No. 26
Dinsdag 30 October 1928
43e Jaargang
HEMDRIKSE SCo's BAHK - GOES
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
per 1 November 1928
worden verzilverd door
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post.
Losse nummers
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZL'iDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De zegen van dien schoolstrijd.
Dio-or Ds Pierson werd er in zijne giste
ren aangehaalde rede mede aan herin
nerd, dat hoe langer hoe meer aan het
licht komt, welk een zegen de schoolstrijd
aan ;ons land en volk heeft verzekerd-
„Niet, enkel is- daarin de Vrijheid van
den Christenmensch bevochten, doch
ook de zekerheid, dat niet, zooals el
ders in Europa, de Staatsschool zou
worden het middel om het volk lang
zaam doch zeker te winnen voor het
weiniig aantrekkelijke Russische sy-
steem.
Hier zijn w ij andere volken verre
vóórgekomen, en is onder ons eene
onmogelijkheid geworden, wat elders als
een dreigend gevaar wordt gevoeld.
In de „Revue des. deux Mond-os" van
het vorig jaar verscheen eene reeks
artikelen van hooge beteekenis.
Zij- spreken het rond en open uit,
dat in Frankrjjk de Staatsschool al meer
HET middel wordt voor communistische
propaganda onder het jongere geslacht.
In 1926 waren van de 120.OUO on
derwijzers re-eds 16.000 aangesloten bjj
de „Internationale -des Travailleurs de
Tens-eignement", het -directe orgaan van
het Communisme. Op een, ten vorigen
jare, gehouden Congres van onderwij
zers, werd het rondweg uitgesproken:
„dat het kind moet onderwezen, -doch
geheel aan den invloed van het gezin
moet onttrokken worden en opgevoed
en gefatsoeneerd door den onderwijzer;
id-at deze onderwijs m-oet geven op -de
basis van den klassenstrijd, en dat al'.e
id-agelijksche incident-en moeten gebruikt
om in de hersen-e-n van het kind het
woord „klassenstrijd" in te hameren
(voorwaar de barmhartigheden der god-
deloozen zijn wreed-).
De Staatsschool doet er h-et onder-
grondsche mollenwerk, dat d-e fonda
menten van 'het staatsleven langzaam
tmaar bestendig ondermint."
Van dit ondergrondsche en hoogst ge
vaarlijke m-ollenwerk op Staatskosten kan
men ook in ons land zoo nu 'Cn dan de
-sporen waarnemen.
Maar het gevaar is hier minder groot-
Wij- staan hier niet geheel machteloos.
D-ank zij. den me-t zoo-veel geloofsmoed
en [geloofstrouw gevoerden schoolstrijd is
ons land overdekt miet een net van Chris
telijke schol-en waar den kinderen wordt
ingeprent ontzag voor het gezag' .en waar
de vre-ez-e des Hoeren als het beginsel
van alle wijsheid wordt erkend.
Terwijl elders d-e school gebruikt wondt
cm de harten Van d-e kinderen te hevolu-
tioneeren, hebben wij het voorrecht, dat-
in duizend-en scholen gepoogd wordt doo-r
middel van het evangeliezout een di-erbre
jeugd van on- en bijgeloof te behouden.
Dankend gedenken.
In -de rede van Ds Pierson werd ook ge
wezen op den plicht om dankend te geden
ken -de zegeningen die God ons volk op
het gebied van het onderwijs heeft willen
schenken.
Het is nu een halve eeuw geleden, dat
het vol-kspetitionnement Neêrlands Chris
tenvolk voor den troon van zijn Koning
bracht, hem smeekend recht te doen en
zijne handteekening onder de wet-Kape-
peyne niet te plaatsen.
Alles was in die -dagen even donker.
Het kwaad scheen ten volle besloten.
Naar menschelijke berekening was het
met de vrije school gedaan, voorgoed.
Maar de Heer wou uitkomst geven.
