No. 46
Donderdag 22 November 1928
43e Jaargang
1ENDRIKSE Go's SANK - SOES
THEE-
T.Faberij de Jonge
Buitenland.
Ouden van daden
PEPERMUNT
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Uit de Statenzaal.
Ouden van dagen nemen
gaarne van die kleine ge
woonten aan, waarvoor
jongeren geen tijd of aan
dacht hebben.
Onmiskenbaar is daarbij
ook de gewoonte steeds
mede te dragen. Het dage-
lijksch gebruik van deze
origineele pepermunt be-
teekent steeds opnieuw
een genot en aangename
fijdpasseering.
Coupons Effecten
Deposito's
Credieten Wissels
Spaarbank 4 pCt.
Lepeltjes, Schepjes, Zeefjes, Kistjes
en alle Zilver voor de Theetafel.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
Breedsprakigheid. De
bestriding der werk
loosheid. De veer
diensten.
Twee ^middagen, een morgen en een
avond hebben onze Statenleden deze
week, onder leiding van den heer Com
missaris der Koningin, vergaderd, .tenein
de de belangen onzer provincie, wier
vele aantrekkelijkheden mr Dieleman
in een zijner redevoeringen nog eens weer
heeft opgesomd, te. behartigen.
Zooals het verslag dier zittingen ko
lommen, ja zelfs pagina's in ons blad
vulde, zou het ook nu weinig moeite
kosten, om een zeer uitgebreid overzicht
te geven. Maar wij willen in kort bestek
slechts het voornaamste uit de langdurige
debatten releveeren en belichten-
Dat de zitfjng Dinsdagmiddag niet be
ëindigd kon worden, is zeker aan die
leden te wijten, die vooral in het begin,
te veel en te lang hebben gesproken. Wat
is er vaak over een aan de orde Kan
behandeling zijnd onderwerp door ver
schillende sprekers precies hetzelfde ge
zegd. Meermalen hebben we het gehoord:
„ik lean me in hoofdzaak bij den vorigen
spreker aansluiten", of: „de vorige spre
kers hebben me het gras voor de voeten
weggemaaid" (wat een lid de geestige
interruptie ontlokte: ga dan maar hooien),
maar intusschen werd dan toch maar
even zoo vroolijk de speech voorgelezen,
die thuis was opgesteld-
Ook het nut van het door ons geconsta
teerde feit. dat over één en hetzelfde
onderwerp (b.v. de schoolartsen) door
3, 4 leden eener fractie, het woord moet
worden gevoerd, ontgaat ons. Kan er in
sommige fracties niet wat beter het werk
verdeeld worden? Het komt ons voor, dat
deze vraag, niet het minst voor do A.-R
en C.-H. fractie bevestigend moet worden
beantwoord.
Er kan in onze Staten, naar het ons
voorkomt, nog wel wat economischer
worden gewerkt. De financiën der provin
cie denk aan de verblijfkosten, welke
zeker die laatste avondvergadering tot een
dure hebben gemaakt en aan het'Opstellen
en drukken der notulen zullen er wel
b(j varen.
Een vraag, waartoe men onwillekeurig
komt, is deze: waartoe dienen toch de
afdeolingsvergaderingen Zeer vele malen
komt het voor, dat in het openbaar nog
eens wordt herhaald, wat van te voren
ook reeds in de afdeelingen is gezegd-
Maar nu ter zake.
Al direct vroeg de bestrijding der werk
loosheid, waarover Ged. Staten enkele
mededeelingen deden, de aandacht. De
grief van den heer Overhoff (soc. dem.)
was, dat Ged. Staten aanvankelijk te wei
nig hierover hadden verteld en inder
daad bleek uit de allerlaatste mededee
lingen van Ged. Staten, dat ze in dit
opzicht meer hadden gedaan, dan uit hun
eerste mededeelingen viel op te maken.
Maar die aanvankelijke terughoudend
heid van Ged. Staten was zooveel als
bescheidenheid, zei mr van Dusseldorp.
Een verklaring, waarom Jtoch even gela
chen werd.
