No. 8
Dinsdag 9 October 1928
43e Jaargang
HENDRIKSE&Co's BANK - GOES
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Wgêvït CSp
bescJiermtjgÊh) T'M,
Uw kind
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post f 3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Komedie?
In ons land en andere landen ijveren
de Socialisten voor ontwapening.
Maar in Rusland waar de revolutie
zegevierde, worden zelfs de kinde
ren in den wapenhandel geoefend.
„Het Volk" keurde dat af.
Maar een der roode partijgenooten
blijkt er anders over te denken en schrijft
in een ingezonden stuk o.m.:
„Niet dat men weet, hoe men een
wapen gebruiken moet, is de hoofdzaak,
maar: wat men er mee doetl Zoolang
niet wordt bewezen, dat men in Rus
land de kinderen leert de wapenen
te gebruiken tegen hun. eigen klasse-
genooten, ten bate van een kapitalisme',
dat aan de arbeidersklasse niets te ge
ven heeft, lijkt mij de zaak in orde."
„Het Volk" is 't met deze opvatting
volstrekt niet eens, en schrijft o.m.:
„Indien het zóó is, Iaat ons dan
ronduit zeggen, dat elke kreet van ver
ontwaardiging tegen welke rechtsver
krachting door de bourgeoisie ook,
komedie is."
En het voegt er dan verder aan toe
de bekende tirade dat de S-.D'.A.P. den
strijd voert met geestelijke wapenen.
Vergeten wordt echter, dat niemand
minder dan Mr Mendels indertijd uitriep,
dat de ontwapeningsleuze eigenljjk niet
behoorde te luiden: „de wapens neer",
maar „de wapens HIER".
Dat is dus precies hetzelfde standpunt
als door den inzender verdedigd, wordt
en in landen waar de revolutie zegevierde
toepassing vindt.
Daarom ook, maakt het voortdurend
aanheffen van de ontwapeningsleuze vaak
een komedie-achtigen indruk.
Meer eenheid igewe nacht.
Bij al de versnippering op politiek ge
bied waarvan inzonderheid de Prot. Chr.
groepen de dupe dreigen te worden, ter
wijl het de revolutionaire partijen zijn,
die daarvan in niet geringe mate profi-
teeren, doet het weldadig aan, dat er
telkens weer stemmen opgaan om tot
meerdere eenheid te komen.
Wij hebben onlangs melding gemaakt
van wat de „Rotterdammer" hieromtrent
schreef. Van het aangegeven middel ver
wachten wij in de gegeven omstandig
heden'niet veel, maar het doel, het na
jagen van de eenheid welke Christus ons
geboden heeft, is ons sympathiek.
In dit verband verdient' ook de aan
dacht wat het (C.-H.) „Prol. Zuiden"
opmerkte naar aanleiding van een uit
spraak van de Chr.-Hist. Kiesvereen.. te
Onstwedde, om tot eenheid te geraken
met de H. G. S,
Van pogingen in deze richting heeft
het blad niet veel verwachting, mede
omdat er hier in veler oog principieele
verschillen zijn. Bovendien, zoo meent
het, is ér vbor de C.-H. Unie voorloopig
wel iets anders te doen, vooral in ver
band met de ontevredenheid in kringen
die Friesch Chr.-Histo-risch denken, n.l.
het zich vormen van een zelfstandig oor
deel over de uitlegging en toepassing
van Artikel 36.
Maar het blad verzuimt ook niet er
op te wijzen, dat de diepere gedachte
die aan de motie-Onstwedde ten grond
slag ligt, niet veracht mag worden. „Er
openbaart zich hierin een behoefte aan
eenheid, die zich allereerst zal trachten
uit te leven tegenover hen die „gods
dienstig en kerkelijk" aan d.e Unie ver
want zijn, maar die daarna zich zal die
nen voort te zetten ook tegenover andere
Protestantsch-Christelijke Staatspartijen".
Met ingenomenheid maken wij van
'deze uitspraak melding.
Toegegeven kan worden, dat ze op
zichzelf niet zoo heel veel beteekent.
Maar we hebben hier dan toch een ver
schijnsel, dat de aandacht verdient. Laat,
het dan zijn een wolkje als eens mans
hand, het is dan toch een wolkje.
Het is nu tien jaar geleden dat de
heer Sliggers, destijds redacteur van „De
Zeeuw" een welsprekend pleidooi hield
voor hereeniging van de Antirevolutio
naire en Christelijk-Historische partijen,
voor samenwerking van alle Christenen
tot behoud en ontwikkeling van ons
Christelijk volksleven.x)
„Eén weg, één doell" door B. C.
