No. 34
Donderdag 8 November 1928
43e Jaargang
SPAARBANK
HENDRIKSE&Eo's BANK - BDE3
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland,
<^ast 0oed
Pepermunt en pepermunt
zijn twee. Wilt U ook ge
nieten van den lekkeren
smaak, die alleen de echte
pepermunt eigen is, let er
PEPERMUNT
te kóopen, hekend om de
origineele samenstelling
en beroemd om den lek
keren smaak.
BSefen rooien
Belangrijkste Nieuws.
4 pCt.
RENTEVERGOEDING.
Binnenland.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
Hef politieke debat.
Gisteren is in -de Tweede Kamer het z.g.
gTOote politieke debat begonnen.
Er is een tijd geweest da t er voor debat
ten als deze onder ons volk geweldige be
langstelling was.
Wij herinneren slechts aan de dagen
van het Kabinet-De Meester, toen Dr Kuy-
per op zoo schitterende wijze den aanval
leidde en aan die van het Ministerie-
Kuyper, toen heel ons volk de vaak scher
pe maar toch ook hoogstaande debatten
volgde.
Toen was er politiek meeleven.
Maar die lijd schijnt voorbij.
Slechts betrekkelijk weinigen interes
seeren zich voor wat er in het parlement,
zelfs bij het „groote politieke debat" dat als
een voorspel voor de komende verkiezin
gen kan worden beschouwd, voorvalt.
Nu is deze geringe belangstelling wel
eenigszins te verklaren.
Het is alles zoo onzeker.
De huidige politieke toestand bevredigt
niemand, maar op de vraag of er kans is
op een meer gezonden toestand, op her
stel van de normale parlementaire ver
houdingen, moet men het antwoord schul
dig blijven.
'Op die vraag, de eenige waarvoor velen
zich althans nog interesseeren, is ook gis
teren, hoewel meerdere kopstukken het
woord voerden, het antwoord niet ge
geven.
In het algemeen kan worden gezegd, dat
er wel de bereidheid is om tot herstel van
betore verhoudingen mee te werken.
Maar daarmee komen we niet veel ver
der.
Als b.v. Dr van Gijn verklaart dat hij
een extra-parlementair Kabinet prefereert
boven een parlementair zonder gezonden
grondslag, dan volgt daaruit, dat hij wel
niet aan een z,g, vrijzinnige concentratie
zal willen meewerken, maar dat hij toch
gaarne zeifs om bijkomstige redenen als
in '1925, aan een rechtsch Kabinet den
voet dwars zal zetten.
En wat de rechtsche partijen betreft,
Mr Heemskerk bepaalde zich tot de ver
klaring, dat de antirevolutionairen wel de
wenschelijkhoid van coalitieherstel gevoe
len, maar dat zij zelfstandig afwachten of.
dat herstel zich duidelijk aanwijst.
Een andere houding is van deze zijde
ook niet wel mogelijk.
Niet zonder belang was de uitspraak
van Dr de Visser, dat hij den bes taanden
toestand principieel en op practische
gronden afkeurt.
Verder verklaarde hij zich bereid tot
samenwerking op zoo breed mogelijke na
sis, met ieder die de christelijk-nationale
grondslagen onzer samenleving wil verde
digen.
De bewoordingen waarin 'dit gezegd
werd schenen er op te duiden, dat ook sa
menwerking met liberalen mogelijk werd
geacht, maar door de speciale toevoeging
dat men ook bereid moest zijn die Christe
lijke grondslagen b.v. in het huwelijksrecht
te beschermen, kreeg deze uitspraak toch
weer een ander karakter.
Temeer, daar Dr van Gijn verklaard had
samenwerking te wenschen met iedereen
die de liberale beginselen wil verde
digen.
We zijn dus niet veel verder gekomen.
Alleen zou men, vooral na de rede van
Dr de Visser, kunnen zeggen, dat er bij de
rechtsche partijen een streven is om elkaar
straks weer te vinden, een streven door te
zoeken n'aar wat kan vereenigen en te ver
mijden wat onnoodige verwijdering zou
kunnen geven.
Maar voorloopig wandelen we nog in
den mist.
De verkiezingen in Amerika.
