No. 307
Vrijdag 28 September 1928
42e Jaargang
SanapinV
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
W jRabletten
bij Verkoudheden en Rheumatiek
ült do Provincie.
Directeur-Hoofdredacteur:
Ft. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
Een knap stuk werk.
Aan critiek heeft het Minister Colijn
bij diens pogingen om 's lands financiën
gezond te maken, niet ontbroken..
Hij werd op alle manieren tegengewerkt.
Destemeer trekt het nu de aandacht,
dat de Haagsche briefschrijver van de
„Zutph. Crt." die niet gewoon is poli
tieke tegenstanders te sparen, maar vaak
zeer scherp is in zijn critiek, thans, in
verband met de Millioenen-nota, o.m. het
volgende schrijft:
Wat het financieel beleid betreft, ook
wjj gelooven, dat minister Colijn den
toestand te zwart hoeft ingezien, al
thans afgeschilderd, doch wanneer wij
het resultaat bezien: jaarrekeningen
met overschotten, een niet onbelang
rijke belastingvermindering (zij het ook
na vermeerdering van belastingdruk) en
voldoende financiëele Tuimte om be
halve het normaal accres der uitgaven
vele millioenen op te vangen, welke
voor nieuwe maatregelen en saneering
van «enige Staatsdiensten noodig wa
ren en nóg zullen zijn, terwijl de nieuwe
belastingen, waarmede men de vorige
twee jaren dreigde, niet noodig blijken
(mede door voortgezette besparingen)
dan ontbreekt ons de moed om scher
pe critiek uit te oefenen. Hier is in
enkele jaren een knap stuk werk ver
richt.
Een knap stuk werk.
„Dan ontbreekt ons de moed om scher
pe critiek uit te oefenen", of mefc andere
woorden: de critiek treft de toenmalige
tegenstanders van Coign, dio geen mid
del onbeproefd hebben gelaten, om hem
te verhinderen „een knap stuk werk" tot
stand te brengen.
V No® een waarschuwing.
Wij hebben eT herhaaldelijk op gewezen
de laatste dagen, dat do verbeterde toe
stand van 's lands financiën er niet toe
mag leiden do voorzichtigheid uit het
oog te verliezen. Niet alleen toch, kan
een kleine wijziging in het economische
leven, een kleine daling van bet wel
vaartspeil, oorzaak zijn, dat de batige slo
ten verdwijnen als sneeuw voor de zon,
maar bovendien is er nog altijd de veel
te zware belastingdruk.
Het doet ons genoegen, dat ook in an
dere bladen eenzelfden toon wordt be
luisterd.
Zoo laat de Haagsche correspondent
van de Zutph. Crt. de volgende waar
schuwing hooren:
„Mogen wij aan degenen, die mee-
nen, dat' het Rjjfc weer in het geld
baadt erp die lange verlanglijsten met
nieuwe uitgaven in portefeuille hebben,
voorhouden, dat de gewone uitgaven
nog altijd phn. 600 millioen bodragen,
terwijl dit cijfer vóór den oorlog, in
de jaren 1908 tot en met 1.913, vari
eerde tusschen 187 millioen en 219
millioen? Ook al neemt men allerlei
factoren in aanmerking, welke tot uit
zetting der uilgaven moesten leiden
(waardevermindering van het geld, ver
meerdering bevolking enz.), dan blijft
nog altijd een stijging tusschen 1913
fen 1929, van 219 tot ongeveer 600
millioen, zóó groot, dat vermindering
van de Rijksuitgaven nog altijd het
leerst-noodige is."
Dit is ongetwijfeld juist.
Het schijnt heel mooi, als de minister
van Financiën kan meedeelen, dat de
begroeting voor 1929 een batig saldo aan
geeft. 6
Maa.r geen oogénblik mag daarbij uit
het oog worden verloren, dat dergelijke
resultaten alleen bereikt kunnen wordien,
door pp de burgerij veel te zware las
ten te leggen.
De misstanden bij de Belgische
rechtspraak.
In verband met het emeritaat van den
procureur-generaal bij het Hof van De-
roep, te Brussel, Jhr J. Seirvais en de
benoeming van zijn plaatsvervanger,,
wordt zoowel in de Vlaamsch-Belgischa
gezinde als in de Vlaamsch-nationale pers
gewezen op de noodzakelijkheid ditmaal
aan het hoofd van het Hof van Appèl
een jurist te stellen, dia da beide groote
landstalen kent en niet meer, zooals vroe
ger Fransch alleen.
