No. 21 Woensdag 24 October 1928 43e Jaargang
ZWARE SHAG
HENDRIKSE&Go's BANK - SOES
VEEL GENOT
WEINIG GELD
Overal verkrijgbaar
Spaart de bons
Zij hebben waarde
DE ALLERFIJNSTE
EERSTE BLAD,
SUPP05IT0RIA
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
voor
verschaft U
voor slechts
m b u n
per half ons pakje
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Dr. H.NANNING's
(Zetpillen tegen aambeien.)
Coupons - Effecten
Deposito's
Assurantiën - Wissels
Alie Bankzaken
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUiDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 d
Bij abonnement belangrijke korting.
10 cent
V Waarom onder cuirateeie?
Op de vraag of het noodig is en ge
wenscht, dat dé candidaatstelling zóó
sterk gecentraliseerd wordt, dat er van
zelfstandige lijsten in de verschillende
kieskringen of groepen van kringen heele-
maal geen sprake is, meenen wij een be
slist ontkennend antwoord te moeten
geven.
Het is niet noodig.
Hierbij stellen wij op den voorgrond
dat gestreefd moet worden naar een zoo
goed mogelijke samenstelling van de Ka
merclub en dat eenige leiding, daarbij
niet gemist kan worden.
In een Kamerclub van eenige betee-
kenis beboeren verschillende elementen
vereenigd te zijn. Voor een eenzijdige
samenstelling in welke richting dan ook,
moet worden gewaakt. De club mag niet
uitsluitend uit koloniale specialiteiten, on
derwijsmannen, of wat dan ook, bestaan.
In de eerste plaats moeten daarin een
plaats vinden de politieke kopstukken,
zooals iedere partij: die heeft, die in de
club het leidende element vormen. Dat
zijn mannen die niet gemist kunnen wor
den en daarom is 't ook zoo te betreuren
dat een figuur als Mr V. H. Rutgers
door z(jne- benoeming tot hoogleeraar
voor de practische politiek en ook voor
onze Kamerclub is verloren gegaan.
Maar naast die kopstukken zijn noo
dig andere mannen, die meer de ver
schillende levenskringen vertegenwoordi
gen, waarbij1, dit tusscben haakjes, ook
aan den middenstand en den tuinbouw
wel eenige aandacht mag worden geschon
ken.
Voor de samenstelling van zulk een
club is echter niet noodig een re geding
als thans is voorgesteld.
Dat doel kan worden bereikt, ook ^tls
de verschillende kieskringen meer zelf
standig optreden.
Als bezwaar daarentegen wordt meestal
aangevoerd, dat dan uitsluitend distriots-
grootheden naar voren worden geschoven.
De practijk heeft echter uitgewezen, dat
dit bezwaar overdreven is. Onder het
oude .kiesstelsel, toen de districten veel
meer zelfstandigheid bezaten, werd toch
ook voor een veelzijdige samenstelling
van de club gezorgd. Toen Dr Kuyper
op een zeker moment de verkiezing van
een bekende koloniale specialiteit die hier
nog weinig bekend was, in 's lands be
lang gewenscht achtte, is met dien wensch
wel terdege rekening gehouden.
En wie de politieke geschiedenis na
gaat, zal ervaren, dat de candidaten veel
meer buiten dan in de districten werden
gezocht.
Wat dat betreft is het niet noodig de
kieskringen onder ;soo sterke curateele
ie zetten. Bovendien, ons Antirevolutio
naire volk is heusch niet ongeneigd zich
te laten leiden.
Is het dus niet noodig aan de kies
kringen alle zelfstandigheid te ontnemen,
gewenscht is het nog minder.
Wat toch is het gevolg van een regeling
als nu is voorgesteld?
Het antwoord kan niet anders luiden
dan: dat steeds meerderen zich aan den
verkiezingsarbeid onttrekken. Zij: begrij
pen zeer goed, dat hunne stem bitter
weinig invloed heeft. Stel dat er 100
Kiesvereenigingen zijn die het noodig
achten van het advies af te wijken, dan
zal dat nog geen effect sorteeren, tenzij
die afwijking precies op hetzelfde punt
plaats heeft.
Het gevolg is, dat men of onverschillig
wordt, of, hoe meelevend overigens ook,
zgn tijd te goed acht om aan langdurige
maar vrijwel jiutteiooze stemmingen deel
te nemen.
Maar het gevaar bestaat ook, dat der
gelijke personen ai.s er gewerkt moet wor
den en er zal hard gewerkt moeten
worden in 1929 zich afzijdig houden en
dat in het algemeen de belangstelling
verflauwt.
