dan ook voor de hand dat ver
schillende landon zich met groote energie
op de Indische markt hebben toegelegd.
Hierbij doet zich echter het veront
rustende verschijnsel voor, dat Nederland
steeds meer als leverancier van. Insu>
linde verdrongen wordt.
Gedeeltelijk is dit een gevolg van den
oorlog welke de verbinding tusschen moe
derland en koloniën verbrak, met het
gevolg dat Japan gebruik maakte van
ae gelegenheid om een groot afzetgebied
te veroveren.
Hiermede is echter niet alles verklaard.
Dit blijkt wel hieruit, dat andere Euro
peesche landen, die zeker niet in gunsti
ger conditie verkeerden kans zagen hun
export naar Nederl.-Indië belangrijk te
vermeerderen.
Terwijl het percentage van den totalen
invoer van meerdere landen belangrijk
vooruitging, daalde het aandeel van Ne
derland van den totalen invoer van
33.2 pet. in 1913 tot 17.8 pet. in 1926.
Terecht zegt Prof. Diepenhorst, dat het
een beschamende positie is waarin het
moederland zich tegenover zjjne koloniën
bevindt.
De vraag is echter wat gedaan kan
worden om tot verbetering van den toe
stand te geraken.
De schrijver wijst in dit verband op
drie mogelijkheden, n.l.: a. intensieve be
studeering en bewerking der Indische
markt, waarbij handel en industrie aan Ja
pan een voorbeeld kunnen nemen; b.
overplaatsing van Nederlandsche m-
dustriën naar Indië, waarvan echter niet
teveel verwacht mag worden en c. in
grepen door de Overheid waardoor de
economische eenheid tusschen moeder
land en koloniën weer wordt hersteld.
Vooral het laatste punt heeft naar Prof.
D. meent volle actualiteit, en verdient
grondige bestudeering.
Hierbij mag niet het specifiek Neder
landsche belang den doorslag geven. Ook
met Indië's schatkist en de Indische belan-
gen moet worden gerekend. Maar de eco
nomische zelfstandigheid van Nederland
en van Indië mag niet op de spits wor
den gedreven met verdoezeling van de
waarheid, dat tusschen beide een nauwere
gemeenschap bestaat die èn van de Neder
landsche èn van de Indische regeering
bijzondere maatregelen en offers kan vor
deren.
De schrijver eindigt zijne interessante
beschouwingen die zeker volle aandacht
verdienen met de uitspraak van Mr Ger
ritsen in zijn „De weivaart van Indië":
„Dat wil Nederland de overwegende posi
tie, die het in Nederlandsch-Indië tot dus
ver gehad heeft en gelukkig nég heeft,
blijvend behouden, bet er op bedacht
moet blijven, dat zijn aandeel in het
Indische bedrijfsleven overwegend is, al
thans niet achterstaat bij het aandeel,
dat vreemde voiken daarin hebben. Want
ons gezag in -Nederlandsch-Indië steunt
niet cp de kracht onzer wapenen; het
steunt op het goede werk, dat wijt daar
verrichten door het tot ontwikkeling bren
gen van het aan onze zorgen toever
trouwde gebied.
Wanneer wij nu ons werk voor een
groot deel door anderen uit handen laten
nemen, dan verzwakken wij noodwendig
de basis, waarop ons gezag rust. Uitge
sloten is het, dat Nederland staatkundig
de leiding in Nederlandsch-Indië kan blij
ven houden, wanneer het economisch,
dus in het bedrijfsleven, de leiding ver
loren heeft."
Antwerpen zonder water.
In de Maandagavond gehouden Raads
zitting deelde de burgemeester van Ant
werpen mede, dat tengevolge van een Zon
dagnacht voorgekomen dijkbreuk de
drinkwatervoorziening in de heele stad is
gestoord. Met behulp van 150 geniesolda
ten is onmiddellijk aangevangen bet pomp
station te Waelhem te herstellen, waar
mede eenige dagen zullen verloopen. Het
is reeds zeker, dat voor aanstaanden Vrij
dag geen gewoon drinkwater kan worden
verkregen. Door een proclamatie van het
gemeentebestuur en door de pers zal den
inwoners ernstig op bet hart gedrukt wor
den het uit regenputten of op andere wijze
verkregen water niet ongekookt te drinken
en zoo zuinig mogelijk te wezen met het
geen men heeft of kan krijgen.
