DE ZEEDW DERDE BLAD. Uit de Provincie. De Anti-Revolutionaire Partij en de Kamerverkiezingen. De catastrophe te Praag, waar een in aanbouw zijnd huis van 7 etages instortte. Zeven-en-tachtig arbeiders raakten onder het puin bedolven; naar schatting zijn er 60 slachtoffers. Het bergingswerk op de plaats des onheils. VAN ZATERDAG 13 OCTOBER 1"23, No. 12. Verschenen is de beschrijvingsbrief van het op 22 November a.s. te houden Cen- tralen Convent der A.R. Partij, welk Con vent een voorloopige beslissing za'. heb ben te nemen omtrent het program van actie, waarmede de A.R. partij aan de verkiezingen zal deelnemen, en de wijze waarop de candidaatstelling zal worden geregeld. Wij ontleen en daaraan het volgende: Ontwerp-Program van Actie. Het ontwerp-Program van Actie voor de stembus van 1929, dat hierbij aan onze kiesverenigingen ter beraadslaging en be oordeeling wordt aangeboden, is ditmaal opgesteld geworden onder den invloed van een tweetal overwegingen, die niet over het hoofd konden worden gezien. De eerste dier overwegingen houdt ver band met de omstandigheid, dat het geen nut heeft zich in eeu Stembusprograim uit te spreken over onderwerpen, die, naar met zekerheid verwacht kan worden, niet aan de orde zullen komen. Onder dat gezichtspunt vallen de rege ling van het kerkelijk vraagstuk en die van het kiesrecht. Natuurlijk wil dit niet zeggen, dat onze belangstelling op dere punten verflauwd1'is, noch ook dat de propaganda voor een regeling, in overeen stemming met ons beginselprogram, ach terwege zou mogen blijven. Het beteekemt alleen, dat wij de mogelijkheid eene? Grondwetsherziening op deze punten voorshands niet aanwezig achten .en het mitsdien nutteloos is om bij deze stem bus aan te dringen op voorzieningen, die alleen na een voorafgaande Grond- wetsherziennig mogelijk zouden zijn. In overeenstemming 'met deze opvatting vindt men dan ook ditmaal op het stem busprogram geen gewag gemaakt van onze wenschen in 'zake het kerkelijk vraag stuk en het kiesrecht. En te meer nog was zulks overbodig, omdat ons Prqgram van Beginselen ten deze geen onzeker geluid igeeft en voortdurend voor de aan dacht blijft. De 'tweede overweging hield verband met den financieelen toestand des lands. AI mag thans worden aangenomen, dat de moe iT ij k e jaren op financieel ge bied achten den rug zijn, dat we weer weten waaraan we toe zijn, behoedzaam heid blijft nochtans gebóden. De finan- cieele toestand is gelet ook op den nog altijd zeer zwaren belastingdruk die de algemeene volkswelvaart nadeelig beïn vloedt nog geenszins zóó, dat men ongestraft aan alle kanten de uitgaven weer zou kunnen opzetten. Reeds maakte de Regeering kenbaar, dat enkele millioenen' noodig zullen zijn voor een herziening der ambtelijke sala rissen en dat ook de financiering van de drooglegging der Zuiderzee aanmer kelijk hoogere jaarlijksche uitgaven vor deren zal. Ook weten we, dat het verval len der z.g. „Stopwetten" de uitgaven van het onderwijs in 1930 en volgende jaren in niet geringe mate zal doen stijgen, terwijl voorts een ontwerp ter tafel ligt tot herziening van de financieele verhouding tusschen Rijk en gemeenten, dat op 's lands financiën indien het ongewijzigd wet zou worden een nieuwen last zal leggen van 18 millioem per jaar. Voeg daar nu bij1, dat er ook nog andere voor zieningen noodig zijn, die mede verhoogde uitgaven zullen meebrengen, dan spreekt het vanzelf, dat bij de opstelling va.n onze wenschen voor de komende vierjarige pe riode soberheid noodzakelijk was op al' die punten, welke geld zullen kosten. Vee] van wat wij overigens gaarne zouden zien tot stand komen moest op dien grond voorshands van.' ons werkprogram worden geweerd. Voor het overige moet, bij de overwe ging der