Gemengd Nieuws.
Leestafel.
Land- en Tuinbouw.
Scheepstijdingen.
Radio-Nieuws.
Ingezonden Stukken.
Berichten over onze Adverteerders.
B. en W. hun voorstel intrekken. Zon
der hoofdelijke stemming wordt besloten
dat iedere slachter, die in 't slachthuis
heeft geslacht, 't volgens do verordening
netjes schoon moet maken. Het dag. be
stuur zal tweemaal per jaar de z.g.
groote schoonmaak laten doen.
Hij welh. Goedbloed zijn na afgifte van
't slachtbowijs de sleutels verkrijgbaar.
Bij de rondvraag vestigt dhr Iz. de Buck
de aandacht op de beplanting op do be
graafplaats. Hij zou willen dat er meer
de hand aan word gehouden dat de ver
wilderde groei wat tegen werd gehou
den, voornamelijk bij de jonge sierplanten.
De voorzitter1 zegt er nota van te zullen
nemen.
Dhr W. Jobse vraagt waarom1 't besluit
genomen in de vorige vergadering nog
niet ten uitvoer is gebracht? De weth.
zeggen dat alles besteld is, dat de Ligny
do paaltjes naar Broerse moet brengen
om te schilderen, dat Broerse ze naar Kes-
teloo moet brengen en die zo direct moet
plaatsen. Na onderzoek is gebleken dat
Broerse dp paaltjes nog niet heeft af
geleverd, zoodat de uitvoering daar wordt
tegengehouden. Sluiting mot dankgebed.
Wolphaartsdijk. Door den landbouwer
Jan Goetheer Dz., alhier, word bij do
politie aangifte gedaan, dat uit zijn weide
gelegen in den Oostpolder alhier 4 stuks
hoornvee werden vermist. Daar de omge
ving tot ver in den omtrek is afgezocht,
wordt aan diefstal gedacht.
lerseke. De heer M. Wostdorp, geldop-
haler aan de gasfabriek, heeft tegen 1
Nov. a.s. als zoodanig ontslag aange
vraagd.
Weer een treffen tusschen
politie en burgers. Zaterdagnacht
is te Amsterdam weer een politieagent, na
dat hij door een tierende menigte op straat
was aangevallen, gedwongen geworden
een schot te lossen, waardoor een burger
getroffen en vrij ernstig gewond werd.
Evenals dit Vrijdagavond op Katten
burg was geschied, zag een politieagent,
die Zaterdagnacht omstreeks 1 uur in de
Oude Kerksteeg een groep twistende per
sonen, meerendeel bekenden uit de Achter-
burgwal-buurt, tot bedaren wilde brengen,
de menigte tegen zich gekeerd. Woestelin
gen, die eerst met elkaar getwist hadden,
trachtten nu den agent te bespringen, die
daarop zijn revolver greep en bij wijze van
sommatie een ^chot in de lucht loste. Toen
de hem aanvallende personen echter niet
wilden wijken, richtte hij het daarop op
een zijner aanvallers en loste nog eenige
schoten. Het publiek stoof uiteen, doch een
aanvaller, een bekend bewoner van den
Achterburgwal, viel neer. De man, J. B.
genaamd, is in het bovenbeen getroffen,
terwijl hem ook de top van den vinger was
afgeschoten. Hij werd naar het Binnen
gasthuis vervoerd, waar hij ter verpleging
is opgenomen.
Nog even trachtten de aanvankelijk op
de vlucht geslagen personen den agent te
overvallen en hem in het water van den
Achterburgwal te duwen, maar dit pogen
werd verijdeld, doord,at de inmiddels ter
assistentie gekomen politiemannen de me
nigte met de gummistokken uiteen joegen.
Het drama te D1 en Haag. Naar
gemeld wordt, is mr Tj. Mobach op ver
zoek van den vader van den Zaterdag
avond door een politie-agent doodgescho
ten jongen voornemens, een civiele actie
tegen de gemeente in te stellen op grond
van onrechtmatige daad, door den politie
agent begaan.
D'e inbraken te Groningen.
D© Groninger recherche heeft aangehou
den den 19-jarigen J. L., den 21 jarigen
R. K., den 19-jarigen G. H. en den 24
jarigen A. v. d. W., allen arbeiders,
die verdacht - worden van verschillende
inbraken met diefstal o.a. in het hoofd
station der Spoorwegen, den laatsten tijd
te Groningen gepleegd. VersrhiLende der
gestolen goederen, waaronder flesschen
wijn, werden in z.g. opslagplaatsen in
beslag genomen.