Juist is natuurlijk, dat bestrijding van
werkloosheid in de eerste plaats taak van
Rijk en Gemeente is. Wat de provincie
in eigen huishouding in dezen kan doen
(b.v. provinciale werken laten uitvoeren
in een tijd, waarin veel werkloosheid
heerscht) mag ze vanzelf niet nalaten,
maar overigens kan ze al niet veel meer
doen dan zonder de autonomie der
gemeenten in het gedrang te doen komen
bij de gemeentebesturen aandringen
op het nemen van maatregelen voor
werkverschaffing, opdat de werkloozen
geen gang naar diaconie of armbestuur
hebben te maken, op toetreding tot het
werkloosheidsbesluit 1917 (waarin vele
Zeeuwsche gemeenten schandelijk nalatig
of weigerachtig zijn), en op meer mede
werking bij de uitvoering der Landaxbei-
derswet.
Ook eenige aandrang op de polder- en
waterschapsbesturen, die nog lang niet
alle op sociaal gebied uitblinken, om wat
meer mede te werken aan de bestrijding
der werkloosheid, is wel noodig.
Misschien gaat er nog een circulaire in
dezen geest van Ged. Staten uit.
De Zeeuwsch-Vlamingen maakten han
dig gebruik van deze gelegenheid om te
bepleiten aanleg van het kanaal Axelsche
Sassing—Hulst en verlaging van de ta
rieven op de Provinciale booten. Over
het eerste hoorden we van Gede
puteerde Staten niets. Op het laatste
kwam men ook b(j de begrooting terug
en toen vernamen we, 'dat Ged- Staten
ook van het nut hiervan overtuigd zjjn,
maar. dat da Minister van Waterstaat
hier ook stem in het kapittel heeft.
Deze heeft er het advies van de z.g.n-
vlascommissie (die echter volgens een
der Zeeuwseh-Vlaamsche Statenleden aan
den overkant niet het algemeene vertrou
wen geniet) over gevraagd.
Er is dus hoopl
Dhr Wallien wilde nog een stap verder
gaan en bepleitte het overdoen van "den
Prov. Stoomb'ootdienst op de Wester
Schelde aan het Rijk, zulks op grond van
de nieuwe Wegenwet. Deze bootdiensten
brengen n.l. de verbinding tusschen wegen
voor doorgaand verkeer tot stand.
Ged. Staten waarschuwden er echter
voor deze diensten geheel' uit handen
te geven. Dan zal alles geregeld worden
ook de Zondagsdienst, vanuit Den Haag.
De veerdiensten legden ook nu weer
beslag op een groot deel Van den ver
gadertijd. We leven nu eenmaal in een
waterland.
Zoo wilden Ged. Staten f 100.000 beste
den aan verbetering van. den momenteel
zeer slechten steiger te Stavenisse. Maar
ofschoon het lid van Ged. Staten, de
heer Van Rompu, als gewoonlijk vinnig
van zich afbeet, nu men den moed had
met de bootcommissie van meening te
verschillen, is deze post toch aangehou
den.
De meerderheid der ProV. Staten Vilde,
vóór dit geM werd uitgegeven, de moge
lijkheid van een veerdienst tusschen Zie-
rikzee en Stavenisse overwegen en vroeg
daarover een rapport van den Prov. hoofd
ingenieur Van Schouwen zou dan een
deel van het verkeer via Stavenisse, Tho-
len (dank zij de brug) naar Bergen op
Zoom geleid kunnen worden.
De heer Van Rompu noemde dit' idee
wel dwaasheid, gezien de z.i. Veel te hoo-
ge kosten, maar de meerderheid die
zeer groot was nam dit niet voetstoots
aan en hield de zaak aan.
Over het veer KortgeneWól'faart'sdijk
is ook veel gezegd. De ingezonden stuk
ken in de bladen1 hebben toch' eenige uit
werking gehad. Van niet één Statenlid
hebben we een goed woord gehoord over
de bediening aan dat veer. Het was alles
critiek 'en zelfs de heer Van Rompu 'deed
niet de minste moeite, de veerlieden 'in
bescherming te Hemen.
Sterk is naar voren gekomen "de wensch
ami dit veer niet langer te verpachten,
maar rechtstreeks door de provincie te ex-
ploiteeren en dan meteen den toestand
aldaar zóó te verbeteren, dat aan de
vele klachten een einde komt. Het idee
van provinciale exploitatie en een voor-
stel-Sonke, om den veerdienst vroeger tie
doen beginnen en later te doen eindigen,
werden om prae-advies naar Ged. Staten
gezonden.
Besloten is tot den bouw eener nieuwe
b'oot. Is deze straks in de vaart, dan
gaat de tegenwoordige motorboot dienst
doen op het veer VeereKamperland.
