No. 20
Dinsdag 23 October 1928 43e Jaargang
HENDRIKSE Cos BANK - BOES
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Coupons - Effecten
Deposito's
Assurantiën - Wissels
Alle Bankzaken
Binnenland.
D irecteur- H oof d redacteur
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. no. 259,
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cf
Bij abonnement belangrijke korting.
V De candidaatstelling.
Door het Centraal Comité van1 A.R.
Kie-svereenigingen is aan de aangesloten
Kiesvereepi-gmgten een voorstel' toegezon
den, betreffende de candidaatstelling voor
de verkiezing van leden dar Tweede Ka
mer.
Bij het vaststellen Van dit voorstel iis het
uitgegaan van den wensch om te komen
tot een zoover mogelijk doorgevoerde in
diening van zelfstandige lijsten, terwijl
voorts getracht is de keuze der candi-
daten op zulk een wijze te regelen, dat de
meest gewenschte- samenstelling der Ka
merclub wordt verzekerd, en tevens aan
de Kiesvereenigimgen zooveel' mogelijk in
vloed op die keuze wordt geschonken1.
De ontworpen regeling komt in 'tkort
hierop neer, dat het Centraal' 'Comité na
gepleegd overleg met de besturen dpï
Kieskringcentrales en .gehoord het Cen-
tralen Convent, een advieslijst van 18
namen opstelt, waaruit door de Kiesveï-
eenigingen een lijst van 15 namen wordt
vastgesteld. Dit laatste geschiedt in een
vergadering van1 de Kieskringcentrale-,
waarin de Kiesvereetoigingen voor elke
60 leden eene stem uitbrengen.
De 12 candidaten die de grootste aan
tallen stemmen kregen, worden als nr
1 op de verschillende lijsten geplaatst,
terwijl de overigen op' alle- ljjsten als
plaatsvervangers fungeeren.
Mocht het Centraal Comité meen'en de
verantwoordelijkheid van den uitslag der
stemming niet te kunnen dragen, dan
wordt een bevredigende- oplossing- gezocht
in een vergadering van het C.C. met af
gevaardigden der Kieskringcentrale-s.
De aanvulling der lijsten met zooveel
namen als wenSchelijk zal worden geoor
deeld, geschiedt na overl-eg met het C.C.
in de vergadering der betrokken kieskring-
centrales. Mocht hiervoor samenwerking
van kieskringcentrales noodig- zijn, dan
worden de plaatsen die iedere kieskring
zal bezetten, door het C.G., de besturen
gehoord, vastgesteld.
Met het eerste deel van dit voorstel,
het uitkomen met een zoo groot moge-lijk
aantal afzonderlijke lijsten, betuigen wij
gaarne onze instemming, omdat op deze
wijze kan worden verkregen wat zoo drin
gend noodzakelijk is: meer en beter con
tact tusschen kiezers en gekozenen.
Maar het spijt ons, hieraami te moeten
toevoegen dat wjj tegen het overige de-el
van het voorstel' zeer ernstige bedenkingen
hebben.
In het advies eö het daarbij overgelegd
rapp'ort van eene voor deze zaaik be
noemde commissie is toch wel sprake van
zelfstandige lijsten, maar blijkbaar
is daarmede slechts bedoeld: afzon
derlijke lijsten.
Van eenige zelfstandigheid der Kieisver-
eenigingen en de Kieskringoentr-ales, die
zelfstandige lijsten vaststellen is in de
voorgelegde regeling geen spoor te ont
dekken. - j l j
Het Centraal-Comité stelt, de besturen'
der kieskringcentral'es gehoord, de gros-
Ijj-st van candidaten en plaatsvervangers
vast. En nu is het wel waar, dat zoowel
de kiesvereetoiginlglen als de kieskringcen-
;tnales het r echt hebben hiervan af te wijV
ken, maar wie met deze din-gen bekend
is weet, dat dit practisch geen bete-ekemis
heeft.