Spanning! tusschen Griekenland en Turkije
Daar de betrekkingen tusschen Turkije
en Griekenland opnieuw slechter zijn ge
worden, heeft de Grieksche regeering haar
gezant in Angora, Papas, last gegeven de
onderhandelingen, die tot het sluiten van
een vriendschaps- en arbitrageverdrag
•tusschen beide landen gevoerd werden, af
te breken. De Grieksche regeering is van
meening, dat de verhouding tusschen de
beide landen van dien aard is geworden,
dat van een opschieten der besprekingen
op het oogenblik geen-kwestie kan zijn.
De verscherping van de reeds lang be
staande meeningsverscbillen, die in hoofd
zaak de politiek betreffen, welke Grieken
land ten aanzien van de Turken in West-
Thracië volgt, waar de regeering stelsel
matig de Mohammedaansche reformatie-
actie tracht te weren, vindt haar oorzaak
in het rapport, dat de voorzitter van de
Turksche delegatie bij1 de gemengde uit-
wisselingscommissie aan de Turksche re
geering heeft uitgebracht; hij beweert
daar, dat de Turken in Thracië onmen-
schelijk worden behandeld en worden on
derdrukt.
Er verschenen heftige artikelen tegen
Griekenland in de Turksche pers, hetgeen
weer tengevolge heeft gehad, dat een
Turksch afgevaardigde uit Thracië door
dé 'Grieksche autoriteiten heimelijk werd
gearresteerd als verdacht van anti-
Grieksche propaganda. Daar Venizelos
vreesde, dat zijn politiek ten opzichte van
het Oosten in gevaar wordt gebracht, liet
'hij de besprekingen afbreken.
De diplomatieke vertegenwoordiger van
Italië tracht mee het conflict te sussen
In politieke kringen verluidt echter, dat
Venizelos, nu 'het verdrag van Lausanne
tot dusver geen resultaten heeft opgele
verd, van plan is het geheele complex van
Grieksch-Turksche kwesties voor den Vol
kenbond te brengen.
Een gemeenteraad gearresteerd.
De gemeenteraad van de stad Tokio zou
op bevel van den minister van justitie ge
arresteerd zijn.
Van officieele zijde wordt meegedeeld,
dat de autoriteiten in de gemeentekas een
tekort van 10 millioen yen zouden hebben
ontdekt. Onder de ongeveer negentig ge
arresteerden zouden zich vele bekende Ja-
pansche politici en economen bevinden.
Het conflict in de West-Dultsche metaal
industrie.
De drie metaalbewerkersbonden hebben
een gemeenschappelijken brief geschreven
aan den werkgeversbond, waarin zij, on
der verwijzing naar de uitspraak door het
Landesarbeitsgericht, de opheffing der
uitsluiting en 'de onverwijlde heropening
der bedrijven eischen, terwijl zij de werk
gevers verantwoordelijk stellen voor alle
schade, welke uit het niet voldoen aan de
zen eisch mocht voortvloeien.
Korte berichten.
In alle kerken in Engeland is Zon
dag gewag gemaakt van de ziekte van
den Koning en zijn bijzondere gebeden
voor zijn spoedig herstel opgezonden.
Chamberlainr de minister van bui-
tenlandsche zaken en zijn gezin zijn van
de reis naar Amerika, die hij tot herstel
van zijn gezondheid had ondernomen, te
Londen teruggekomen- De minister zag er
veel beter uit, dan toen hiji vertrok.
In het Reichsgesundh ei t sbl att deelt
dr Dornedden mede, dat er een jaar ge
leden 11.761 menschen, o.w. 2832 vrou
wen, in Duitschland aan de kost kwamen
met kwakzalverij'. Per 10.000 inwoners is
er één kwakzalver en per 100 geneeshee-
ren 27. Een vergelijking met vroegere sta
tistieken wijst uit, dat de kwakzalverij
sterk toeneemt.
