Ingezonden Stukken.
Rado-Nieiuws.
Wetenschap en Kunst
Voor huis en hof.
Dammen.
Het Bestuur Gew. Organisatie
Zeeland van „Patrimonium".
Het tube'rculineeren van runderen.
Gelijk gemeld is, had het Kon. Nederl.
Landbouw-Comité aan den minister van bin-
nenlandsche zaken en landbouw verzocht te
Willen bevorderen, dat niet werd overgegaan
tot het geven van voorschriften waardoor
het tarief voor het tuberculineeren van run
deren worde geli.ceerd, zoolang' hierop niet
door den georganiseerden landbouw wordt
aangedrongen.
De minister heeft nu geantwoord, dat de
directeur van den veeartsenijkundigen dienst
niet het voornemen heeft gehad om tarieven
vast te stellen voor werkzaamheden door
veeartsen, verband houdende met de bestrij
ding van de tuberculose bij hot rundvee,
op den grondslag van het Kon. Besluit van
25 Mei 1928 te verrichten.
Bildeerdijk over de kachel.
Bilderdijk kon iïi zijn verzen soms ge
weldig te 'keer gaan. Hoor hem in zijn ge
dicht over de kachel:
Vervloekt de hand, o ja, die 'teerst die
kachels zettel
Vervloekt die kop, die^e eerst bedacht I
Hij was 't, die lucht, en bloed, en adem
tocht besmette.
En 't lichaam voedsel roofde, en veer- en
voedingskracht.
Hij heeft den troon der Helsche en meer
dan Helsche plagen
Waar 't lichaam niet alleen, maar waar de
geest voor zwicht,
Ja 'die geen menschlijkheid in staat is om
te dragen,
In dezen nevelpoel vol jamm'ren opgesla
gen.
Maar wee dat Hoofd der hersenloozen
Dat, offerpriester van den dood,
De vuurvlam in zijn kacheldoozen
En vloekbare ijzerkisten sloot!
o Dat hij zijn verwaten handen
Eer hij ze sloeg aan 't gruwzaam feit,
Tot cindel'kool had mogen branden,
En eindloos branden mocht
zoolang de menschheid schreit!
Hij was het die het eêlet
van 's Scheppers eedle gaven
Gemaakt heeft tot een vloek,
zoo ver die plaag zich vest!
Gods weldaad in een hol hegraven
En 't zuivrend Element veranderd in een
pest.
Verga hij! inoog zijne asch verwaaien,
Waar nooit een minlij'k bloempje wast,
En ga de ontelbare zwerm van Brunswijks
helsche kraaien
Steeds op zijn ingewand te gast!
(Buiten verantwoordelijkheid van de redactie)
DANKDAG.
Binnen enkele dagen of weken zul
len onze Kerken den jaarlijkschen
dankdag voor het gewas houden, en
zal de gemeente worden opgeroepen
om God in het openbaar te dan
ken voor de zegeningen, die Hij door
den goeden oogst gaf. Hier in Zee
land wgrdt in het algemeen wel waarde
toegekend aan het houden van dezen
dankdag midden in die week: waaruit
mag worden geconcludeerd, dat de be
hoefte bestaat, om zijn dankbaarheid te
uiten.
Het komt ons echter vóór, dat één be
langrijke factor niet uit het oog imag
worden verloren, n.l. Of men, van den
zegen, 'die God gaf, heeft medegedoek}
aan hen, dig middellijk hebben mediege-
holpen om deze te verkrijgen- Zeeland
staat zeker niet bovenaan in de rij der
provincies voor wat betreft de loonra
ten plaitenlande. Wel behoort onze pro
vincie gelukkig tot de weinige, waarvan
de plattelandsbevolking overwegend ge-
loovig is, en ook tot die waar de resul
taten van den landbouw dit jaar zeer
goed waren-
Er bestaat hier een combinatie, die
niet in orde is: te lage loonen, goede
resultaten van den landbouw, en over
wegend christelijk. Vooral combinatie van
het eerste en laatste kan niet samen
gaan. Zeker niet, wanneer men hoopt
Dankdag te houden.
