No. 39
Woensdag 14 November 1928
43e Jaargang
HENDRIKSE& Go's BANK-GOES
BELGISCH GELD
Buitenland.
Binnenland.
Staten-Seneraal.
Belangrijkste Nieuws.
VOORDEELIGE KOERSEN
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZIMDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cj
Bij abonnement belangrijke korting.
Een fout die men gaarne herhaalt.
De heer Albarda, de leider der Soc.-
Dem. Kamerfractie heeft in zijne j.l. Vrij
dag gehouden redevoering zeer duidelijk
het' verkeerde en het schadelijke van den
tegenwoordig en politieken toestand uit
eengezet..
Ais zijn hoofdbezwaar tegen een Ka
binet als yjij thans hebben, noemde hij,
dat het contact tusschen regeering en
volk Verbroken is.
De bezwaren werden aldus gateekend:
„Een extra-parlementair Kabinet be
paialt zijn beleid zelfstandig. Het maakt
zijn werkprogram naar eigen welgeval
len, ja, naar eigen willekeur. Het moge
om practische redenen eenigermate reke
ning houden met de uitspraken der kie
zers, met de programs der partijen, dat
is dan van zijn kant een welwillendheid,
zoo niet een bloote wellevendheid. Be
slissend is ten slotte het persoonlijk oor
deel der Ministers. Dit gaat bij een extra
parlementair Kabinet boven den wil des
volks <en boven den wil der Volksverte
genwoordiging.
Bij wetgevenden arbeid hebben Parle
ment en Regeering elkaar noodig. Alleen
dan kan de wetgevende arbeid vruchtdra
gend zijn, als tusschen Regeering en Ka
mermeerderheid een zeker verband be
staat, van hen een zekere, samenwerking
verwacht kan worden. Waar dat verband
en die samenwerking ontbreken, zijn beide
deelen van de wetgevende macht zwa.k.
Regeering zoowel als Kamer.
Op bun tijd echter zijn zij1 in extra
parlementaire verhoudingen ook beiden
sterk, maar alleen als het op. het niet
doen aankomt, op onthouding van mede
werking, als het aankomt op een veto.
Als de Kamer iets niet wil, kan zij het
verhinderen; zonder liaar medewerking
komt geen wet tof stand. Als de Re
geering iets niet wil, kan zij' het tegen
houden; zonder haar bekrachtiging bereikt
geen wetsvoorstel het Staatsblad. Maar
als de Kamer iets wil en de Regeering
het weigert, dan is de Kamer machte
loos. En als de Regeering iets wil en do
Kamer onthoudt ïia.ar medewerking, dan
kan de Regeering baar doel niet berei
ken.
De positie is dus deze, dat Kamer
en Regeering beiden zwak zijn in het
positieve en slechts sterk in het nega
tieve; dat zij zwak zijn in het doen, sterk
in het niet doen.
Beschikt de Kamer dan niet, zoo' wordt
wel gevraagd, over middelen om de Re
geering te dwingen? Ongetwijfeld beschikt
zij over de middelen, die Grondwet en
parlementaire usances tot haar beschik
king stellen. Zij beschikt zelfs over het
uiterste dwangmiddel, dat zij aan de Re
geering de geldmiddelen voor het voeren
van het bewind lean onthouden, door het
afstemmen der begrootingmaar dat aller
uiterste middel is slechts in alleruiterste
gevallen .bruikbaar; het kan bovendien
maai' één keer per jaar worden toegepast.
Kleine middelen om de Regeering te
dwingen, zich te voegen naar den wil
van de meerderheid der Volksvertegen
woordiging, baten niet. Moties legt de
Regeering wjj weten het naast
zich neer. Verwerping van wetsontwerpen
heeft geen ander gevolg, dan dat het
wetsontwerp geen wet wordt. De Ministers
blijven.
Verloren is in een toestand ais dezen
het contact tusschen Regeering en Volks
vertegenwoordiging en daarmee het con
tact tusschen. Regeering en volk."