Daarom, in het belang van de partij
en van de beginselen die zij; propageert,
betreuren wij. het, dat in tegenstelling
met 1918 en 1922 aan de kiesvereeni
gingen niet meer invloed wordt gelaten,
zoodat er van zelfstandige lijsten niet
meer gesproken kan worden.
De regeling die nu wordt voorgesteld
is trouwens ook in strijd met de bedoeling
van de Statuten der A.-R. partij'.
Bij het voorgestelde huishoudelijk regle
ment voor de candidaatstelling wordt ver
wezen naar Artikel 34 der Statuten.
In dit artikel is bepaald, dat inge
val in meerdere kieskringen indentieke
lijsten worden gesteld, de aanwijzing der
candidaten enz. plaats heeft, volgens een
door het C. C. voor dit doel vast te
stellen huishoudelijk reglement.
De bedoeling is blijkbaar geweest de
kieskringen zelfstandig te laten optreden.
Maar ingeval samenwerking van meer
dere leringen noodig is, zou de vaststel
ling der lijsten geschieden naar zekere
te stellen regelen.
De nu voorgestelde regeling heeft met
Artikel 34 der Statuten niets te maken.
Om alle misverstand reeds bij voorbaat
af te snijden voegen wij hieraan toe, dat
de wijze waarop de candidaatstelling
wordt geregeld wel van zeer veel belang
is, maar dat deze regeling toch nooit
als het voornaamste mag worden aan
gemerkt.
De hoofdzaak is tenslotte niet hoe
de candidaten gekozen worden, maar wel
dat een zoo groot mogelijk getal Anti
revolutionaire mannen naar de Tweede
Kamer wordt afgevaardigd om daar te
arbeiden voor de handhaving en de ver
sterking van de Christelijke grondslagen
van ons volksleven.
EEN WETSONTWERP BIJ DE
TWEEDE KAMER INGEDIEND TOT
WIJZIGING L. O.-WET 1920.
Vervroegde wederinvoering van een vaste
personeelsformuia.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont-
werp ingediend tot wijziging der wetten
van 16 Februari 1923 en 30 Juni '1924
tot wijziging der La'ger Onderwijswet 1920.
In de Memorie van Toelichting herinnert
de Minister aan de verschillende in de
L. O.-wet aangebrachte wijzigingen om
tot bezuiniging te geraken.' De opschor
ting van de leerverplichting en een ster
kere inkrimping van het aantal onder
wijzers waren echter slechts maatregelen
van tijdelijken aard. Zij waren bestemd
om op 31 Dec. 1929 te vervallen, zoodat
op 1 Januari 1930 do in 1923 vastgestelde
Ieerlingenschaal' automatisch zou herleven
en op dien datum ook de leerverplichting
voor het zevende leerjaar eveneens van
rechtswege zou worden hersteld.
De tijdsomstandigheden hebben het mo
gelijk gemaakt, geleidelijk terug te kee-
ren tot den toestand van 1923. Zoo werd
de wederinvoering van den 7-jarigen leer
plicht vervroegd. In nauw verband ,tot
de verbeteringen staat het aangenomen
initiatief-voorstel van den heer Zijlstra,
hetwelk ten doel beeft de moeilijkheden,
welke uit de in 1924 ingevoerde Ieerlin
genschaal voortvloeien, althans voor de
kleine schooltjes zoo spoedig mogelijk op
te heffen.
Een ernstig bezwaar tegen dit voorstel
is, dat het geen blijvende voorziening
geeft en dat het ook niet voor alle scho
len zal gelden. De vraag of bet nut van
de door het voorstel beoogde regeling op
weegt tegen de daaraan verbonden niet
onaanzienlijke uitgaven, is aan gerechte'n
twijfel onderhevig.
N De voorkeur schijnt te verdienen een
vervroegde wederinvoering van ©en
vaste personeelsformatie, welke aan
alle scholen voor lager onderwijs ten
goede komt. Voorgesteld wordt de in de
wet van 30 Juni 1924 vastgestelde bepa
lingen betreffende de beperking van het
aantal leerkrachten niet langer te besten
digen dan tot het eind van het 31 De
cember 1928 loopende schooljaar of den
op dien dag loopenden schoolcursus.