Onder zand bedolven. D'e
28-jarige F. Stevens te Castelré (N.-Br.j
is bij het zandgraven onder een afschui
vende grondmassa bedolven en gestikt.
De man moet onmiddellijk dood geweest
zijn.
Lastige studenten op de
Nijmeegsche kermis. Een groep
studenten van de landbouwhoogeschoot
te Wageningen, bezocht Zaterdagavond de
kermis te Nijmegen.
Ze waren zeer uitgelaten en vielen
verschillende personen lastig. Ook plaag
den zij een inspecteur van politie, die
zich, na herhaalde sommatie, genoodzaakt
voelde om zijn sabel te trekken. Hij kreeg
assistentie van andere politiemannen, die
eveneens van den sabel gebruik maakten.
Een der studenten kreeg toen een klap,
die nog al aan kwam. Een groot deel
van het publiek trok partij voor de stu
denten en werd woelig. Enkelen namen
een dreigende houding aan. Het gelukte
de politie echter, na korten tijd, de me
nigte uiteen te drijven en de orde te
herstellen.
Bedrog met wissels. Een'arts
te Keulen werd wegens bedriegerijen ge
arresteerd. Hij had wissels voor aanzien
lijke bedragen getrokken en door bereid
willige helpers geplaatst, ofschoon alle
betrokkenen wisten, dat er geen dekking
aanwezig was. Verschillende zakenlieden
uit Keulen hebben zich. reeds als bena
deelden aangemeld.
Asfaltfabriek afgebrand.
Zondagmiddag is een der grootste werk
plaatsen van de Oost-Duitsche Wegen
bouw Mij., waar dag en nacht asfalt
wordt geproduceerd, afgebrand. Geduren
de den brand hadden verscheidene ont
ploffingen plaats.
Bij do aankomst van de brandweer
wilde een motorrijder nog tusschen twee
voertuigen doorrijden. Hij werd gegrepen
en tegen den weg geslingerd. De bestuur
der was op slag dood. Zijn broeder, die
op do duozitting zat, werd ernstig ge
wond.
OVER HET VERVAL VAN 'T AMBACHT
De bekende architect A. A. Kok schrijft
in Heemschut:
In mijn leerjaren hoe lang is 't heele-
maal geleden werd aan een timmer
werkplaats een deur gemaakt en leerde
een jongen zulk een deur maken. Dan
werd er hout uitgezocht in 'thoutstek,
blokhout, belegen. Dat moest minstens vijf
jaar gelegen hebben en de houtvoorraad
word telken jare aangevuld. Dan werd het
hout zoodanig uitgelijnd en uitgezaagd,
dat wat niet deugde er tusschen uitviel.
Dan kwam heel de volgorde van maken,
elk onderdeel had zijn eisch. Wanneer men
nu een deur noodig heeft, komt deze van
de deurenfahriek. Gaat men daar kijken,
dan is in de heele fabriek niemand die
een deur maken kan. Het zagen, de ge-
heele bewerking geschiedt machinaal. Of
er een gat geboord of gehakt moet worden
juist waar 'n groote war of kwast zit merkt
de vernuftige machine niet eens. Wat
de mensch eraan doet is in elkaar maken,
dat heet met een modern woord montee-
ren. In die fabriek zijn de leiders men-
schen die van een dorp komen en 't vak
in hun jeugd nog geleerd hebben. Als we
25 jaar verder zijn is er geen enkele echte
timmerman meer in Nederland die een
deur kan maken, alleen maar in-mekaar-
makers.
De ambachtsscholen probeeren dit euvel
te keeren. 't Zou wat. De jongens komen
van de ambachtsschool op de huisjes
bouwerij en mogen daar hout verwerken
dat vroeger voor een bouwschutting werd
afgekeurd. Inmiddels komt do vracht
auto met klaar timmerwerk van de fabriek
en mag de jongeman dit gaan „montee-
ren".
