No. 32 Dinsdag 6 November 1928 43e Jaargang
COUPONS -- UITLOTINGEN
HENDRIKSE& Cos BANK-GOES
Buitenland.
Binnenland.
Dr.H.NANNING's
HAEMOFERRIN
Belangrijkste Nieuws.
per 1 November 1928
worden verzilverd door
Uit de Provincie.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3,
Losse nummersf0.
Prijs der Advertentiên:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cj
Bij abonnement belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZLIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. fel. no. 259.
V De doode coalitie.
Mr Marchant heeft bij de opening van
de a'.gemeen e vergadering van den Vrijzin-
nig-Democratischen Bond een politieke
rede gehouden die om meer 'dan eene
reden belangrijk genoeg is om er een
oogenblik bij stil te staan.
De geheele rede was een doorloopende
bestrijding van de coalitie-gedachte.
Dat was op zichzelf reeds eigenaardig.
Immers Mr Marchant verklaarde in de
zelfde rede met grooten nadruk, dat de
coalitie even dood is als de formule waar
mede men haar leven heeft trachten in te
blazen.
Na een zoo stellige verklaring van zoo
deskundige zijde zou men mogen verwach
ten dat deze zaak als afgedaan werd be
schouwd.
Met een doode behoeft men toch niet
meer te vechten.
Als een vijand, dien men, zooials, Mr Mar
chant dat deed, langer dan een kwart
eeuw heeft bestreden eindelijk dood is,
voorgoed dood, zoodat a'.le twijfel dien
aangaande uitgesloten is dan behoeft men
zich daarover toch niet meer druk te
maken.
Dan richt men zijn aandacht op andere
onderwerpen.
De Vrijz.-Democratische redenaar echter
deed anders.
Heel zijn lange rede werd beheerscht
door vrees voor de coalitie; het was een
doorloopende bestrijding van de met zoo
veel ophef doodverklaarde coalitie.
Dat was zeker al heel merkwaardig.
Maar meer eigenaardig was toch nog,
dat dezelfde rede per slot van rekening
werd oen geregeld pleidooi voor de recht
matigheid van een Kabinet steunende op
de rechtsche partyen, voor herstel van
de coalitie dus.
V Pleidooi voor de coalitie.
Mr Marchant ging bjj zijne redevoering
uit van de zeker niet onlogische stelling,
dat een vruchtbaar regeerbeleid alleen
mogelijk is, wanneer het Kabinet in zijn
wording en in zijn beleid innig verbonden
is met het parlement.
Eisch van het democratisch beginsel,
'zoo betoogde hij, is, dat wij de geestelijke
ontwikkeling van het volksleven waar
nemen, bestudeeren en. de rechtsvorming,
de wetgeving en het bestuur daarnaar
richten, daarbij aanpassen.
Ter verduidelijking werd hieraan toege
voegd;
„De volksgeest is niet de waan van
den dag. Het is de overtuiging van wat
recht is, die zich vormt onder den in
vloed van nadenken, van ervarinv, van
godsdienst, van kunst, van ontwikkeling
en beschaving. Deze volksgeest, deze
volksovertuiging vormt zich onder de lei
ding van de intellectueel hosten der sa
menleving, ,van voorgangers op allerlei
gebied. Zoo wordt door het volk de rechts
vorming gevraagd.
Deze klanken worden opgevangen door
de staatkundige organisaties, waarin de
geesten van gelijk beginsel zich hebben
vereenigd en hier vinden de gegevens
een vorm, zooals die door dat beginsel
wordt geëischt.
Onze taak is, deze verschijningsvormen
waar te nemen, te herkennen, te schiften.
Van deze verschijnselen studie makende
za! men in elke periode van ontwikkeling
komen tot de erkenning, dat er uitingen
zijn van den volksgeest, die, zij het in
verscheiden vorm, trekken gemeen heb
ben, waarin de overhee.rschende gedach
ten van het volksleven zijn terug te vin-
den.