Deze teekening is in vele opzichten
juist.
Het merkwaardige is echter, dat de
Soc.-Democraten doelbewust hebben mee
gewerkt om dezen toestand te scheppen,
dat zij; opzettelijk en. om voor hen zeer
bijkomstige redenen hebben meegeholpen
om het contact tusschen Regeering en
Volksvertegenwoordiging te verbreken en
den positieven invloed van de volksver
tegenwoordiging tot nul te reduceeren.
En het allermooiste is nog, dat reeds
bij, voorhaaf- werd toegezegd, dat men,
als dat noodig mocht zijn om een reehtsch
Kabinet te doen vallen, gaarne de fout vau
1925 zal herhalen.
Of de afkeer van een Christelijk be
wind in dien hoek ook groot isl
Of men het met de behartiging; van
de volksbelangen en de handhaving van
den volksinvloed ook ernstig meent 1
Bif voorkeur.
In deze dagen van herdenking van wat
zich in November 1918 afspeelde, komt
als vanzelf de vraag, op hoe de S.D.A.P.
nu eigenlijk staat tegenover de revolutie.
Daaromtrent is nog, nooit een afdoende
verklaring verkregen. Mri Troelstra hoeft
indertijd wel erkend dat hij sla leidei
was tekort geschoten en dat hij1 zich had
vergist, maar dit gold alleen ten aanzien
van de machtsverhoudingen.
Soms krijgt men den indruk, dat de
S.D.A.P. van revolutionair geweld niet
wil weten maar dat zij met wettige mid
delen wil trachten haar doel te berei
ken.
De heer Albarda heeft ons daaromtrent
echter anders en beter ingelicht.
Sprekende over de verschillen in de
S.D.A.P. zeide hij
„Revolutionair, in dezen zin, dat zij
een omkeer van maatschappelijke verhou
dingen wenschen en een overheerschte
klasse de heerschappij; willen doen ver
werven, zijn alle sociaal-democraten. Re
volutionair, in dezen anderen zin, dat
hij: dien omkeer bij voorkeur met geweld
zou willen teweegbrengen, is. geen enkele
sociaal-democraat."
Let op dat bij: voorkeur.
Bij voorkeur zal men geen geweld ge
bruiken; men geeft aan een vreedzame
revolutie de voorkeur.
Bijl voorkeur geen geweld, d.w.z.
als 't moet, dan er met geweld op los.
Tiet geweld wordt dus niet principieel
afgewezen. Niets er van.
Principieel plaatst de S.D.A.P. zich, on
danks haar geroep- om ontwapening, op
het geweldsstandpunt.
DE RAMP VAN DE VESTRIS.
Nog meer dan 100 opvarenden vermist.
Nog steeds blijft er een pijnlijke onze
kerheid heersdien over het lot der op
varenden van het Engelsche s.s. Vestris!-.
Er heerscht een groot verschil tusschen
de verschillende berichten omtrent het
aantal geredden en vermisten. Zekerheid
zal men vfel niet hebben vóór alle sche
pen, die het reddingswerk hebben deel
genomen, hun havens hebben bereikt.
Helaas werden de eerste berichten, vol
gens welke er slechts 35 opvarenden ont
breken zouden door de later binnenko
mende telegrammen steeds weer in twijfel
getrokken.
Volgens een bericht zou men omtrent
het lot van nog 136 menschen in on
zekerheid verkeeren.
Het Lloyd s.s. Berlin heeft gistermiddag
de plaats van de schipbreuk verlaten en
heeft de reis naar New-York voortgezet-
Volgens de mededeelingen van den ka
pitein gaat het den geredden betrekkelijk
goed. Niemand is gewond. Het water -in
de buurt is- met wrakstukken bezaaid-
Volgens de laatste ca 5 uur 's middags
Am. tijd ontvangen berichten, bedraagt
het aantal geredde overlevenden van de
ramp van do Vestris 202, terwijl nog 117
personen vermist worden.