Sliggers. Uitg. Oost er baan en lo Cointre,
Goes.
Naast het „twee wegen, één doel",
stelde hij toen het „één weg, één doel".
Het feit, dat toen de heeren H. Colijn
en Mr J. Schokking een sympathiek voor
bericht schreven, deed toen goede hoop
koesteren, dat er althans met ernst g e -
tracht zou worden om tot meer een
heid te geraken.
Van pogingen in deze richting is ons
echter niets bekend. Wel vielen meer
dan eens symptomen waar te' nemen, die
op het tegendeel schenen te duiden.
Van hereeniging. zal vooralsnog dan
ook nog wel geen sprake zijn. De histo
rie spreekt hier ook een woordje mee
evenals de wetenschap, dat van hereeni
ging een nieuwe verbrokkeling zeer waar
schijnlijk het gevolg zou zijn.
Maar dat neemt toch niet weg, dat op
méér eenheid moet worden aangedrongen
en dat alles wat in deze richting gedaan
wordt, onze warme belangstelling ver
dient.
Vergeten wij het niet, dat van de steeds
verder gaande versnippering tenslotte
Rome profiteert terwijl de revolutionaire
partijen reden hebben zich te verblijden.
Als hereeniging en hier denken wij
ook aan de Staatk. Gereformeerden
dan niet mogelijk is, laat dan in elk geval
naar het woord van Mr Schokking het
besef worden gewekt, dat de verschillen
-niet moeten worden verscherpt, maar dat de
diverse groepen, ook in verb,and met den
tijd dien wij. doorleven, elkander hebben
te zoeken.
EEN FEESTDAG VOOR THOLEN.
Morgen zal dan de ,brug over de Een
dracht, die Th'olen met den Brabantschen
wal verbindt, door den Minister van Wa
terstaat in tegenwoordigheid van tal van
autoriteiten, geopend worden.
Een feit van boteékenis. En volkomen te
begrijpen is het, dat do Thoolsche bevol
king van dezen dag een feestdag wil
maken
De vlaggen zullen worden uitgestoken
en feestelijkheden zullen, plaats 'hebben
van een opzet en een omvang, zooals nog
zelden in Tholen gezien zijn. Alles, om
uiting te geven aan de vreugde, dat op .10
October 1928 stad en eiland verlost wor
den uit hun isolement en van een verkeers
middel, dat verre beneden de meest be
scheiden eischen van comfort en veilig
heid bleef.
Wie eens een enkele maal of geregeld
gebruik moest maken van de middeleeuw-
scho pont, waarop men blootgesteld was
aan weer en wind en waar het blijven zit
ten in rijtuig, auto of autobus zooals op
droeve wijze gebleken is levensgevaar
lijk moest worden geacht, verbaasde zich
altijd weer, dat zulk een communicatie
middel zoo lang bleef voortbestaan.
Toen we eenige jaren geleden verslag
gaven van dei ingebruikneming, dei" wa
terleiding. opi Tholen (waarmee het andere
deelen v.an ,onze provincie vóór was)
schreven we: „en nu, na de waterleiding
de brugl"
Het zou echter nog einde 1928 worden
eer het zoover kwam.
Maar nu is dan toch eindelijk de brug
gereed gekomen. 'Morgen zal er brugfeest
gevierd worden.
Een woord van warmei hulde past zeker
aan het adres-van het 'Gemeentebestuur
van de stad Tholen, dat voor ggoote
moeilijkheden stond, maar daarvoor niet
gezwicht is.
Tholen is geen financieel sterke ge
meente en kon dan ook de piontgeldeni niet
missen. Vandaar, dat eerst toestemming
moest worden verkregen, om straks brug
gelden te heffen. Dit gelukte.
Maar toen de stad Tholen zich wendde
tot de omliggende dorpen om financieelen
steun voor den brugbouw, toonden de
gemeenteraden van die dorpen weinig! lust
daartoe te bezitten, niettegenstaande ook
de ingezetenen dier gemeenten 'dei onaan
genaamheden van "de pont aan den lijve
voelden. Flier Was een groot tekort aan
gemeenschapszin.
De gemeenteraad van Tholen, ondeï
leiding van zijn e-nergieken voorzitter, mr
Van der Hoeven, zette .echter toch door.
Financieele en later, tijdens den bouw
toen lang niet alles voorspoedig ging
look technische moeilijkheden werden over
wonnen. Zelfs aarzelde die Gemeenteraad
niet, krachtig; in tei grijpen, toen de bouw
stopgezet werd door geschillen met
den aannemer.
Niets ontmoedigde het gemeentebestuur
van Tholen. Met ijzeren wil! werd door
gezet.