Smith, de democratische candidaat,
zond aan Hoover, die in Californië ver
toeft, een telegram om hem met zijn over
winning geluk te wenschen en tevens zijn
oprechte en beste wenschen voor zijn ge
zondheid en voor geluk en succes in de
uitoefening van zijn ambt aan te bieden.
De meerderheid, van Hoover was in ver
schillende staten buitengewoon groot.
Zijn meerderheid (hij kreeg 444 van de
531 stemmen) is grooter dan die van pre
sident Goolidge in 1924, aangezien die toen
slechts 384 stemmen verwierf.
Het feit, dat Smith katholiek is, werd,
op het laatste oogenblik nog geëxploi
teerd. In een vergadering van 4000 perso
nen voerden protestanlsche geestelijken
het woord, om de cand'idatuur van Smith
te bestrijden. De vergadering werd echter
onmogelijk gemaakt, doordat democraten
stinkbommen in de zaal wierpen.
De uitslagen van de verkiezingen in 2/C
van het land leveren een verpletterende
meerderheid voor de republikeinen. Hoo
ver heeft een meerderheid van meer dan
100.000 stemmen in den Staat Nieuw-
York, waar Smith op een overwinning ge
rekend had.
Men gelooft, dat uit den definitieven uit
slag zal blijken, dat 40 Staten voor Hoo
ver gestemd hebben en 8 slechts voor
Smith. De verhouding in het kiescollege
zal waarschijnlijk zijn: Hoover 444, Smith
87. Bij de verkiezingen 'voor het Congres
zal de republikeinsche meerderheid in het
Huis en den Senaat vergroot worden.
De democratische candidaat Smith kon
digde aan, dat hij zich uit het openbare
leven terugtrekt.
Volgens schattingen van de politie te
Nieuw-York bedroeg het aantal menschen,
dat Dinsdagavond en -nacht op Times-
Square de uitslagen van de verkiezingen
afwachtte, ongeveer 45.000.
De levensloop van Hoover, den a.s.
president van Amerika.
Herbert Clark Hoover werd den lOden
Augustus 1874 te West Branch in den
Staat Iowa geboren.
In 1891 ging hij studeeren op de Stan-
forduniversiteit in Californië, waar hij na
4 jaren het diploma mijningenieur be
haalde.
De middelen voor zijn studie had hij
zich in zijn vrijen tijd als chef in een
waschinrichting verdiend.
Twee jaren lang was hij als mijn
ingenieur in de Westelijke Staten werk
zaam. In 1897 ging hij naar Australië en
in 1899 kreeg hij de leiding van een groote
onderneming, die, behalve mijnbo.uwwer-
ken, ook den aanleg van kanalen, spoor
wegen en havens voor haar rekening nam.
Gedurende den Boxer-opstand in China
in 1900 nam Hoover aan de verdediging
van Tientsin deel.
Na zich een fortuin verworven te heb
ben, keerde hij in 1901 naar zijn vader
stad terug on richtte met succes industri
eels ondernemingen in San Francisco,
New-York en Londen op; later ook in
Mexico, Rusland, Indië en China.
Hoover behoort tot een Quaker-familie
en de Quaker-liefdadigheidszin deed hem
in September 1914 naar België gaan om
hier in buitengewoon korten tijd met groo
te bekwaamheid de levensmiddelenvoorzie
ning der Belgische bevolking te organi-
seeren.
Toen Amerika zelf aan den oorlog deel
nam, werd hij aan het hoofd van den Ame-
rikaanschen levensmiddelendienst geroe
pen en met de leiding van de Amerikaan-
sche en geallieerde levensmiddelen-com
missie belast.
Ilij vervuldë deze taak tot het sluiten
der onderhandelingen in September 1919.
Hij was het ook, die in de maanden na
den oorlog het hulpwerk der Amerikaan-
sche Quakers voor de ondervoede kinde
ren van Europa organiseerde.
Na het aan het bewind komen van pre
sident Harding in Maart 1920 werd Hoo
ver minister van handel in diens kabinet.
De uitsluiting in de Wesf-Duitsche metaal
industrie.
Tengevolge van da opzegging door de
vakvereenigingen van loonovereenkomsten
in de aan het Roergebied grenzende dis
tricten, hebben de werkgevers van de klei
ne ijzerindustrie in het district Hagen met
16 November de uitsluiting aangekondigd.
De vakvereenigingen, zijn het met het
besluit, dat Dinsdag door de burgemees
tersconferentie te Essen genomen is, om
alleen in dringende gevallen van behoef
tigheid ondersteuning te verleenen aan uit
gesloten arbeiders, in het geheel niet eens.
