No. 38
Dinsdag 13 November 1928
43e Jaargang
HENDRiKSE Co's BANK - GOES
EERSTE BLAD.
BELGISCH GELD
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
V Niet conservatief.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
VOORDEELIGE KOERSEN
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.
Losse nummersf0.
Prijs der Advertentlën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
D irecteur-H oof d redacteur:
R. ZUfDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. lel. no. 259.
V Niet los van den wortel.
In zijne de vorige week gehouden be-
Igrootingsredê werd er door Dr de Vis
ser, hij de bespreking van een even
tueel hernieuwde samenwerking van de
reehtsche partijen op gewezen, dat aan
de staatsrechtelijke beginselen diepere, ja
religieuze ten grondslag liggen.
In dat verband sprak Dr de Visser
zijn blijdschap uit, over de opleving van
het religieuze bewustzijn dat hier en daar,
zelfs b(j de Soc. Democraten, valt waar
te nemen, maar om er onmiddellijk aan
toe te voegen, dat het begrip Christe
lijk aan zijn oorspronkelijke beteekenis
moet worden getoetst.
„Ik zal', aldus Spreker, ter adstructie
van wat ik daar zei, een enkel' voorbeeld
inoemen. In de zitting van de Eerste
Kamer van 27 Mei 1925 zeide, zooals
algemeen bekend is, de heer Wibaut: „Ik
behoor tot de jnenschen, die, onder be
paalde omstandigheden, bepaalde vormen
van buitenhuwelijkse!! samenleven zeer
zedelijk en maatschappelijk volkomen toe
laatbaar achten." Wat de heer Wibaut
hier met zijn bekende openhartigheid uit
sprak, is de denkwijze van velen, meer
dan wij vaak vermoeden. Nu is het niet
ondenkbaar, dat een dergelijke opvatting
steeds meer veld wint en er op uitgaat
om onze wetten in dien geest te wijzi
gen. Maar dan kan .principieel1 verzet al
leen geboden worden door hen, die het
huwelijksrecht, gegrond in het Christen
dom, als meester erkennen over 's men-
schen wil1.
En wat van bef huwelijksrecht geldt,
is evenzeer van toepassing op denkbeel
den over gezag', gezin en vrijheid. Ja,
in hoofdzaak zijn onze nationale instel
lingen in het algemeen gegrond op het
Christendom. Ongetwijfeld zijn er nog ve
len, die dat oude betrekkelijk bleven
eeren, maar het tevens losmaakten van
den wortel, waaruit het opkwam, en nu
steeds meer onder den invloed komen
van een strooming des trfds, die hen on
willekeurig "medezuigt of die zij zelfbe
wust volgen. Dubbele waakzaamheid is
daartegen geboden in overgangstijdperken,
gelijk wij thans er één beleven."
Hier is, naar het ons voorkomt, de
wenschelijkheid van de samenwerking der
reehtsche partijen duidelijk aangegeven.
Want er mog,en verschijnselen zijn die
op een opleving van het religieuze be
wustzijn duiden, het is tevens duidelijk
dat er een pogen is, de religie los' te
maken van den, wortel. Wa.t Gods Woord
noemt: eigenwillige Godsdienst. ,Ea daar
om: schjjn-religie.
En juist daarom is dubbele waakzaam
heid geboden.
De zuigkracht van de stroomingen van
de-zen tijd is zoo gevaarlijk sterk.
De nationale, de Christelijke instellin
gen, gezag en vrijheid, gezin en huwelijk
worden voortdurend bedreigd.
En met het oog daarop-, is noodig een
eensgezinde meerderheid en een daarop
steunend krachtig Kabinet, om in wet
geving en bestuur deze verkeerde
invloeden te bestrijden en een rustige
ontwikkeling van ons volksleven in Chris-
teïijken geest mogelijk te maken.
Met kracht werd door Dr de Visser
bestreden de gedachte dat Christelijke po
litiek synoniem zon -zijn met wat men
pleegt te noemen een conservatieve po
litiek.