Alleen door een' georganiseerde actie,
zoodat meerdere kieskringen precies een
zelfde gedragslijn zouden- volgen, zou dit
gpschonken recht in de practij-k effect kun
nen sorteeren.
-Alleen wat betreft de plaatsen- van de-
plaatsvervangers is aan de kieskringen
een -zekere mate vani vrijheid gelaten.
Aangezien echter in normale omstan
digheden het aantal' candidaten dat moeit
invallen zeer gering- is, kan. wel gezegd
worden dat deze ook nog beperkte, zelf
standigheid betrekkelijk weinig' beteekent.
De zaak komt dus hierop neer, dat
volgens dit voorstel' de A.R. partij wel met
meerdere afzonderlijke lijsten uitko-mt,
maar dat er van zelfstandige lijsten in de
diverse kieskringen of van iets wat daarop
lij-kt, geen sprake is.
-Over de vraag, oï zulk een regeling
noodig en gewenscht -moet worden ge-acht
in eeni volgend nummer.
DE GEWEIGERDE AUTOBUS
DIENSTEN.
„De Rotterdammer" heeft on
langs breedvoerige beschouwingen gewijd
aan de diverse beslissingen d-er Kroon,
waarbij vaak in strijd met de door dan
Raad van State afd. Geschillen van Be
stuur gegeven adviezen, tal van autobus-
'diemstan eenvoudig werden genekt.
Het blad wijst er op, dat de wet op;
'de openbare middelen van vervoer te de
zer zake zoo ongeveer all-es over kat aan
de vrijheid der organen, die bij d-e beslis
sing hebben mee te spreken.
„Deze ruimte tot oord-eelen brengt er
den Minister toe om al heel spoedig de
schadelijkheid van een aulobusdienst aan
te nemen. Het streven van Zijne Excel
lentie is om ten aanzien van het autobus-
verkeerswezen het oeconomisch principe
tot gelding te brengen, om met zoo wei
nig mogelijk verkeersmiddelen, althans on
dernemingen, in de verke-ersbehoeften te
voorzien.
Dit standpunt voert haast vanzelf tot
's Ministers practijk om bij concurrentie
tusschen tram of spoor eenerzijds en de
autobus anderzijds zijn departementale
hand beschermend uit te strekken over
de eerste vervoermiddelen. Me-n moge
trachten dit te ontkennen, bij nader on
derzoek der contraire beslissingen en hun
motiveering valt dit toch niet te looche
nen. Of is het niet opmerkelijk, dat op
ee-n 12-tal gepubliceerde besluiten sl-echts
één betrekking heeft op een geschil tus
schen twee autobusdiensten, terwijl in alle
andere elf gevallen o f het spoor, o f de
tram bij het conflict betrokken is en
met 's Ministers stenn zegevierend het
strijdperk verlaat?
Tegen deze bevoorrechting, di-e de Mi
nister weigert te .erk-ennen, verzet zich
de Afdeeling door er openlijk protest te
gen aan te teeicen-en.
De Afdeeling wenscht onderscheid te
maken tusschen bestaande toestanden en
nieuw te openen diensten. Vooral ten aan
zien van de eerste groep wil zij- alleen
de op den duur schadelijke diensten
weren.
Nu is het duideljjk, dat -er tal van
gevallen zijn, waarin de -een of ancüere
dienst desnoods gemist kan worden zon
der dat me-n echter kan zeggen dat de
aanwezigheid van dien dienst de duur
zame verkeersvo-orziening schaadt. Red-en
tot weigering is in z-oo-'n gev-dl niet
aanwezig.
In het kort zou men het standpunt
van den Raad van 'State aldus kunnen
samenvatten: Wanneer een in werking
zjjnde autobusdienst in een bestaand-e ver-
keersbehoefte voorziet, mag haar g-een
concessie worden onthoud-en.