Het steenhouwersambacht sterft uit, me
de dank zij de beschermende wettelijke
bepalingen. Een stuk natuursteen van een
oud bouwwerk was gekloofd uit de rots
en met de hand bewerkt. Gaat men nu
in do hardstcengroeven van Soignies kij
ken, dan worden daar de groote blokken
steen met een snaar uit de rots gezaagd
en die blokken tot plakken gezaagd in een
fabriek waar men denkt bij den duivel
te 'gast te zijn, zoo'n lawaai. Die plak
ken worden weer tot reepen gezaagd en
dan krijgt de Hollandsche steenhouwer
„gezaagde zuiltjes" aan. Van een natuur
lijke vorming van den steen, een ggoef-
icg'ger, een richting kan men indei'haast
geen nota nemen. Vandaar dat in elk
stuk steen ongerechtigheden voorkomen.
Men zou evengoed kunnen probeeren van
warrig wortelhout stokjes te maken.
Echt lood is niet meer te koop. Lood
op oen oude torenspits wordt zilverwit.
Icrn lood is, dank zij de zegenbrengen-
ilo industrie zoo zuiver en zoo best dat
hot in de natuur leeljjk grauw zwart
wordt. Wat liet oppervlak betreft, het
oude lood was gestreken lood, het nieuwe
mist alle bekoring. Een echte oude lood
gieter modelleerde een goot af in lood.
Op 'n oud bouwwerk vindt men als be
kroning. dakkam, vangbak, trotseerloodje
de herinnering aan het ambacht dat ge
heel zoek is.
Een oud stuk smeedwerk werd in 't
vuur gesmeed uit een amorph stuk smeed
ijzer. Een modern stuk „smeedwerk"
wordt gemaakt van machinaal getrokken
en de stukken aan elkaar geknoeid
■.iet een autogeen laschap'paraat. Heeft
men bij de restauratie van een oud bouw
werk een oud stuk smeedwerk te her
stellen of iets er bij te doen maken, dan is
er speurzin noodig den man te vinden,
die 't kan.
Oude kerktorens en kerken zijn gemet
seld van handvormsteen en versierd met
uit de hand gehakte profielsteen. Die
handvormsteen is nergens meer te koop.
Laat men een handvormsteen uit onze
ovens vallen dan is hij kapot, probeert
men dit met een echten ouden steen dan
breekt er een puntje af, de nieuwe bros,
de oude taai. Aan een echten oudén bak
steen kan men profielen hakken; bij een
modernen steen lukt dat niet. Profielsteen
hakken kan de metselaar niet meer, heeft
er nooit van gehoord, vindt het belache
lijk, is gewend kalkzandsteen te verwer
ken tegen een tarief per duizend. Wij
koopen voor restauratie van oude bouw
werken afbraaksteen bij den slooper en
laten den profielsteen door een steenhou
wer hakken.
Echt glas is niet meer te koop. Oude
ruiten denk aan scheiben waren
groote schijven mot in het midden een
dikken bobbel. Het gesmolten glas werd
-vliegensvlug rondgedraaid en zoo ontstond
een schijf, naar den kant dunner worden,d.
Daardoor zijn echte oude ruiten niet vlak
en nu kan men ook dien glasknobbel ins
oud lood-,glas thuisbrengen. Voor herstel
ling van gebrandschilderde vensters wordt
zoo mogelijk oud iglas gebruikt.
Wat krijgen we nu voor dit alles in de
piaats? Materialen zonder richting of laag
of draad; spiegelglas, beton, asfalt, bi-
tume, estrich, eboniet, door „monteurs"
tot een bouwwerk vereenigd. Ambachts
lieden worden er niet meer gekweekt. Is
ook niet noodig, want jongetjes van am
bachtslieden gaan naar de H. B. S-, krjj-
gen een hoedje op en worden kantoor
bediende, dat is deftiger dan het ambacht-
De „Vereeniging tot Veredeling van het
Ambacht" was onlangs bijna overleden.
Zou men het zinkend schip met een Ver
eeniging kunnen redden? 'tZou wat.
Als het nog een menschengeslacht ver
der is, kan er in Nederland geen fatsoen
lijk huis meer gebouwd worden bij gebrek
aan beoefenaars van het edel ambacht.
Het Honcferd-dieren-boek.
Dat reclame waardevolle en paedago-
gische elementen kan bezitten, blijkt wel
uit de nieuwe reclame die de firma Ka
nis Gunnink, Koffie- en Theehandel
te Kampen, thans maakt.