voorstellen, ook steeds in het oog worden gehouden, dat de actie der partij en van hare afgevaardigden in de Staten-Generaai door den inhoud yan een stembusprogram allerminst wordt be perkt, terwijl er evenmifidoor wordt uitgedrukt, dat men er op rekent, dat alle wenschen, waaraan men uitdruk king gaf, bevredigd zullen worden. Dit laatste, en meer nog, zou met recht verlangd mogen worden, indien de .A R. partij er in slaagde, het aantal harer ze tels in de Staten-Generaai belangrijk uit te breiden. Maar waar, naar wij allen weten, zulks allerminst te verwachten is, daar m o e - -ten wij rekening' houden met de waar schijnlijkheid, zoo niet zekerheid zelfs, dat sommige onzer, bij vernieuwing naar voren gebrachte wenschen, niet in ver vulling zullen gaan. Men denke b.v. slechts aan het herstel der doodstraf en de af schaffing der staatsloterij, waarvoor wij, zelfs bij verwante partijen, nimmer ge- noegzamen steun verwerven konden. Dat wij, ondanks die vooruitzichten, toch ook nu weer enkele dezer wenschen naar voren gebracht willen zien, vindt zijn verklaring in de omstandigheid, dat het zwijgen over deze punten, die niet als kerkelijke kwestie en kiesrecht aan eene Grondwetsherziening vastzitten, aanleiaing zou kunnen worden om ze als van minder beteekenis te gaan beschou wen. Maar evenmin als we de vervulling van alle uitgedrukte wenschen kunnen ver wachten, evenmin blijven onze verlangen^ tot den inhoud van het 'stembusprogram beperkt. Niet alleen "tóch, dat er zich in het par lementaire leven telkens omstandigheden kunnen voordoen, die men te voren niet voorzien heeft, maar ook de dagelijksche bestuursvoering van een aan het be wind zijnd kabinet kan reden geven tot klacht en tot stelling nemen onzerzijds noodzaken. Al zulke gebeurlijkheden zijn evenwel niet vooraf in een program vast te leggen. Veeleer moet voor zulke geval len de toevlucht worden-genomen tot het Program van Beginselen, dat den vasten grondslag vormt van ons poli tiek belijden en waaraan onze afgevaar digden hunne trouw verpanden. Ons stembusprogram bedoelt dus geenisl- zins de verwachting uit te drukken, dat het mogelijk zal blijken in alle geuite wenschen te voorzien en veel minder nog mag men er een afrastering in zien, waar binnen de vrijheid van beweging beslo ten is. Het is vanzelf sprekend', dat wij van onze afgevaardigden verwachten, dat zij, ook buiten een stemhusprogram om, zon der aarzelen in de bres zullen springen, wanneer het behoud der. geestelijke goe deren, die wij uit 's Heeren hand ontvin gen, bedreigd mocht worden; wanneer maatregelen aan de orde komen, die de Christelijke grondslagen vah' ons volks leven verzwakken of wanneer de stoffe lijke volksbelangen onvoldoende beharti ging zouden vinden. Het is evenzeer van zelf sprekend immers in overeenstemming met ons be ginselprogram en niet slechts geldig voor één enkele parlementaire periode dat zij niets onbeproefd zullen laten om de anti-revolutionaire beginselen in Wetge ving en Bestuur te doen doordringen, met name waar het geldt de hoofdproblemen van onzen tijdhandhaving' van het gezag en bevestiging van het Christel ij k gezinsleven. «^Eenzelfde gedachtengnng bepaaltonze houding bij andere gewichtige beginselen, ditmaal niet afzonderlijk vermeld, als: de verhouding van Kerk eu Staat en eene wijziging van het kiesrecht in onzen geest. Kwamen deze aangelegenheden, togen on ze verwachting in, aan de orde, dan wijst ons Beginselprogram, met genoegzame klaarheid aan, welk standpunt door onze afgevaardigden dient te worden ingeno men. Lettend op de voorafgaande overwe gingen ïs het C. C. van oordeel, dat voor de komende parlementaire periode kan worden volstaan met de navolgende samenvatting van de wenschen der A.R. partij In het