De Duitsche Admiraal Scheer is bi}
een bezoek aan vrienden in Mark Red-
witz (Beieren) tengevolge van een hart
verlamming overleden. In 1916 werdhjj
•opperbevelhebber der vloot. Na het uit
breken der revolutie heeft Scheer den
dienst verlaten.
Hij was de aanvoerder van de Duitsche
vloot in den slag bij Jutland (Skagerrak)
op 31 Mei 1916.
In den Argentijhschen staat Tucu-
man zijn gevallen van pest geconstateerd.
Er worden twee sterfgevallen gemeld.
De politie van Marseille heeft de vijf
bandieten gearresteerd, die dezer dagen
drie 'bankloopers overvielen en een der
bankloopers doodgeschoten hebben. Ook
twee helers zijn gearresteerd.
De Engelsche Koning heeft gisteren
geen rustigen dag gehad, doch de pleuris
heeft zich niet verder uitgebreid. De pa
tiënt blijft op krachten. De doctoren zijn
naar het Paleis teruggekeerd.
Weldadigheidspostzegels.
Van 10 Dec. 1928 tot 9 Januari 1929
worden op alle kantoren der posterijen
weldadigheidspostzegels verkocht ten bate
van den Nedprlandschen Bond tot Kinder
bescherming. De zegels bestaan uit 4 soor
ten met een frankeerwaarde van 1 Y, 5,
7 Yi en 123-4 cent. De verkoopprijs van deze
zegels is resp. 2Yi, 8, 10 en 16 cent.
De zegels dragen de beeltenis van Ne
derlandsche ontdekkers, n.l. 1 Y> cent beel
tenis van J. P. Minckelers; 5 cent beeltenis
van H. Boerhave; 7 ka cent beeltenis van
Prof. H. A. Lorentz; 12 V? cent beeltenis
van Chr. Huygens. De geldigheidsduur is
onbeperkt.
Gesprekken met Ne d-I n d i
Vermoedelijk met ingang van 8 Januari
a.s. zal de openstelling plaats vinden van
den telefoondienst NederlandNeder
landsch-Indië. Gesprekken kunnen dan op
alle telefoonkantoren en stations in Neder
land worden aangevraagd
Algemeens Rekenkamer.
Bij Kon. besl. is benoemd tot lid van
de Algemeen® Rekenkamer in Neder-
landsöh-Indië de heer W. N. J. M. Al-
lard, thans tijdelijk lid van dat college.
Prins Hendrik te Hoek van
Holland.
Gistermiddag heeft Prins Hendrik een
bezoek gebracht aan het gestrande stoom
schip Christian Michelsen te Hoek van
Holland. Daarna heeft hiji zich naar het
hotel Amerika begeven, waar de schip
breukelingen zijn ondergebracht. De Prins
heeft allen de hand gedrukt, waarna de
heer Dirkzwager, consul van Noorwegen,
den dank van de bemanning betuigd heeft
voor de te Hoek van Holland ondervon
den behandeling en in het bijzonder voor
het moedige werk, dat de mannen van
de reddingboot verricht hebben. Per auto
is de Prins naar Den Haag vertrokken.
De heer C. F. Jas, commissaris van
Rotterdam heeft Prins Hendrik bij' zijn
bezoek aan de Christian Michelsen en
hotel Amerika vergezeld.
Eindhovens gas directeur
onts lagen.
Gisteravond heeft de gemeenteraad van
Eindhoven op voordracht van .B. en "W.,
kennis genomen hebbende van het rap
port der commissie uit 'den raad, die de
taak had een onderzoek in te stellen naar
vermeende onregelmatigheden in het gas
bedrijf, met algemeene stemmen besloten
om den directeur ,de heer J. J. G- WilL
lekens met ingang van heden te ontslaan-
Deze directeur stond zeer hoog aan
geschreven vanwege zijn groote capaci
teiten.
Voorts zijn bij deze glascorruptie nog
eenige mindere ambtenaren "betrokken,
omtrent wier lot door B. en W. nader
beslist zal worden.
Een mistsein. Op den Westha-
vendam te Bresfcens is een mistsein te
werk gesteld, gevende elke halve minuut
één langen stoot vaar 2 seconden.
Middelburg. De gisteren gehouden win-
tercollec-te heeft opgebracht f 1844.41.
