DE ZEEUW tweede blad. Zoeklichtjes. de nationale landstormdag. FEUILLETON VAN HOOGER ORDE. Uit de Provincie, J* VAN VRIJDAG 28 SEPT. 1928. No. 307. Ruim 25000 landstormers in de Residentie. De Nationale Landstórmdag, gisteren te 's Gravenhage gehouden is schitterend ge slaagd. Het was een echt nationale betoo ging. Dit alle oorden van het land waren ze opgekomen de landstormers, om op deze wijze het tienjarig bestaan van den U.V.L, 'te herdenken en ais 't Ware den eed. van trouw aan H. M. de Koningin te hernieuwen. Er waren de Friezen en de Groningers, maar ook de Limburgers en niet te vergeten de Zeeuwen, die voorzoover ze de 'Zeeuwsche kleeding droegen stérk de aandacht trókken. Alle manschappen waFen in burger gekleed. Dat deed elk provoceeTend ka rakter aan do demonstratie vreemd zijn. Het légde bovendien den nadruk op het feit, dat de Bijzondere Vrijwillige Land storm feitelijk een burgerlijk instituut is, een instituut tot handhaving en eerbie diging van orde en vrijheid. De drukte in de stad. Er is, schrijft het Vaderland, maar één woord voor den stroom van Landstor mers, die van de stations de stad in kwam: imponeerend. Het was een lange, lange rij van mannen, met oranjebanden om' de armen en vaandels voor da groe pen. Trein na trein kwam! aan en zette zijn nationalen last op de perrons. Re serve-officieren, namen de leiding, de groepeln werden in de File gerijd, de mu ziek sloeg aan en daar ging het.' De troepen van het Hollandsctie Spoor marcheerden eerst naar het Staatsspoor en voegden zich daar bij de anderen. Tegen twaalf uur werd de drukte het grootst. In groote groepen stonden de mannen te wachten tot er gelegenheid kwami om op te marcheeren'. Want de politie moest oofc rekening houden met het gewone verkeer op het Bezuidenhout. Dat geeft op gewone dagen den ver keersagent de handen al vol1, maar1 van daag jlep het den man over.'de handen. Collega's onder leiding van een inspec teur, schoten te hulp. Langs het -Paleis eh door Zorgvliet' trok de lange, lange file naar Houtrus t. Vroolïjk op speelden' de vele muziekkorp sen: de mijnwerkers, Barnevelders in hun typische kteederdracht, OMeinzaal, enz. De drukte aan de stations werd nog vergroot door de familieleden der Land stormers, die dezen dag in den Haag wil den medemaken. Midden in de grootste drukte verscheen plotseling de veelzeggende arrestantenwa- gani van dfe politie. Drie mannen met wilde haren ën bloote voeten werden uit- gemoodigd in te stappen. Communisten werd er in het publiek gefluisterd. Liet waren anarchisten, die anti-nationale pro paganda maakten en de orde verstoorden. in schilderachtige groepjes lagen de landstormers over het groene veld. In twee muziektenten speelden o.m. de Gre nadiers vxoolijke marschen. Vooral de groepen van de dorpen met hun eigen kleederdrachten trokken veel bekijks. Daar kampeerden Bunschotensche meis jes naast, ronde Zeeuwsche boeren. F.en Amsterdammer dronk er aan één kraan met een Limburger en een Friescke schoone. Voor 'de voeding van de duizenden was uitstekend gezorgd. Langs den zoom van het veld waren rijen tenten opgesteld met broodjes en dranken. Rond die ten- t«n| lag oen chaos van leege fleschjes. De drinkwaterleiding had voor groote rijen kranen gezorgd. Alle manschappen kregen papieren drinkbekers. Dat was een goede maatregel. Een groote meevaller was het weer. Nu konden die 20 a 25.000 man rusten op het veld. De autoriteiten op Houtrust. Op Houtrust waren .tal' van autoriteiten aanwezig, waaronder allé ministers, de minister van Defensie was vergezeld van zijn beide adjudanten. Verder waren