algemeen. Een vaste beginselpolitiek vorme den grondslag van geheel onze politieke actie, met name waar het geldt handhaving en bevestiging van de Christelijke grond slagen van ons volksleven. Buitenlandsche Zaken. a. Handhaving van de zelfstandige po sitie, welke het Koninkrijk der Nederlan den, onder Gods bestel, in langdurige historische ontwikkeling verkregen heeft. b. Krachtige medewerking aan. alle maatregelen, die de heerschappij van het recht in het leven der volkeren helpen bevorderen en mitsdien bijdragen tot be teugeling van den oorlog. Justitie. a. Herstel van het recht der Overheid om den moordenaar aan het leven te straffen. b. Krachtig tegengaan van de invloeden, die de oneerbaarheid bevorderen. c. Snellere afloop der procedure tot nakoming van onderhoudsplicht, met na me ook van den vader van een natuurlijk kind. Binnenlandsche Zaken en Landbouw. a. Tegen ontheiliging van don Dag des Heeren worde opgetreden door krachtige bevordering van de Zondagsrust, in het bijzonder met betrekking tof de publieke diensten, de openbare middelen van ver voer, openbare vermakelijkheden en op tochten. b. In de bestaande leemte van de be grafeniswet worde voorzien, met dien ver stande dat crematie, indien mogelijk, wor de geweerd. c. Elke doelmatigo 'gelegenheid worde onzerzijds aangegrepen om tot afschaffing van den stemplicht te geraken. d. Aan de bestrijding van het misbruik van sterken drank worde voortdurend aandacht geschonken. e. Naar een betere regeling der pacht overeenkomst worde gestreefd. f. Er worde tegen gewaakt, dat bij de regelingen inzake het middelbaar land bouwonderwijs Het bijzonder onderwijs zou worden achtergesteld bij dat der over heid en bij het lager landbouwonderwijs de scholen op Christelijken grondslag in ongunstiger positie gesteld tegenover de andere. g. In verhand met de nog altijd bestaan de wisselvalligheid bij den afzet onzer producten van land- en tuinbouw en vee houderij bevordere de Regeering een ac tieven voorlichtingsdienst. h. Bij' de Regeeringbemoeiingen inzake de emigratie van Nederlanders naar het buitenland worde naast de behartiging van de materiëele belangen der emigran ten, meer dan tot nu toe geschiedde, ook rekening gehouden met hun geestelijke behoeften. i. Onder vooropstelling dat tegen elke poging tot reglementeering van het be drijfsleven in land- en tuinbouw zoomede veehouderij met beslistheid moet worden opgekomen, kan de bescherming van de gehuwde vrouw en van jeugdige personen ten aanzien van den arbeidsduur in deze bedrijven worden aanvaard. In verder gaande regelingen op het stuk der arbeids bescherming kan alleen worden toege stemd, indien daarbij in alle opzichten rekening gehouden wordt met de eigen aardigheden van het bedrijfsleven. Zulk een regeling behoort voorts te leiden tot zoodanige opwekking van het organisatie leven, dat op den duur de door de over heid vastgestelde bepalingen kunnen wor den vervangen door uit het bedrijf zelf voortgekomen regelingen. Onderwijs. a. De gelegenheid tot steun aan het bijzondei' booger onderwijs worde ver ruimd. b. Naar doorwerking van de financieele gelijkstelling op het terrein van het mid delbaar en voorbereidend hooger onder wijs worde gestreefd. c. Het verzet tegen uitbreiding van den wettelijken leerplicht blijve gehandhaafd. Voorts is meerdere bewegingsvrijheid in zake het leerplan en den lesrooster van de scholen voor algemeen vormend lager onderwijs noodzakelijk. d. 