Hier geldt ook- den regel, dat men van
huis uit moet beginnen. Onze christelijke
landarbeiders klagen reeds jaren over het
geringe loon (de trek naar de stad is één
dér symptomen, dat de toestand niet in
orde Is) en de resultaten zijn dit jaar
zóó, dat zij ook reden hebben om te
verwachten, dat hen iets van de goede
uitkomst ten deel zal vallen. Ook zij
moeten op Sen dankdag in ètaat kun
nen zijn om te danken. Wij vragen,' aan
onze landbouwers, speciaal aan hen, die
de christelijke beginselen belijden: is het
in orde tusschen u en uwe arbeiders?
Is in bet algemeen bijl u de toe
stand zóó, dat gij vrij staat tegenover
uwe arbeiders; dat uw arbeidsvoorwaar
den geen belemmering kunnen zijn voor
de recbfce stemming op den Dankdag?
Wanneer de Dankdag 1928 waarlijk
wil medehelpen om God de eere te ge
ven voor Zijn geschonken zegeningen,
dan. moet daaraan voorafgaan de gewil
ligheid om mede te deélen aan hen,
die bij Set bedrijf betrokken zijn ge
weest. Eerst dan is er de rechte stem
ming en de volle vrijheid om te dan
ken, en is sociale gerechtigheid be
tracht tegenover onze landarbeiders, die
véél, zéér veel missen, vergeleken bij
andere groepen van ons volk.
Gerechtigheid, ook sociale, verhoogt een
Volk, en dankbaarheid, oprechte dank
baarheid, ontsluit de harten en opent de
beurzen. Dan qerst is het Dankd\g.
Programma van Zaterd; g 3 Nov.:
HUIZEN, 340.9 M. Na 0 uur 1870 M-
Uitsluitend K.R.O.-uitz. 12.301.30
Lunchmuziek. 3.004.00 Kinderuiur-
tje. 5.30 Gramofoonmuziek. 6.3J
6.50 Causerie. 7.007.30 Engelsche
les. 7.308.00 Knipcursus. 8-00
8.20 Spr. Mr. dr. H. v. Haastert: Emi
gratie. 8.20 „De Bruiloft van Figaro",
opera in 4 bedrijven van Mozart.
HILVERSUM, 1071 M. 12.30—2. Lunch
muziek. 2.003.30 Aansluiting van
het Theater 'luschinsky je Amsterdam.
3.304.00 Lezing voor stokers. 4.00
4.30 Iiaiiaansche les, beginners.
4.305.00 italiaansche lies, gevorderden.
5.005.25 J ransche les, beginners.
5.255.50 Fransche l'es, gevorderden.
5.506.50 Concert door het Omroep
orkest. 6.507.15 Duitsche les, begin
ners. 7.15740 Duitsche les, gevor
derden. 8.00 Soc.-dem. Feestavond.
DAVENTRY. 1600 M. 10.35 Kerkdienst.
1.20—2.20 Octet. 3.50 Balladecon-
oert. 6.20 en 7.00 Muziek. 7-05
Schubert's impromptu's 8.05 Licht or-
kestconcert.
PARIJS, „Radio-Paris". 1750 M. 12.50
2.00 Gramofoonmuziek. 8.2011.20
Symphonieconcert- „Passionneiment", van
Messager, Orkest, koor en soli.
BRUSSEL, 509 M. 7.05 Sonaten voor
viool en piano. 7.20 Gramofoonmu
ziek. 8-3510.35 Galaconcert.
De zenduren van Hilversum.
Naar „Het Volk" verneemt, heeft de Mi
nister van Waterstaat aan het bestuur van
de V.A.R.A. medegedeeld, het door die orga
nisatie tot hem gerichte verzoek om uit
breiding van zendtijd, niet te kannen inwil
ligen en wel op formeele gronden.
De Minister is van meening, dit in afwach
ting van het advies van den Radio-Raad
alie uren, die op Hilversum niet zijn afge
staan aan de V. A. R. A. en den V. P. R. O.
aan den A. V. R. 0. behooren en heeft het
V. A. R. A.-bestuur naar de A. V. R.'O. ver
wezen. Hij heeft medegedeeld, zich te zuilen
vereenigen met een door deze bedde organi
saties onderling overeengekomen wijziging in
de zenduren.