De jjevolking van stad en eiland Tho
len, en allen, die het eiland moeten be
zoeken, zjjh wel grooten dank aan dit ge
meentebestuur verschuldigd.
Voor don burgemeester, de wéthouders
en. da Raadsleden van Tholen is het mor
gen zeker in de eerste plaats een feest
dag, een dag van blijdschap en. dank
baarheid.
Inderdaad gaat Tholen een nieuw tijd
perk tegemoet,, dat onder Gods zegen
welvaart en voorspoed voor de geheele
streek! kan brengen.
„Zware" redevoeringen.
De leden van het Ameri'kaansche Con
gres hebben het privilege van portvrijdom.
Daarvan maken ze op zeer ruime schaal
gebruik ook. Hou-d't een afgevaardigde of
senator in een zitting van het Congres een
rede, dan wordt deze op zijn verzoek door
de Staatsdrukkerij gratis gedrukt in elk
getal dat hij wenscht.
Deze stukken zendt hij dan gewoonlijk
aan de bewoners van zijn kieskring. Maar
daar is hij niet toe beperkt, bij 'kan zijn
welbespraaktheid over heel de Ver. Staten
uitstorten. Vooral voor de verkiezingen
maken de leden van het Congres een ruim
gebruik van dit privilege. 60.000 K.G. is
tegenwoordig gemiddeld het dagelijksch
gewicht van de uit Washington portvrij
verzonden post. De Texaansche afgevaar
digde Thomas L. Blantar houdt dit jaar
het record. Tot dusver heeft hij 12.000
K.G. redevoeringen aan zijn kiezers ver
zonden.
Zegeningen van den Zomertijd.
In Engeland verklaart men dat de Lon-
densche bevolking dit jaar bijzondere re
den heeft gehad, om voor de instelling van
den 'zomertijd dankbaar te zijn, omdat er,
dank zij het mooie weer, in 1928 85 uren
van zonneschijn mee gewonnen zijn. Ge
durende 'de 24 weken dat in Engeland de
zomertijd in werking is geweest, is de zon
2500 boven den horizon geweest en hier
van heeft zij 1150 uur (46 pet.) 'helder ge
schenen.
Te Kew wordt 'de zonneschijn pas ge
registreerd, wanneer hij sterk genoeg is
om een duidelijke schaduw te werpen en
bovendien doen de zonnestralen zelden
hun uitwerking vóór 20 of 30 minuten na
zonsopgang, omdat zij eerst 'door een dikke
laag van de atmosfeer heen moeten -drin
gen.
De 8-5 zonnige uren die men dit jaar
won, -dank zij omstandigheden die- sedert
de- invoering van die uurrekening nog
nooit zoo gunstig zijn geweest, staan in
gewone jaren gelijk met veertien dagen
midden in den zomer of -drie weken in een
voorjaars- of najaarsmaand, of twee
maanden midden in den winter.
De winst aan de Zuidkust van Engeland,
waar er gewoonlijk ongeveer 20 pet. meer
zonneschijn 'is- -dan te Londen, was natuur
lijk nog gro-oter.
Een hertog in geldzorgen.
Mag men de „Voss. Ztg." gelooven, dan
is 'de vroegere hertog van Brunswijk (naar
men weet -de schoonzoon van ex-kei'zer
Wilhelm II) voornemens een deel van de
beroemde Welfensch-at naar Amerika te
verkoopen, waaronder tal van kostbaar
heden van historischen en artistie'ken
aard. O.a. zou de -kast, die Hendrik de
Leeuw van -een -kruistocht heeft meege
bracht, woTden verkocht.
De hertog -heeft verklaard, -dat de deso
late staat van zijn financiën hem tot de
zen stap dwingt. De verkoop zou verme
den kunnen worden, als -de staat Pruisen
den hertog het z.g. Welfenfo-nds, d. i. het
na 1866 in beslag genomen vermogen der
W-elfen, terugbetaalde.
Prins Nicoiaas weer thuis.
Zaterdagavond -om zes uur is -de Roe-
meensche prins Nicoiaas uit Parijs te Boe
karest teruggekeerd. Op het station werd
hij door de koningin-weduwe Maria en
door de geheele regeering, met den pre
mier Bratianu aan het hoofd, benevens
door alle bofdignitarissen ontvangen. De
begroeting tusschen -de koningin-weduwe
en den prins was uiterst hartelijk.
De Zeppelin.
Na dén laatsten proeftocht van giste
ren is de „Graf Zeppelin" gisteravond!
om precies zes uur op het vliegveld van
Friedrichshafen geland. Er zijn vooral p-ei-
linjgs-exp-erimenten en snelheidsmetinge'ti
volbracht.