Wij laten wat Dr De Visser "dienaan
gaande op-merkte, hier met instemming
volgen
„De Schepper heeft' in geheel de schep1
ping -groei en ontwikkeling gelegd. Ook
in dit opzicht hebben wij eerbied te
hebben voor Zijn leiding in de wereld
historie en de geschiedenis van ons eigen
land. Nieuwe tijden stellen- daarom nieuwe
eischen, vooral ook aan den Christen-
Staatsman, die daarbij' echter nimmer mag
vergeten, dat de maatschappij uit tal van
geledingen bestaat en 'hij recht dient te
doen aan geheel het volk.
Hoe beter dit, bij! de sociale evolutie,
die zich ook hier t'e lande voltrekt, in
het oog wordt gehouden, des té meer
kunnen wij er van verzekerd zijn, dat de
vrede onder ons volk zal' worden be
waard, de welVaart zal' toenemen en ons
volkskarakter dat eigene, dat mooie zal
blijven vertoonen, hetwelk de Nederland-
scha natie in het verleden groot heeft
gemaakt en haar op heden nog, als klein
volk, een eervolle plaats onder de vol
ken doet innemen 1"
Ernstige scheepsramp op den Oceaan.
Berichten van gisteravond luidden:
Het stoomschip "Vestris, metende 10
duizend ton, bevindt zich 100 mijlen van
de kust van Virginia, bij zware zee in
grooten nood. Volgens ontvangen berich
ten moesten de passagiers van de red
dingbooten gebruik maken, aangezien het
schip reeds naar een zijde overhelt. Van
alle kanten "begeven zich schepen naar
de plaats des onheils om hulp te bieden-
Nader wordt vernomen, dat de Vestris
een Britsch schip is, op weg van New-
York naar Rio de Janeiro. Behalve de
bemanning bevinden zich 62 passagiers
1ste klas, 19 passagiers' 2e klas en 45
passagiers 3e klas aan boord.
4 torpedojagers en 6 patrouille-booten
van de Amerikaansche marine hebben
zich naar de plaats van de ramp bege
ven. Het Engelsche s.s. Newton en hel
Japansche stoomschip Ohiomaru zijn even
eens ter hulp gesneld. Het Duitsche s.-sl-
Berlin dat zich op een afstand van 180
mijlen van de Vestris bevind is van koers
veranderd en hoopte het in no-od verkee-
rende schip gisteravond om 10 uur te
bereiken.
Om 12.45 uur gingen de passagiers van
de Vestris in de booten, omdat het
schip zinkende was.
Men weet nog niets omtrent de oorzaak
van de ramp, dock men vermoedt, dat
de Vestris te kampen had met den storm
die Zaterdagavond op den Atlantischen
Oceaan woedde en het ia mogelijk, dal
de lading losgeraakt is.
Volgens radioberichten Van het s. s.
Davis is het s.s. Vestris gezonken. Alle
opvarenden, ook de marconist, konden
het schip tijdig verlaten. Het aantal op
varenden bedroeg in het geheel ongeveeï
drie honderd vijftig.
De passagiers en de bemanning schij
nen in strijd met de verwachtingen, die
men koesterde op grond van berichten
van verschillende schepen, nog door geen
ter hulp snellend stoomschip opgenomen,
te zijn. Het weder in de omgeving van
de plaats der ramp is blijkbaar zóó slecht
geworden, dat de hulpschepen moeilijk
heden ondervonden om vooruit te ko
men. Indien de stoomschepen niet vóór
het invallen der duisternis zijn aange
komen, zou dat den reddingsarbeid bui
tengewoon bemoeilijkt hebben, daar de
reddingsbooten bij zware zeeën slechts
moeilijk onderscheiden kunnen worden.
Onder de passagiers bevinden zich vela
vrouwen en kinderen.