Duizenden neger-arbeiders omgekomen.
'fis een niet weinig sensationeele ont
hulling, die Albert Londres, een voor de
„Petit Parisien" naar Afrika gezonden
correspondent, doet in dit blad. Hij zegt,
dat in Fransch Equatoriaal Afrika in een
tijdsverloop van drie jaren zeventien
duizend negers, werkzaam bij den aan
leg eener spoorlijn, ten gevolge van ziek-
te en ontbering om het leven zijn ge
komen. Het betreft de nog niet voltooi
de spoorljjn door het tropische woud van
Brazzaville naar Pointe Noire, aan de
kust.
De neger-arbeiders zijn gestorven aan
beri-beri slaapziekte of meningitis. De
hygiënische toestanden zijn allertreurigst-
en de arbeidsvoorwaarden slecht.
De Franschman wijst er op, dat in het
naburig Belgisch Kongo eveneens een be
langrijke spoorlijn wordt aangelegd, doch
dat dit werk in drie jaar tij'ds veel min
der slachtoffers eischt, al bedroeg hun
aantal toch nog altijd drieduizend.
Nieuwe conferentie.
De „World" verneemt, uit Washington,
dat Hoover, wanneer hij president wordt,
voornemens is een conferentie inzake be
perking van de bewapening te land_ en
ter zee bijeen te roepen, als het initia
tief te voren niet genomen is door een
Europeesche regeering.
De uitbarsting van den Etna.
Volgens een mcdedeeling van het Ita-
liaansche Instituut voor Vulkanologie
schijnt het gevaar der uitbarsting gewe
ken en het einde van de activiteit van
den vulkaan nabij: te zijn.
In een interview met de „Giornale d'Ita-
lia" verklaarde prof. Ponte, dat binnen
enkele "dagen verwacht kon worden, dat
de lava in zee zou stroomen. Een gevaar
lijke explosie daarbij was niet waarschijn
lijk. In 1869. had de, lava eveneens de.
zee bereikt en toen waren er alleen
stoomzuilen ontstaan. Dit verschijnsel
zou, daar de explosie ditmaal heviger was
waarschijnlijk in meerdere mate optreden.
Maandagmorgen vrfteg zijn aardschok
ken bemerkt, die heviger waren dan die
van Zaterdagavond.
Het conflict in de Duitsche metaal
industrie.
Bergemann, de regeeringscommissaris
te Dusseldorf, lieoft achtereenvolgens be
sprekingen gevoerd met vertegenwoordi
gers van de metaalindustrie in Noord'-
West-Duitschland en met de vertegen
woordigers van de uitgesloten arbeiders.
Zoowel de gedelegeerden van de patroons
afs die van de vakvereenigingen verklaar
den zich in principe bereid tot onderhan
delen. Bergemann zal nu beide partijen
uitnoodigen tot het houden van een ge
meenschappelijke conferentie onder zijn
leiding. In bevoegde kringen was men,
gisteravond zeer optimistisch gestemd;
men hoopt dat het conflict thans weldra
tot het verleden zal hehooren.
Weer een Engelsch schip in nood.
Alle draadlooze stations hebben gister
avond hun uitzendingen gestaakt na het
ontvangen van draadlooze S. O. S. seinen
van het Engelsche vrachtschip Kingsbury.
Het schip meet 4000 ton. De positie is on
bekend.
Korte berichten.
De Sovjet-regeering heeft er van
afgezien, haar koopvaardijschepen op bui-
tenlandsche werven te doen herstellen.
Vanaf heden zullen alle schepen uitslui
tend op sovjet-werven worden gerepa
reerd.
