No. 3
Woensdag 3 October 1928
43e Jaargang
WAT
de MATADOR
zeer waardevolle
dingen bezorgen
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Een MATADOR
Befangrijkste Nieuws.
COUPONS en LOSSINGEN
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ga»» SCTa pill is een
is een uitblinker, haantje
de voorste, de BESTE
onder allen van z'n soort
Welnu
BINNENKORT KOMT
ook bij U
Zorg dat ge met hem ken
nis maakt, want hij zal U
Let op de volgende aankondiging
ALLE per 1 October verschenen
worden door ons verzilverd.
HENDRIKSE Co's BANK
GOES
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkanto6r te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f 3.
Losse nummers
f 0.05
Prijs der Advertenfiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Evenredige Vertegenwoordiging.
Er is bijna geen partij, ol zij beeft
te klagen over politieke windstilte.
Voor een deel is dat ongetwijfeld een
gevolg van de evenredige vertegenwoor
diging die nu ruim 10 jaar geleden in
ons land werd ingevoerd.
Dit stelsel bezit onmiskenbare voor
deelen.
Het maakt bet onmogelijk, zooals dat
vroeger wel biet geval was, dat een min
derheid in het land de meerderheid van
de Kamerzetels bezet houdt.
Het maakt stemibusafspraken, zooals die
vroeger noodig waren, toen bet er om
ging de liberale overmacht in de Ka
mers jii-et onder de kiezers de
breken, overbodig. Iedere partij' kan nu
op bare eigen candidaten stemmen.
De evenredige -vertegenwoordiging heeft
ook een einde gemaakt aan de herstem
mingen, waarbfl vroc-ger een groot aantal
kiezers telkens weer genoodzaakt wend
te kiezen tusschen twee niet gewilde can
didaten.
Een voordeel is ook tot op zekere
hoogte althans, dat tusschentijdscbe ver
kiezingen met als gevolg soms een tus
schen tijdsche meeirderheidsverplaatsing in
een of ander college niet meeir moge
lijk zijn
En eindelijk biedt de evenredige ver
tegenwoordiging ook aan kleine partijen
de gelegenheid hunne vertegenwoordigers
naar Staten en Raden af te vaardigen.
Ondier het meerderheidsstelsel zou het
voor part'jen als de Staatkundig-Gerefor
meerde en andere kleine partijen vrijwel
onmogelijk zijn hunne stem in de Tweede
Kamer te doen hooren en ook in de
Staten en de Gemeenteraden zouden zij
niet dan bij uitzondering een plaats heb
ben veroverd.
Dit zijn voordeelen, die bij de beoor
deeling niet over het hoofd mogen wor
den gezien.
Maar naast deze voordeelen staan ook
nadeelen.
Het is ook hier niet alles goud wat
er blinkt.
V Ernstige nadeelen.
Een nadeel, en een zeeT érnstig na
deel van de evenredige vertegenwoordi
ging is, dat de belangstelling van vele
kiezers is verflauwd en dat de hand tus
schen kiezers en gekozenen is verzwakt.
Vroeger was het zóó, dat men nooit
zeker was van zijn zaak. Men moest al
tijd paraat zijn.
Nauwelijks was een „stemming achter
den rug of tengevolge van bedanken, ver
trek of overlijden van een afgevaardigde,
werd men soms opnieuw ter stembus ge
roepen. Er was geen tijd om in te slapen.
Dat is nu anders. Toen in 1927 de
Statenverkiezingen achter den rug waren,
wist men met vrij' groote zékerheid, dat
voor 1929 geen nieuwe verkiezingen zou
den plaats hebben. En het behoeft dan
ook niet al te zeer te verwonderen, dat
velen ,er weinig voor gevoelen zich in
dien tusschentijd druk te maken en dat
gemakzuchtige lieden die van alle „druk
te" wars zijn, zich de slaapmuts diep
over de o-oren trekken.
Vroeger was het zóó, dat het er altijd
om ging de meerderheid te verkrijgen.
Wanneer men o-ok maar één stem in
de minderheid bleef,, dan was alle moei
te tevergeefs en waren alle stemmen
verloren. Het was toen: alles of rdets.
Dat gaf spanning. Dat prikkelde de ener
gie. Dat was oorzaak, dat de krachten
tot hetuiterste werden ingespannen en
dat oud en jong meewerkte om de ge-
wenschte meerderheid te behalen.
Maar die spanning ontbreekt nu. 't Is
wel waar, dat ook nu iedere stem betee-
kenis heeft en dat het verlies van één
stem het verlies van een zetel kan be-
teekenen maar men ziet bet niet zoo dui
delijk voor zich. Tn elk geval is de tijd
voorbij dat door het verlies van één stem
soms duizenden stemmen van onwaarde
werden.