Ons werd toc-gezonden, het Honderd-
Dieren-Boek, ee<n prachtalbum, dat voor
slechts 35 cent beschikbaar wordt gesteld
bij de winkeliers, die K. G.'s koffie of
thee verkoopen.
Hot album is keurig uitgevoerd efi be
vat een boeiende en leerzame beschrijving
van een reis om de wereld, door een
vader en zoon, waarbij de jongen, die
een liefhebber is van de levende natuur
100 verschillende dieren in hun natuur
staat opmerkl. Al deze 100 dieren zijn in
kleuren afgebeeld op 100 verschillende
plaatjes, die verpakt worden bij K. G.'s
koffie en thee.
Het interessante boek kan door de jon
gelui zelf dus worden geïllustreerd en
beteekent dan een werkelijk mooi bezit,
dat in de komende winteravonden heel
wat gelezen zal worden en voor de jon
gelui daarom zoo goed is, omdat het hen
nader brengt tot de zoo rijk geschakeerde
dierenwereld.
Bona.
Wjj ontvingen een aardig, in kleuren
druk uitgevoerd boekje, waarin op gees
tige wijze de lof! van Bona-margarine
wordt gezongen.
Nieuwe Citroen-modellen 1929.
De Ci'troën-fabrieken lanceeren ter ge
legenheid van de Parijsche tentoonstelling
dit jaar twee nieuwe typen automobielen,
een G 4 en G 6, een automobiel, waarin
alle perfecties van de meest moderne tech
niek zijn vereenigd.
De hoofd-idee, welke aan de creatie van
deze twee nieuwe modellen ten grondslag
heeft gelegen is de volgende:
Elk der modellen is niet gebouwd als
een carosserie' geplaatst op een chassis.
Wanneer dus deze benamingen gebleven
zijn, dan is di't uitsluitend voor het gemak.
In werkelijkheid echter, heeft men den wa
gen voor het eerst als een volkomen ge
heel beschouwd, als een stijve contractie
uit één stuk, waarvan geen enkel element
in de berekeningen is verwaarloosd. Geen
dwarsverbindingen meer in het koetswerk
De zittingen zijn direct op de langs-balken
van het chassisraam bevestigd. De wanden
zijn zonder hulp van boutverbindingen
aan elkaar gelascht en het koetswerk is
met bouten bevestigd op de dwarsverbin
dingen van het chassis, hetwelk verbreed
is met het doel om het langs-profiel van
het koetswerk te kunnen volgen. Tenslotte
zijn de treeplanken en spatborden op de
langsbalken bevestigd, betgeen de gemak
kelijk te beschadigen en rammelende tree
plank-pantsers overbodig maakt.
De gevolgen van deze constructie zijn,
behalve het buitengewone weerstandsver
mogen van de wagens, de verlaging van
het zwaartepunt, de natuurlijke harmonie
van de lijnen en de gewichtsbeperking.
De spoorwijdte is gebracht op 1.32 M.
De voor- en achterveeren loopen schuin
naar elkaar toe.
Behalve dat de carrosserie verbreed is,
is 'deze 6 cM. verlaagd, terwijl de hoogte
binnenin het voertuig dezelfde is 'gebleven
als van de B 14G. De stabiliteit van den
wagen in gevaarlijke bochten en bij zeer
krachtig remmen, evenaart de wegvast-
heid bij de grootste snelheden.
De geruischloosheid van het koetswerk,
uitsluitend samengesteld uit autogeen ge
lascht staalplaat, vindt slechts haars ge
lijke in die van den motor en het chassis.
Het cylinderblo'k is aan één stuk gegoten
met het bovenca,rter, waarin tevens de
krakaslagerstoelen aangebracht zijn. De
krukas is zeer nauwkeurig uitgebalan
ceerd, voorzien van tegenwichten en loopt
in uiterst nauwkeurig afgewerkte lagers
met bronzen schalen, waarin hst lager-
metaal gegoten is.
De motor is op vier punten in rubber
opgehangen. Hierdoor worden de kleinere
trillingen opgenomen, terwijl de motor
toch zijn taak als dwarsverstijving van het
chassis blijft vervullen. De aluminium
zuigers zijn zoodanig geconstrueerd, dat
zij niet tikken kunnen als de motor koud
is en geen overmatige slijtage kunnen ver
oorzaken als de motor warm is.
Deze nieuwe typen, bij den bonw waar
van met de nieuwste vindingen is gere
kend, trekken op de automobielmarkt sterk
de aandacht.