De V. A. R. A. heeft zich nu tot de A. V.
R. O. gewend met het verzoek, over deze
de beschikking te krijgen.
Foto-telegraphle.
In verband met de vele publicaties, die
er in den laatsten tijd over televisie en
fototelegrafie verschijnen, willen w$ nog eens
de aandacht vestigen op het groote verschil,
dat er tusschen deze beide wetenschappen
bestaat.
Fototelegrafie omvat het overbrengen over
afstand van foto's of in ruimere beteekenis:
beelden, waarbij aan de ontvangzijde een
volkomen getrouwe copie wordt weergegeven
van de foto of teekening, die zich aan de
zendzijde bevindt. Br is hier dus sprake van
het overbrengen van een beeld, waarvoor in
den regel een tijdsverloop noodig is, dat
tusschen één en vier minuten varieert.
Hoe is het nu echter met televisie ge
steld? Televisie beteekent ver-zien en hier is
inderdaad sprake van het onmiddelijke zien
over afstand van voorwerpen, hetzij stille
of bewegende, die zich voor het televisie-
zendapparaat bevinden. De overbrenging ge
schiedt hier véél sneller dan b§ fototele
grafie. Om een bewegend beeld te zien, moet
in een tijdsverloop van één seconde het beeld
minstens 16 maal worden uitgezonden. JDe
televisie berust n.l. op het principe, dat ons
oog elke impressie vasthoudt, die minstens
Vis seconde duurt, waardoor een opeenvol
ging van beelden, die aldus aan ons oog
voorbijtrekt, den indruk geeft van een bewe
gend beeld, evenals dit in de filmtechniek
het geval is.
In de inrichting en werkwijze der appa
raten komt het verschil tusschen fototele
grafie en televisie dan ook ten duidelijkste
aan het licht.
Hoewel de „draadlooze b'eeldomroep" (foto
telegrafie) zich nog niet in een dergelijke
belangstelling zal kunnen verheugen als do
gewone radio, wordt zij' sinds geruimen tijd
reeds voor maatschappelijke doeleinden met
zeer veel succes toegepast, o.a. in dienst
der Oostenrijksche politie. Ook in het prac-
tische particuliere leven zal zij; in de toe
komst wel toepassing vinden, en zonder twij
fel zal de pers zich ervan bedienen, ten
einde hare lezers de jongste gebeurtenissen
vlug op haar fotopagina voor te zetten. Een
Schotsch dagblad „The Scotsman" te Edin-
burg heeft op deze wijze reeds verbinding
met haar bijkantoor in Londen, zoodat de
foto's tegelijkertijd in Edinburg en Londen
worden gepubliceerd.
Enquête over nevtefs en dauw.
In ons polderland vormen zich, vooral
in den herfst, 's avonds dikwijls laag
hangende mistbanken. Deze zijn voor het
automobielverkeer een groote belemme
ring; zooals ieder automobilist weet, heeft
het ontsteken van heldere lichten dam
niet het minste nut: integendeel,dit heeft
ten gevolge, dat hij een nog dichter gor
dijn voor zich ziet- Als men echter zon
der licht rijdt, wordt men door een tegen
ligger niet vroegtijdig genoeg gezien.
De nieuwe wegén, die in Nederland
worden aangelegd, zullen bij hun voltooi
ing een groot verkeer tot zich trekken,
een verkeer niet alleen van plezier-auto's
maar ook van autobussen en andere com-
merciëelo voertuigen die een economisch
belang vertegenwoordigen. Het is een on
aangename gedachte, dat 't verkeer, waar
voor millioenen uitgegeven worden, ge
regeld lam gelegd zal kunnen worden
door dia nevels. Misschien zullen wy ons
Te Enkhuizen werd door het genootschap voor geschiedenis der genees-, natuur-
an wiskunde de beroemde medicus en geleerde ..dr Bernandus Paludanus her
dacht. In de Zuiderkerk werd door dr J. G. de Lint uit Den Haag een krans
gehecht aan het Epithaphim Pahidani.
daarbij moeten neerleggen; dit is vrijwel
zeker het geval, voorzoover het de ge
wone mist betreft, waartegen geen mid
del helpt, maar voor wat betreft de gere
geld voorkomende poldernevels en de
dauw, is het niet onmogelijk, dat eenige
kennis omtrent hun optreden en geaard
heid den wegenbouwers in staat zou stel
len het euvel zooveel mogelijk te ont
gaan, b.v. door het leggen van den weg
op een bepaalde hoogte, of door hel
aarfbrengem of weglaten van beplanjting,
enz. enz.