Dit is in ieder geval een flinke verbete
ring. Maar stellig mag verwacht worden
van de bootcommissie, dat ze de door
verschillende Statenleden geuite klachten
grondig onderzoeke. Blijken ze juist te
zijn, dan moet daar krachtig worden in
gegrepen. Ook zoolang het veer Kortgene
Wolfaartsdijk niet door de provincie
geëxploiteerd wordt, moet het aan rede
lijke eischen voldoen.
(Slot volgt.)
De dood van Loewenstein.
De tragische dood van den Belgischen
bankier Loewenstein heeft voor de vis-
schers uit Calais, die zijh lijk opvischten,
een aangenaam slot- De schoonzoon van
den verongelukten bankier de heer Con
vert is Donderdag te Calais geweest en
heeft de bemanning van de visschers-'
schuit, die het stoffelijk overschot van
Loewenstein naar de haven bracht ver
schillende geschenken ter hand gesteld,
voor een gezamenlijk bedrag van 125.000
francs.
Hierdoor zijn de schipper en zijn maat
in staat hun schip onmiddellijk in vollen
eigendom te verkrijgen, waarmede ze
voortaan voor eigen rekening zullen wer
ken.
Het vraagstuk der amnestie in België.
De politieke malaise in België, teweeg
gebracht door de amnestiekwestie, blijft
volgens het „Vad." aanhouden en is se
dert vorige week blijkbaar nog toegeno
men. Niet alleen kon in den jongs ten
ministerraad geen eensgezindheid onder
de Vlaamsche en de andere leden van
het kabinet Ja'spar worden bereikt, maar
de liberale groep, op een drietal
Vlaamschgezinde afgevaardigden na, wil
zelfs van het voorstel-Janson-van de Vjj,-
vere niets meer weten.
De voortzetting van het openbaar debat
gistermiddag in de Kamer bracht niet
de minste opluchting. Van de zijde van
het publiek was er weer zeer groote
belangstelling, maar de Kamer zelf was
op verre na niet voltallig. Van Cauwe-
laert herhaalde de argumenten, welke
pleiten voor amnestie aan de politiek
veroordeelden en zeide zich te kunnen
vereenigen met verdaging van het terug
geven van de burgerrechten aan de tot be
trekkelijk geringe straffen veroordeelde ac
tivisten tot na de verkiezingen van 1929;
dit, ten einde te voorkomen, dat zij even
tueel candidaat gesteld worden en in
Kamer of Senaat zouden komen. Alleen
gratie voor de leiders van het activisme
en amnestie voor de anderen zei hij,
zal de opinie in Vlaanderen tot bedaren
brengen en 't vertrouwen in 't recht her
stellen.
De ontploffing te Vincennes.
Door de ontploffing in de munitie
fabriek van Vincennes bij Parijs zijn hon
derden arbeiders en arbeidsters werkeloos
geworden. Slechts door een wonder heeft
de ramp niet nog meer slachtoffers ge
maakt, want in de nabijheid van de plaats
des onheils bevindt zich een opslagplaats
van honderden millioenen lonten, welker
ontbranding de geheele kardoezenfabriek
zou hebben opgeblazen.
Paris-Soir geeft in verband met de ont
ploffing te Vincennes de meening van
een ongenoemden hoogeren ambtenaar
weer, volgens wien het onmogelijk is, dat
een kist met slaghoedjes, enkel door te
vallen, zou ontploffen. Hij is tot de con
clusie gekomen, dat een der kisten mis
schien voor een ontploffing is voorbereid.
Deze meening, volgens welke de ramp
aan misdadig opzet toe te schrijven zou
zijn, is ook aan Poincaré medegedeeld.
Sombere vooruitzichten in Oostenrijk.
Do Neue Freie Presse vraagt zich af
of er in da Oostenrijksche metaalindustrie
een ernstig conflict dreigt. De commu
nistische Rote Fahne heeft reeds gespro
ken van een ttlgemeenen aanval op de
metaalbewerkers. Voorloopig is de toe
stand zoo, dat men nog slechts te doen
heeft met een paar belangrijke, doch op
zichzelf staande werkstakingen. De ar
beiders van de machinefabriek Krause
hebben het werk gestaakt, omdat de firma
aain de machines contróletoestellen heeft
laten bevestigen om de vlugheid, waar
mee gewerkt wordt, vast te stellen. De
arbeiders willen van die hinderlijke con
trole niets weten en eischen, nu zij toch
staken, meteen maar looms verhooging.