De Vossische Zeitung meldt, dat mi
nister Gröner in den Kabinetsraad gezegd
heeft, dat hij niet slechts om redenen
van prestige, maar uit volle overtuiging
op den afbouw van den pantserkruiser
moet blijven aandringen. Zou de Rijks
dag het sociaal-democratisch voorstel tot
stopzetting van den afhouw aannemen,
dan zou de minister ontslag nemen, en
ook niet voor een herbenoeming te vin
den zijn..
De retourvlucht uit Indië.
De directie der K. L. M. deelt bet vol
gende mede:
Nu het postvliegtuig de H.N.A.E.N. gis
teren te Bagdad is aangekomen, kan ver
wacht worden, dat het heden te Konstan-
tinopel arriveert en zijn de weersomstan
digheden gunstig, dan zal dus het vlieg
tuig Vrijdagavond, vermoedelijk na zons
ondergang, op Schiphol kunnen aanko
men. De afstand KonstantinopelAmster
dam zal echter waarschijnlijk, in verband
met de weersgesteldheid op deze route,
n'iet in twee dagen kunnen worden afge
legd. Op welken dag en op welk uur ech
ter ook de aankomst op Schiphol zal
plaats hebben, het publiek is er welkom en
zal van deze aankomst getuige kunnen
zijn.
Een Kerstvlucht naar Indië?
De heer Martin,'administrateur van de
K. L. M., deelde aan het Hdhl. mede, dat
plannen worden besproken en uitgewerkt
voor het houden van een Kerstvlucht naar
Indië. De bedoeling is, dat de heenreis
tusschen St. Nicolaas en Kerstmis zal
worden gemaakt, de terugreis na Nieuw
jaar, zoodat de wederzijdsche familiebe
trekkingen in Nederland en Indië elkaar
met brieven en kleine geschenken zullen
kunnen bedenken. Vermoedelijk zal de
H.-N.A.E.N., die nu onderweg is naar Ne
derland en einde dezer week in Amster
dam wordt verwacht, voor deze Kerst
vlucht worden bestemd.
Als de plannen tenminste doorgaan,
want een beslissing is daaromtrent nog
niet genomen. Een vlucht tusschen de
feestdagen in December, waarop de ge
dachten van wederzijdsche familiebetrek
kingen onwillekeurig verwijlen bij vroeger
gemeenschappelijk gevierde Kerst- en
Oudejaarsdagen, zou de groote waarde
van een luchtdienst met Indië meer nog
dan de gewone vluchten propageeren.
De Kamerverkiezingen.
In de; te Z i e r i k z e e gehouden ver
gadering van de centraio kiosvereeniging
van de Liberale Staatspartij op Schouwen
werd mat algemeen© stemmen besloten
op de aanstaande vergadering te Middel
burg voor te stellen en .te verdedigen
een samengaan van den 'kieskring Zee
land met Arnhem, Nijmegen enz. Als no. 1
op de lijst zal men dan voorstellen J. Rid
der van JR&ppard en als, no. 2' jhr de
Muralt.
NaiaT" het Hdhl. verneemt wenscht de
afd. Rotterdam der Chr.-IIistorische Unie
met een afzonderlijke lijst uit te komen,
waarop dan als No. 1 zou voorkomen
Mr. J A.. de Visser, een zoon van oud-
minister de Visser.
Wordt de werkverschaffing
tijdelijk stoipgezet?
Naar de „Telegy." verneemt, ligt het
in het voornemen gedurende twee maan
den, n.l. December en Januari, met het
oog op het jaargetijde de werkverschaffing
voor werkloozem uit de groote steden te
onderbreken. Een en ander is aldus ge
regeld, dat waaneer in den loop van
November werken afloopen, tot Februari
voor de arbeiders uit da grootesteden
geen nieuwe werken meer zullen worden
ter hand genomen.
Vervallen verklaard als
Raadslid.
Een bijvoegsel van het prov. blad van
Zuid-Holland bevat het besluit van Ged.
Staten, waarbij W. van Gent Jr. te Rid
derkerk vervallen is verklaard van zijn
lidmaatschap van den Raad dier ge
meente.