Geen .wonder, dat de terugslag daarvan
wordt gevoeld en dat de krachten niet
meer zóó worden ingespannen, als vroe
ger wel het geval was.
En dan is er nog iets anders.
Vroeger hadden de plaatselijke kies
yereenigingen bij de candidaatstelli'ng veel
invloed. En straks was het hun eigen
candidaat waarop de kiezers hun stem
uitbrachten en waarvoor ze in 'tvuur
gingen.
Van dien invloed is thans niet veel
meer overgebleven. Hen stemt nu op de
partij, op een lijst, op een groep van
personen. Van den persoonlijken invloed,
van den invloed der Kiesvereenigingen
is zoo goed als niets overgebleven.
WanneeT vroeger een candidaat geko
zen was, dan was hij- de afgevaardigde
van een bepaald district. Er was contact
tusschen kiezers en gekozenen. De af
gevaardigde bad gelegenheid zijn district
te bewericen en de kiezers waren in de
gelegenheid, met den afgevaardigde voe
ling te •houden.
Maar dat alles behoort nu tot het ver
leden. En het gevolg is, dat in som
mige kringen de belangstelling merkbaar
verflauwt, dat er van de vroegere geest
drift weinig te bespeuren valt.
De evenredige vertegenwoordiging biedt
onmiskenbare voordeelen.
Maar ook de schaduwzijden ontbreken
niet.
Toch is het niet verstandig, die scha
duwzijden al te sterk op 'den voorgrond
te plaatsen.
En het gaat ook niet aan de verminder
de belangstelling en het gebrek aan geest
drift maar zonder meer toe te schrijven
aan het tegenwoordige kiesstelsel.
Storm op den Atlantischen Oceaan.
Vele schepen, -die Zaterdag en Zondag te
Plymouth zijn aangekomen, waren 7 uur
te laat tengevolge van het stormachtige
weer op den Atlantischen Oceaan. De
„Mauretania" van de Cunard lijn, die gis
terenmorgen aankwam, was ec'hter een
uur voor den bepaalden tijd en heeft ge
durende de geheele reis een gemiddelde
snelheid van iets onder de 25 knoopen ge
maakt.
Dreigend hoog water ie Londen.
Een telegram uit Londen meldt: De
Theems zou vandaag den hoogsten stand
van den vloed in dit jaar bereiken. De
autoriteiten van de haven van Londen en
de gemeenteraad van Westminster gaven
nauwkeurig op het stijgen van de rivier
aeht, daar men een herhaling van de over
stroomingen vreesde, waarbij in Januari
j.l. 14 personen te Londen verdronken zijn.
Een gassenverspreidende fabriek gesloten.
De Saksische autoriteiten hebben met
het oog op 'het permanente gevaar voor
gasvergiftiging besloten de 'kolen-destillatie
op de mijn Alwiener Verein te Bruckdorf
stop te zetten. Deze inrichting was pas de
zer dagen gereedgekomen en had 8 milli
oen mark gekost.
Voorts deelde de Saksische minister van
handel in een vergadering van de demo
cratische partij mede, dat de regeering be
sloten heeft een aanklacht tegen directeu
ren en commissarissen van de mijnbouw-
onderneming in te dienen.
Koning Alfons en Primo de Rivera.
Volgens een bericht aan de „Daily Mail"
van de Spaansche grens moet na den te
rugkeer van koning Alfons in Spanje een
ernstige spanning tusschen den koning en
Primo -de Rivera zijn ontstaan, welke ver
moedelijk met het aftreden van Primo de
Rivera zal eindigen.
Primo de Rivera moet den koning een
besluit ter onderteekening hebben voorge
legd, waarin straffen werden bepaald te
gen een groot aantal personen, vooral zul
ke, die tegen Primo de Rivera in woord en
schrift hebben geageerd. Daar bovendien
in militaire kringen de stemming zich
meer en meer -tegen Primo de Rivera
keert, wordt zijn aftreden meer en meer
waarschijnlijk.
Wie zijn opvolger zal zijn, is nog onbe
kend, doc'h men verwacht, dat het in ieder
geval een persoon uit militaire kringen
zal zijn.
Stijgende spanning in Oostenrijk.