„Timotheus." Het eerste nummer
van den nieuwen jaargang maakt eein uit
stekenden indruk. Onder de vele mooie
bijdragen die dit blad bevat, zijn er twee
die de bijzondere aandacht verdienen, n.ï.
van Dr j. Th. de Visser „Christus alles"
en A. W. F. Ldenburg „Een woord tot
de rijpere jeugd". Zou 'tgeen aanbeveling
verdienen wanneer dit hooig ernstige
woord afzonderlijk verkrijgbaar werd ge
steld?
De redactie verklaart in „Geschiedenis
van den dag" dat haar devies is: steeds
hooger, steeds beter; dat het haar begee
ren is met vaste hand te sturen naar het
1 lichtende doel: de uitbreiding van Gods
Koninkrijk. Dat het met dit bedoelen ernst
is, blijkt uit geheel den inhoud.
„Het Schouwvenster" begint ook
weer met frisschen moed en omschrijft
op de titelpagina in beeld en woord al
dus haar begeerenEen kandelaar die
licht verspreidt, een klok, die tred houdt
met den tijd, een boek, dat u wil l'eeren....,
dat zij in 't nieuwe jaar weer bij ver
nieuwing on uw pad, een goede gift des
Ileeren. Ook hier wordt blijkens den in
houd van dit eerste nummer de daad
gevoegd bij het woord.
Stemmen des T ij d s. Het October
nummer van dit Maandblad (uitg. ,G- J-
A. Ruys' U.M., Zeist) bevat o.a. de vol
gende bijdragen: Theodoor von Zalm,
door D'r F. W. Grosheide; De Christe
lijke Ethiek en de tegenwoordige huwe
lijksopvattingen en praktijken, door Ds
J. C. 'Roose, een tot ernstig nadenken
stemmend artikel; Felix Timmermans,
door A. Kuyper, naar aanleiding van het
proefschrift waarmee de heer Th. Rutten
uit Nijmegen promoveerde tot doctor in
de Nederlandsche letteren. H. L. Baarbe
handelt in zijn altijd lezenswaard'ge bui-
tónlandsche kroniek over het Kel'iog pact,
waarvan hij geen overdreven verwachtin
gen koestert. Het feit is niet te loo
chenen, zegt hij, dat het veelbesprokeii
pact enkel betuigt en verklaart, doch nirts
regelt. Het geeft nog enkel' de belofte
van een betere toekomst. Eerst de d a-
d e n van de verdragsluitende regeeringen
zullen moeten toonen of we ook werkelijk
op' de verwezenlijking van 'deze belofte
hopen mogen. Verder o.m. gedichten van
H. G. Hoekstra en Jo Spierenburg.
Lijmbanden en vruchtboomen.
De Plantenziektenkundige dienst te Wa
geningen schrijft:
'i er bestrijding van de wintervlinders en
van hun rupsen, de z.g.n. trekmaden,
moeten thans lijmbanden om de stammen
der vruchtboomen gelegd worden.
Zooals reeds meermalen is medege
deeld dienen deze banden om de weldra
uit den grond kruipende vrouwelijke vlin
ders, die geen vleugels hebben, te vangen,
als deze langs den stam naar boven
loopen om haar eieren aan de takjes te
leggen.
Daar op deze banden echter uitsluitend
deze wintervlinders gevangen worden, be
hoeft men ze alleen daar aan te leggen,
waar dit voorjaar de groene rupsen, waar
uit de nu te voorschijn komende vlinders
zich ontwikkeld hebben, de z.g.n. trekma
den, in de boomen.voorkwamen.' De door
deze rupsen veroorzaakte schade bestaat
in het vreten van gaten in de bladeren
(wat zoo sterk kan zijn dat de blade
ren er in het voorjaar als verhageid
uitzien) en het beschadigen van jonge
vruchten, vooral kersen.
N Voor de boomgaarden, waarin-trekma
den voorkwamen, zijn lijmbanden het aan
gewezen en goedkoopste bestrijdingsmid
del.
De banden bestaan uit een reep voor
vet ondoordringbaar papier, die met twee
touwtjes o,p' 1 a 1,5 M. hoogte rond
den stam wordt gebonden en waarop een
speciaal bereide, zeer lang klevend b'ij-
vende rupsenlijm, ter breedte van 8 c.M.
gesmeerd wordt. Men koope uitsluitend
goede kwaliteit rupsenlijm.