In de overwegingen, waarop dit besluit
berust wordt o. a. aangevoerd, dat de
N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. W.
van Gent Jr., van welke N.V. W. van
Gent als directeur optrad, nota's heeft af
gegeven voor leveranties ten behoeve van
het Burgerlijk Armbestuur en mitsdien
van de gemeente Ridderkerk. In deze no
ta's wordt melding gemaakt van leveran
ties van kaarten en enveloppen, alsmede
van een doodkist. Deze laatste kan niet ge
acht worden door de N.V. te zijn geleverd,
daar deze leverantie valt buiten het sta-
tuaire doel der N.V., doch door W. van
Gent persoonlijk, terwijl deze bij de andere
leveranties middellijk was betrokken.
De Landstorm en portvrije
verzending.
Op vragen van den heer Van Braam
heek inzake de portvrije verzending van
een aantal exx. van het Chr. Volksblad,
welke artikelen een aanbeveling van den
bijzonderen vrijwilligen landstorm bevat
ten, antwoordde de Minister van Water
staat
Ten post- en telegraafkantore te Apel
doorn zijn een aantal exx. van het Chr.
Volksblad voor Apeldoorn van 21 Sep
tember j.l. in jesloton omslag als
dienststuk in den zin van 'het Postbesluit
D.S. ter verzending afgegeven. Deze zen
ding werd in gedeelten ter post bezorgd.
De bedoelde stukken weiden verzon
den door een der organen van de Nat.
Landstormcommissie. Deze commissie en
haar burgerlijke en militaire organen heb
ben de bevoegdheid tot verzending van
dienststukken in den zin van bedoeld
Postbesluit ten laste van het departement
van Binnenl. Zaken en Landbouw.
Deze toezending geschiedde mot de be
doeling, de geadresseerden in te lichten
omtrent de dienstregeling der extra-trei
nen voor den Nat- Landstormdag, welke
in .genoemd blad was opgenomen.
Daar de tijd ontbrak deze dienstregeling
afzonderlijk af te drukken, hetgeen ove
rigens ook naar het oordeel van deu
minister van Binnenl. Zaken en Land
bouw stellig de voorkeur had verdiend',
werd deze wijze van inlichting gevolgd-
TWEEDE KAMER.
Begrootingsdebatten.
Gisteren werd het algemeen debat over
de Rijksbegrooting voortgezet, onder lei
ding van den 'heer Schaper, daar de
heer Buys de Beerenbrouok ongesteld is
en de heer de Visser zelf aan het
debat deelneemt.
Eerste spreker was de heer Veraart
(R. K.), die als zijne meening uitsprak,
dat de coalities hebben afgedaan en dat
gestreefd moet worden naar de -vorming
van een z.g. parlementair-program-mini
sterie.
De heer van Rappnrd (Lib.), die
den toestand van land- en tuinbouw be
sprak wees er op, dat al is
de oogst goed geweest, toch vele
kleine en ook groote boeren onder
moeilijkheden gebukt, gaan. Met cijfers
betoogde spr., dat de opbrengst per H.A.
is gedaald en de uitgaven gestegen zijn.
Het indexcijfer van de tarwe, gerst en
andere voergranen is .gedaald. De regee
ring moet streven naar een evenwicht
tusschen de welvaart op het platteland
en in de stad. Zij moet streven naar
een internationale regeling ter bestrijding
van besmettelijke ziekten, als mond- en
klauwzeer. Zij moet streven naar samen
werking tusschen industrie en landbouw,
naar verbetering van den voorlichtings-
Binnenland.
Do begroeting voo-r Buitenlandsche Za
ken door de Tweede Kamer' aangenomen.
Het .politiek debat wordt voortgezet.
Een Kerstvlucht naar Indië?
Buitenland.
De Etna wordt rustiger.
De ramp van de Vestris. Nog mieer dan
100 vermisten.