Werden, tijdens den oorlog, aan het
Yznrfront, de Vlaamsche soldaten door
totaal Nederlandsch-onkundlge rechters
veroordeeld (als tolk trad dan meestlal
:een gendarm of een onderofficier op)
te Brussel treft men onder de 14 mag'stra-
ten, welke deel uitmaken van het Hof van
Beroep, in het gèheel maar 4 rechters
aan die de Vlamingen kunnen verstaan.
In de rechtbank van eerste instantie is
het al niet veel beter gesteld. -.
Onlangs diende, voor de burgerlijKe ka
mer van het Bruss-olsche hof van Beroep
een zaak nit Antwerpen, een onteigenings-
kwestie betreffend. Het duurde bijna een
heelen ochtend vóór men er in slage'4
mocht het Hof samen te stellen uit rech
ters, die voldoende Nederlanidsch ken
nen om een Vlaamsch geding te volgen.
Wat er in dergelijke omstandigheden van
een goede rechtspleging wojdt, zal men
allicht kunnen veronderstellen. Vaak komt
het voor, dat Antwerpsche of Brusselsche
advocaten, die op verzoek van de perso
nen wier belangen zij verdedigen, in het
Nederlandsch pleiten, den indruk op doen,
dat zij door de Brusselsche magistraten
niet worden verstaan.
Van Vlaamsche zijde wordt dan ook
hlet voorstel geopperd de provincie Ant
werpen en het Vlaamsche deel van Bra
bant (die arrondissementen Leuven en
Brussel), die, voor de behandeling in ap
pèl onder Brussel ressorteeren onder het
ressort te brengen van het Hof van Be
roep te Gent, waar men dan toch ten
minste rechters aantreft, die het Neder
landsch vrij goed machtig zjjn.
Slechte Amerikaansche voedergerst.
Sinds de eerste week van September
is vooral over Bremen, doch ook over
Hamburg, miet verschillende schepen uit
New-York, Baltimore, Norfolk en Boston
Amerik. v-o-edergerst ingevoerd, welke,
toen zij aan varzens werd gevoerd, veelal
een nadeeligen invloed op den gezond
heidstoestand. van het ve:e bleek te heb
ben. De rijksreg-eering zag zich derhalve
genoodzaakt voor de bescherming van
alle betrokken kringen bepaalde maat
regelen voor het onderzoek van de' uit
de Vereenigde Staten ingevoerd worden
de gerst met ingang van 1 October uit te
vaardigen.
Builenpest in Argentinië.
Volgens een bericht uit Beunos-Aires
heeft men in dfe provincie Santiago' del
Estero verschillende sterfgevallen tenge
volge van builenpest vastgesteld. Men
beeft de noodige voorzorgsmaatregelen
getroffen.
Een vroege winter.
Te New-York en in andere steden van
Noord-Amerika haerscht een fells koude.
De temperatuur te New-York daalde "tot
1 graad Celsius boven het vriespunt.
Woensdag was het te New-York de
koudste 26ste 'Septetaber, tot nu toe op-
geteekend.
Ook in het igeheele Noorden van Noor
wegen heerscht een strenge winter. Uit
bijna 'alle de el en van Finmarken wordt
hevige sneeuwval gemeld. Ook uit Ham-
mfeTfest wordt strenge koude en sneeuw
val gemeld.
En uit Berljjn wordt gemeld: Daar de
stokers van de Berljjnsohe scholen hun
dienst eerst beginnen na de herfstvaonn-
tie, waren de scholen Woensdag geslo
ten, omdat het zoo koud was.
Valsc'he1 munters aangehouden.
Op het centraal station te Frankfort
a.. M. zijn de Hongaarsche kunstschilder
Emil Horvath en een kunstenaar uit Da<m-
stadt onder verdenking van vervalsching
van bankpapier gearresteerd. Men vond
op hen verschillende valsche 100 Mark-
biljietten.
De gearresteerden, die thans in Wur-
temberg1 woonachtig zijn, beweren, pas
enkele biljetten te hebben vervaardigd
en in omloop gébracht. Men twijfelt ech
ter aan de geloofwaardigheid van hun
woorden.
Het Congres der Engelsche conservatieven
Het congres der conservatieve partij te
Yarmouth is gisteren geopend.