'Wettelijke regeling van het voorbe reidend onderwijs in dien zin, dat de ongelijkheid van behandeling van open baar en bijrendr-r voorbereiden! ondrwijs verdwijne en de opdrijving van kosten zooveel mogelijk worde vermeden. e. Het onderwijs van schipperskinderen worde geregeld. f. De ontwikkeling van het nijverheids onderwijs worde door een ruimere toepas sing van de Nijverheids-Onderwijswet be wonderd. Defensie. Ter verdediging zoowel van Nederland als van Indië worde een weermacht onder houden, zooals die uit nationaal en inter nationaal oogpunt vereischt wordt, met besliste afwijzing yan eenzijdige nationale ontwapening. Financiën. a. Voortzetting van het financieel' be leid der laatste jaren, inzonderheid waar het geldt de handhaving eener strikte zui nigheid in deu pubi'ieken dienst; verlaging van den nog steeds te hoogen belasting druk, zoodra de mogelijkheid daartoe zich voordoet. b. Wijziging van de financieele verhou ding tusschen Rijk en Gemeenten waar bij vooral ook gerekend worde met het verschil in draagkracht in de onderschei dene gemeenten van on3 vaderland zonder aantasting van de gemeentelijke autonomie. c. Betere regeling of afschaffing 'der forens enb elasting. d. De Staatsloterij worde afgeschaft. Waterstaat. a. Nader onderzoek naar de grieven bij de toepassing der Zuiderzee-steunwet. b Ten einde tegemoet te komen aan het tekort in voor land en tuinbouw of vee teelt geschikte gronden worde eenerzijds de drooglegging der Zuiderzee zoo snel mogeljjk voltooid en ten andere de ont watering van voor ontginning geschikte gronden zooveel doenlijk bevorderd. Arbeid, Handel en Nijverheid. a. Vooropstellend dat, naar den éisch van het antirevolutionair beginsel, de mi litante tegenstelling tusschen ondernemers en arbeiders moet worden veroordeeld, daarentegen op de gemeenschapsge dachte in onderneming en bedrijf de na druk behoort te worden gelegd, blijve de eisch voor een betere bedrijfsorgani satie voortdurend voor de aandacht. Voor overijlde stappen om van hoven af, door wettelijke maatregelen, een publiekrech telijke organisatie van het bedrijf in het leven te roepen, hoede mén zich, daar zulk een organisatie uit het leven zelf moet opkomen. De taak der over heid baperke zich daarom voorshands tot een voorzichtige bevordering van wat op natuurlijke wijze groeit. In verband met dit laatste zou kunnen worden overgegaan tot de bindend verkla ring van collectieve contracten, althans voor wat betreft de voornaamste bepalin gen der arbeidsvoorwaarden. b. Ter zake van het vraagstuk der arbeidsbescherming en dat der sociale ver zekering wordt de aandacht gevestigd op de navolgende voorzieningen: 1. beteugeling der misstanden in de buisindustrie; 2. toepassing vaü de Arbeidswet-1919 op enkele groepen, die er thans nog niet onder vallen; 3. uitbreiding van de mogelijkheid om bedrijfsregelingen, tot stand gebracht tus schen patroons en organisaties van werk lieden, in de plaats te doen treden van wettelijke regelingen; 4. aanneming en invoering (indien nog niet geschied) der aanhangige Ziektewet met dien verstande, dat de regeling voor zwangerschap van de gehuwde vrouw niet op de ongehuwde toepasselijk moet zijn; 5. meerdere differentiatie van de loom klassen in de invaliditeitswet, zoo eenigszins mogelijk zonder verhooging van de Rijksbijdrage; 6. maatregelen tot bestrijding der werk loosheid en wette'ijke regeling der werk- loosheidsverzecering, bedrijfsgewijze en met medezeggingschap van allen, die in de kosten ervan bijdragen; 7. na invoering der ziekteverzekering meer eenvoud in het beheer van het complex van verzekeringen, óók met het doel de kosten van dat beheer te verlagen. Koloniën. a. Uitgaande van de zedelijke roeping, die wij tegenover de overzeesche gewes ten te vervullen hebben, worde aan de godsdienstige, zedelijke, intellectueele en stoffelijke behoeften der onderscheidene bevolkingsgroepen voortdurend nauwge zette aandacht geschonken. b. Zonder in het minst te kort te doen aan de ook door ons steeds bepleite grootere staatkundige zelfstandigheid van Nederlandsch-Indië, worde er met zorg tegen gewaakt, dat de voortgaande ont wikkeling van dat beginsel zou leiden totttoestanden, welke aan het doel zelf in den weg staan. De Nederlandsche leiding in dit ont wikkelingsproces worde daarom door de wetgeving op ondubbelzinnige wijze ge waarborgd en in de uitoefening van het bestuur met klem gehandhaafd. Voorstel van het Centraal Comité voor de candidaatstelling. A. De A.