Die eenheid van inzicht, flie geestelijke
verlangens vragen om bevrediging. En
die staatkundige groepen en organisaties,
welke zij het ouder leiding van verschil
lend beginsel, tot vertolking zijn gekomen
van dezelfde gedachten, die groepen zijn
aangewezen, tot heil van het volk, om
elkander te vinden teneinde aan de rechts
vorming tezamen voort te werken."
En zoo kwam de spreker vanzelf,
moest hij komen bij een punt waar
hij niet wilde wezen, bij de coalitie.
Maar als men nu zulk een coalitie
niet wil? Als men nu in zijn hart een
tegenstander is van een rechtsche meer
derheid en een rechtsch Kabinet,, wat
dan?
Het antwoord was al bij, voorbaat ge
geven in deze woorden: „De loop dien
de geestelijke ontwikkeling van bet volks
leven neemt is tenslotte een vast gege
ven, waarnaar de staatsman heeft te wer
ken, ook al zou hij: die ontwikkeling
voor zich liever anders hebben gewenscht.
Zoo eischt het, volgens Mr Marchant,
de democratie, die daarmee een krach
tig pleidooi leverde voor de rechtmatig
heid van de coalitie en een op de coalitie
steunend Kabinet.
De presidentsverkiezingen in Amerika.
Vandaag heeft het eerste deel der pre
sidentsverkiezingen plaats, n.l. de ver
kiezing der mannen, die dan in Januari
van het volgend jaar definitief den Ame-
rikaanschen president hebben aan te wij
zen. Deze „kiesmannen" worden onmid
dellijk door het Amerikaansche volk ge
kozen. Elk der 48 staten van Noord -
Amerika levert zooveel „kiesmannen", als
hij in totaal afgevaardigden naar den se
naat en naar het huis van afgevaiar-"'
digden der Vereen. Staten zendt.
De Senaat telt 96 leden in totaal. Op
het oogenblik hebben in [het huis van
afgevaardigden 435 leden zitting. Beide
Amerikaansche partijen, die een candri
daat voor de presidentsverkiezing gesteld
hebben, de republikeinsche regeerings-
partij en de democratische oppositie-partij
hebben dus in totaal 531 „kiesmannen"
te leveren.
Voor de overwinning is voor de eene
partij de verkiezing van minstens 266
„kiesmannen" noodig.
Het resuliaat der definitieve presidents
verkiezing laat zich in het algemeen naar
het resultaat der verkiezing van de „kies
mannen" met zekerheid voorspellen.
Men verwacht pas morgenmiddag den
uitslag der verkiezing van de kiesman
nen.
De gemeenteraadsverkiezingen.
De Daily Herald, het orgaan van de
Engelsche arbeiderspartij, is in zeer tri
omfantelijke stemming over den afloop
der gemeenteraadsverkiezingen. Haar par
tij heeft do macht in zes gemeenteraden
veroverd (Finsbury, Swindon, Leeds, Lei-
cester, Derby en Rotherham) en be
heerscht er nu in het geheel 27. Het
aantal zetels dat zij gewonnen heeft, be
draagt 212 netto (265 gewonnen tegen 53
verloren).
Moord en doodslag.
Telken jare geeft het Pruisisch statis
tisch bureau officiëele opgaven omtrent
den omvang der criminaliteit. De laatste
gegevens, die pas zijn verschenen, loo-
pen over 1926. Er blijkt uit, dat in dat
jaar in Pruisen 906 menschen door moord
en doodslag het leven hebben verloren
en wel 557 mannen en 349 vrouwen. Deze
cijfers zijn iets hooger dan voor 1925
en deze stjjging berust op het toegenomen
aantal kindermoorden. Het aantal moor
den op volwassenen is wat gedaald.
Een instorting.
Bij1 den stuwdam nabij Obernau (Beie
ren) heeft door een instorting een ernstig
ongeluk plaats gevonden. Tot dusver zijn
twee dooden en een zwaargewonde ge
vonden.