aan- 79) Naar het Engelseh. Lord Luxmqre, die met zijn blinkende, diamanten snuifdoos en zijn even blinken de glimlachjes overal rondging, bleef plot seling staan, boog en zeide: „Met genoegen zeker!" De stemming begon onder volmaakte stilte. Drie landbouwers, de een na den ander, kwamen naar voren en stemden op mijnheer Vermilye. Er was snuif in hun zakken. Toen kwam een groote kerel, met grijze haren, dien wij al vroeger heb ben leeren kennen, naar voren Jacob Baines. Hij zag ietwat schuw naar mijn heer Ralph; misschien had hij in zijn jeugd onder minder aangename omstan digheden met hem kennis gemaakt; maar hij greep moed. „Edelachtbare heer inag men iets tot u zeggen?" „Zekér, maar wees kort, mijn goede vriend", hernam de baron, die bekend stond wegens zijn vriendelijkheid voor arme lieden. Mijnheer, ik ben arm en woon in eëtn van mylord's huizen. Ik héb in een jaar De groote brand te Madrid. Een overzicht tijdens den brand. wezig de vice-president van den Raad van State, graaf van Lynden van San- denburg, 'do '„Commissaris der Koningin ia de provincie Zuid-Holland, minister van Staat jhr mr dr v. Karnebeek, de commandant van het veldleger, generaal Muller Massis, de gouverneur der Residen tie, generaal-majoor Insinger en vele an dere opper-, hoofd- en subalterne offi cieren, verscheidene Eerste en Tweetje Kamerleden, het lid van den Raad van State, minister van Staat Idenbuig, de oud-inspecteur vaü den Vrijw. Landstorm, generaal ten Bosch, de burgemeester der residentie, mr Patijn, Pater Boromaus de ■Groeve. Philips Radiodienst had een voortref felijke .installatie van luidsprekers ge maakt, zoodat al hot gesprokene 'niet al'leën tot in alle uithoeken van het veld, maar zelfs tot ver daarbuiten woord voor woord was te verstaan. Voor de officieele opqning van den Landstórmdag brachten de luidsprekers goede muziek ten g'ehoore omi de manschappen bezig te houden. Op het veld wisselden bovendien de muziek korpsen in de muziektenten de r'adio- muziek af. De drukte was enorm, want de tribunes rondom het veld liepen vol en op het fèritoin zelf was het een gewirwar van be lang. öp het noordelijk deel van Houtrust stonden de banieren, vaandels en plaats naamborden, provincic-gewijs opgesteld, zoodat straks bij den afmarsch, ieder zijn eigen plaats direct zou kunnen vinden en de opstelling zeer vlot vèrloopen. Voor beeldig was dan ook overat de orde. Vliegmachine;boven Houtrust. Tussehen 12 en 2 uur werden door vliegmachines verschillende demonstraties in de lucht uitgevoerd. Een escadrille van 5 vliegmachines cirkelde in V-vorm eeni- gen tijd boven het terrein. Ook werden door eert der vliegers de letters B. V. L. in de lucht beschreven, wat natuurlijk veel belangstelling trok. De opening. Toen de heer Duymaeryan Twist voorzitter van de Nationale Landstorm- commissie, het spreekgestoelte beklom om voor de microfoon 'zijn welkomstrede uit te spreken, werd hij met langdurig ge juich verwelkomd. Die heer Duymaer begroette de minis ters en andere hoogwaardigheidsbeklee- ders benevens de tienduizenden land stormers, die waren opgekomen om het tienjarig bestaan van hun instituut te herdenken, van de Wadden en Zeeuwscli- VJaanderen, van Limburg, 'de Duitsche grens tot aan de Noordzeekusten'. Bijna zestigduizend man telt de B. V. L. voor wie van dezen nationalen Landstórmdag nieuwe bezieling moet uitgaan. De bedoeling van dit samenkomen noemde spr. het versterken van den band tussehen de landstormers, het doen blij ken van hun saamhoorigheid en paraat- geen. huur betaald. Mijnheer Brown zeide tot mij, hij zeide: „Jacob, stem