-R. partij neemt aan de verkie zing voor de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaai in 1929 deel met in diening van 12 zelfstandige lijsten, welke evenwel, teneinde stemmenverlies te voor komen, alle, door verbinding overeenkom stig art. 50 der Kieswet, tot één groep wor den vereenigd. B. Deze twaalf lijsten worden als volgt ingediend: K gelijkluidende lijsten in de kieskrin gen Arnhem en Nijmegen; II. een lijst in den kieskring Rotterdam; III. gelijkluidende lijsten in de kieskrin gen 's-Gravenhage, 's-Hertogenbosch, Til burg en Maastricht; IV. een lijst in den kieskring Leiden; V. een lijst in den kieskring Dordrecht; VI. een lijst in den kieskring Amster dam; VII. gelijkluidende lijsten in de kies kringen Den Helder en Haarlem; VIII. een lijst in den kieskring Middel burg; IX. een lijst in den kieskring Utrecht; X. een lijst in den kieskring Leeuwar den; XI. gelijkluidende lijsten in de kieskrin gen Zwolle en Assen; XH. een lijst in den kieskring Gronin gen. C. .Ten einde waarborg te hebben voor een goede samenstelling van de Kamer club en tegelijkertijd de kiesvereenigingeu op bevredigende wijze aan de samen stelling der lijsten te doen medewerken, wordt door het Centraal Comité een ad- vieslijst van 18 namen opgesteld en aan de kleskringcentrales toegezonden. Deze roepen, na de mededeeling aan de onder baar ressorteerende K. Vn. van de advies- lijst C. C., al dan niet vergezeld van haar advies ter zake, de kiesvereenigingen op tot een centrale vergadering, waarin door stemming een lijst van 15 namen wordt vastgesteld, welke lijst beschouwd wordt uitdrukking te geven aan de wenschen van de kiesvereenigingen in den betrok ken kieskring ten aanzien van de candi- daten, welke voor verkiezing tot lid van de Tweede Kamer op de verschillende lijsten der A.R. partij allereerst in aan merking behooren te komen en wie hun plaatsvervangers zullen zijn. Bij deze stemming hebben de vergaderingen der kieskringcentrales in baar geheel en de stemhebbende afgevaardigden elk afzon derlijk, bevoegdheid af te wijken van het advies C. C., door het uitbrengen van hun stem op andere personen, dan in het advies genoemd. De kieskringcentra les vermelden tevens welken candidaat- uit hun ljjst van 15 zjj als No. 1 van hun lijst zouden wenschen te zien aange wezen. D. Een door het C. C. benoemde com missie van stemopneming verzamelt de aldus verkregen 18 kieskriuglijsten en stelt den uitslag der stemming over de lijst van 15 vast op de wijze als in het huis houdelijk reglement, overeenkomstig art 34 Statuten, is aangewezen. Behoudens het geval, dat het Centraal Comité de ver antwoordelijkheid voor deze lijst niet zou dragen, is zij de definitieve lijst van na men voor de nummers 1 der verschillende lijsten en der eerst aangewezen plaatsvervangers. Meent het G. C. de verantwoordelijkheid voor dezen uitslag niet voor zijn rekening te kunnen nemen, dan wordt een bevredi gende oplossing gezocht in een vergade ring van het G. G. met afgevaardigden der kieskringcentrales, op de wijze als om schreven in evenvermeld reglement. E. Na vaststelling der lijst van 15 wor den de 12 namen, op welke de grootste aantallen stemmen werden uitgebracht, door het C. C., dat daarbij zooveel moge lijk rekening houdt met de, ingevolge de laatste zinsnede van bovenvermeld punt C, kenbaar gemaakte wenschen en in overleg met de besturen der Kamerkieskringcen- 'trales, als aangewezen in art. 17 van het meer vermelde Huish. Reglement, art. 34 Statuten, geplaatst als nummers 1 op de respectievelijke 12 lijsten. Ten einde meer dere zekerheid te hebben omtrent de be noeming dezer. 