Burggraaf Allington wekte in een refe
raat de afgevaardigden op om met kracht
voor de verkiezingen te gaan werken, want
aangezien een liberaal kabinet uitgesloten
was, kon alleen een socialistische regee-
ring het gevolg 'zijn van een conservatieve
nederlaag bij de stembus, en in dat geval
was de Engelsche Grondwet in gevaar.
In zijn rede betoogde Sir Henry, dat
door toepassing van de safeguardingspoli-
tiek werk werd gevonden voor honderd
duizend arbeiders meer dan het geval zou
geweest zijn zonder deze maatregelen, dat
in geen enkel geval de prijzen waren ver
hoogd, maar integendeel in enkele geval
len zelfs verlaagd, dat de uitvoer van de
producten der beschermde industrieën
was vooruitgegaan 'terwijl de niet-be-
schermde industrieën er slecht aan toe
waren. Hij verklaarde dat als de ijzer- en
staalindustrieën, de textielindustrie, de
manufacturen- en aardewerkindustrieën
ook beschermd werden, er dan ook 130.000
arbeiders meer aan het werk zouden kun
nen worden gezet, wat 300.000 menschen
ten goede zou komen. Na discussie werd
een motie in dien geest aangenomen met
een amendement van den afgevaardigde
Storry Dean, waarin gevraagd werd spe
ciale aandacht te schenken aan de ijzer
en staalindustrie.
Dreigend conflict in den Duitschen
scheepsbouw.
De arbitrale uitspraak omtrent de loo-
nen op de Duitsche scheepswerven is door
de beide partijen verworpen.
De door den rijksminister van arbeid
aangewende poging om alsnog de beide
partijen tot elkaar te brengen is mislukt.
Algemeen wordt dan ook aangenomen,
dat Maandag a.s. op alle Duit
sche scheepswerven het'werk
zal worden neergelegd. Hierbij
zouden dan ongeveer 50.000 arbeiders be
trokken zijn.
Aardschokken.
Gisteravond is te Barbados een sterke
aardschok .gevoeld, welke 12 tot 15 se
conden aanhield. Te Bridgetown zijn hui
zen gescheurd. Het schijnt, dat de aard
schok uit de richting van Zuid-Amerika
kwam.
Te Fabriano (Italië) is Woensdagnacht
een vrij hevige aardschok waargenomen,
die door een hevig onderaardse!) gerom
mel vooraf werd gegaan. Bijna terzelfder-
tijd woedde boven dit -gebied een hevige
storm. Ook in de provincie Udine zijn
aardschokken gevoeld.
Lissabon oneer water.
Volgens nadere berichten uit Lissabon
zijn tengevolge van de overstroomingen,
de spo-orweg- en telegraafverbindingen
verbroken. Verscheidene buurten va.n
Lissabon staan onder water. Op sommige
plekken reikt het water tot de eerste ver
dieping der huizon, waaruit de menschen
door de brandweer gered mo-esten wor
den. Vijf houten huizen zijn ingestort,
waarbijtwee personen gedood werden.
O-ok op de kust werd aanzienlijke schade
aangericht.
'De stalling1 in de Fransche iextief-
ind'ustrie.
De staking in 'de Fransche textiel-in-
dustrie breidt zich uit. Volgens een of-
ficiëele opgaaf bedraagt het aantal sta
kers thans ruira 20.000. De beweging is
ook naar dé stad Rijssel zelf overgesla
gen. Het gerucht loopt, da.t de unitaire)
vakvereeniging te Roubaix en 'Tourco-ing,
tegen het begin der volgende maand de
staking zou afkondigen.
Ook in die metaalnijverheid is op twee
punten een nieuwe staking uitgebroken.
De arbeiders eischen evenals de staken
de textielarbeiders 50 centiem loonsver-
hooging per uur.
Korte berichten.
De Russische regeering heeft haar
goedkeuring gehecht aan den aanleg van
een ondergrondscben spoorweg te Mos
kou. De bouw zal drie jaar duren en 40
millioen goudmark kosten. Hierbij zijn in
hoofdzaak Duitsche en Amerikaansche
firma's betrokken.
Het centrale comité van de commu
nistische partij Duit-schland heeft bekend
gemaakt, dat Thalmann, de voorzitter van
de partij, voorloopig in zijn functie is ge
schorst. Thalmann had een corruptie-af
faire in Hamburg, waarvan bij op de
hoogte was, verzwegen.