op Vermi lye en ik zal je de huur schenken en' hier ^ijn dertig gulden óm weer mee te beginnen." „Hola, maak het kort, gij Schelm; jie houdt de stemming op, stem, zeg ik je". „Ja, ja, mijnheer", en de oude man schudde leuk met zijn haar naar mijn heer Brithwood. „Wacht tot ik van deze dingen af ben". En hij nam een handvol goudstukken uit z'n kapotte zakken. Arme stakkert! hoe prachtig zagen ze er uit, die goudstukken, welke voedsel, kleeding, leven vertegenwoordigden. „Drie waren aan mij betaald, twee aan Will Horrocks en de rest aan Matthew Ilales. Mam, mijnheer, wij zijn van ge dachten Veranderd, en wilt u, al^ het u belieft, het geld teruggeven aan hun, die het toebehoort?" „Maar, mijn beste vriend „Dank u, mijnheer Ralph nu wil ik stemmen, maar niet op Vermilye". Tot grootè verwondering van zijn Lord schap was het resultaat van de stemming: van de vijftien stemmen waren er zes op Vermilye en négen op zijn tegen-can- didaat. Mijnheer Herbert Oldtower was dus wettig gekozen als lid voor het di strict Kingswell. De graaf ontving deze mededeeling met waardig stilzwijgen, maar mynheer heid. De geestdrift worde aangewakkerd en den eed van trouw aau vaderland en Vorstenhuis bevestigd. De Prins op het veld. Toen Prins Hendrik, juist nadat de heer Duymaer van Twist zijn welkomstwoord had gesproken, verscheen, zongen dertig duizend menschen het oude ontroerende Wilhelmus, uit volle borst. Deze gemeen schappelijke zang maakte een diepen in druk. Het was waarlijk een manifestatie van de eenheid des volks, toen zooveel dui zenden, uit zooveel honderden steden en plekken des lands saarngestroomd, hier ohs mooie volkslied zongen. De redevoeringen. Verschillende sprekers voepden hierna het woord. Een ontroerende rede, vol jeugdigen gloed en bezielende warmte hield, de oud minister van onderwijs, dr J. Th. de Visser, die na het uitspreken van zijn rede langdurig werd toegejuicht. De oud-gouverneur-generaal van Ned.- Indië, mr Di. F'oclc, herinnerde aan het ontstaan en het doel van de B. V. L. Deze wil' geen haat opwekken, maar vrede, orde en rust bewaren, het saam- hoorigheidsgevoel' versterken. Spr. hoop te, dat de B. V. L. in de komende tien jaren niet zal behoeven op te treden, zoomin als dat in de al'goloopen jaren noodig was. Ook deze spreker werd hartelijk toege juicht, maar een ware ovatie gewerd den oud-minister C o 1 ijntoen deze. op het spreekgestoelte verscheen. De heer Colijn heeft eveneens in beziei- lende woorden doel en oorsprong van de beweging geschetst. Dat zij uitgroeide van een instituut van bijna zestigduizend leden bewijst, dat de geest van 1 No vember 1918 niet alleen nog leeft doch zelfs krachtig is versterkt stemt tot dank baarheid. Wij zijn hier niet bijeen om te praten, maar om fe herdenken de November dagen van 1918, toen de grondslagen werden gelegd van de organisatie, dje thans 60.000 leden telt, om te getuigen van den vasten wil het recht te helpen handhaven, wanneer zij daartoe geroepen worden, om te danken voor den zedelijken steun, dien de beweging biedt aan lien, die met de handhaving van orde en rust zijn belast en vooral om God te danken, dat Hij al deze 10 jaren ons land hoeft willen bewaren voor omvangrijke bewe gingen, waarbij uw bereidwilligheid zich in daden had moeten uiten. D1 r L. N. D e c k e r s, lid van de Tweede Kamer, was de laatste spreker, waarna onmiddellijk het commando „verzamelen" uit de geweldige luidsprekers kwam. Dat was tegen drieën en om half vier trokken de eerste troepen in rotten van vier van het veld, elke afdeeling met een Vaandel, banier of plaatsnaamboni