Teneinde een inzicht in deze aange
legenheid te kunnen yerkrijgen verzoekt
de wegencommissie van den A. N. W. B.
en de K. N. A. C. allen, die reeds ovei
feitenmateriaal betreffende dit onderwerp
beschikken of daaromtrent inlichtingen
kunnen geven, deze wel ter kennis te wil
len brengen van het secretariaat der com
missie, Parkstraat 18, Den Haag.
Met name zou zij gaarne aangaande de
volgende punten worden ingelicht:
a. Tot welke hoogte reiken de pol
dernevels? Is het mogelijk een hoogte
aan 'te geven, waarhoven zij zelden of
nooit uitkomen?
b. Is het voorkomen van nevels af
hankelijk van de plaats? Zijn zij even
veelvuldig in hooge als in lage polders?
Komen zij meer of minder voor ondef
langs dijken, of op den rand van diepo
polders?
c. Is het voorkomen er van, afhankelijk
van de grondsoort? of van het al of niet
aanwezjg zijn van veel slooten?
d. Is het afhankelijk van den planten
groei (eiland, bouwland, tuingrond, enz.?)
e. Is boom- of heesterbeplanting langs
den weg van invloed op het voorkomen
van nevels (b.v. door de eronder 'hieer-
schende hóogere temperaturen, het vast-
of tegenhouden der banken, enz.)?
Onkosten van het tuinieren.
Een veel gehoorde klacht is altijd ge
weest en dit is het nog, dat het tuinie
ren lang niet zoo'n goedkoope liefhebberij
is, als wel eens wordt verondersteld. De
oorzaak van deze klacht is in den regel
te wijten aan de min of meer geheel on
voldoende kennis of ervaring van den
klager, omdat verschillende kleinigheden
die aanvankelijk veronachtzaamd zijn, de
uitgetrokken kosten belangrijk deden over
schrijden. Het is bovendien een publiek
geheim, dat elke liefhebberij, en vppral
in het begin, geld kost. De onvoldoende
ervarenheid doet leergeld betalen en het
hangt geheel en al van den persoon in
kwestie af, hoeveel dit zal bedragen en
hoelang deze leertijd zal duren.
Niet ieder verstaat de kunst om met
bescheiden middelen iets fraais te be
reiken en de grootste aardigheid van tui
nieren is juist, dat men met belangrijk!
lager kosten minstens een even goed re
sultaat verkreeg dan e.en ander met groo-
tere uitgaven. Vooral in den bloementuin
kan dit aanmerkelijk verschillen. Het is
natuurlijk heel mooi als we steeds de
nieuwste, doch tevens vaak de duurste
planten hebben, maar bet is en blijft voor-
deeliger zich tevreden te stellen met plan
ten welke niet minder mooi zijn, doch die
al geruimen tijd in den handel zijn. Bo
vendien beeft men 9an nog het groote
voordeel, dac de cultuur dezer goedkoo-
pere planten beter en vollediger bekend
is, waardoor mislukkingen zijn uitgesloten.
Vooral indien de kennis van het tuinieren
niet al te groot is, hoede men zich voor
deze dure planten. .Mislukkingen blijven
dan niet uit en het eerste zwakke sprank
je van enthousiasme wordt aan een zware
krachtproef onderworpen, waardoor het
heel vaak een ontijdig einde vindt.
Onder het talrijke materiaal komen tal
rijk gemakkelijk te kweeken soorten voor
en als regen en windvlagen door den ont
bladerden tuin gieren, kunnen we op ons
gemak uit de talrijke prijscouranten vol
doende keus doen.