12 candidaten, worden de nummers 1 van de lijsten Amsterdam en Middelburg onderscheidenlijk geplaatst als nummers 2 op de lijsten Middelburg en Amsterdam en als nummers 2 en 3 op de lijst Dordrecht. De 13e naam der lijst wordt op de Amsterdamsche en Middel- burgsche lijst geplaatst als nummer 3, op de Dordtsche lijst als nummer 4 en op -de andere lijsten als nummer 2, ten einde diens benoeming te verzekeren, indien aan de lijstengroep der A.-R. partij 13 zetels zullen worden toegekend. De twee nog overgebleven namen der lijst van 15, die beschouwd worden als algemeene plaats vervangers, worden, in de volgorde der lijst, 'geplaatst op alle candidatenlijsten, onmiddellijk na de namen der evenver- melde nummers. F. De aanvulling der lijsten met zooveel namen, als zal worden wenscihelijk geoor deeld, geschiedt, na overleg met het G. G., in de vergadering der betrokken kieskring- centrales, die daartoe voor het geval ge lijkluidende lijsten zullen worden inge diend, als groep gemeenschappelijk verga deren. Het rapport inzake de candidaatstelling is vergezeld van een breedvoerige toelich ting. Burgemeestersinstallatie te N. en St. Joosland. Zooals wij gisteren reeds in het kort meldden, is dhr .G W. E. D. Baron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg gister middag geïnstalleerd als burgemeester van N. en St. Joosland. Heel de gemeente vierde feest. Vlaggen en straatversiering gaven aan het dorp een feestelijk aanzien, terwijl het zonnige weer het slagen der feesten niet weinig bevorderde. Te kwart over één werd de ruiter stoet op het feestterrein (de weide van den heer .A Wisse) opgesteld. Ondercom mando van den heer E. Verlare bega ven de ruiters zich daarna naar de steen bakkerij aan den Middelburgschen weg, waar de burgemeester werd opgewacht. Toen Z.Ed.Aehlbare daar aankwam, verwelkomde de heer Verlare hem op hartelijke wijze. Spr. wenschte hem ge luk met zijn benoeming tot burgemeester dezer gemeente en sprak de hoop uit, dat hij niet alleen een burgemeester, maar ook een burgervader zou zijn. Ongetwij feld zijt gij, aldus Spr., een burgemees ter met nieuwe idealen, waarom wij dan ook vertrouwen, dat gij al het mogelijke zult doen voor den bloei onzer gemeen te. Moge God U Zijn onmisbaren zegen in Uw ambt schenken. Nadat de burgemeester de ©erewacht had geïnspecteerd en in het gereserveer de gedeelte van den stoet had plaats genomen, werd verder gereden. Aan de grens der gemeente werd Z.Ed. Achtbare het welkom toegeroepen na.mens de feestcommissie door haren voorzitter den heer dr de Weerd. Toen de bur gemeester bij het Raadhuis arriveerde, werd bet Wilhelmus door het muziek korps gespeeld. Te kwart vóór drie viug de Raads vergadering aan, gehouden in de prop volle, feestelijk versierde, maar voor deze gelegenheid veel te kleine Raadszaal. Onder de aan wezigen merkten wij op do familie van den burgemeester, Burg. en Wethouders van Souburg en Koudéker- ke, een wethouder vau Ritthem, de bur gemeesters van Biggekerke en Amemui- den, mr vau Busseldorp, lid van Gedep. Staten en vele belangstellenden uit en van buiten de gemeente. De oudste wethouder, de heer W a 11 e 1, opende de Raadsvergadering en sprak een rede uit, waaraan wij het vol gende ontleenen: De vorige burgemeester, de heer J. Polderdijk, die ruim 10 jaar zijn ambt met vollen ijver vervulde, werd ons door den dood ontnomen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1928 | | pagina 9