Een draadloos bericht van het s.s. San
Juan zegt: Wij hebben de opgegeven po
sitie bereikt en kruisen in de omgeving
rond, doch vinden geep: spoor van de
reddingsbooten.
Een dergeljjfc bericht werd ook ont
vangen van het s.s. Porto-Ries.
Het is dus te vreezen, dat tal van
menschen verdronken zijn.
Het aantal mitiionnairs neemt foe.
Een herwijs van de welvaart der Ver-
eenigde Staten wordt gegeven door het
feit, 'dat het aantal personen, die een
jaarlijksch inkomen van één milliaen dol
lar -of meer opgaven en waarop belas
ting werd betaald, in 1927 283 bedroeg.
Dit is het hoogst genoteerde aantal, dat,
vergeleken met het voorgaande jaar, een
vermeerdering van 52 befe-ekent.
Evenwel- is het aantal inkomens van
5.000.000 dollar of meier van 40 in 1926
tot 10 in 1927 gedaald.
Bomaanslagen in Ierland.
Te Dublin zijn Zondag bij het krieken
van den dag bomaanslagen gepleegd,
waardoor het ruiterstandbeeld van koning-
stadhouder Willem en dat van George II
beschadigd zijn. Van de- ramen der -omlig
gende huizen zijn verscheidene ruiten ver
nield.
Men vermoedt, dat de 'aanslagen het
werk van -extreme republikemsohe elemen
ten zijn, die op deze wijze ter gelegenheid
van wapenstilstandsdag hebben willen
protesteeren.
E-en derde lontplo-ffing deed de voor
stad Ball-sbridge schudden biji een poging
om de fontein ter herinnering aan het
bezoek van E-duard VII in de lucht te
doen vliegen. De poging mislukte ech
ter.
Tiende verjaardag der Oostenrifkscfoe
republiek.
De Nationale Raad te Weenen hield
'gistermiddag een feestzitting ter eere van
den tienden verjaardag van de Republiek.
De presidentsz-etel stond te midden van
planten en bloemen in de kleuren der re
publiek. Op de regeeringsbanken hadden
bondskanselier Seipel en alle ministers
plaats gen-omen. De voorzitter Miklas
sprak een feestrede uit, waarin hij eerst
een terugblik wierp op de revolutie en
de rol der volksvertegenwoordiging uit
eenzette, die toen met vasten greep hei
lot van den staat in handen geno-men
had en het land uit de grootste gevaren
gered had. Hij herinnerde aan alles wat
Oostenrijk .samen met Duitschland beleefd
had en aan da kans der nog door het
vredesverdrag onmogelijk gemaakte aan
sluiting.
Bela Kun in Roemenië gearresteerd?
De Ro-emeensche bladen bevatten het
Sensatiooe-ele bericht, dat eenige dagen
geleden te Co-nstantza een verdacht
vreemdeling is gearresteerd, o-p wien
groote bedragen aan geld werden gevon
den. Dadelijk rees het vermoeden, dal
men me-t Bela Kun te do-en had. De
politie van Constautza stelde zich mei
die van Boekarest in verbinding, waar
bij vastgesteld werd, dat het vermoeden
juist is. Men gelooft, dat sovjet-Rusland
een aantal agitatoren naar Roemenië heeft
gezonden <jm tijdens de regeeringscrisis
onrust te verwekken. Bela Kun of hij
die daarvoor gehouden wordt, is inmid
dels in arrest gesteld.
De uitsluiting in hef Roergebied.
De drie metaalbewerkersb-o-nden in het
Roergebied hebben hun leden de uit
spraak van het arbeidsgerecht, die in
houdt dat de bindend verklaarde arbitrale
beslissing van 28 Oct. niet rechtsgeldig
is mede-gedeeld. Zij: vo-egen daaraan toe
dat zij deze uitspraak onjuist achten en
dat zij er tot in de hoogste instantie-,
he-t rijksarbeids-gerecht, tegen zullen op
komen.
De uitspraak verandert niets aan den
huidigen toestand.