Daarnaast wordt voorgesteld de beper
kende bepalingen van de wet van 16 Fe
bruari 1923, betreffende het stichten van
nieuwe bijzondere scholen, welke bepa
lingen van kracht zouden blijven tot 1
Januari 1928 en welker werkingsduur
reeds met een jaar verlengd werd, ander
maal met een jaar te verlengen.
De Minister acht. dit wenschelijfc, omdat
de Staatscommissie inzake het lager on
derwijs, welke opdracht heeft een weg
te zoeken, waarlangs zonder aantasting
van de beginselen der pacificatie, bezuini
ging kan worden aangebracht op de in
richting van het lager onderwijs, niet zpo
tijdig met haaT rapport zou gereed zijn,
dat de Regeering daarmede met het in
dienen van een wetsontwerp, d'at voor 1
Jan. 1929 tot wet zou verheven moeten
zijn, rekening zou kunnen houden. Zoo
lang de gelegenheid heeft ontbroken om
de materie, waarover de Staatscommissie
zal rapporteeren, aan de hand van dat
rapport in haar geheel in overweging te
nemen, zal naar de meeniag van den
Minister elke belangrijke wijziging in
de bestaande wetgeving, zelfs een auto
matische, moeten worden vermeden.
Dit klemt te meer, omdat de z.g.n. 48
Ieerlingenschaal, welke in 1924, zij het
ook tijdeljjk, werd ingevoerd, mede een
rem is tegen splitsing van schoten in
schooltjes van ongeveer geljjke geestes
richting. Indien deze rem wordt weggen
nomen gelijktijdig met de beperkende be
paling van par. 11 van art. LXIV der wet
van 16 Febr. 1923, dan is te voorzien,
dat weer tal van kleine bijzondere school
tjes worden gesticht, waaraan redelijker
wijze geen behoefte bestaat.
Op grond van deze overwegingen wordt
voorgesteld tegelijk met de wederinvoering
van de Ieerlingenschaal van de wet van
16 Februari 1923 den werkingsduur van
genoemde par. 11 andermaal met een jaar
te verlengen.
De Belgische kroonprins ,naa|r Nederi.-
Indië.
Naar gemeld wordt, zullen de Be'gische
Kroonprins en prinses Astrid de reis naaT
Nederlandsch-Indië maken met de „ïn-
sulinde" van den Rott. Lloyd, die 14
November uit Rotterdam en 23 Novem
ber uit Marseille, vertrekt.
De Belgische kroonprins en prinses
Astrid zullen in laatstgenoemde haven aan
boord gaan.
Het Handelsblad had gisteren een on
derhoud met den Minister van Koloniën
en vroeg Zijne Excellentie naar nadere bij
zonderheden omtrent bet bericht aangaan
de voorgenomen reis van den Belgischen
kroonprins, den hertog van Brabant, naar
Indië.
De Minister bevestigde in de eerste
plaats do juistheid van liet bericht en
deelde nog mede, dat de prins aan het
einde van dit jaar naar onzen Archipel zal
reizen. Het lag 'ia de bedoeling, om ijle
reis te maken met een Nederlandsch mail
schip.
De prins reist strikt incognito en maakt
de reis uitsluitend om redenen van studie,
De prins wenseht in Insulinde heel veel te
zien en in alle opzichten met de uitingen
van ons koloniaal beleid kennis te maken,
terwijl eveneens natuurlijk de studie zich
zal uitstrekken op economisch en cultuur
gebied.
Het verblijf van den prins werd voorbe
reid door Baron van Hardenbroefc, kamer
heer der Koningin, die kort geleden een
reis door Nederl.-Indië maakte. De Na-
derlandiscbe en Indische retgeeringen zul
len tegenover den prins staan, zooals zij
staan tegenover alle voorname vreemde
lingen en autoriteiten, die een bezoek aa'n
ons eilandenrijk brengen.
De reis draagt in geen enkel opzicht
een officieel karakter.
De havenstaking te Marseille.
De staking der matrozen en havenar
beiders te Marseille duurt nog steeds
voort.
Ongeveer 7000 passagiers worden daar
door te Marseille opgehouden. Een ge
deelte dezer passagiers heeft zich naar
Genua begeren teneinde zich aldaar in te
schepen, terwijl andere per vliegtuig het
doel hunner bestemming trachten te he
reiken. De vliegdiensten van Marseille
naar Corsica en naar Algiers zijn verdub
beld.
België en de schadevergoeding.