Daar de hoofdcommissaris van politie
te Wiener Neustadt-nog steeds niet heeft
kunnen besluiten na het verbod van de so
ciaal-democratische demonstratie nu ook
de betooging van de Heimwehre te verbie
den, neemt de opwinding in het geheele
land van Beneden-Oostenrijk voortdurend
toe, meldt „Het Volk". De sociaal-demo
cratische arbeiders in dit industriegebied
zijn vastbesloten de rechtsradicale betoo
ging met alle hun ten dienste staande mid
delen te verhinderen. Nu het hun verbo
den is te demonstreeren, willen zij reeds
Zaterdagmiddag onmiddellijk na sluiting
der fabrieken in dichte drommen de straat
opgaan en zoodoende den toegang tot de
middens-tad eenvoudig blokkeeren. Het
voornemen bestaat proviand, sigaren enz.
mee te nemen en den geheelen nacht op
straat door te brengen. Het is haast on-
Mmppe
vermijdelijk, dat het Zaterdagavond en
Zondag tot hotsingen zal komen. Vandaar
dan ook dat tal van welgestelde ingezete
nen van Wiener Neustadt hun vrouwen en
kinderen hebben weggezonden.
Naar verluidt zou de regeering voor
nemens zijn tegen het einde van de week
over Wiener Neustadt en omgeving den
staat van beleg af te kondigen en de ge
heele stad door troepen te laten afsluiten.
De overstroomingen in België.
De overstrooming'sraimp in de streek
van Nieuwpoort schijnt haar hoo,gtepunt
te hebben bereikt.
De schade, die door het zeewater aan
de landerijen wordt berokkend, is enorm.
Soldaten hebben gedurende den geheie-
len nacht -gewerkt om hulpdammen op
te werpen. Hun activiteit was vooral ge
richt op het stoppen van de bres, die in
den dijk was geslagen. Doch deze weFd
onderwijl op andere plaatsen .ondermijnd.
De burgemeester van Nieiuwpoort wilde
het ministerie van openbare werken voor
de ramp verantwoordelijk stellen, omdat
het volgens hein niet de noodig© vei
ligheidsmaatregelen had getroffen,, waar
op hij' enkele weken géledein in het mi
nisterie had aangedrongen.
De verantwoordelijke diensten van mi
nister Baels verklaarden echter, dat bet
doel van 's burgemeesters bezoek van heel
anderen aard was en bet hier niet 'aan1
gaat, de verantwoordelijkheid van de
sluisbrauk op het departement te schui
ven,
Bergsforting.
Bij Bellinzona heeft gisternamiddag om
3 uur op den Monte Arbino een groote
bergstortipg plaats gehad. De bergtop is
als een geweldige lawine van steen en
f'ruis in het dal gestort. De lawine heeft
1/2 vierkante K.M. oppervlakte en is op
vele plaatsen ongeveer 100 M. hoog.
Ongeveer 20 Alpenhutten, die echter,
daar de bergstorting sinds eienigen tijd te
voorzien was, ontruimd waren, warden
vernield. Of er menschenlevens verloren
zjjn gegaan, staat nog niet vast.
De grootste spoorwegtunnel ter weireld.
Een kranig staaltje van ingenieurs-werk
nadert in den stjat Washington zijn vol
tooiing- Het is die tunnel van den Great
Northern Railroad, door de Caecade
Mountains, welke zeven mijl lang, de lang
ste van het Amerikaanscbe vasteland zal
zijn en een 'der grootste bouwwerken in
de spoorweggeschiedenis geacht wordt. De
kosten zullen 15 millioen ril ar (40 mil-
lioen igld) bedragen en de efectrificatig
v.an de Wenatchie-Skykomisch-sectie en
de verandering van sporen zullen de kos
ten op 25 millioen dollar (62.500.000 gld.)
brengen. De nieuwe Cascade-tunnel, die
41.136 voet lang is, wordt in lengte slechts
overtroffen door drie tunnels in de Zwit-
sersche Alpen, n.l. de Simplon-tunne'
(65.734 voet) ,de St. Gotthardtunnel leng
te 49.213 voet en de Lötsehbengtunrael
lengte 48.850 voet. In tegenstelling met
de Alpen-tunnels, waarover men acht tot
tien jaar bouwde, was het bouwwerk in
de Cascade Mountains in bijna drie jaar
gereed. Het nieuwe traject door den berg
heen, zal een lengte hebben van 10 mijl
en een kronkelweg van 18 mijl vervangen.
Passagierstreinen zullen daardoor eein uur
en goederentreinen twee uur uitsparen-
Bovendien zal men meer dan zes mijl
kostbaTe sneeuwdekken bovein den spoor
weg kwijtraken, waarvan de kosten voor
bet jaarlijksch onderhoud igeliik zijn aan
de rente van 62.500.000 gulden, welke
aan het nieuwe plan zij'n besteed.