In een -onderhoud met een medewerker
van de Börsen Kurier heeft Bergemann,
de regeeringspresident van Dusseldo-rp ge
zegd, -dat zoowel de werkgevers als de
vakbonden reeds hun deelneming aan het
do-o-r hem geopperde overleg hebben be
loofd.
Bergemann achtte het niet raadzaam
iets over zijn bemiddelingsplannen uit te
laten, voordat hij de partijen heeft gepolst
o-ver de grondslagen van onderhandeling,
die hij duister acht.
Hij- verzekerde volkomen uit eigen be
weging te handelen -omdat de bevolking
van zijn bestuursdistrict het grootste be-
lang heeft biji het bijl-eggen van de crisis.
In zijn district zijn er 140.000 uitgestote
nen en dit zou bij een langen duur van
den strijd tot een ramp leiden.
De uitbarsting van den Etna.
'De Ital'iaansche Ministerraad heeft zich
bezig «-ehouden met de maatregelen tot
ondersteuning van de slachtoffers van de
uitbarsting van den Etna.
De minister van openbare werken deel1-
de mede, dat tot nu toe 700 huizen
onder de lava bedolven zijn en '5000
personen dakloos zjjin geworden. Hij prees
de moedige houding van de bevolking-. De
ministerraad besloot 600 tehuizen voor
dakl'ooze-n te bouwen en stelde voor de
genen, die van middelen .verstoken zijn,
een bedragi van 1.000.000 lire beschik
baar.
Zondag- kwamen duizenden en duizen
den toeschouwers van het g'eheelë eiland
Silicië -en Zuidelijk Italië naar de p-laats
d-es onheils. De eenig'e modderige weg,
welke naar den kop- van den lavastroom
leidt, werd zoo hopeloos verstopt, dai
de indruk niet veel verschilde van een
w-eg aan het Westelijk front ten tijde
van den gro-oten oorlog. In de eene
richting gin-gpn de' nieuwsgierigen, ter
wijl de andere richting genomen werd
door de stro-omen vluchtelingen, die het
laatste "hunner aardsche bezittingen mee
droegen, waaronder er waren die kuikens
en konijnen meedroegen. Sommigen droe
gen zelfs takken met halfvolgroe-ide citroe
nen, die zij- van de boomen ge-plükt had
den, welke spoedig daarna verdwenen
waren.
De mat'erieelë schade kan op het oogten-
bl'ifc nog: niet geschat worden, doch is
-zonde-r e-enigen twijfel' -grooter dan oor
spronkelijk gedacht werd. Behalve drie
bloeiende steden is voor altijd vernield
e-en vruchtbare streek van het Siciliaan-
sche land, waar rijke sinaasappel-, citroen
en olijf-aanplaritingen^ stonden, benevens
rijke wijngaarden en sappige moestuinen.
Niet alleen .de oo-g'st van dit jaar is
heen, maar het l'and zelf is voor minstens
een kwart eeuw onbruikbaar geworden.
Bovendien is huiten het eigenlijk eruptie-
gebied nog groote schade toegebracht
doordat de lava veie irrigatiesystemen
verwoest heeft, waarvan het land afhan
kelijk is.
Korte berichten.
In het Oostelijk deel van het Erts
gebergte is Zondag sneeuw gevallen. De
sneeuw ligt 3 c.M. hoog. De temperatu-ur
daalde toit drie graden onder nul.
'Naar uit Moskou ge-m-eld wordt, is
in Hodiretsj in het gouvernement Wo-
ronetsj tijdens een kindervoorstelling
brand uitgebroken in een bioscoop-theater,
waarbij vele kinderen -o-m het leven kwa
men. Het gelukte tot nog toe slechts
ne-ge-n verkoolde kinderlijkjes te bergen.
De opruimingswerkzaamheden worden
voortgezet. Het juiste aantal der slacht
offers is no-g niet bekend.