Bemiddeling; in het West-Duitsche con
flict
tegen
bij
dienst en naar het veroveren van nieuwe
afzetgebieden voor de producten van on
zen landbouw. De landbouw is te ver
gelijken met een patiënt, diejijdende is
aan een hoogst ernstige ziekte. Men mag
niets nalaten om den toestand van den
patiënt te verheteren.
De heer Kersten (S. G. P.) richtte
zich evenals 't vorig jaar tegen de Room-
schen en de Anti-revolutionairen, die hij
beschuldigde, dat zij Art. 36 hebben los
gelaten en dat zij omdat zij de po
litiek van Dathenus afkeuren de Ge
reformeerde vaderen door het slijk sleu
ren.. Spr. verklaarde een extra-par
lementair Kabinet, dat een z.g. neutrale
politiek voert en "alle principiëele pun
ten laat rusten, te verkiezen boven een
coalitie-Kabinet. Verder vroeg spr. vrij
making van de kerk, beteugeling van
het dans- en bioscoopgevaar en afschaf
fing van den stemplicht.
De heer Bulten (R. K.) bepleitte
verhooging van de ambtenaarssalarissen
en de heer KortenhoTst (R. K.) de
invoering van een dubbel tarief.
De heer J. ter Laan (S. D.) be
streed de financiëele politiek van Minis
ter de Geer, die niet genoeg geld voor
de ambtenaren beschikbaar stelt.
De heer Scho uten (A. R.) betoog
de, dat op te ruime schaal personeel
op arbeidscontract wordt aangesteld, ter
wijl hij meer steun vroeg voor het land
bouw- en het nijverheidsonderwijs.
Spr. keerde zich vervolgens tegen den
heer Lingbeek. Het was zuivere laster,
toen deze verklaarde, dat de A.R. hun
politiek hebben .gewijzigd om regeeringSr
zetels te kunnen bezetten,
Devo orzitter: „De uitdrukking las
ter kan niet door den beugel".
De heer Schouten: Dan zal ik spre
ken van een onjuiste constructie der fei
ten, die nergens anders op berustte, dan
op de fantasie van den heer Lingbeek.
Wat den heer Kersten betreft, diens
standpunt inzake sociale aangelegenheden
levert het gevaar op voor vele jonge-
menschen, dat zij zich van dit stand
punt afwenden en daardoor toewenden
naar het socialisme. Spr. heeft meer
malen de stelling verdedigd dat onze
Vaderen het Gereformeerde standpunt in
zake de verhouding tusschen Overheid
en Godsdienst in art. 36 der Geloofs
belijdenis niet volkomen juist hebben ge
formuleerd. Maar daarbij is geen sprake
van het „omlaaghalen van de helden des
geloofs". Trouwens de heer Kersten zelf
zeide, dat Prins Willem I het mis
h a d, dat hij zich vergist heeft. Als hij
dit zegt, dan is het niet een omlaag
halen van een held des geloofs. Maar
als een ander zoo iets zegt, dan haalt
hij wel de helden des geloofs omlaag I
Inzake art. 36 der Geloofsbelijdenis
ging de heer Kersten verder dan het
program van zijn partij, dat in menig
opzicht dat artikel niet ten volle weer
geeft. Ook zeide de heer Kersten: ik
wil de Kerk niet laten leunen op het
zwaard der overheid. Dat was in strijd
met een onverzwakte handhaving van
art. 36. Ook was de uitlating van den
heer Kersten, dat de Overheid moet zijn
gebonden aan de wet der Tien Gebo
den, niet te rijmen met onverzwakte
handhaving van art. 36, dat immers niet
op de Tien Geboden berust. De anti
revolutionaire partij mag niet worden be
oordeeld naar een kerkelijke belijdenis;
we hebben hier met staatkundige begin
selen te doen.
De anti-revolutionaire partij verzet zich
tegen geloofsdwang en eischt vrijheid van
prediking van het geloof, dat men heeft
omhelsd. Zij verklaart zich tegen uitroei-