Een gewijzigd! opschrift.
Evenals te Leuven is er ook in het
plaatsje Nomeny eenig geharrewar ge
weest over de inscriptie op een monu
ment, dat op oorlogsgebeurtenissen be
trekking heeft. Zondag heeft de heer Louis
Marin, minister van pensioenen, het mo
nument onthuld, dat zoowel de 42 ge
sneuvelde militairen uit Nomeny herdenkt
als de burgers, die den 20en Augustus
door Beiersche infanteristen werden ge
fusilleerd.
Aanvankelijk droeg dit laatste gedenk -
teeken het opschrift: „De Fransche na
tie aan de burgers van Nomeny, slacht-
Binnenland'.
De MinisteT van Financiën beantwoord^
vragen over de mosselpachters te
Bruinisse.
Prof. Böhl over de opgravingen bij Si-
chem.
Een luchtschip boven ons land.
Het oordeel van het Chr. Nat. Vakver
bond over de Schelde-staking.
„De Standaard" over de politieke samen
werking.
Vergadering te Roosendaal van mossel
kweekers.
Buitenland.
Spanning, in Neder-Oostenrijk.
Samenzwering in Albanië?
De overstroomingen in België.
offers der Duitsche barbaarschbead".
Op verzoek der regeering werd dit op
schrift gewijzigd in: „Nationale inschrij
ving voor de bewoners van Normemy, on
schuldige slachtoffers van Hen oorlog"
Een "samenzwering tegen koning Zogo'd
van Albanië.
Uit Durazzo wordt bericht, dat er een
samenzwering tegen koning Zogoe is ont
dekt. De staat van beleg is afgekondigd.
Er zijn elf samenzweerders doodgescho
ten.
Korte berichten.
Te Mich-elstadt in het Odenwald is
gister een pas onlangs in bedrijf geko
men fabriek van celluloid-kam-nen geheel,
door brand vernield. De brand was ont
staan door de ontploffing van een Vat
spiritus, dat op een verwarmingstoestel
stond. De 6G-jarige eigenaar der fabriek
is verbrand- de 40 arbeiders hebben zich
kunnen redden.
De technische noodhulp die in.
Duitschland in de jaren na de revolutie
te hulp werd geroepen bij arbeidsconflic
ten die voor het algemeen welzijn scha
delijk "konden worden, zal op 31 Maart
1929 ophouden te bestaan. In de nieuwe
rijksbegrooting is er geen post mee,r voor
uitgetrokken.
De postambtenaren to Sjanghai zjjn
in staking gegaan. Zij eischen een loonis-
veribiooging van 33 procent en nog andere
tegemoetkomingen. De brievenbestellers ti
Peking hebben eveneens "de staking af
gekondigd, maaT om andere redenen.
De zitting van het Argentijn sch Con
gres is Zondagnacht gesloten, nadat ver
scheidene uiterst lange zittingen waren
gehouden. De Senaat hechtte zijn goed
keuring aan de door de KameT aanvaar
de begrooting.en schrapte dientengevolge
ook de bijdrage van Argentinië aan den
Volkenbond. 'ill
President von Hindenburg vierde gis
teren in den familiekring op zijn jachtslot
bij Potsdam zijn 81en verjaardag. De re
geering van het rijk, en van Pruisen heb
ben hem gelukw-enschen gezond-en. ITit
de Hindenburg-inzameling zijn op dezen
dag 425.000 mark aan behoeftige gezin
nen verdeeld, die zwaar onder den oor
log hebben geleden.
China zal deel blijven uitmaken van
de voorbereidende ontwapeningscommis
sie en dus lid vau d©n volkenbond blijven,
naar het aan het volkenbonds secretariaat
heeft medegedeeld.
De Japansche politie arresteerde een
anarchist, die van plan was eeln aanslag
op den mikado te plegen.
Op het Britsche labour-congre-s heeft
Mac. Donald een felle rede gehouden te
gen de tegenwoordige Britsche buitenland-
sche politiek. Een door hem daarop voor
gestelde resolutie werd aangenomen.
Te Champigny bij Parijs heeft een
trambotsing plaats gehad. Er zijn 22 ge
wonden. i i
De Fransche marine is vermeerderd
met een zwaren onderzeeër van een nieuw
type- Hij heeft een snelheid van IOV3'
knoop aan de oppervlakte en van '10
knoopen onder water. De lengte van het
vaartuig is 183 voet, de breedte 23 voet,
terwijl die waterverplaatsing 2080 ton be
draagt.