En daarom, we mogen niet alleen, maar
we moeten herden-ken, met ootmoedig
heid en dankbaarheid, wat God ons gaf
„Vergeten, aldus Ds Pierson, is moed
willige lichtzinnigheid, die haar bitter,
doch verdiend loon ontvangt in verarming.
Herdenken is de kracht vernieuwen.
Het is telkens zoo n-oodig, en vooral dan,
als wij rij-k en verrijkt zijn geworden en
meenen aan geen ding gebrek te hebben.
Dan besluipt ons de gevaarlijkste vijand,
door den Bijbel genoemd: de lauwheid.
Wij worden -tevreden met het bestaande en
dit is inzinking. Goddank dat telkens weer
vóór ons komt te staan de Glorie van
het Verleden, dat ons beschaamd en
jaloer-sch maakt door zijne bezielde toe
wijding. Z ij n e werkelijke armoede is be
ter dan onze vermeende rijkdom. Er zijn
schatten „beter dan goud, ja dan veel fijn
goud", schatten van geloof en hoop en
liefde, -die, door Gods genade in de ziel ge
legd, -den besten rijkdom zich betoonen:
Den rijkdom ia God.
Ik mocht niet nalaten Uwe aandacht
eerst te vestigen op bet Volkspetitionne
ment, dit grootsche feit in de historie van
ons schoolleven, waaraan ook ten slotte
onze Schoolc.ongressen bet leven danken.
Daarom begon ik met U voor te lezen
die heilige woorden van den Psalmist:
„Wat wij gehoord hebben en weten; en
onze vaders ons verteld hebben, wij zullen
het niet verbergen voor hunne kin-deren,
voor het navolgende geslacht, vertellende
Ue loffelijkheden des Heeren en Zijne
sterkheid, en Zijne wonderen, -die Hij ge
daan heeft."
Neen, wij mogen en wij zullen bet niet
verbergen.
En als dan ook, zooals a.s. Vr ij d a g
te Goes, speciale samenkomsten worden
-gehouden ter herdenking van het volks
petitionnement, van de groote zorgen en
den rijken zegen, -dan mag worden ver
wacht, -dat er over gebrek aan belangstel
ling niet geklaagd zal behoeven te worden.
Het is helaas een gewoon verschijnsel,
dait terwijl in tijden van -druk en benauwd
heid de kerken vo-lstroemen, zooplra er
ontspanning komt, de begeerte om te dan
ken niet zoo groot i-s.
Ook in -dit opzicht heeft de groote oor
log ons wel een en ander geleer-d.
Maar laat bet nu anders -zijn.
Laat ons Christenvolk, genoopt tot
-dankbaarheid, samenkomen om te geden
ken de groote da-den Gods.
Een Oproep voor dien Omroep.
Gaarne vestigen wij nog even de aan
dacht -op den Oproep aan Christelijk Ne
derland door het Bestuur -der Nederl. Ghr
Radiovereeniging.
Van het nuttige en noodzakelijke en ge
zegende werk van deze Vereen, behoeven
wij- hier niets te zeggen.
Maar wel willen wij even wijzen op het
niet denkbeeldige gevaar dat de Chr. Om
roep opzij zal worden -gedrongen.
Dit gevaar kan worden afgewend als de
Protestantsche Christenen in -ons land op
bun post zijn, en als algemeen gehoor ge
geven wordt aan den dezer dagen ver
spreiden Oproep voor -den Ghr. Omroep.
Zal -de Ned. Chr. Radio-vereen, haar
taak naar behooren vervullen en de plaats
blijven innemen waarop zij recht heeft,
-dan is het noodig dat het aantal leden
sterk vermeerdert -en dat de Vereen, over
de noodige financiën beschikt.
Om het eerste -te bereiken worden ook
niet-luïsteraars in de gelegenheid gesteld
lid te worden voor slechts 50 cent per half
jaar.
En voor de versterking van -de financiën
zullen op den dag van morgen de bekende
blauwe busjes worden gepresenteerd.