Terwjjl de Minister zich een ©econo
mische voorziening denkt door besnoei
ing, uitstooting en concentratie, met pri
vilege voor spoor en tram, wenscht de
Afdeeling zich zoo dicht mo-gelijk aan te
sluiten bij de feitelijke behoeften van het
verkeer, wat niet op den duur schadelijk
is, wil ze handhaven met erkenning van
hetgeen uit het maatschappelijk leven op
kwam.
Bij de beoordeeling vani deze verschil
lende systemen spreekt de Rotterdam
mer als hare meening uit, dat het stand
punt van den Raad van State een he-el-
wat bevredigender opl'ossinig schenkt dan
de ministerieële Voordracht.
Het is de Raad van State die zoove-el
doenlijk behouden wil' wat in koene on
dernemingslust is ontstaan. Het is' de
Afdeeling, die ee-nl realistische tactie-k
volgt, die oog heeft voor de werkelijk
heid en voor de e-ischen' van het maat
schappelijk leven.
„Heel anders, zegt het blad, staan we
tegenover het standpunt dat de Minister
van Waterstaat huldigt. We aarzelen niel
dit streven een gevaar te achten voor de
ontwikkeling' van den ondernemingsgeest,
een 'gevaar voor een doorgaande ver-
ke-exsevolutie, die in kortzichtigheid niet
maig worden aan banden gelegd."
En het voegt daaraan dan nog de vol
gende opmerkingen toe-, die wij' met in
stemming overnemen:
„Vertrouwen is noodig in hef gezond
Verstand en de zakenkennis van den par
ticulieren- ondernemer, die herhaaldelijk
een beteren kijk op de eische-n van het
leven toont dan de ambtelijke organen,
die er Veelal buiten staani.
BoVendienl onderschatte men de goe
de werking .ee-ner gezonde concurrentie
niet. Wie een bedrijf wil monopol'iseeren,
loopt igevaar het te verstarren en te
verstijven en den prikkel van het initiatief
af te stompen.
-Onbillijk is het voorts om zon'der dwin
gende noodzaak met één slag te' vernieti
gen, wat jarenlange arbeid moeizaam met
energie heeft opgebouwd. Het strijdt tegen
het rechtsgevoel,, wanneer aan een bloei
ende onderneming plotseling een einde
wordt gemaakt en alle kapitaal en vernuft
verspild blijkt.
Dit alles zijn, punten, die 'd-e Minister
en zijn Departement nog .wel .eens nauw
gezet dien-en te overwegen.
En dan gaat bovenal onze grief tegen
het bovenmatig conservatisme-, dat het
Departement van' Waterstaat in deze ma
terie predikt.
(Het krampachtig vasthouden aan spoor-
en tramweg in' gevallen, waarin het ver
keer zich duidelijk in andere bedding
gaat verleggen, toont niet 'dat me-n veel
oog heeft voor de eischan des tijds en
van het verkeer. Laat men in Dan Haag
opp-assen niet achter de fe-iten aan te
komen I Het verkeer dwingt men nu een
maal -niet, ook niet de verkeersm i d d e -
len.
In onze dagen Van snelle ve-rvoeTsont-
wikkelinig wordt van Waterstaat veel' ge
vergd en veel verwacht. Haar taak zal
in de naaste toekomst niet licht zijn.
Maar zij kan aanmerkelijk worden verlicht,
als men de teeketïen der tijde-n verstaat
en wil' verstaan."
De vliegtocht van MacDonaid.
Nu de Engelsche vlieger MacDonaid'als
verloren is te beschouwen is het aantal
mensche-n, dat bij vliegtochten boven den
Noordelijken Atlantischen Oceaan is om
gekomen, tot 16 gestegen.
Voorts hebben er bij pogingen om den
Zuidelijken Atlantischen Oceaan over te
vliegen» drie menschen het leven ver
loren.