Hierbij wordt tevens de aandacht van
belanghebbenden erop gevestigd, dat ei' bij
particulieren en boomgaardbezitters lie
den rondgaan, die voor- een soms hoo-
gen prijs lijmbanden aanleggen. Het is
dezer dagen weer gebleken, dat dez,e aan
biedingen meermalen niet vertrouwd moe
ten worden, daar dan zeer minderwaardig
werk wordt geleverd.
Boomgaardbezitters zoowel als particu
lieren wordt daarom aangeraden, niet te
treden in aanbiedingen van rondreizende
lieden, zich vooral Boskoopers noemende,
maar vooraf inlichtingen in te winnen
bij den Plantenzielrtenkundigen Dienst te
Wageningen of bij de op vele plaatsen
werkzaam gestelde ambtenaren van dien
dienst.
Boomgaarden, en boomen, die ter be-
-strijding van andere insecten dezen win
ter grondig bespoten zullen worden met
een 8 pet. carbolineum-oplossing, behoe
ven niet van lijmbanden voorzien t.e wor
den, daar ook de eieren van de win
tervlinders door carbolineum gedood wor
den. Er moet dan echter zoo gespoten
worden, dat alle fijnetakjes voldoende
bevochtigd worden, daar juist op deze de
wintervlindeireieren gelegd worden.
Stoomvaart Mij. Nederland.
KANGEAN, uitr., 7 te Antwerpen.
KAMBANGAN, thuisr., p. 7 Gibraltar.
KONINGIN DER NËDERL., thuisr., 8 v.
Port Said.
MOENA, thuisr., 7 v. Colombo.
RIOUW, thuisr. 6 v. Batavia.
SEMBILAN, thuisr., 6 te Belawan.
J. P. COEN, thuisr. 8 van Sabang.
KARIMOEN, uitr., 8 te Port Said.
KRAKATAU, uitr., pass. 7 Perim.
Kon. Ned. Stoomboot Mij.
STUYVESANT, 8 van Hamburg n. A'dam.
PR. FR. HENDKIK, uitr., 5 v. Madeira
naar Paramaribo.
Rotterdamsche Lloyd.
MEDAN, thuisr., 6 te Liverpool.
INDRAPOERA, thuisT., p. 8 Sagrcs.
SLAMAT, uitr., p. 7 Finisterre.
KOTA INTEN, uitr., 7 te Singapore.
KOTA GEDE, uitr., 8 te Genua.
4 BANDOENG, uitr., p. 8 Ouessant
SCHOUWEN, 8 v. R'dam. te Batavia.
DJAMBI, 8 v. R'dam ta Batavia.
BLITAR, 8 v. R'dam te Batavia.
GORONTALO, 7 v. Batavia te Soerabaja.
Programma van Woensdag 10 Oct.
HUIZEN, 340,9 M. Na 6 uur 1870 M.
(N.C.R.V.-uitz.) 12.301.45 Concert 5
6 Kinderuurtje 77.30 Engelscbe
handelscorrespondentie 7.45 Spr. P.
Pluyter: Het dekken van middenstands
risico 89.30 Meisjeskoor 9.30
9.50 Rede van A. v. d. Voort: Een eisch
voor zelfbehoud 9.50 Orgelconcert.
HILVERSUM, 1071 M. 12.30—2 Lunch-
muziek 34 Maak bet zelf. Causerie
door Mevr. Schaake-Verkozen 67.15
Concert 7.157.45 Gezondheidshalf-
uurtje door P. A. Barentsen: Misbruiken
bij verzorging van zuigelingen 8.05
9.05 Concert door het Omroep-orkest
9.2010.30 Concert door het Omroep
orkest.
DAVENTRY, 1600 M. 10.35 Kerkdienst
11.20 Gramofoonmuziek 12.20 Con
cert (sopraan-bariton) 1.202.20 Or-
kestconcert 3.15 Muziek 4.05 Licht
klassiek concert. 5.05 Orgelconcert
6.20 Muziek 7 Muziek 7.05 Schu
bert's liederen voor sopraan 7.35 Mu
ziek 8.05 bariton 8.20 tooneel
10.40 Concert.
PARIJS, RADIO-PARIS, 1750 M. 12.50
2.10 Orkestconcert 4.055.05 Orkest
concert 8.5011.20 Hongaarsche mu
ziek.