Welnu, laten zoowel de propagandisten
die het ledental trachten te vergrooten als
zij die geheel belangeloos want de g e~
h e e 1 o opbrengst is voor de N. G. R. V.
de busjes komen presenteeren, een goed
onthaal vinden.
Steunt de Ned. Chr. Radiovereeniging!
DE ZEPPELIN OP DE THUISREIS.
Een 17-jarige Amerikaansche verstekeling
aan boord.
Het vertrek.
Omtrent het vertrek van de „Graf Zep
pelin" worden no-g eenige bijzonderheden
bekend. Den passagiers was reeds' Zon
dagavond medegedeeld, dat de Zeppelin
één der komende dage® zou vertrekken,
izoodat zij zich allen in de omgeving
van het luchtschip moe-sten ophouden.
De medede-eling van het vertrek was ech
ter zoo plotseling, gekomen, dat de pas
sagiers geen gelegenheid meer hadde-r: om
to dineeren. Doordat zij te laat in La-ke-
hurst aankwamen, moesten zij' genoegen
nemen met limonade- m warme worst
die in de cantine verkrijgbaar1 waren.
Een der passagiers, Jose® Jös'-sel1 uil
New York, wien dit niet beviel1, eh dio
met zijn auto wegre-ed om in de omgeving
nog ergens te dineeren, kreeg onderweg
een auto-ongeval. Me-t pleisters overdekt,
kon hij nog juist op tijd in de passagiers
gjondei worden gebracht.
Te half tw-aalf Amerikaansche tijd, 4.50
Amsterd. tijd, Maandagmorgen, begon men
de motoren te verwarmen. Te 1 uur
Maandagmorgen, 6.20 Amstërd. tijd, be
vonden alle passagiers zich aan boord,
onder wie als ©enige vrouwelïjkö p-assagiei
{mevrouw Adam.
Een kwartier later b'eigon men liet .lucht
schip uit de hal te brengen en te 1.25
Amerikaansche tijd was dei „Graf Zepipb-
l'in" in de open, l'uchfc, gereed voor den
terugtocht.
Het luchtschip heeft 24.000 kub'. M.
blauwgas en 12 ton benzine aan boord;
Voorts 48 postzakken en 341 p'ond vracht,
o.a. een baal katoen, die boVen Bremen
zal worden afgeworpen en waarvan de
opbrengst voor de bemanning van de Zepl
pelira is be-stemd.
Het plotselinge- vertrek' van de Graf
Zeppelin was algemeen een verrassing,
doch bij- haar Vlucht boven Ne-w York
werd de Z-eppie'lin Toch door duizenden
waarvan velen in nachtgewaad, hartelijk
begroet, die door het gegil' der sirenen
en het ge-ronk der motoren gewekt waren.
Toen de „Graf Zeppie-Iin" zich eenige
uren in de lucht bevond, zond dr Eckener
aan president Coolidge-, aan den staats
secretaris van marine-, Wilburg-, en aan
den 'officier, die in Lakehurst het com
mando voerde, telegrammen, waarin hij
den dank uitsprak voor de ontvangst,
in Amerika aan de be-mannirugj van het
luchtschip hefeid.
Een verstekeling.
AI spoedig werd, ondanks d-e strenge
controle "hij het vertrek een verstekeling
aan boord van het luchtschip de „Graf
Zeppelin" ontdekt. Het Is een 17-jarige
blonde Amerikaansche jongen, die bij een
advocaat werkt.
De verstekeling had verleden week op
geheimzinnige wijze aan- zijn vrienden ge
zegd, dat hij binnenkort naar het buiten
land zou vertrekken; zijn vrienden meel
den toen, dat hij van Galiforriië sprak.
Volgens berichten van boord van de
„Graf Zeppelin" moet de verstekeling de
borden wasschen. Na zijn ontdekking
kreeg hjj eerst wat te eten, daar hij vol
slagen uitgehongerd was. Overigens is hij
geen nieuweling op liet gebied van gratis-
reizen, daar hij reeds als verstekeling den
proeftocht meegemaakt heeft van h-et
grootste Amerikaansche motorschip Ca
lifornia.