Een steiger van 8 M. hoogte is inge-
gestort, toen Twee met beton geladen
wagons van een veldspoor er over reden.
De beide wagens vielen in de diepte en
sleurden drie arbeiders mee, van wie er
twee werden verpletterd en op slag ge
dood, terwijl de derde er met ernstige
kwetsuren afkwam. Een vierde arbeider
wist zich op het laatste oogenblik in
veiligheid te stellen.
{Het conflict in de Duitsche metaal
industrie.
De „Vorwarts" verneemt uit Bochum:
Alles wijst er op, dat de strijd in de
ijzerindustrie in de komende dagen in
het teeken zal staan van voorbereiding
van een door derden ingeleide bemidde-
lings-actie- Naar verluidt staat het rijks-
arbeidsministerie, evenals hot rijksminis'-
terie van economische aangelegenheden in
nauwe voeling met de leiders uit vak-
vereenigings- en werkgeverskringen.
Hiernevens moeten besprekingen ge
voerd worden tusschen leiders uit vak-
vereenigingskringen van het Centrum zoo
wel als van industriëelen.
Op welken grondslag "de bevoegde Ber-
lijnsche autoriteiten hun bemiddelings
actie denken te voeren, staat nog niet
vast.
De gevolgen der uitsluiting in de me
taal-industrie zullen zich in den mijn
bouw spoedig steeds meer doen gevoelen,
daar 25 a 35 procent van de productie
der mijnen door de ijzer-industrie wordt
gebruikt. Bij de Ver. Stahlwerke is de
werktijd reeds verkort en ook bij de andere
mijnen zal dit weldra moeten geschieden.
Het rijicshureau voor arbeidsbemidde
ling en werkloozenverzekering hield zich
bezig met de vraag of er ondersteuning
moet worden betaald aan de uitgesloten
metaalbewerkers, waarbij men tot de op
vatting kwam, dat dit niet kon geschieden.
Het bestuur van 'het rijksbureau wil
daarmee niet vooruitloopen op de beslis
sing door de arbeidsrechtbank, maar het
motiveert zijn besluit met de verklaring,
dat een massa-ontslag als een uitsluiting
moet worden beschouwd. Volgens de be
palingen der wet echter mogen.uitgesloten
werkloozen tijdens den duur der uitslui
ting geen werkloozenondersteuning 'trek
ken, waarbij het volgens de wet onver
schillig is, of de uitsluiting contractbreuk
beteekent of niet.
Gisteravond hielden leden van den Duit-
schen metaalbewerkersbond, na afloop
van een vergadering der communistische
partij, een betooging.
Na het zingen der Internationale en
talrijke redevoeringen ging de menigte
uiteen, zonder dat incidenten voorvielen.
De Graf Zeppelin ie Berlijn.
Tot laat in den avond stroomden gis
teren honderdduizenden Berlijners met be
hulp van alle mogelijke verkeersmiddelen
naar het vliegterrein Van Staaken, waar
de Zeppelin verankerd was. Overal waren
kooplieden opgedoken met levensmidde
len, couranten, briefkaarten, enz. Hoe
dichter men bij Staaken kwam, hoe be
nauwender de drukte. Boven het terrein
zweefde, met het uitzicht van een reus*
achtigen lichtbol, het luchtschip aan zijn
mast. De zoeklichten wierpen een ma-
gischen zilverglans op de Graf Zeppelin;
daarbuiten was alles in Egyptische dui
sternis gehuld. Eerst tegen 11 uur
's avonds begonnen de massa's terug' te
stroomen.