Parker Gilbert, de man, die in Berlijn
vanwege de geallieerden de schadevergoe
ding regelt en int, is op de lunch gevraagd
door den Belgischen minister Jaspar met
de ministers van financiën en den secre
taris-generaal van het departement van
buitenlandsche zaken. Parker bracht de
regeering op de hoogte van zijn besprekin
gen te Londen en Parijs. De Belgische mi
nisters deelden hem het. zeer vaste voor
nemen der regeering mede om den toe
stand te handhaven, dien het plan-Dawes
voor België geschapen heeft. België 'kan
niet afzien van de annuïteiten, die uit het
Binnenland.
Een voorstel tot wijziging van de L. O.-
wet- Herstel van de oude leeilingett-
ischaal. j
De onderhandelingen NederlandBelgië.
Een voorontworp-Landbouwarbeidswet.
Vergadering van den Kring West-Z uid -
Beveland der Z- L .M.
Landhouwuitvoer in 1927 en 1928.
Herziening ambtenaarssalarissen.
Begrootingszitting van den Gemeenteraad
van Vlis'singen.
Buitenland.
Op het eiland Malta een brouwerij in
gestort. Minstens vier doodien.
België en de Duitsche schadevergoeding.
Amnestie in België.
De "Staking te Marseille-
plan voortvloeien en kan evenmin zijn
eisch opgeven, dat Duitschland de marken
zal terugbetalen, waarvan de uitbetaling
aan België werd opgelegd.
Parker Gilbert ie ook door den Koning
van België ontvangen.
Communistische terreur in de haven van
Hamburg.
De terreur, die de communistische sta
kers ten opzichte van de werkwillige ha
venarbeiders in de haven van Hamburg
uitoefenen, neemt, trots de verscherpte
maatregelen der politie, toe, zoodat op
nieuw een deel der arbeiders niet aan het
werk konden gaan. Volgens de Hambur
ger Echo zijn Maandag jl. 8 arbeiders door
communisten mishandeld; een der aange
vallenen moest naar het ziekenhuis wor
den gebracht. De leiding der havenarbei
dersorganisatie heeft in een vergadering
het besluit genomen, dat de georganiseerde
arbeiders het werk in de haven in elk ge
val moeten voortzetten.
De amnestie in België.
In sommige ministerieele kringen in
België zou men niet erg ingenomen zijn
met het door de speciale amnestiecommis-
sie gereed gemaakte voorstel, dat uitdoo-
vihg der oorlogsetraffen en amnestie voor
de tot maximum 10 jaar opsluiting of
dwangarbeid veroordeelde activisten en
oorlogswoekeraars voorziet. De minister
van Justitie, Janson, blijkt zich, in ieder
geval, niet te kunnen vereenigen met de
teruggave der burgerrechten aan de even
tueel te amnestieeren politieke veroordeel
den, daar hij vreest dat zij, na hun terug
keer uit den vreemde, binnen de grenzen
van het koninkrijk hun agitatie zouden
voortzetten en zelfs in het parlement, de
provincie- en gemeenteraden zouden kun
nen komen.
Verder acht men de bepaling, strekkend
tot het overlaten, aan de regeering, van
het opmaken eener lijst van veroordeelden
die buiten de zoogenaamde amnestiewet
zouden vallen en dus ook 'geen genade zou
den krijgen, strijdig met do Grondwet te
zijn. De Waalsche en liberale ministers
zouden er dan ook aan denken naar het
voorstel Vandevyvere (uitdooving der
straffen zonder teruggave van burgerrech
ten en zonder regeling der schadevergoe
dingskwestie) terug te keeren, daar 'het
voorstel der speciale commissie, naar hun
oordeel, veel te ver gaat.
Korte berichten.
Gisteren viel de grondeigenaar en
sportvlieger R. Kramer uit Hasehberg
(Oost-Pruisen) met zijn Flamingo-vlieg
tuig op de heide te Staaken te pletter. Het
vliegtuig vloog in brand en de bestuurder
werd verkoold onder het wrak te voot-
schijn gehaald.
Het Londenscho telegraafkantoor
heeft gisteren een als serieus bedoelde op
dracht van een Londensch amateur-astro
noom ontvangen om een telegram naar de
planeet Mars te zenden. Aangezien de af
zender geneigd is alle onkosten te betalen,
zal het draadlooze station te Rugby op 'n
golflengte van 30.000 M. een telegram in
Morseteekens uitzenden en de telegrafist
zal een half uur op antwoord blijven wach
ten.
Volgens een telegram, uit Ortona is bij
het station Arc'hi een vrachtauto op de
brug van de rivier Sango door een trein
gegrepen en in de rivier gestort van een