Waarschijnlijk zullen de passagiers ge
zamenlijk zijn overtocht betalen. Hij is
voorloopig niet gestraft.
De reis.
Naar dr Dürr van de Zeppelinwerf te
Friedrichshafen meedeelt, zal de „Graf
•Zeppelin" direct naar Friedrichshafen ko
men, dus niet eerst een omweg over Ber
lijn -maken. B-erlijn zal later worden be
zocht, bij welke gelegenheid h-et luchtschip
aan 1de ankermast te Staaken zal wor
den gemeerd.
Volgens de tot nu toe ontvangen be
richten schijnt de Zeppelin een gunstiger}
wind te hebben, zoodat het luchtschip
een goede snelheid bereikt.
Mocht dr Eckener de Noordelijke route
blijven volgen, en dus over Ierland ko
men, dan zal het luchtschip bij zij-n reis
naar Duitschland waarschijnlijk den weg
langs den Rijn volgen.
Het is dus niet onmog-elijk, dat
het luchtschip Rotterdam weer
zal passeeren.
Te 12 u. 45 (M.E.T.) is de Oceaan be
reikt.
Volgens bericht van het radio-Chattam
werd de „Graf Zeppelin" door een groote
visschersvloot in de nabijheid van Sable
Island in <jle.n lichten nevel, die daar
overdag meestal h-eerscht, op een hoogte
van 500 h 600 M. gezien. Het weer was
naar omstandigheden vrj]' goed en het
luchtschip had den wind achter.
Volgens de laatste berichten schijnt de
„Graf Zeppelin" haar Noord-Oostelijk-en
koers in een 'Zuid-Oostelijken gewijzigd
te hebben, profiteerend van den sterbe-n
N. W. \yjnd.
Naar het New-Yorksche weerkundige
I bureau op grond van berichten uit het
Noorden van den Atlantischen Oce-aaru
weet te melden, zal de Zeppelin, wanneer
zij verder boven den Oceaan komt, wis
selende winden en buiig weer ontmoeten.
Er loopen geruchten, volgens welke de
Zeppelin een storm zou ontmoet hebben
op 300 mijl van de kust, doch er is geen
enkele bevestiging van deze berichten ont
vangen.
Noodweer en overstroamingen iri Italië.
Te-n gevolge van den sterken regenval
zijn de rivieren in het No-orden en het
centrum van Italië buiten haar o-evers
getreden. In de provincie S-iena is- het
spoorwegverkeer Empoli—-SienaGrosse-
fco onderbroken. Het land in de omgevi-ng
en verscheidene plaatsjes zijn van allo
verkeer afge-sl-oten.
Een z-e-er hevig onweer heeft boven Ge
nua gewoed. Verscheidene personen zijn
licht gew-on-d. Een huis werd door den
bliksem getroffen en geraakte injmand.
Het Nederlandsche schip „Mo-en-a" sloeg
op drift en kwam tc-gen de „Re d'Ita-
liia" ,aan en bracht dit schip- e-enige lichte
schade toe.
Ondanks de gro-ote inspanning van de
opgeroepen militairen werd de S-t.
G-oLhard-spo-oiTwcg, BazelMil aan tcSIschen
BeÜia&oma en Castioine in den nacht van
Zaterdag op Zondag over een afstand
van 150 meter overstroomd, terwijl de
zich daar ter plaatse bevindende spoor
brug werd vernield.
Kort tevoren was de nachttrein Mi
laan—Bazel nog gepasseerd. D-e trein in
de richting B-azelMilaan moest bij Cas
tro ne worden opgehouden en moest terug-
ke,eren.
De Berlijnsche aardappelvoorziening
bedreigd.