Gistermiddag te 12 u. 25 reden de
auto's, waarin de opvarenden van de
Zeppelin hadden plaatsgenomen, door de
Brandenburger Poort en vervolgens door
de straten, die met duizenden enthousiaste
belangstellenden gevuld waren. Begeleid
door politieauto's verschenen de automo
bielen tenslotte in de Wilhelmstrasse voor
het paleis van den Rijkspresident. Het
staatshoofd ontving de bemanning en
hield een toespraak, die door dr Hugo
Eckener beantwoord werd. Vervolgens be
gaven de luchtreizigers zich naar hotel
Kaiserhof om wat rust te nemen.
De Etna.
Gisternacht is de uitbarsting van de
Etna weer heviger geworden. Te Mon-
tenaci heeft zich een nieuwe krater ge
vormd die een groote hoeveelheid lava
uitspuwt, welke zich beweegt in de rich
ting van Niuiziata en Mascali. Nunziata en
de omringende dorpen zijn bij' wijze van
voorzorg: ontruimd.
De amnestie in België.
De Belgische Minister van Justitie heeft
zijn amendementen ingediend op het am-
nestieontwerp van de commissie. Volgens
den nieuwen tekst.der regeering zal nie
mand zijn politieke rechten kunnen her
krijgen, daar de regeering weigert 'deze
rechten te herstellen.. Wettelijke schikkin
gen, waardoor rehabilitatie mogelijk
wordt, zullen echter vele veroordeelden
in staat stellen ze opnieuw te verwervenl
Korte berichten.
Het conflict tusschen het Antwerp-
sche trampersoneel en de directie van
deze onderneming is opgelost, omdat het
personeel een salarisverhooging van 2.50
francs per dag heeft bekomen.
Geheel Roemenië wacht in volko
men rust de qplossing van de regeerings-
crisis af. Noch uit de hoofdstad, .moch
uit de provincie worden betooging;en ge
meld.
De algemeene verkiezingen in Enge
land worden waarschijnlijk reeds in Mei
a.s. gehouden.
De yliegtochten naar Indïë.
Volgens bij de K.N.I.L.M. ingekomen
bericht, is het derde vliegtuig, de H.
N.A.F.C., bemanning Prillwitz, Wegner en
Lischer, gistermorgen om 8 u. pl. tijd uit
Cawnpore vertrokken en om 13.55 u. pl-
tijd te Calcutta aangekomen.
Peidoo i voor het Moerdijk
kanaal.
Het Eerste nationaal congres Binnen
scheepvaart heeft naar uit Brussel aan het
„Hdbl." wordt gemeld onder meer de
volgende motie aangenomen:
In verband met het Moierdijkkaïiaal
stelt heit congres vast, dat de thans be
staande verbindingen te water tusschen
Antwerpen en den Rijn niet zoo goed,,
zoo veilig en gemakkelijk zijn als door
d© verdragen aan België is verzekerd.
Het drukt den wensch uit, dat de dwin
gende economische noodwendigheden en
de veiligheid van de scheepvaart een
rechtstreeksche verbinding tusschen Ant
werpen en het Ho-Itandsch. Diep onmis
baar doen. blijken, waardoor voor altijd
de Rijnschippers gevrijwaard zouden zijn
tegen thans bestaande belemmeringen,
welke veroorzaakt worden door de ge
dwongen doorvaart langs de Oosterscheld-e
in de Zeeuwsche stroo-men.
In afwachting dat die rechtstreeksche
verbinding tot stand kome- is het congres
van gevoelen, da't de noodzakelijkheid niet
mag uit het oog worden verloren dat,
om de onmisbare verbeteringen te beko
men van de bestaande verbinding, de
douanefaciliteiten, die de Rijnscheepvaaxt
in verkeer met Nederlandsche havens g©-
nieit, ook worden toegepast ten gunste
van de Belgische doorvaart.
Hooge Raad van Arbeid.
Bij: beschikking van den minister van
arbeii-d, handel en nijverheid is, met in
gang van 1 November benoemd tot tij
delijk adjunct-secretaris van den Ho-ogen
Raad van Arbeid de heer mr ir A. W.
Quint te 's Gravenhage.