N. en St. Joosland. Gisteren had alhier
in den bocht bjj het gemeentehuis een
botsing plaats tusschen de personenauto
van dr de W. en de vrachtauto van
C. R. te Nisse. Dr de W. komende van
zijn woning moest recht door rijden bij'
dien bocht toen juist uit de richting Mid
delburg de vrachtauto kwam die de rich
ting Goes moest nemen. De auto van
dr de W. werd toen door de vracht
auto in de rechterflank aangereden. Beide
auto's hadden belangrijke schade. De
vrachtauto kon niet op eigen kracht ver
der. Iemand die in de vrachtauto naast
den chauffeur zat had zijn knie niet ern
stig bezeerd.
Westkapelle. Hoog water. Alhier
stond het water Zondagavond hij vloed
zoo hoog, dat het hier en daar over
den dijk vloeide. Zware golven met hun
schuimende koppen beukten de kust bij
den Noordwester dan ook zoodanig, dat
de gevolgen Maandag duidelijk te zien
waren. Grillig verspreid lagen langs den
geheelen dijk honderden bazaltsteenen. Op
verschillende plaatsen is de schade n>og
toegenomen. In het Zuiden zijn twee
enorme gaten, langs den dijk. zijn verschei
dene palen uit het staketwerk gerukt.
Het ergste heeft de zee wel haar macht
doen gevoelen ten noorden van den „IJze
ren toren". Daar zijn gaten aan den dijk
toegebracht van ongeveer 2 a 3 M. diepte
en een oppervlakte van enkele duizenden
M2. Het water vloeide Zondagnacht tot
■op den kruin van den dijk, ja zelfs op
enkele plaatsen er over. Den geheelen
Maandag werd op verschillende plaatsen
gewerkt, in het noorden tot 's avonds
ongeveer 11 uur. Of er ook schade is
toegebracht onder het beloop van 'den
dijk kon nog niet vastgesteld worden.
Vrouwepolder. Bij de Oranje-Zon is een
strook ter breedte van acht meter van
het duin weggeslagen door de zware
zeeën.
Zlerlkzee. Gistermiddag werden por om
roeper een 200-tal arbeiders gevraagd,
om behulpzaam te zjjn aan Ólen zeedjjk
bij het z.g. „Stelletje", die in gevaarlijken
toestand verkeert en waaraan ook Zater
dag reeds werd gewerkt.
DE TRAGEDIE VAN DE SALENT0,
De bemanning verdrinkt voor de oogen
der toeschouwers.
Men seinde gisteravond uit Zandvoort:
Het is thans, Maandagavond, vrijwel
zeker, dat geen der opvarenden van het
Italiaansche stoomschip „Salento", dat
Zondagmorgen na twee dagen voor
de Nederlandsche kust te hebben ge
kruist, doch tengevolge van den storm
niet kon binnenkomen op de kust ge
worpen werd, levend den vasten wal
zal bereiken.
Wij hebben reeds gemeld, hoe de red
dingboot na herhaalde pogingen het schip
te hereiken, is omgeslagen en hoe een
der oudste leden der bemanning Piet de
Visser hierbij het leven heeft verloren-
Het lag in de bedoeling des middags te
ongeveer twee uur bij gunstiger tij met
de reddingboot van Zandvoort opnieuw
te trachten kde „Salento" te bereiken.'
Doch ook dit bleek niet mogelijk. Toen
werd getracht op andere wijze verbinding
met het schip te krijgen. Drie militaire
vliegers cirkelden omhet steeds dieper
zinkende vaartuig en trachtten een lijn
er op te werpen. Doch ook dit mocht
niet baten. Het bleek niet mogelijk de
„Salento", die niet verder dan ongeveer
drie honderd meter van de kust zit, te
bereiken.
En tegen "den avond, bij het vallen van
de schemering, werd besloten de redding
booten naar IJmuiden en Zandvoort te
rug te zenden. De zee bleef ruw, de wind
stak opnieuw op en het was onbegonnen
werk, nog eens, nu in de duisternis, te
trachten bij' het schip te komen. Door"
kijkers zag men de bemanning of al
thans een gedeelte van haar in de ka
juit van den kapitein, die nog gedeeltelijk
boven water uitstak. De menschen waren
nog in leven, stonden echter voor de
helft in het koude zeewater. En in de
verte zagen zij den vasten, veiligen wal
zagen ook, dat de reddingbooten werden
ingehaald.Hun radeloosheid was groot
zooals bleek uit de tcekens, die zij gaven-
Een der Italianen klom op de brug
Hij zat aan een touw, doch de golven
waren sterker en plotsweggeslagen
is hij
En tegen zes uur zjjn reeds drie lijken
aangespoeld.