In een artikel in de Sunday Express
vertelt mevrouw MacDonaid hoe haarman
tot het besluit was gekomen, om de po
ging met een licht vliegtuig te doen. Dade
lijk nadat Lindbergh den Oceaan .over
gestoken was, hoorde MacDonaid in e-en
Londensch restaurant twee Amerikanen
m-et elkaar spreken. „Ja", zeide -een van
he-n, „wij hebben Engeland weer de loef
afgestoken
Bij de -eerste -gelegenheid de beste kocht
daarop Mac Donald een vliegtuig en maak
te hij aanstalten, om te toonen, dat een
Enige-lschman in moed niet voor een Ame
rikaan onderdeed. In Maart was hij van
plan geweest, daar een vliegtocht mee om
de wereld te doen. Eerst van Londen
naar China en dan naar New-York. Daar
kwam niets van, omdat hij in de Noord-
Afrikaansche woestijn een noodlanding
moest doen en zijn to-estel daarbij ver
nield werd.
Zijn eerste fiasco prikkelde Mate-Douald
-slechts to-t e-en nieuwe -avontuurlijke on
derneming en zoo kocht hij 'het lichte
toestel, waarmee kapitein Broad in 1926
den beker van den Koning gewonnen had-
Hij vertelde zijn vrouw' dat hij voor
e-en week-end weg zou zijn, maar hij nam
de boot naar Amerika en zij hoorde pas
weer van "hem door e-en telegram van
New-Foundlan-d, d.-d. 3 October.. Daarna
kreeg zij nog een paar telegrammen en
ten slotte ©en telegrafischen afscheids
groet-
Nu heeft mevrouw MacDonaid nog een
brief van haar man in handen gekregen;
dien hij aan een vriend in bewaring bad
gegeven met d-e opdracht hein aan zijn
vrouw te -geven ,wan-n-eer -er twe-e dagen
na zijn vertrek niets van hem -gehoord
werd. Hij schreef haar daarin o.m.„Har
ry Hawker is na vijf dagen gevonden'.
Gee-f de hoop nooit op. Als ik e-en fout
heb be-gaan, spijt het mjj. Het zal voor
jou vreeselijk zijn."
Dr Eckener's plannen.
Dr Eckener heeft medegedeeld, dat ftjj
streeft naar -de inrichting van e-en trans-
i atlantischen postdienst m-et 4 Zeppelins,
die den tocht in 2Vs etmaal kunn-en vol
brengen, zoodat om de vier dagen een
luchtschip in beide richtingen kan ver
trekken.
De bouw van elk luchtschip zal onge
veer 2 millioen dollars kosten. Bovendien
zullen er twee luchtschiphavens moeten
komen, die -elk 3 millio-en dollar zullen
kosten.
Overstroomingen.
In het gebied der Franlsch© Al'pen heb
ben- vrij hevig,e overstroomiifgen plaats
-gehad.
Uit -Gap wordt geméld, dat zware regens
op de Al'p'en zijn- neergiavaïlen, waardoor
de verbindingen verbroken zijn, terwijl
volglens berichten' uit Grenoblei het wa
ter in de Isère en de D-rac aanmerkelijk
steeg, zoodat overstro-omingen; onvermij
delijk schijnen.
Door de overstroominigen is 't spoorweg
verkeer tusschen Lyon en Genève-, op vijf
Verschillende plaatsen onderbroken.
Een goederentrein is ontspoord op' e'en
plek, waar de rails ten-gevolge van e-en
berg'storting versperd waren. Een .perso
nentrein kon nog: tijdig tot stilstand wor
den -gebracht.
Door het hooige water Van de RbJöme
bestaat het gevaar, dat in verschillende-
steden de lager ge»legein gedeelten over
stroomd zullen worden.
Zware «torm.
Over het noodweer, dat over Engeland
heeft gewoed, wordt nog gemeld:
In h-e,t Ziekenhuis te "Wiesbaden is, 85
jaa,r oud, Mr Dr C. C. Geertsemia over
leden. oud-commissaris d-er Koningin- te
Groningen -e-n president-curator van d-e
Groningsche 'Universiteit.