voorop. Brithwood riep uit: ,,'tls een schelmerij een lage samenzwering! ik zal hem zijn zetel ontnemen bij mijn ziel', dat zal ik." „Het spijt mij," zeide John Halifax- „'t spijt mij, mylord en ik vind 't jam mer mijnheer Brithwood, dat ik in deze zaak als 't ware uw tegenstander wezen moest; maar misschien zult u mij bei den gelijk geven, zooals nu mijn gewe ten mij gelijk geeft." „Zeer wel mogelijk," hernam de gTaaf, met een spottende buiging, „ik geloof, heeren, dat de zaak afgeloopen is. Mijn beer Ralph, wilt u ons de eer bewijzen met ons naar Norton Bmy terug te rijden? Niet? Goeden dag, vrienden. Mijnheer Ha lifax, uw dienaar." „Bén woord nog, mylord J)ie werk lieden van mij, die 'uw huurders zijn ik weet, wat 'tgewone resultaat is als huurders, die ten achter zijn, tegen den wil van hun landheeren sterfamen wil uw rentmeester dan zóo goed wezen, Voordat hij hard tegen hen gaat optre den, bij mij te komen om de huur? „Mijnheer, dat is een zaak, welke mijn rentmeester aangaat." „Dan verlaat ik mij op de vriendelijk heid van uw Lordschap en op uw gevoel van eer." „Over eer spreekt men alleen tussehen gelijken," zei de graaf, uit de hoogte. Het défilé voor de Koninklijke Familie. Om 10 minuten over half vier kwamen H. M. de Koningin, Z. K. H. Prins Hen drik en H. K. H. Prinses Juliana met gevolg in auto's aanrijden. H. M. was gekleed in beige costuum, de Prinses in het zeegroen en de Prins in generaalsuniform met den steek. De koninklijke auto's hielden halt op den hoek van de Adriaan Goekooplaan en de Johan de Wittiaan, aan de overzijde van de Duinoordkerk. In dichte scharen wachtten daar reeds duizenden de komst der Vorstelijke Per sonen af. Nadat de voorzitter der Nationale Land stormcommissie, de heer L. F. Duymaer van Twist, een kort begroetingswoord tot Koningin, Prins en Prinses had gespro ken en nadat de overige leden der com missie aan de Koninklijke Familie waren voorgesteld, naderde te kwart voor vier de ontzagwekkende stoet landstormers, voorafgegaan door de Koninklijke Mili taire Kapel, de plaats van het "défilé, dat de Koninklijke Personen, zittend in den auto, aanschouwden. De "hier bedoelde leden der commissie wanen de reserve-luitenant-kolonel H. C. van Cappelle, commandant van het Land stormcorps Rotterdam en algemeen mili tair leider van den Landstórmdag 1928, de Kamerleden Snoeck Henkemans, dr Deckers en Krijger, de kapiteins K. L. Schell en D. de Jonge en de heeren G. v. Sitteren en L. B. M. van Agt. De Koninklij'ke Militaire Kapel, onder leiding van le luitenant Louis Boer en twee andere muziekkorpsen, n.l. dat van het 5e regiment infanterie uit Amers foort met den kapelmeester J. R. van der Glas en dat van het 6e regiment infan terie uit Breda roet den kapelmeester L. de Morrée, stelden zich ongeveer op het midden van het plein voor de Duinoord- kerk op, óm bij beurten het défilé muzi kaal te begeleiden, zoodat steeds de mu ziek zich van die standplaats liet hooren. In volmaakte orde marcheerden de 25 duizend landstormers, enkele grootere verbanden achter hun Koninklijk erkende vaandels, de overige met gewone vaan dels, doeken en oranje-borden, vermel dende hun domiciliën, velé ook voorafge gaan door muziekkorpsen langs de Ko- ninriijke^ Familie, die met onverminderde aandacht het plechtig voorbijtrekken ga desloeg. En telkens, wanneer een vaan- deigroet weid gebracht, beantwoordden de Koningin en de Prinses dit met een minzame buiging en de Prins met het mi litair saluut. Overigens groette de Ko ningin elke zelfstandige afdeeling en dat waren er honderden met een vrien delijk hoofdnijgen. Aardige