Zij zijn van plan daartegen een actie te be
ginnen.
De te Essen gehouden districtsconferen
tie van het Centraal Verbond van christe
lijke fabrieks- en transportarbeiders
bracht aan het licht, dat de uitsluiting in
de Noord-Westelijke metaalindustrie reeds
een grooteren omvang aangenomen heeft.
Indien de uitsluiting lang duurt, zou men
moeten verwachten, dat het grootste ge
deelte der kalksteenbedrijven, omdat de
kalk niet opgestapeld kan worden, tot stil
stand zal komen. In de fabrieken van
vuurvasten steen zijn ook reeds aanwijzin
gen over het geheële gebied. In de steden
ondergaat het transportbedrijf den invloed
van de uitsluiting. De vertegenwoordiger
van Dortmund deelde mee, dat de haven-
vereeniging van Dortmund reeds het ont
slag overweegt van de havenarbeiders in
de kolen- en ertshavens. In dit geval zou
men ook in Duisburg ontslagen moeten
verwachten.
Tengevolge van den stilstand in het me
taalbedrijf in een aantal districten van de
Noord-Westelijke groep zijn sommige mij
nen overgegaan tot beperking van de pro
ductie. De mijnen van de Vereinigte Stahl-
werke A.G. in het district Dortmund heb
ben in deze maand reeds 2 ploegen opge
heven en zullen thans per week met 3 ploe
gen minder werken.
Te Dusseldorf hebben gisteren relletjes
plaats gehad. Ongeveer duizend niet-geor-
ganiseerde arbeiders trokken in optocht
naar het stadhuis, om alsnog steun te
erlangen. Ze werden door de politie uit
elkander gedreven.
De communisten zijn in het gebied druk
in de weer; tot nu toe hebben ze echter
niet aan invloed gewonnen.
De Kabinetscrisis in Frankrijk.
De vorming van een nieuw kabinet in
Frankrijk kan slechts uiterst langzaam
vorderen. De president der republiek heeft
den dag van gisteren benut om besprekin
gen te voeren met een 25-tal vooraan
staande parlementariërs en leiders van de
partijgroepen van de kamer en den senaat.
Men gelooft algemeen, dat president
Doumergue weer een beroep zal doen op
Poincaré. Bij eventueele weigering schij
nen Briand of Barthou kans te hebben.
In parlementaire kringen is men over
tuigd dat Poincaré den noodigen steun
zelfs bij de radicaal-socialisten zal vinden.
Waarschijnlijk zal de kabinetsformateur
niet voor Vrijdag benoemd worden.
De uitbarsting van den Etna.
De uitbarstingen van den Etna duren
nog steeds voort/Dinsdagochtend sleurde
de lavastroom een deel der bruggen van
den Etnaspoorweg over een lengte van 60
M. met de massieve pijlers mee. Een deel
der spoorwegbrug smoltin de gloeiende
lava; krakend stortte debiaan in de diepte.
Ook een kleinere nog in aanbouw ver-
keerende brug werd door de lava verwoest,
zoodat het verkeer in het Etnagebied on
mogelijk gemaakt is.
De verwoestingen zijn groot. De autori
teiten leiden de ontruiming die uitgevoerd
wordt door de troepen.
Ook de minister van publieke werken
Giurati is ter plaatse. Gedurende den
nacht wordt het geheele landschap ver
licht door vuur en rook, terwijl een ont
zaglijke rookpluim opstijgt uit den Etna.
Talrijke tuinen en boomgaarden staan in
brand. De wegen zijn vol wagens, karren
en andere voertuigen van alle mogelijke en
onmogelijke soorten, beladen met huis
raad, vrouwen en kinderen. De lava over
weldigt thans Mascali met een stroom van
een breedte van 2 K.M.
De voornaamste lavastroom is nog ver
breed, doordat dozijnen kleinere lava
stroompjes zich bij dezen hoofdstroom ge
voegd hebben.