Voorts staken er 450 werklieden op de
telofoonfabriek Berliner om hooger loon
te verkrijgen. De vereeniging van fabri
kanten heeft verklaard, dat zij weigert
over een nieuwe regeling der loonen te
onderhandelen, zoolang deze beide stakin
gen niet zijn bijgelegd. Dat is de alge
meene aanval, waar het communistische
blad vam spreekt. In de eerste helft van
November is intusschen het aantal werk
kraan met 15.000 vermeerderd.
Luchttransport 'bij de spoorwegen.
Om bijtijds voorbereid te zijn op de
concurrentie van het transport door de
lucht, zijn de Engelsche spoorwegmaat
schappijen te rade geworden, aan het
parlement vo'or de inrichting van vlieg-
diensten machtiging te vragen.
Wanneer de bevoegdheid er toe ver
leend is, zullen de sporen, naar verluidt,
■er niet dadelijk gebruik van maken, maar
men overweegt toch reeds de inrichting
van vliegdiensten voor het snelle vervoer
van bederfelijke goederen. Inmiddels i.s de
vexeischte wetgevende maatregel reeds bij
het parlement ingediend.
Teveel artsen in Oostenrijk.
Voor 1929 zün aan de Weensche uni
versiteit 11-245 studenten ingeschreven
waarvan 5000 voor de litteraire en. filoso
fische faculteit, 2900 voor de juridische
en 2700 voor de medische.
Men begint zich ernstig ongerust te
maken over een teveel aan artsen in
Oostenrijk. Aan bet einde van 1924 telde
men in geheel Oostenrijk 7169 artsen,
van wie er 4051 te Weenen gevestigd
waren- In Mei van dit jaar waren die
cijfers 8041 en 4591, d.w.z. in drie en een
half jaar een vermeerdering van meer
dan 12 pCt. De Weensche artsenvereeni-
gingen houden zich reeds met dit nete
lige vraagstuk bezig.
Voor 11.245 studenten, waarvan hier
boven sprake was, telt de Weensche uni
versiteit 205 professoren, 156 assisten
ten, 39 lectoren en 400 privaat-docenten.
Korte berichten.
De Oostenrijksche bondspresident
heeft ongeveer duizend telegrammen ont
vangen van invaliden en invalidenver-
li H111>7
TONNEMA'S CONFECTIONERY WORKS
eenigingen nit het heele land, waarin
zij protesteeren tegen het uitblijven van
©en geldelijke bijdrage ter gelegenheid van
het tienjarig bestaan van de republiek. Zij
verklaren, dat de slachtoffers van den
oorlog nog altijd honger lijden, hoewel de
vrede nu al tien jaar geleden gesloten
is, en ro-epen de hulp in van den bonds
president.
Dinsdagochtend om vijf uur werden
de bewoners van Beuthen door een ster
ken aardschok, die tien seconden duurde
en de meubelen deed schudden, uit den
slaap gewekt. Vooral bet noordelijk ge
deelte der stad heeft veel geleden. Men
onderzoekt, of het gebeurde moet worden
toegeschreven aan het instorten van oude
mijngangen in de omgeving.
ïn de nabijheid van Petersburg id
met groote plechtigheid een nieuwe cel-
lulosefabriek geopend, waarin negen hon
derd arbeiders werkzaam zijn. Het is de
grootste fabriek van dien aard in de
Sovjet-unie en zij zal uitsluitend werken
met sovjet-Russische grondstoffen.
Het volgende jaar zullen de coöpe
raties te Moskou 165 nieuwe magazijnen
en 335 winkels openen, voornamelijk in
de arbeiderswijken.
Te Moskou zal een nieuwe rijwiel»
fabriek gebouwd worden, die jaarlijks
120.000 rjwielen zal afleveren.
De Engelsche regeering had een
groot plan ontworpen, om op ruime schaal
landverhuizers 'uit Engeland naar Cana
da te zenden. Canada zou de kosten,
die op 10 millioen pond sterling geraamd
waren, dragen. Uit Ottawa wordt thans
gemeld, dat de Canadeeschè regeering
het plan na ampele overweging verworpen
heeft.
Bij de gasmaatschappij Mossach te
München heeft gisteren een groote, bui
ten opgestapelde kolenvoorraad doorzeil
ontbranding vuur gevat. Ondanks de po
gingen van verscheidene afdeelingen der
brandweer, is men er nog niet in ge
slaagd den brand meester te worden.