momenten leverde het voorhij- trekken op; zoo toen de Friezen een luid hoeTah aanhieven, terwijl zij met het „hoofd rechts" de Koninklijke Familie passeerden, en verder toen de Staphors- ters in hun origineele kleederdracht voor bijgingen, vervolgens toen de Limburg- scihe mijnwerkers met hun deputaties in mijnwerkerspak en de schoppendragers van Venray, de Limburgsche Jagers en de muzikanten van de Staatsmijn Wilhel- mina in zwarte uniform met 'de grootd witte pluimen op de hoofddeksels langs Hare Majesteit trokken. Ook de Barnevel ders, vele Zeeuwen en enkele andere klei nere groepen waren in hun typische klee derdracht. Eenige groepen brachten een groet, die veel overeenkomst met den groet der fascisten vertoonde, enkele groepen volgden het voorbeeld der Frie zen en konden een luid hoezee niet be dwingen, doch de overgroote meerderheid passeerde zwijgend, allen, uitgezonderd de in uniform gekleeden, met ontblooten hoofde. De geweldige stoet werd besloten met 110 auto's en eenige tientallen motorrij wielen van het vrijwillige landstormkorps „motordienst" in uniform. Het was precies kwart voor zes toen de laatste deelnemer aan het défilé voor bijtrok; twee volle uren alzoo had dit) geduurd. De Koningin gaf m hartelijke bewoor dingen na afloop aan den voorzitter en den militairen leider Haar groote voldoe ning over dit défilé te kennen. De Koninklijke Militaire Kapel speelde tenslotte, toen de Koninklijke Familie ver trok, het „Wilhelmus". „Maar op één ding kunt u zich steeds verlaten, mynheer Halifax, op mijn goed geheugen." Met een .glimlach en een buiging, zoo Volmaakt, alsof hij als overwinnaar het veld verliet, ging Lord Lhxmore heen. Al len gingen heen. Mijnheer Ralph Oldtower bleef nog een tijd lang met John staan praten, en ein delijk, daar hij zijn rijituig had wegge zonden, wandelde hij met hem den weg af naar 't kasteel Bk reed naast hem en hoorde zoo nu en dan wat ze met el kander bespraken. „Wat u zegt is waar, mynheer Hali fax; maar wat kunnen we er aan doen? Onze Engelsche grondwet is volmaakt d.w.z. zoo volmaakt al's iets menschelijks wezen kan. Toch zullen er misbruiken ontstaan; we betreuren dat, we keuren 'taf maar we kunnen 'tniet verhinde ren. 'tis, onmogelijk." „Gelooft u, mijnheer Ralph, dat de Schepper van deze, wereld welke eens volkomen hersteld en volmaakt zal wor den gelooft u, dat Hij het goed 'zou keuren om te zeggen, dat iets goeds „on mogelijk" is?" „U spreekt als een jonge man," zei de baron, half droevig „de komende jaren zullen u de wereld en haar doen en laten in helderder licht doen zien." „Ik hoop dat van harte." Ik was werkelijk benieuwd wat „Het Volk", het socialistische hoofdorgaan, van de Landstorm-demonstratie zou hebben te vertellen. Een beweging als deze doodzwijgen gaat nu eenmaal niet. En daarom tracht het blad siocals ik trouwens gedacht had de zaak Uespotte- lijk te maken. Verteld wordt, dat er bij de „lands r- melingen" heelemaal geen geestdrift ,;u.- dat de zang spoedig verstomde, enz v >f al schijnt 'tblad ontstemd, omdat jj alles zoo rustig bleef. Het had blijkbaar graag gerfen, dat de landstormers veel lawaai hadden gem as <1, zoodat er aanleiding was om van ongepas te procovatie te spreken. Nu dat niet hét geval was, moest er iets anders worden bedacht om de zaak niet alleen bespottelijk, maar ook verdacht te maken, op de volgende manier: „Boven alles zweefde een ballon, die reclame maakte voor een door de arbei ders geboycotte firma. Soort zoekt soortl De uitdrukking „Kwattasoldaten" mag blijkbaar nimmer tot het verleden belmo ren". Dat is niet erg