Het luchtschip zal nu voor de reis
naar Amerika in gereedheid worden ge
bracht. Het bedrijfsmateriaal wordt aange
vuld1 en de proviand aan boord gebracht.
Vanavond moeten de koff-ers van de
reizig'ers naar Amerika in gereedheid wor-
den gebracht.
VIcegtuig-ongevaHen.
Te Detroit zijn bij een landingsmanoeu
vre twee vliegtuigen in botsing gekomen,
waarbij een in vlammen opging -en het
andere volkomen vernieid werd. Vijf per
sonen werden gedood. Te Denver in Co
lorado is een machine op 2000 voet hoog
te neergestort. De beide inzittende, twee
zusters, waren op slag dood; de bestuur
der werd zwaar gewond.
Bij een anderen val van een vliegtuig
te Cincinati (Ohio) werd de bestuurder
gedood en e-en passagier zwaar gewond.
Weer een complot van Communisten in
Hongarije.
Naar de „Pester Lloyd" bericht, dron
gen in den nacht van 27 op -28 Septem
ber rechercheurs binnen in een huis te
Boedapest, waar zij- een volkomen inge
richte drukkerij vonden, alsmede groote
hoeveelheden 'brochures van .communis
tische strekking. Op grond van de gevon
den gegevens, heeft d-e politie de commu
nisten Hoffer, Jovicz, Boda en Weiss en
een vrouw, Magdalena Ligeti, gearresteerd
>De zeven-urige werkdag in Rusland.
Het is thans acht maanden geleden, dat
in de eerste industrië-ele bedrijven in de
Sovjet-unie de z-even urige werkdag werd
ingevoerd. De Sovjetpers schrijft, dat bij
den overgang zich zeer ernstige moeilijk
heden voorgedaan hebben en het werk
in die ondernemingen -nog steeds 'njet in
normale banen gel-eid is-. Volgens bet al-
Russische Textielsvndicaat is d-e uurpro
ductie der machines met 311 pet. ge
daald. Ook de prestatie der arbeiders is
onbevredigend. Hoewel b-et aantal arbei
ders per machine-eenheid gemiddeld 14
15 pCl. gedaald is, is van de 14 bedrijven
waarin -de zevenurige werkdag is inge
voerd) slechts in 8 sprake v-an v-ooruifcganig
van de prestatie, in de 16 andere is zij
tot 9 en 10 pet. achteruitgegaan.
Aardbeving.
Het officiëel rapport over de aardbeving
van j.l. Donderdag meldt, dat drie dor
pen in de omg'eving van Angora totaal
verwoest zijn. Drie andere zijn voor 70
percent vernield. Er zijn twee gewonden.
Pa-ratyp'hus te Dresden.
Te Dresden -en in de omgeving zijn een
30-tal personen lijdende aan darm-ontste
king. Volgens do laatste berichten geldf
het hier paratyphus- B. Een der patiënten
is overleden. De overige personen zijn
langzaam herstellende.
De ziekte werd verspreid door een keu
ken-employé van den Dresdener Rats-
Weinkeller, die een bacillendrager schijnt
te zijn- Tegen uitbreiding van de epide
mie Zijn doeltreffende maatregelen geno
men.
Treurige toestanden voor de Hongaarsche
medici.
In den gemeenteraad te Boedapest is de
aandacht op de betaling der aan de zieken
huizen verbonden artsen gevestigd. Ge
middeld verdient een dirigeerend arts 600
pengö (plm. f 265) in -de maand, een ge
wone arts 340360 (plm. f 154) en een
assistent 260280 (plm. f 118) per
maand. Ongeveer twee duizend doctoren
verdienen daarentegen niet genoeg, om
maar zeer bescbei-den van te kunnen leven.
Korte berichten.
Het aantal dooden te New York ten
gevolge van het -gebruik van alcohol uit
graan of aardappelen is thans tot zeven
tien gestegen.
Volgens berichten uit Peking heeft
de Chi-neesche regeering voorloopig sta
kingen verboden en het s-takingscomité 'ge
arresteerd van de postbeambten en zeelie
den te Shanghai.
Het trampersoneel te Constantino-
pel heeft de staking afgekondigd.
Door het hoogwater, ontstaan tenge
volge van den overvloedigen regenval,
werden hij Batoem ca. 2000 ho-even onder
water gezet. Het zaaisel werd weggespoeld
en de spoorweglijn naar de Zwarte Zee is
ondermijnd.
De mijnwerkers te Dourges en te He-
nin-Lietard (Fr.) hebben tot staking be
sloten, om hun sympathie met de stakende
textielarbeiders te 'betuigen.