LANGENBERG, 469 M. 10.35 Muziek
voor scholen 11.30 Mechanische mu
ziek 12.25, 5.055.50 en 7.20 Orkest-
concert 8.20 Hongaarsche avond.
BRUSSEL, 509 M. 6.50 Orkestconcert
7.20 Gramofoonmuziek 8.3510.35
Galaooncert.
(Buiten verantwoordelijkheid van de redaotie)
De waarde van het spreekonderwijs.
Het probleem: Is spreekonderwijs nood
zakelijk voor aanstaande onderwij
zers (essen) en Fröbelonderwijzeressen, is
nieuw nieuw.
Veldkamp heeft er ijverig voor gewerkt.
Hjj gaf in zijn boekje „Spreekonderwijs
als vak op Kweek- en Vormscholen", een
uiteenzetting over de wijze, waarop hij
zich dat onderwijs dacht.
Verscheidene kweekscholen, o.a. tr r'rr-
ningen, Arnhem, Leiden hebben daaraan
gevolg gegeven en één uur per week
gedurende vier jaar aan het hygiënisch
spreken gewijd.
Zuiver hygiënisch spreken is in de
eerste plaats noodzakelijk voor de leer
krachten zelf.
Menigeen heeft al het groote nadeel
ervan ondervonden, dat de stem niet ge
noeg was voorbereid voor de eischen
die er aan werden gesteld. Na een paar
uur achtereen gesproken te hebben werd
de stem moe, de keel begon te prikke
len, dientengevolge werd de stem te veel
geforceerd. Üp den duur kan dit ontaar
don in algemeene heaschheid.
Dus een geoefend orgaan is één van
de eerste eischen.
In de tweede plaats geldt, dat spreek
onderwijs voorkomt en zoo noodig
geneest eenvoudige spraakgebreken.
Vooral is dit van belang voor de leer
krachten van het voorbereidend lager on
derwijs, daar deze de kinderen immers
krijgen in de spreekontwikkeling.
üok met het oog op een sollicitatie
is een correcte spraak, vrij van dialec
tische afwijkingen, al klinken ze soms
nog zoo aardig gewensebt. Een be
schaafde spraak doet altijd aangenaam
aan, er gaat evenals van een klankrijke;,
volle stem, een zekere bekoring van uit,
die niet nalaat invloed op de kinderen
uit te oefenen.
Het onderwijs komt veel beter tot zijn
recht; denken we maar even aan 'tleeren
van versjes: hoe vaak worden niet de
gekste dingen gezegd door half-verstaan.
Verder is het van belang in verband
met het feit, dat de meeste spraakgebreken
ontstaan in de eerste levensjaren, en dus
ouders en opvoeders met de behandeling
ervan bekend moeten zijn. Zeer zeker zou
er dan heel wat lijden voorkomen kunnen
worden.
Nemen we b.v. stotteren. Het ontstaat
meestal tijdens de spraakontwikke.ing,
door een wanverhouding tusschen denken
en spreken. Het kind denkt reeds snel,
maar zijn ongeoefende spraakorganen
zijn nog niet geschikt om met het denken
gelijken tred te houden. Het kind kan niet
uit zijn woorden komen; gevolg: begin
van stotteren. Met een beetje tact en ken
nis van zaken, is het op dien leeftijd
gauw te verhelpen, terwijl' het bij ver-
waarloozing hoe langer hoe erger wordt
en ontaardt in een psychische afwijking.
Ook kleinere fouten, als brouwen, lis.
pelen, het niet kunnen zeggen van l1 of k,
kan door een onderwijzer, die s reekon-
derwijs genoten heeft, worden verbeterd.
Daar echter nog niet op. alle kweekscho
len het spreekonderwijs is ingevoerd, en
ook om leerkrachten die reeds langer
in functie zijn, gelegenheid te geven, iets
van dit vak te leeren, heeft de Vereen,
van Spraakieeraren in verschillende plaat
sen van ons land cursussen opgericht.
De cursisten kunnen desgewenscht na af
loop van den cursus een klein examen
afleggen, waardoor ze in het bezit komen
van een getuigschrift, dat hun de be
voegdheid geeft, eenvoudig spreekonder
wijs te g^ven.
P. SIEGERS.