Uit vele deelen van Rusland wor
den bo-tsingen tusschen ho-eren en sovjet-
ambtenaren gemeld. Oo-k moeten er brand
stichtingen hebben plaats gevonden.
Sedert enkele dagen woedt o-ve-r
-e-en oppervlakte van meer dan duizend
H.A. bij Maiko-p en Toeapse aan de kust
van de Zwarte Zee eenernstige bosoh-
brand.
Do-or een grooten brand zijn in een
dorp in de huurt van Wuerzburg 11
schuren en 18 stallen verwo-est. De b-rand,
die in de schuur van een bo-er was- ont
staan, breidde zich zóó snel uit, dat aan
blussehen niet te denken viel, hoewel de
brandweren uit den geheelen omtrek kwa
men opzetten. Bij- het blusschingswerk zijn
verschillende personen gewond.
De burgemeester van Brussel heeft
aan de bladen een communiqué gezonden,
waarbij de autobestuurders worden ver
zocht geen -overdreven gebruik te maken
van de waarschuwingsmiddelen waaro-ver
zjj- beschikken. O-o-k zullen maatregelen
worden .getroffen ten einde het gerucht
dat door het autoverkeer bij: nacht wordt
verwekt, zooveel mogelijk te verminde
ren.
De Koningin-Moeder te Leiden.
H.M. de Koningin-Moeder heeft giste
renmiddag per auto een tochtje door Lei
den gemaakt, meer in het hijzonder om
het gebouw der Vereeniging van vrouwe
lijke studenten, waarvan Prinses Juliana
lid is, en het stadhuis in oogensch-ouw
te nemen.
De eerste luchtpost in... 1836.
Vanwege de K. L. M. wordt gemeld:
Nu het K.L.M.-vIiegtuig al weer met
zijn kostbare lading post -op den terugweg
van Batavia naar Amsterdam is, mag er
misschien gewezen worden op het vrijwel
onbekende feit, dat het 1-2 November 52
jaar geleden was, dat de eerste brief
door de luchtpost werd .overgebracht en
dat de ontvanger van dezen eersten brief
was, koning Willem I der Nederlanden.
De heer E. D. Bloom uit New York
heeft door tus-schenkomst van het Ame
rikaansche gezantschap te Den Haag de
K.L.M. hier opmerkzaam op gemaakt. Do
heer Bloom vond de gegevens in een oud
hoek, geschreven door dhr John Wise
in 1850. Het blijkt, dat op den 7den No
vember 1836 een luchtballon een poging
deed om over het Kanaal te gaan met drie
man aan boord, van wie er één, die ook
de expeditie financierde, Robert Holland
heette. De beide anderen heetten Monck
Mas-on en Charles Green. The King's
Councillor General te Londen, de heer J.
W. May, gaf den luchtvaarders een brief
mee voor den Koning der Nederlanden-
De ballon landde te Weilburg. De brief
werd door den postdienst van Koblenz
naar Den Haag overgebracht, en volgens
het boek, waarin deze gegevens voorko
men, was Koning Willem I aangenaam
getroffen dezen brief volgens zulk een
nieuwe methode van vervoer te ontvangen
en beeft hij o-p den brief de- aanteekening
gemaakt: Zorgvuldig te bewaren.
Chr. Metaaibewerkersbond.
Zaterdag vergaderde te Utrecht de alg.
raad van den Chr. Metaaibewerkersbond,
-onder voorzitterschap van den heer F.
Eikerbout van Leiden. De voorzitter zeide
in zijn openingswoord, dat het nog mo
gelijk is, dat de Bond op 31 December
a.s. 6000 leden heeft, daar het ledental
op 1 Oct. j.l. 5748 bedroeg. Spr. herin
nerde aan de stakingen In het loodgie-
tersbedrijf en bij „De .Schelde". Dat heeft
Binnenland.
Rumoerige Raadsvergadering te Den
Haag.
Gasvergiftiging te Mijdrecht.
Memorie van Antwoord inzake het vac
cinatie wetje.