Het geheele geheim om rnet succes
te tuinieren bestaat uit een goede grond-
bemesting, bewerking, opletten en geduld-
Een der grootste en duurste fouten is wel,
indien men een zelf aan te leggen tuin
direct in alle opzichten volmaakt wensebt
te hebben. Dit zal niet anders mogelijk
zijn dan ten koste van groote financiëele
offers en indien ons plan van aanleg
dan nog te vluchtig is opgemaakt, dan
rest er niets anders dan vele en talrijke
teleurstellingen, mitsgaders al de gevolgen
hiervan.
Noodig is eveneens, dat men zijn tuin
door en door kent, opdat men weet, waar
de verschillende planten gezet kunnen]
worden. Een groot deel der over-jarigo
vaste-planten is uit zaad te kweeken en
bloeit reeds een jaar na het zaaien en de
cultuur is zoo gemakkelijk, dat bij zelfs
weinige zorg, de cultuur geheel en al
slaagt. Het kweeken uit zaad is zeer goed
koop en met enkele guldens is al heel
wat te bereiken.
Bij het aanschaffen van heester bepa
len we onze keuze tot de Jongere, aange
zien de grootere exemplaren vrij kost
baar zijn en bovendien de kans op mis
lukking belangrijk grooter. Neem verder
als vaststaand aan, dat het najaar de
beste tijd is om te planten en dat dan
de keus uit goede planten ook het grootst
is. Het gaat in het tuinieren net als in
het leven, willen we slagen, doe dan alle
dingen op den juisten tijd, of zooals we
laatst aantroffen op een wandtegel bij
een onzer grootste kweekers „Haast je
als je tijd hebt, dan heb je tijd als je
haast hebt".
Bij den aanleg van tuinen en hét ont
werpen van plannen, dienen we tevens
vooral in het oog te houden, dat een tuin
niet uitsluitend een plaats is om planten
in te kweeken, doch dat het er tevens
op aankomt, dat alles zoodanig is gegroe
peerd, dat door onderlinge samenhang de
schoonheid volledig tot uiting komt. Kost
bare meubelen zonder smaak in een ka
mer neergezet, doet ze slechts voor een
gering gedeelte tot hun recht komen en
zoo gaat het eveneens in een slecht aan-
gelegden tuin. Vooral bij kleine tuinen is
het zeer moeilijk, om aan dezen eisch
te voldoen, aangezien de zichtbare be
grenzing in den regel in volslagen dishar
monie is met de omgeving, hetgeen een
gekunstelden indruk geeft.
De eentonigheid van schuttingen efct
muren laat zich wegnemen door allerlei
klimplanten, terwjjl scherpe bj.lea ver
dwijnen achter heesters of an-.tere vaste
planten. Beoordeel ieder geval apart en
doe in geen geval aan na-aperij.
mmmmmmtmmmmmtmrnmmmmnr*—
Gelieve alles, deze rubriek betreffende,
te adresseeren aan P. Mons, Westerstraat
221, Amsterdam.
Om het wereldkampioenschap.
De volgende partij werd gespeeld tus
schen de leiders: B. Springer met wit en
W. Rustenburg met zwart.
1. 32—28 18—20 30. 35X24 10—14
2. 33—29 23X32
3. 37X28 20—25
4. 39—33 12—18
5. 41—37 7—12
6. 4641 1— 7
7. 44—39 19—23
8. 28X19 14X23
9. 50—44 17—22
10. 33-28a) 22X24
11. 34—30 25X34
12. 39X28 16—21
13. 37—32 21—26
14. 41—37 11—17
15. 31—27 7—11
16. 28-23b) 18X29
17. 27—22 17X28
18. 32X24 15—20
19. 44—39 11—17
20. 39—33 12—18
21. 37—32 10—14
22. 42—37 6—11
23. 43—39 11—16
24. 35—30 20—25
25. 30-24c) 5—10
26. 4742 18—22
27. 34—29 17—21
28. 49—44 14-19d)
29. 40—35.