Bloedvonmend versterkingsmiddel
f 2.60 p.V\ flesch, ƒ1.60 p'<£ flesch
VOORONTWERP-LANDBOUW-
ARBEIDSWET.
De Min. van Arbeid, II. en N. heeft een
voorontwerp van een Landbouwarbeidswet met
verzoek om advies bij den Hoogen Raad van
Arbeid aanhangig gemaakt.
Kinderarbeid.
Voorgesteld wordt, te bepalen dat een
Leerplichtig kind geen landbouw-
arbeid mag verrichten. Dit verbod is niet
van toepassing op lichte werkzaamheden,
welke worden verricht door kinderen van
tien jaar of ouder in de onderneming der
ouders, mits deze arbeid: a. niet wordt vér-
richt gedurende den schooltijd dier 'kinderen,
'behoudens vergunning ingevolge art. 73 der
Leerplichtwet; b. niet aanvangt vóór 8 uur
des voormiddags en niet later eindigt dan
7 uur des namiddags.
Arbeid van jeugdige perso
nen en van vrouw en.
Onder jeugdige personen worden verstaan
arbeiders beneden zestien "jaar, o-nder vrou
wen, vrouwelijke arbeiders van zestien jaar
en ouder.
Bfj algemeenen maatregel van bestuur wordt
zoo wordt voorgesteld voorgeschreven,
dat bepaalde soorten van landbouwarbeid of
landbouwarbeid onder bepaalde omstandighe
den door jeugdige personen of door vrouwen
op grond van gevaar voor gezondheid, de
zedelijkheid of het leven niet mogen worden
verricht of slechts mogen worden verricht
onder de bij dien algemeenen maatregel go
stelde voorwaarden.
Een vrouwelijke arbeider mag geen land
bouwarbeid verrichten binnen acht weken na
hare bevalling. De tijd, gedurende welken
onmiddellijk vóór de bevalling geen landbouw
arbeid is verricht, komt tot ten hoogste twee
weken in mindering van dezen termijn.
Een jeugdige persoon of een vrouw mag
op Zondag geen landbouwarbeid verrichten,
behoudens' in de gevallen bij algemeenen
maatregel van bestuur' bepaald. Dit vindt,
voor personen, die tot een kerkgenootschap
behooren, dat den wekelijkschen rustdag op
den Sabbath of Zevendedag viert, overeen
komstige toepassing onderscheidenlijk ten aan
zien van den Sabbath of Zevendedag, indien
die personen een daartoe strekkend verzoek
tot het hoofd of den bestuurder der onder
neming hebben gericht.
Een vrouwelijke persoon, die gehuwd is,
of die, ongehuwd zijnde, een huishouding te
verzorgen heeft en daarvan het hoofd of
'den bestuurder der onderneming heeft kennis
gegeven, mag op Zaterdag na 1 uur des na
middags geen landbouwarbeid verrichten, be
houdens in de gevallen bij algemeenen maat
regel van bestuur bepaald.
Een jeugdig persoon of een vrouw mag
geen landbouwarbeid verrichten tusschen 7
uur des namiddags en 6 uur des voormiddags,
behoudens in de gevallen bij algemeenen maat
regel van bestuur bepaald.
Blijkens de
Memorie van toelichting
meent de minister, daar de landbouwarbeid
nog nooit een wettelijke regeling heeft gevon
den, groote waarde te moeten toekennen aan
eenvoudige voorschriften, waarop betrekkelijk
weinig uitzonderingen behoeven te worden
toegelaten en waarvan de naleving gemakke
lijk te controleeren is. Dit principe heeft
ertoe geleid om geen bepaalden dagelykschen
arbeidsduur in de artikelen op te nemen,
doch te volstaan met de vermelding der
tijdstippen, tusschen welke de dagtaak der
beschermde personen moet worden gesteld,
en voorts om den leeftijdsgrens, waarop de
bescherming van jeugdige personen ophoudt,
Binnenland.