Eindhoven betrekt gas van de staats
mijnen.
Buitenland.
Ernstige scheepsramp o-p den Oceaan.
Bela Kun weer gearresteerd?
D-e re-publiek Oostenrijk viert haar tien
jarig bestaan.
D-e schade do-o-r de uitbarsting van den
Etna aangericht.
Bomaanslagen in. Ierland.
tegen
bij
het financiëele weerstandsvermogen ern
stig aangetast, al liggen we pok aller
minst tegen de vlakte, zooals onze te
genstanders dat voor willen laten komen.
Onze stakers zjjn tevreden geweest met
hun uitkeering. De opbrengst voor onze
steunbeweging is echter niet meegevallen.
Na nog enkele mededeelingen besloot spr.
met den wensch, dat ook deze verga
dering rijke vruchten mag dragen voor
het Bondsleven. (Applaus).
Bij besprekingen deelde de voorzitter
mede, dat met De Schelde onderhandeld
wordt over een collectief arbeidscontract.
De besprekingen zijn nog niet ten einde.
Hierna besprak het hoofdbestuurslid, de
heer Wetz.elaer, do Vlissingsclie staking.
Hij ging het verloop na, schetste het be
reikte resultaat en bracht hulde aan de
stakers en aan allen, die hem bij de
leiding hebben bijgestaan (Applaus).
Bij de bespreking, die op deze inlei
ding volgde, werd den "heer Wetzelaer
hulde gebracht voor zijn leiding en wer
den enkele vragen van de heeren Nug-
teren, Den Ouden en Kooy beantwoord,
Na de pauze werd het conflict in het
loodgietersbedrrjf besproken, ingeleid door
den heer G. Hordijk. Spr. constateerde,
dat het behaald resultaat niet alleen van
belang is voor de loodgietersgezellen,
maar zeker niet minder voor de arbei
ders in de bouwbedrijven. Ook na deze
inleiding volgde een breede bespreking.
Ten slotte werd de vergadering door den
heer Grotenhuis met dankzegging ge
sloten.
Het Kamerpresidium.
Tengevolge van de ongesteldheid van
Jhr Ruijs de Beerenbrouck, zal, zooals
wij gisteren reeds meldden, Dr de Visser
als Voorzitter der Kamer optreden.
Nader wordt gemeld, dat tijdens den
verderen duur der algemeene beschou
wingen -o-ver de Staatsbegrooting, aan welk
debat dr De Visser heeft deelgenomen,
de heer Schaper het presidium zal waap
nemen. j
Verplichte vaccinatie.
In de memorie van antwoord inzake
het wetsontwerp tot verlenging van don
geldigheidsduur van tijdelijke bepalingen
betreffende de vaccinatie, vervat in de
wet van 11 Febr 1928, zegt de minister
van arbeid, handel en nijverheid, dat het
in h-e-t voorloopig verslag aangevoerde
he-m geen aanleiding geeft, zijnerzijds het
initiatief te nemen tö-t verlenging van
den termijn.
In het 3e kwartaal van 1928 zijn twee
gevallen van encephalitis ter kennis van
staatstoezicht gekomen; in het vierde
kwartaal werden tot nu toe 2 gevallen
ter kennis van het staatstoezicht gebracht.
Of de regeering te eeniger tijd alge-
heele opheffing van den vaccinatiedwan-g
zal mo-eten overwegen, kan thans be
zwaarlijk gezegd w-orden.
Het rapport van de en-cephalitiscom-
missie is niet een samenvatting van con
clusies o-f resultaten waartoe zij gekomen
is, ma-ar een mededeeling van den stand
harex werkzaamheden. Daaro-m acht de
commissie het vo-or publicatie niet ge
schikt. De minister kan dit standpunt
verstaan. Echter zullen de feitelijke gege
vens, die erin zijn opgenomen, gepubli
ceerd worden, zoo-dra zij; op grond van
omstandig onderzoek alli- vaststaande mo
gen worden aangenomen.