Er was nog leven aan boord. Voorbe
reidingen werden getroffen om de schip
breukelingen gedurende den avond en
den nacht door middel van vuurpijlen in
Binnenland.
Verslag van de vergadering van het
Centralen Convent.
De gevolgen van den storm en het
hoog'e water in 'binnen en "buitenland.
De bemanning van het Italiaansche
stoomschip Salento bij Zandvoort ver
dronken.
Memorie van 'Antwoord op de Water-
staatsbegrooting.
Prins Hendrik te Hoek van Holland.
Buitenland.
Spanning tusschen Griekenland en Tur
kije.
Antwerpen zonder water.
hun landstaal moed in te spreken en de
hoop niet op te geven.
Docher is weinig hoop meer op hun
behoud. Slechts een wonder bijna zal
deze zeelieden ver van hun land kunnen
redden.
Aan de firma L. Smit te Rotterdam
werd gevraagd en verkregen, dat de
sleepboot „Noordzeo" den Waterweg zou
uitvaren en trachten het schip van pit
zee te naderen.
Tegen elf uur gisteravond zou de sleep
boot den Waterweg uitstoomen.
Om de positie van het schip aan te
geven zouden zoeklichten worden opge
steld, wier stralen, elkander ter hoogte
van het wrak zouden kruisen.
Intusschen werd voortdurend getracht
seinen met het schip te wisselen. Met
het seinlicht werd door middel van Mos-
se-teekens aan de schipbreukelingen ge
meld, eerst in het Engelsch en later
in het Italiaansch, dat er een sleepboot
op komst was en dat men moed moest
houden.
Intusschen werd ook assistentie ge
vraagd en verkregen van de „Doorus Rijn
kers" uit Den Helder. Naar medegedeeld
werd, zou ookdeze uitvaren. Men ver
wachtte echter de aankomst van de boo
ten pas ver na middernacht.
De bemanning van de „Salento" be
staat uit ongeveer 40 koppen.
De doorbraak bij Barendrecht.
Zooals gisteren reeds gemeld, is het
water van de Oude Maas in de polders bij
Barendrecht geloopen. De bewoners van
de betrokken polders en dorpen hebben
een angstigen' Zondag en Zondagnacht
gehad. Gedurende den nacht waren 'velé
polderbewoners op den dijk gebleven, teil-
einde eventueel® maatregelen 'te treffen.
Eerst is de dijk doorgebroken bij den
Koedood, waardoor het water van de
Oude Maas met een. ontzettende kracht
den Jan Gerritsepol'der binnenstroomde.
Terstond werden de alarmklokken geluid,
•opdat ieder op zijn post zou wezen.
Een goed half uur later, het zal om
trent bij half vier in den morgen ge
weest zijn, werden de bewoners van den
Zuidpolder gewaarschuwd bun woningen
te verlaten, daar de Achterzeedijk word
bedreigd. Het duurde niet lang of de
mare deed de ronde, dat de Achterzeedijk
over een lengte van 60 h 70 M. door da
kracht van net water was weggeslagen.
Met geweldige kracht stroomde het water
den Zuidpolder binnen. De bewoners wa
ren gewaarschuwd en hadden nog "bijtijds
hun lijf in veiligheid kunnen brengen,
maar van het vee kon niet veel gered
worden, zoodat heel wat paarden, koeien,
varkens, etc. zijn verdronken. Vele wonin
gen staan tot aan het dak in het water.
Ook zijn minstens negen duizend mud
aardappelen verloren gegaan.
Troosteloos is de aanblik van het 700
a 800 bunder overstroomde land. Op den
dijk treft men groepjes aan, die met
weemoed staren naar hun have en goed.
GROOTE VOORRAAD.
GOUD' EN ZILVERHANDEL.