Groote deelen van het Britsche eilan
denrijk werden Zaterdag' en Zondag ge
teisterd door hevige stormen en van all'e
kanten komen berichten binnen over
groote materieel© schade zoowel te land
als ter zee.
De averij, die aan de scheepvaart we-rd
toegebracht, is nog niet geheel bekend,
doch zeker is, dat verscheidene kleinere
'Vaartuigen zijn vergaan. Van een de-zer
schepen heeft de bemanning! den nacht
van Vrijdag doorgebracht op een- rif na-bij
Wig'stonshire, waar het vaartuig gestrand
was. Het bleek een trawler uit Dublin
te zijn, die door hemelhoogs zeeën op
het droge was -geworpen. Een der mannen
verdronk bij een poging; om op de rotsen
te springen, doch de anderen slaagden
erin tegen het aanbreken van dèn dag
den beganen -grond te bereiken.
Het kustvaartuig „St. Brandon" verging
in de buurt van Tobermory. Eerst werden
vuurseine® afgegeven en toen het schip
begon te zinken, sprongen zij in de boo
ten. Op het laatste oogen-blik konden de
schepelingen pog gered worden door een
trawler.
Het stoomschip „Duke of Krgyll", van
de 'lijn Belfast-Heysham geraakte Zater
dagochtend in een storm, die een snel
heid van bijna 70 mijlen per uur bereikte-.
Bij het binnenvaren te Heysham werd het
schip tegen de stormpier geworp-en, en
wel met zul'k een kracht, dat de romp en
een groot deel van het dek beschadigd
werden. De Kanaalstoomboot de „Vera",
die Vrijdagnacht van .Southampton naar
Jersey vertrok ,met 112 passagiers aan
boord, moest nabij het eiland Wight een
schuilplaats zoeken en grriveerde 24 uur
te laat op de plaats van bestemming.
JTe land was de materieel© schade
zeer aanzienlijk; boomen en telegraafpa
len kna' '.en als riet af of we-rde-n in hun
geheel - aarde geworpen. In Zuid-Wales,
in de Lhondda-vallei, werd het water
vervaal jk opgejaagd en in v-ele streken
werd het spoorwegverkeer belemmerd
door boomstammen, palen en and-ere- za
ken, die door den storm waren ne-erge-
smakt. Er werden twee personen gedood
tengevolge van den storm, die te Holy
head een snè-lheid .van meer dan '90 mij
len per uur bereikte'.
Korte berichten.
Bij den Klaagmuur te J-eruzalem zjin
Zaterdag Joden en Arabieren met -elkaar
slaags geraakt. Het schijnt, dat Arabieren
een Joodschen bediende wilden beletten
de gewone tabouretjes enz. bij -den muur
neer te zetten. "De politie herstelde de
orde en nam e-e-n Arabier in hechtenis-
Volgens een bericht uit Mabnö is
in de nabijheid van Langskaer de Zweed-
sche bark Balder gekenterd- Slechts één
opvarende kon gered worden. De kapitein
en 3 overige leden van de bemanning
zijn verdronken.
Gemeld wordt, dat d-e, sed-ert eeni-
gen tijd, in het scheepsreparatiebedrjjf be
Antwerpen heerschende crisis, in den
1-oiop der vorige week nog is toegenomen.
De werkloosheid treft zoowel d-e metaal
arbeiders als 'Se scheepsschildors-. Het
aantal werkloozen is, sedert d-e vorig;e
week, van 60 tot 70 pCt. gestegen.
De schade, welke d-e wolven den
Russischen landbouw jaarlijks aan den
veestapel berokkenen, wordt voor de heel©
Binnenland.
Treinbotsing te Rotterdam. Drie gewon
den.
De onderhandelingen met België.