De in brand geraakte voorraden zouden
meer dan 100.000 centenaars bedragen.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat Nan-
sen het thans eens is geworden met dr
Eckener en met hem een overeenkomst
heeft gesloten voor een gezamenlijke ex
ploratie in het Noordpoolgebied met een
luchtschip van het Zeppelin-type.
Naar het Berl. Tageblatt uit Bochum
verneemt, heeft de regeeringspresident v.
Arnsberg medegedeeld, dat het Maerki-
sche werkgeversverbond besloten heeft
tegen 30 Nov. 11.607 arbeiders uit te
sluiten.
Een medisch bulletin, gisteravond
uitgegeven, zegt, dat de Koning van En-
Binnenland.
Minister Slotemaker de Bruine in de
Tweede Kamer aan het woord.
De Belgische Kamer over de kwestie Ne
derlandBelgië.
Wijziging der gemeentewet.
Het Kon. Ned. Landbouw-comité over de
telefoontarieven.
Conflict aan enkele groentenveilingen.
De houding van mr Zimmermann in
Nov. '18.
Buitenland.
De amnestie-kwestie in België.
Teveel artsen in Oostenrijk.
Dreigende economische conflicten in Oos
tenrijk.
geland aan eon lichte verkoudheid Ijjidt,
vergezeld van eenige koorts en het bed
houdt. Er is geen reden tot ongerust
heid. i
Wijziging van de telefoontarieven.
Het Kon. Nederl. Landb'.-Comité heeft
in zijn advies over de voorgenomen her
ziening van de rijkstelefoointarieven in de
eerste plaats de noodzakelijkheid van
streeknetten bepleit, waardoor de aanslui
ting aan het telefoonnet grootere waarde
verkrijgt, dank zij het veelVoudiger ge
bruik, dat van lokale gesprekken kan wor
den gemaakt en door het verminderen van
de tijdroovende interlokale gesprekken.
Voorts heeft het comité aangedrongen op
verruiming van de openstelling van 'de
telefoonkantoren ten plattelande en wat
de tarieven betreft opgemerkt, dat 20 cent
voor afstanden tot 15 K.M. nog te hoo'g
is en de sprong van 3 cent voor lokale
gesprekken op 10 cent voor gesprekken
over korten afstand (tot 7i/3 K.M.) te groot
is. Ten slotte heeft het cofnité aangedron
gen op het laten gelden van het laagste
grondbedrag (f24) voor het platteland en
op "het terugbrengen van de vergoeding
per 100 M. voor aansluitingen buiten het
minimumtariefsg;ebied tot f 1 per jaar.
Voorts wordt het onbillijk genoemd voor
kust- en grensgemeenten, dat zonder meer
met een straal van een zeker aantal
kilometers wordt gewerkt.
Nederland en België.
De commissie voor buitenlandsche za
ken van de Belgische Kamer hield Woens
dag onder voorzitterschap van baton Tib-
baut, den Kamerpresident, een vergade
ring, welke gedeeltelijk gewijd was aan
de betrekkingen met Nederland. Verschei
dene leden drongen er "bij1 den rapport eur
oud-ministerpresident Poullet,, op aan, dat
hij van den minister van buitenlandsche
zaken zou trachten te vernemen,welke
de juiste stand der onderhandelingen'
thans is. Raemdonck, katholiek afgevaar
digde voor Sint Nicolaas, verklaarde het
niet geheel eens te zijn met het ont
worpen. Belgische kanaalplan Antwerpen
Moerdijk. Daar minister Hijmans niet
aanwezig was, werd besloten de discus
sie ook wat het regime der Zeescheid©
betreft, niet verder door te drijven en
over acht dagen een gezamenlijke verga
dering te houden met de commissie van
den Senaat, welke vergadering door Hij
mans zal worden bijgewoond en zoo goed
als uitsluitend aan het Nederlandsch
Belgisch vraagstuk zal zijh gewijd.
De houding van Mr Zimmermann
in November 1918.
In de „Voorwaarts" en „Het Volk"
wordt de ook door ons gepubliceerde
Verklaring van mr Zimmerman afge
drukt omtrent het onderhoud, da.t hij op
9 November 1918 met de socialistische
ZEER LAGE PRIJZEN.
LANGE KERKSTRAAT 30, GOES.