De transportarbeiders bij den Berlijn-
schen groothandel in aardappelen hebben
het werk neergelegd, zoodat het verder
vervoer der in de Berlijnsche goederensta
tions aankomende aardappelzendingen
volkomen stilstaat. Daar er In de stations
tengevolge van den groo-ten aanvoer van
aardappelen den laatsten tijd toch al een
ernstige opstopping was ontstaan, wordt
de handel gevoelig getroffen door deze
staking, welke de opstopping nog verer
gert.
Van een lezing, die niet doorging.
Op initiatief van eenige Vlamingen is
onlangs te Antwerpen gesticht het
„Vlaam-sch Fonds voor wetenschappelijke
lezingen", dat tot -doel heeft de versterking
van de Nederlandsche cultuur. Voor dezen
winter was een aantal Nederlandsche
sprekers uitgenoodigd om voordrachten te
komen houden in Antwerpen, Gent, Leu
ven en Brussel. Onder -dezen bevinden zich
o.m. prof. Burger uit Amsterdam, prof.
Gerretson en prof. Ge-yl. Tegen het optre
den van deze heeren is in een deel der
Belgischo pers protest aangeteekend,
waarbij hun een vijandige houding ten op
zichte van België werd verweten.
Het gevolg van deze perscampagne is
geweest, dat de le-zing welke prof. Burger
Vrijdagavond te Antwerpen zou houden en
welke de reeks zou openen, niet is door
gegaan.
Een groep fascisten en Belgische oud
strijders hadden n.l. 'tplan opgevat om
naar het gebouw te trekken, waar de le
zing zou plaats hebben. De justitie was
dit plan ter oore gekomen en had daar
van kennis gegeven aan de autoriteiten en
den eigenaar van het gebouw. Dientenge
volge heeft de eigenaar zijn vergunning in
getrokken en heeft het fonds de voor
dracht afgezegd.
De ondergang van de „Ondine",
Volgens berichten uit scheepvaartkrin-
gen te Piraeus zal de gezagvoerder van
het Grieksche stoomschip de „Ekaterina
Goulandris" schadevergoeding vragen
voor de dagen gedurende welke hij te Rot
terdam is opgehouden naar aanleiding van
de aanvaring met den Franschen onder
zeeër.
Een iand zonder aardappelen.
Mogen wij „der Friichtehandel" geloo-
ven, -dan is er in Europa nog een land
waar de verbouw van aardappelen -geheel
onbekend is. Dit land is Albanië. Reeds
sedert tientallen van jaren is dikwijls ge
tracht, den aardappel in Albanië in te
voeren, maar al -deze pogingen zijn op den
tegenstand van de Albaneezen gestrand,
die -den aardappel niet verbouwen of
eten willen.
Een harde winter verwacht.
De Sovje-t-regeering rekent -op een har
den winter, daar het noodig is de rant
soenen brood en andere levensmiddelen
nog meer te verminderen. De regeering
verwacht evenwel spoedig een verbetering
te kunnen brengen in de kwaliteit van het
brood.
De moeilijkheden in de industrie zijn
vooral ernstig te M-oskou, waar een groot
tekort aan grondstoffen heerscht. De
Sovjet-bladen wijzen er op, dat de brood
voorziening bijzondere moeilijkheden op
levert, om-dat ten gevolge van -de
schaarschte aan de meeste andere levens
middelen de vraag naar brood zoo sterk
is gestegen.
Nu de koude haar intrede heeft gedaan,
is gebleken, dat al het te Mo-skou voor
radige brandhout nagenoeg verbruikt is.
Verkiezingen in Zwitserland.
De uitslagen van de verkiezingen in
Zwitserland voor alle 198 zetels van -de
tweede kamer en voor 25 van de 44 leden
van den senaat, zijn geëindigd met een
overwinning der Roomsch-Katholieken.
De socialisten hadden op een overwin
ning gerekend, maar ze zijn bedrogen uit
gekomen.
Volgens den voorloopigen einduitslag
der verkiezingen, zal de nationale raad
als volgt zijn samengesteld: vrijzinnig-de
mocratische partij: 53 mandaten (vroeger
59), Katholieke Volkspartij 46 (42), soci
aal-democraten 50 (49), boeren- en mid
denstandspartij 31 (31), liberale demo
craten 6 (7).