Een vóór-ontwerp Landbouwarbeidswet.
Een nieuwe behandeling van beender-
tuberculose.
Buitenland.
De toestand in de Duitsche metaal
industrie.
De Zeppelin te Berlijn.
Amnestie in België.
Kabinetscrisis in Frankrijk.
te stellen op 16 jaar. Bij een en ander is
mede een punt van overweging geweest, dat
de uitvoering der wettelijke voorschriften be
scheiden eischen mag stellen inzake het toe
zicht.
Lettende op de omstandigheid, dat in den
landbouw meer dan in de industrie de be-
drijfsarbeid is samengegroeid met het gezins
leven en den huishoudelijken arbeid, heeft
de minister gemeend, zoo min mogelijk te
moeten ingrijpen in het gezinsleven en daar
om buiten alle bepalingen gelaten de werk
zaamheden van de echtgenoote van het be-
drijfshoofd, van diens dochter van 16 jaar of
ouder.
Wat den arbeid van kinderen betreft, hecht
de minister er groote beteekenis aan, flat
de voorbereiding voor hun maatschapppeljjke
positie niet door dien arbeid wordt geschaad
en niet er door ten achter blijft in vergelijking
met kinderen, die in de andere takken van
volksbestaan hun plaats zullen vinden.
Voor de uitvoering van het ontworpen wets
voorstel acht de minister de bestaande organi
satie der Arbeidersinspectie het aangewezen
lichaam.
In hoofdzaak komt het voorontwerp over
een met het voorontwerp landbouwarbeids
wet in 1921 openbaar gemaakt.
Post- en Telegraafkantoor
te G oes. L
Lijist van ohbestetbare brieven en brief
kaarten, van welke de afzenders onbekend
zijn, terug ontvangen in de tweede helft
der maand October 1928,
Brieven, binnenland: A. Ruisaiard, Baar
land; Mej. T. v. d. Have, Rijswijk; Mej.
A. Poortvliet, geen plaatsbestemming; G,
de Vos, Fijnaart.
Briefkaart, binnenland: Mej. A. Poort
vliet, geen plaatsbestemming.
Stemdistricten. In „St.-ct." nr
216 is opgenomen een nadere regeling der
verdeeling in stemdistricten van kies
kring XII, voor zoover de gemeente Woï»
phaartsdijk aangaat, ingaande 1 April.
Middelburg. Vrijdagavond hield de Chr.
Middenstandsvereeniging een openbare
vergadering, waarin als spreker optrad
Ds D. Ringnalda. (Ds van Empel, mede
als spreker aangekondigd, was verhin
derd).
Spreker begon met te herinneren aan
den uitroep der profetenzonen te Gilgal
in de dagen van Elisa: „Man Gods, de
dood is in den pot!"
Dit woord kan ook worden toegepast
op de z.g. neutrale middenstandsorgani
satie. Schijnbaar gaat het hier om vragen
van materiëelen aard, zoodat de organi
satie strikt neutraal kan zijn, maar de
werkelijkheid is anders.
Spr. behandelde vervolgens deze twee
vragen: Waarom niet „neutraal" georgani
seerd en: Waarom alleen Christelijk ge
organiseerd.
Wat betreft de eerste vraag betoogde
spr., dat men zich niet bij een neutrale
organisatie kan aansluiten, om de een
voudige reden, dat zulk een organisatie
niet bestaat.
Van alle organisatieleven geldt, dat neu
traliteit een leuze is zonder werkelijken
inhoud, een schoonschijnende giftige ko
lokwint, die den dood in den pot brengt,
een valsche vlag op de modderschuit van
anti-Christelijke partij-propaganda.
Deze stelling werd met tal van voor
beelden uit de praktijk ook uit de omge
ving toegelicht.
Het tweede gedeelte van de rede werd
een krachtig pleidooi voor de vereeniging
van den Christel. Handeldryvenden en In
dustriëelen Middenstand.
f