31. 24-20e) 14—19
32. 20—15 21—27
33. 32X21 26X17
34. 38—32 8—12
35. 32—28 19—24
36. 29X20 25X14
37. 45—40 14—19
38. 40—34 19—24
39. 34—29 2430
40. 37—31 9—14
41. 42—37 30—35
42. 37—32 13—19
43. 48—43 3—9
44. 39-34f) 12—18
4-5. 43—39 2— 8
46. 29—24 19X30
47. 34X25 14—19
48. 32—27 9—14
49. 39—34 8—13
50. 34—29 4— 9
51. 3l-26g) 22X31
52. 26X37 16—21
53. 37—32 21—26
54. 29—24 19X30
55. 25X34 17—21
56. 33—29 13—19
57. 4439 21-27h)
Stand na den 57en zet van zwart.
47 48 49 50
58. 32X21
59. 39—33
60. 34—30
61. 29 X 9
62. 33-29i)
63. 29 X20
64. 28—23
65. 23—18
66. 18—13
67. 13— 8
68. 20—14
69. 14—10
70. 10— 5
71. 8— 3
72. 5—37
73. 3—25
74. 25—48
75. 48—30
76. 3035
77. 35—49
78. 49—32
26X17
9—13
35X24
13X 4
19-24J)
18—22
22—27
27—32
32—38
38-43k)
43—48
17—21
4843
21—26
43—27
27—16
16—49
49—27
27—22
22—18
18—22
79. 37—48 22— 6
80. 48—30 6—50
81. 30-131) 50— 6
82. 32—37 6—50
83. 36—31 50— 6
84. 31—27 6—50
85. 13— 2 50—39
86. 2— 7 39—48
87. 37—32 48—42
88. 32—46 42—47
89. 27—22 26—31
22—17 47—38
17—11 31—36
11— 6 38—49
6— 1
7— 2
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97. 34—25 48—26
98. 24—30m)
49-
16-
16
21
1—34 21—26
2—24 26—48
a) Een goede afruil. Als nu de stand
classiek wordt, heeft wit het voordeel van
terreinwinst.
b) Om het vormén van de 'klaverblad
stelling met 1116, 1722 en 12X21 te
gen te gaan.
c) Als wit dit stuk tot in het eindspel
kan handhaven wordt het sterk.
d) Niet sterk; het reservestuk 40 van wit
wordt nu in het spel gébracht. Sterker is
8—12.
e) Het zal blijken dat dit stuk zwart last
berokkent.
f) Zeer goed, belet 913 met 3430.
g) 2520 en 1510 kan niet wegens
zwart 1924, 25X5.
h) Moet 2924 voorkomen.
i) Wit zet den aanval krachtig door. Op
zwart 1822 volgt nu 1510 (22X24) en
105 met winst. Toch heeft zwart op dit
moment nog remise.
j) Zeer zwak. Zwart kan remise maken
door 1721, wit 3631 gedwongen en
zwart 410, wit 15X4, zwart 2126 en
26X37.
k) De eenige kans ligt nog in 1721 en
2126 en damhalen op 49.
Het volgende is echter fout. Zwart 38
42, wit 83, zwart 4237? wit 3X261
zwart 410, wit 15X4, zwart 47X15 en
nu wit 2642! en 415.
1) Wit zocht naar een systeem om te
winnen.
in) Mooie vangstelling.
Zwart 2 schijven op 4, 36 en dam op 26.
Wit 1 sch. op 15 en dammen op 25, 30
en 46.
Zwart kan niet spelen.
Op 2648 wit 4034.
Op 2621 wit 4641 en 3024.
Op 263 wit 4614, zwart 3X20, wit
253, zwart 3641, wit 314.
Nu op 4146 wit 145 en op 4147
wit 145, zwart 4736*, wit 541, zw.
36X47, wit 3024, zwart 47X20, wit
15X24 wint op tempo.
*Ala zwart schijf 4 offert, dan wit 3X4
enz.
De stand is nu na de 17e ronde: Sprin
ger '24, Bonnard en Rustenburg 21, Bizot
en De Jongth 20, Molimard en Fahro 19,
Kuyer 15, Vos 18, Polman en Belard 11
en Weiss 8 punten.