Ook de verkiezingen voor de eerste ka
mer leverden voor de socialisten. nederJa-
Binnenland.
Vergadering van het Hoofdbestuur der
Z. L. M.
De Oranjeschool te Vlissingen geopend.
De financieele verhouding tusschen Rijk
en gemeenten.
Aanklacht van den gemeente-secretaris
van Aardenburg tegen een der wethou
ders.
Conferentie over uitkeering spoorweg
personeel.
De eisch in de zaak der Veendammer Hy
potheekbank.
De Gouverneur-Generaal van N. O. Indië
over Bali,
Buitenland.
De Zeppelin onderweg naar Europa. Een
verstekeling aan boord.
Verkiezingen in Zwitserland.
Storm -en hoog water in Italië.
Stagnatie in -de aar-dappelvoorziening van
Berlijn.
gen -op, -die echter algemeen verwacht
werden, doordat in de kantons Bazel en
Genève alle burgerlijke partijen zich ver-
eenigd hadden, om het aftredend socialis
tische lid te overwinnen.
Dit is gelukt, zoodat -door de nederlaag
der socialisten te Bazel en Genève, de
Zwitsersche eerste kamer geen enkelen so
cialist meer -in haar mi-d-den zal hebben.
Korte be-rlchten.
Er bestaat van de- zijde der provin
ciebesturen in België weinig animo- voor
deolne-ming aan de wereldtentoonstellin
gen van Luik en Antwerpen in 1930.
De provincie Henegouwen heeft alvast
medegedeeld dat zij niet meedoet. Andere
provincies, waaronder Brabant, hebben
nog niet e-e-ns subsidie-s voor een even-
tueele deelname uitgetrokken.
Ruim 2000 arbeiders ,van de spin
nerij „La Gantoise" te Gent, zijn in
staking geg;aan wegens een geschil met de
directie.
.Naar verluidt zal volgend jaar een
bedrag van 150 milïioen francs worden
uitgetrokken voor het herstel der wegen
in België.
Volgens cLe „So-ir" gelooft men in
goed ingelichte kringen te Brussel, dat bin
nenkort de veriovin-g van kroonprins Olaf
van Noorwegen met prinses 'Martha van
Zweden, een zuster van prinses Astrid,
aangekondigd zal worden. De kroonprins
moet sedert eeni-ge dagen incognito als
gast van prins Leopbld te 0-stende ver
toeven.
De vroegere koningin Elisabeth van
Griekenland, -geboren prinses Elisabeth
van Roemenië is van blindedarmontste
king 'geopereerd in een Londensche kli
niek. De operatie slaagde en de toestand
van de koningin is bevredigend.
Het aantal werkloozen in Duitsch
land nam, zooals in dezen tijd van .hef
het jaar te verwachten is, in de eerste
helft van October toe van 677.100 tot
593.600; dit beteekent een yermeerdering
van 2.9 pCt.
Bij een tusschentijdsche verkiezing
in Engeland heeift de arbeiderscandid-aat
den zetel op de conservatieven veroverd
met ee-n meerderheid van 2406 stemmen.
Eersie Kamer.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen te
gen Dinsdag 20 November, des avonds om
half negen.
De Prinses-studente.
In het Zondagsblad van 21 October
van „Pe-stï Hirlap" wijdt Constance
D-rexel een lang artikel, versierd met een
po-rtret, aan onze Prinses Juliana, de
„prinses-studente", met wie zij bij het
uitgaan van de collegezaal in Leiden een
onderhoud had. De schrijfster is verrukt
over de vriendelijkheid, de intelligentie
en den eenvoud der Prinses, dieFransch
en D-uitsch sprak als hare moedertaal.
Roven het artikel staan met groote
letters de woorden der Prinses afgedrukt:
„Het was mijn wensch, dat men precies
zoo met najj, omgaat als mat de andere