Volgens de laatste berichten hebben de
erupties aan hevigheid gewonnen. De lava
verplaatst, zich met een snelheid van 40
K.M. per uur over een front van 300 M.
breedte. In den loop van gisterenavond
hebben zich twee zijtakken met, den hoofd
stroom der lava vereenigd, waardoor
thans één reusachtige lavazee gevormd
wordt. Mascali met ruim 10.000 inwoners
dat reeds gisteren ontruimd werd, is reeds
door de lava bereikt en verwoest. Men re
kent er op, dat de lava in de middaguren
van heden de spoorlijn Catania-Messina
zal bereiken en vandaar zich een weg
naar zee zal banen.
De hongersnood in China.
De hongersnood, die in hevige mate
vooral aan de grenzen van Mongolië is uit
gebroken, heeft tot resultaat dat mannen
en vrouwen als slaven worden verkocht,
om uit deze ellende te geraken.
De ellende in Pao L'eou is verschrikke
lijk. Dagelijks komen er verscheidene dui
zenden hongerigen om voedsel aan de
openbare keukens. Hun aanblik is vreese-
lijk. D'e kinderen worden voor een tiental
dollars verkocht, de meisjes en vrouwen
van 20 jaar voor ongeveer 100 dollars.
Telkens als men den weg naar het station
opgaat, hoort men daar het gejammer
van kinderen en vrouwen, die verkocht
zijn.
Men kan dagelijks constateeren dat
mannen kleine kinderen in een mandje
meedragen en ze te koop aanbieden. Ook
kan men geregeld aan het station getrouw
de vrouwen zien, die verkocht zijn en die
naar het Oosten, dat is naar het binnen
land van China, worden getransporteerd.
Op het oogenblik, dat ze van haar familie
moeten scheiden, snikken ze wanhopig.
Sinds Pao L'eau een openbare men-
•schenmarkt is 'geworden (d. w. z. sedert
dezen zomer) berekent men dat er meer
dan 1000 menschen zijn verkocht. De op-
koopers komen gewoonlijk uit het binnen
land van. China.
De missionarissen spannen hun uiterste
krachten ip om den toestand te verlichten.
Herdenking der bolsjewistische revolutie.
De verjaardag van de bolsjewistische
revolutie werd gisteren en wordt vandaag
te Moskou gevierd met betoogingen, op
tochten en parades. Dinsdag vond reeds
in de Opera een groot feest plaats, geor
ganiseerd door de sovjet van Moskou. Alle
leiders van de communistische partij en
alle bekende regeeringsautoriteiten waren
aanwezig. Rykof hield een rede, waarin
hij aandrong op eensgezindheid in de
eigen gelederen. Het is beter, zeide hij,
voorwaarts te kijken, dan naar links of
rechts. Gisterochtend vond er een groote
optocht plaats, waaraan een paar hon
derdduizend arbeiders deelnamen. Ver
der werd een militaire parade gehouden
op het roode plein. Gedurende de feest
dagen zijn alle openbare gebouwen des
avonds schitterend verlicht.
Een stervende stad.
Sedert Nanking de zetel is geworden
der Chineesche regeering, gaat het met
Peking niet 'best.
Het bericht wordt bevestigd, dat zeer
groote moeilijkheden Peking bedreigen. Er
zijn ongeveer 3500 winkels gesloten en de
bevolking is met 12.000 zielen verminderd,
sinds de nationalistische regeering er het
bewind in handen heeft genomen. Onge
veer 180.000 menschen zijn zonder mid
delen van bestaan en waarschijnlijk gaat
een vierde van de bevolking, die op tus-
schen de 800.000 en 1.200.000 geschat
wordt, in den komenden winter den hon
gerdood tegemoet. Deze treurige toestan
den zijn het directe gevolg van de buiten
sporige belastingen, het gebrek aan ver
bindingen, in het bijzonder aan rollend
materieel en het rooven door militaire
borden op het platteland in den omtrek.
f—ww—it-»«—m— inwiuMrmwur i mini
Kloven, ontvellingen, schrammen
en andere huidverwondingen ver
zacht en geneest men sn :1 met
Doos 30 en 60 ct. PUROL
Korte berichten.
Te Toulon is ingebroken in het bu
reau van de P. L. M., waar de postzak
ken worden bewaard. Er zijn elf postzak
ken met correspondentie en stukken van
waarde gestolen.
De Gemeenteraadsverkiezingen in
■Schotland zijn uitgeloopen op een teleur
stelling voor de arbeiderspartij, die bijna
evenveel verliezen als winsten te boeken
had.