Bij Deventer een wagon ontspoord.
Groote brand te Roermond.
Buitenland.
Storm in Engeland-
Overstr-oo-ming in Frankrijk.
De Oceaan-vlieger Mac Donald als ver
loren beschouwd.
Sovjet-Unie op 20 millioen roebel ge
schat. - i
-Uit Gap in de Hooge Alpen wordt ge
meld, dat er gisternacht stortregens in het
gebergte zijn ge-vallen, waardoor d-e ver
bindingen zijn verbroken. Kn uit Gre
noble meldt men, dat daar de Isère en de
Drac tengevolge van den zwaren regen
val zoo sterk zijn gewassen, dat over-
strooming onvermijdelijk lijkt.
"In e-en gehucht bij d-e gem-eente
St. Pierre de Mesage hadden twee auto
mobilisten, naar uit Grenoble wordt ge
meld, benzine gemorst. Dez-e geraakte in
brand e-n stak een der huizen van het
gehucht aan -en weldr-a stonden -er vijftien
huizen in lichtelaaie. De schade wordt
op een millioen geschat.
België kent tot dusver geen dagbla
den met twee edities per dag. Met ingang
van den 5-en No-vember z-al dat anders
worden; van dien datum af zal La Mé-
tropole, het Antwerpsche blad, met een
ochtend- en een avond-editie uitkomen.
Maandag zijn te Brussel verschillen
de categorieën van de transportdiensten
(verpakkers, vervoe-rde-rs, knechten bij de
vervoerdiensten, enz.) in staking gegaan
voor het bekomen van een hooger salaris.
De havenarbeidersstaking, te Duin
kerken is geëindigd.
Nadat ongeveer 312 uur dag en
nacht doorgewerkt is, zijn gisteren de
opruimingswerkzaamheden aan het inge
storte pand to Praag beëindigd. De cata
strofe heeft 46 dooden en 34 gewonden
geëischt.
DE ONDERHANDELINGEN MET
BELG IE.
De Katholieke Vingtième Siècle wee»
mede te deelen, in verband met den te
rugkeer d-er Belgische exporten uit Den
Haag, dat de gedachtenwisseling welke
ziji aldaar hadden met de technici van
den Nederlandschen waterstaat, de eerste
sedert de verwerping door de Ned-erland-
sche Eerste Kamer van het tussch-en beide
landen ontworpen verdrag, niet tot dp
resultaten blijkt te hebben geleid, welke
men ervan had verwacht.
Van weerszijden zijn voorstellen gedaan
maar tegenover onze zeer gematigde voor
stellen, zegt het Brusselsch-e blad, zijn an
dere voorstell-en geplaatst, die, voor wat
betrefthet ho-ofdpunt der onderhandelin
gen onze verbindingen m-et den Rijn
betreft door d-e Belgische 'experten
als onverdedigbaar zouden worden be
schouwd.
In deze omstandigheden, aldus de Ving-
ième Siècle verder, valt te vreezen, dat
de officiëele hervatting der besprekingen
tusschen beide land-en op ernstige moei
lijkheden zal stuiten. België heeft te
'sGravenhage eischen laten gelden, dio
een minimum zijn bened-en hetwelk hef
-onmogelijk is te gaan, zonder d-e in het
spel zijnde belangen in het gedrang te
brengen. De rege-ering heeft "besloten er
zich aan te houden en -de openbare opi
nie, die sedert den dag dat de tegenstand
van een der Nederlandsche kamers het
resultaat van een moeizaam bereikte over
eenkomst, vrucht van wederk-eerige con
cessies, deed mislukken hare pogingen
met passie- volgt, is niet minder vast be
sloten haar te steunen, ten einde vo-lled'go
en algeheele erkenning van onze rechten
te krijgen.
Ia, officiëele kringen weigert men beslist
iets naders mede te deelen omtrent don
stand: der Nederlandsch-Belgische préli
minaire onderhandelingen.