Ten spijt van de inspanning der uni-
taris'tische vakvereenigingen neemt de sta
kingsbeweging onder de» textielarbeiders
in Noord-Frankrijk duidelijk af.
Binnenland.
Do gemeente Vlissingen krijgt f 250.000
voor den bouw van een nieuw zieken
huis.
Wordt oud-minister Posthuma leider der
Vrijhei-dshondsche Kamerfractie?
De rede van den Gouverneur-Generaal op
Bali.
De heer Boissevain bedankt als lid der
Tweede Kamer.
Buitenland.
Een aardbeving geregistreerd.
Vertrekt de Zeppelin morgen naar Ame
rika?
Een communistisch complot in Hongarije.
Paratyp'hu-s te Dresden.
neemt GELDEN in DEPOSITO
tegen hooge rentevergoeding.
SPAARBANKBOEKJES S 4 pCt
BRAND- en INBRAAKVRIJE KLUIS.
Vraagt inlichtingen.
Er is een geheim draadloos station
ontdekt in een bosch bij Nizza. Men be
weert, -dat het -door anti-fascistische tegen
standers van Mussolini gebruikt werd.
Naar de spoorwegdirectie meedeelt,
is Zondagavond tusschen Grainville—-
Yeauville en Bréauté een locaal trein ont
spoord. Dertien reizigers werden -gewond,
van wie een vrij ernstig.
De autoriteiten te Jeruzalem hebben
een besluit gepubliceerd waarbij -den vrou
wen de toegang wordt verboden tot den
klaagmuur, tenzij zij ingetogen gekleed
zijn, volgens muzelmansche zeden. Het
zelfde verbod geldt voor de mannen, die de
tarb-ouch of -den tulband moeten -dragen.
Bijne vijftig Engelsche schepen,
waaronder slagschepen, kruisers, torpedo
jagers en -onderzeeërs van -de Atlantisc'he
vloot, -zijn bijeengebracht voor de herfst-
manoeuvres, -die vandaag beginnen.
Bij -den aanleg van wegen in de buurt
van Napels heeft een aardverschuiving
plaats ge-bad, tengevolge waarvan zeven
arbeiders om het leven zijn gekomen, ter
wijl drie gewond werden.
De Koninklijke Familie.
De Koningin, Prins Hendrik en Prin
ses Juliana deden gistermiddag' te Apel
doorn prins Carl zu Bentheim en Stein-
furt en zijn echtgenoote bij hun ver
trek uitgeleide tot op het tweede perron
aan den trein van 12.41, welke acht mi-
muten te laat vertrok, doordat de trein
van 10.51 uit Amsterdam niet om 12.30
binnenkwam.
De rede van den Gouvernc-ur-Genéraai
op Bali.
Het A.I.D. de Preangeïbode geeft de
volgende lezing van de passage uit de
redevoering van den gouverneur-generaal,
tijdens diens bezo-ek aan Bali. De gouver
neur-generaal heeft volgens die lezing uit
gedrukt: dat „de cultuur, steunende op
de Balische adat en godsdienst, die zulke
kunstuitingen te-weeggebracht, een kost
baar bezit is waarvan de Baliërs geluk
kig doordrongen zijn. De regeering zegt
van haar kant toe ie zullen wa-ken tegen
eiken aanslag op die cultuur door vreem
de elementen en penetratie van onge-
wenschte- ideeën."'
De 'heer Boissevain 'bedankt ais lid vlaril
de Tweede Kamer.
Naar uit Den Haag aan de Tel. wordt!
■gemeld, heeft de heer Walirave Boissevain
in verband met zijn drukke werkzaam
heden, aan het wethouderschap van Am
sterdam verbonden, aan het hoofdbestuur
van den Vrijheidsbond medegedeeld, dat
hij bere-id is, thans te bedanken voor het
lidmaatschap- van de Tweede Kamer.
Het hoofdbestuur van genoemde partij'
zal thans, aldus het blad, den heer Bois
sevain ingevolge deze bereidverklaring,
verzoeken, aan zijn voornemens uitvoe
ring te geven en voor het lidmaatschap
der Kamer te bedanken. Opvolger als (id
der- Tweede Kamer is dr I. H. J. Vos,
wethouder voor de Volksgezondheid en
Armenzorg- te- Amsterdam.
Dr Vos heeft de 'Tol. de juistheid van
dit bericht be-vestigd. Hij had evenwel
nog geen beslissing genomen over het tijd
stip waarop hij als wethouder zal be
danken. De mogelijkheid bestaat, dat hij