Een hevige storm heeft gisternacht
en gisterochtend den kruiser Principe Al
fonso, aan boord waarvan zich de Koning
van Spanje bevindt, belet de haven bin
nen te loopen. De kruiser landde ten slotte
in de noodhaven van Pollensa, van waar
de Koning naar Palma, reed.
Binnenland.
De Gemeenteraad van Middelburg heeft de
begrooting voor 1929 behandeld.
De algemeene beschouwingen over de
Staatsfoegrooiting in de Tweede Kamer.
Voorloopig verslag der Tweede Kamer
over de opschorting der vaccinatie.
Buitenland.
De uitbarsting van den Etna.
Vreeselijke toestand in China.
De uitsluiting in de West-Duitsche metaal
industrie.
De kabinetscrisis in Frankrijk.
Prinses Juliana op ziekenbezoek.
Men meldt uit Leiden aan de Maasb.:
Vrijdagmiddag is op den rijksstraatweg
tusschen Bodegraven en Woerden een 16-
jarige knaap door een auto overreden. De
jongen kreeg een ernstige beenbreuk en
is naar het St. ElisabethgasLhuis overge
bracht. Hij maakt het thans vrij goed,
doch het is zeer de vraag, of hij' zijn
been zal kunnen behouden. De auto van
prinses Juliana, die uit Leiden op weg
was naar 't Loo, reed juist achter de
auto, die het ongeluk veroorzaakte. De
prinses ini'ormeerde toen zeer belangstel
lend naar den toestand van den jongen.
Gistermiddag, na afloop' van een der
colleges, heeft de Prinses in het St. Éli-
saboth-gasthuis een bezoek aan den jon
gen gebracht. Zij1 onderhield zich gerui-
men tijd met hern en schonk hem eenige
versnaperingen. Tevens had zjj bloemen
en eenige 'geschenken voor hem meege
bracht.
Ned. Werkl. Verb. Patrimonium.
In de jongste moderamenvergadering
van Patrimonium werd besloten, de af-
deelingen op te wekken krachtig het werk
der Prot. Christ. Reclasseeringsvereeni-
ging te steunen en te helpen of zoo noodig
het initiatief te nemen tot oprichting van
plaatselijke afdeelingen.
Ten aanzien van het Jubileumfonds
werd besloten de actie voor versterking
der financiën niet te laten rusten, doch in
het bijzonder in die streken en afdeelin
gen, waar weinig werd bijeengebracht, op
nieuw de propaganda ter band te nemen.
Het gewijzigd Program van wenschen,
vastgesteld door de jongste Algemeene
Verbondsvergadering, zal worden toege
zonden aan de Chr. Politieke partijen en
eventueel in een mondelinge bespreking
toegelicht.
De door de Verbondsvergadering aange
nomen motie inzake Ziektewet etc. zal ter
kennis van de Regeering en Tweede Ka
mer worden gebracht.
Ten aanzien van het onderwijs aan
Schipperskinderen is 'het Verbondsbestuur
diligent.
Een adres zal worden gericht aan den
Minister wan Arbeid over uitbreiding der
Arbeidsinspectie.
Met den Christ. Land-, Tuipbouw- en
Zuivel-arbeidershond zal nader overleg
worden gepleegd over de uitvoering der
voorstellen Rijsoord betreffende de toepas
sing der Landarbeiderswet.
Een kleine Commissie zal woTden aan
gezocht het vraagstuk van het Rijkstoe-
zicht op Hypotheekbanken in studie te ne
men.
Regelingen worden gemaakt ten aanzien
van de uitgave van enkele brochures, de
propaganda op Wielingen en de bespre
king met de afdeelingsbesturen der groote
steden over de daar te ontwikkelen actie.
Mededeeling wordt gedaan van den soci
alen dag der Kamper studenten, waar de
heer Smeenk sprak.
Een studentendag in Delft is in voorbe
reiding.
De Kamerverkiezingen
Onder voorzitterschap van den heer
F. W. Langhorst te Hoek van Holland,
heeft zich een voorloopig comité gevormd
ter bevordering van een candidatuur van
den heer Henri ter Hall vooi' het lid
maatschap van de Tweede Kamer. De
heer Ter Hall heeft zich bereid verklaard
een candidatuur te aanvaarden.