vriendelijk geoordeeld, maar dat verwondert ook niet. Immers de druiven zijn zuur, want die „kwattasoldaatjes", ook wel „jongens van de klei" gesoholden, zijn dan toch maar oorzaak geweest dat de socialisten in 1918 hunne revolutieplannen konden inpakken en dat Troelstra die zulke groote plannen en een nog veel grooteren mond had, met een vaartje onder de wol schoot. OPMERKER. Overal langs den weg, welken de stoet nam, stonden de menschen in dichte rijen geschaard het voorbijtrekken gade |e slaan. "De politie had uitgebreide orde maatregelen getroffen en op de meeste kruispunten de straten afgezet. Hét ver keer werd zoo ;g'oed mogelijk geregeld en kon zonder groote stagnatie plaats heb ben. In verband met de enorme lengte van den stoet wekd de optocht op enkele punten gesplist en lanes verschillende routes werd het Malieveld bereikt. De marsch door de stad is voor zoover bekend zonder ongelukken af geloopen. Wel zijn op enkele punten eeni ge personen flauw gevallen, tengevolge! van het lange wachten, De leden der E. H.B.O. waren echter op hun post en konden menig keer goed werk doen. De eerste troep was reeds op het Malie veld aangekomen, toen het défilé nog steeds voortduurde. Op het terrein waren groote borden geplaatst, welke richting en trein van vertrex aangaven. Zoo werd het colonneverband, waarin de stoet was opgetrokken, geleidelijk om gezet in treinverband. Voordat de duizenden afmarcheerden, werden aan de landstormers nog eenige broodjes uitgereikt. Om half zes "begon de afmarsch naar het station. Langzamerhand stroomde heit Malieveld leeg, maar nog steeds kwamen aan de andere zijde nieuwe troepen op zetten. Ook aan de stations heeTschte een giroote drukte, maar tégen 8 uur kon men bemerken, dat er eenige ontspanning kwam in de steeds maar doorgaande troe pen. De meeste landstormers zaten toen alweer in dm trein, die hun naar humxó woonplaatsen terugbracht. DE STAKING AAN „DE SCHELDE", Een voorstel van dien RifksbemiddeJaart Prof. Mr, P. J. M. Aalberse. Maandag j.l. en gisteren vonden te 's-Gravenhage onder leiding van den Rjjksbemiddelaar Prof. Mr P. J. M. Aal berse besprekingen plaats tussehen de par tyen betrokken bij de reeds ruim 4 maan den durende staking aan de" Schelde te Vlissingen. De Rjjksbemiddelaar deelde mede, dat hij, hoewel geen formeel voorstel wil lende doen, toch na zorgvuldige overwe ging van hetgeen tijdens het conflict ge- Toen 't gesprek geëindigd was, gingen wij ieder zijn eigen weg. Mijnheer Ralph gaf den heer Halifax een hartelijke uit- noodiging om op 't kasteel te komen en toen hij zag, dat John aarzelde om 't aan te nemen, voegde hij er aan toe, dat „Lady Oldtower binnen kort de eer zon hebben mevrouw Halifax .te bezoeken." John J)oog. „Maar ik moet u zeggen, mijnheer Ralph, dat mijn vrouw en ik zeer eenvoudige lieden zijn dat wij niet ons er op toeleggen „kennissen'' te maken, maar dat we alléén „vrienden" yerlangen." ,,'tls gelukkig, dat-Lady OMtower en ik er juist zoo over denken." Ejn terwijl de oude man hem mét een deftige hartelijkheid de hand schudde, namen wij afscheid van elkander. „John, gij hebt een stap vooruit ge daan in de wereld, vandaag 1" „Heb ik?" zeide hij, terwijl hij in diepe gedachten verzonken, vqortwandelde. „Wat zal je vrouw zeggen?" „Mijn vrouw 1 'tzal haar geen ver schil maken Ofschoon mij wel zij heeft mij in mijn nederigen staat ge- tiiouwd, maar eens, als God wil, zal geen Lady in het land hoöger zijn dan mijn Ursula." Toen we Longfield naderden zeide Johns (Wordt vervolgd.)!

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1928 | | pagina 5