Gisteren zijn er twee Italiaansch-e
militaire watervliegtuigen verongelukt.
Drie militaire vliegers werden gedood,
en ,een werd gewond.
Volgens een 'bericht uit Moskou heeft
Trotzki aan de sovjetregeering verzocht,
hem een ander verbanningsoord aan te
wijzen, aangezien te Werny alle leden
van zijn gezin tengevolge van malaria
ziek zijn geworden.
Gisteren is de exprestréin van Lon
den naar Schotland op een goederentrein
geloopen die in den mist te Chesterfield,
stilstond. De reizigers weiden enkel ir'at
dooreengeschud. De aangerichte schade
bleek gering.
Overeenkomstig de plannen van
Mussolini om het wegennet in Italië te
verbeteren en uit te breiden» zal op 1
October een „leger van tienduizend ar
beiders" aanvangen met het aanlegger!
van moderne wegen van Romie naar het
Noorden, ter lengte van ongeveer dui
zend mijl. Tienduizend andere arbeiders
zullen tegelijkertijd te werk worden ge
steld om de bestaande w-egen te verbete-
•ren.
Venizelos, de Grieksche minister
president, is te Parijs aangekomen, waar
hij Briand over het Griekscb-Italiaansche
verdrag heeft ingelicht. Hij gaat met het
zelfde doel naar Londen.
Bij decreet van Moestasfa Kemal
moeten de Turksche couranten van 1 De
cember af in Latijnsche letters verschij
nen. Alleen in advertentiën mag naast
den Latijnschen letteT o-ok de Arabische
gehandhaafd blijven.
D'e p os tv luchten na'ar-Indië.
Met bet derde vliegtuig, dat vanochtend
van Schiphol naar Nederlandscb-Indië is
vertrokken, worden 25 zakken luchtpost
vervoerd, met een totaal gewicht van
195.920 K.G. bruto en 188.405 K.G. netto.
De zen-ding bevatte 11.234 brieven (waar
van 860 aangeteekend), 3616 briefkaarten
(waarvan 224 aangeteekend), 15 drukwer
ken, 5 monsters en 23 postwissels, totaal
14.893 stuks. Vergeleken met de luchtpost
zending van 20 September valt voor brie
ven en briefkaarten een vermeerdering
vast te stellen met onderscheidenlijk 1836
en 240 stuks. Het aantal drukwerken is
46 stuks minder, monsters en postwissels,
respectievelijk 1 stuks en 6 stuks meer.
Stenhuis' pl.annen.
Men weet, dat Stenhuis niet voornemens
is zijn zetel in de Tweede Kamer af te
staan. Hij zal -als links-socialist daar een
fractie -op zich zelf vormen. Naar „Het
Volk" meldt heeft S. eorst gepoogd, de
groep van -den befaamden „open brief" te
bewegen tot -den eisch aan het bestuur der
S.D.A.P., drie leden dezer groep candidaat
te stellen voor -de Tweede Kamer. De groep
ging op dat voorstel niet in en Stenhuis
trad uit met de mededeeling, dat hij wel
elders steun zou vinden.
Het orgaan der S.D.A.P. weet nu te mel
den dat S. in overleg is getreden met Snee
vliet, den voorzitter van het Nat. Arbei
ders Secretariaat en in samenwerking met
hem een manifest aan de arbeiders voor
bereidt.
Gemeente-financiën en onder
wijswetten.
Door tusscbenkomst van Gedeputeerde
Staten zijn aan de gemeentebesturen vra
genlijsten ter invulling toegezonden voor
het bekomen van gegevens omtrent de ge
volgen, die de wetsontwerpen tot wijziging
van eenige bepalingen der Lager Onder
wjj-swet betreffende hot schoolgeld en tot
regeling va.n het Voorbereidend Hooger-
en algemeen vormend middelbaar onder
wijs in financieel opzicht voor de gemeen
ten zullen hebben, in-dien deze wetsontwer
pen, zooals zij nu luiden, wet zullen zijn
geworden.
De Minister wenscht de gegevens van
de gemeentebesturen voor -den lsten Octo
ber a.s. te ontvangen.
De Gedeputeerden-vacature in
Noor -d-H o 11 a n d.
In de gistermiddag onder leiding van
den heer A. Asscher gehouden vergade
ring van de Vrijheidsbond-fractie in de
Prov. Staten, werd algemeen het 'stand
punt ingenomen dat -de Vrijheidsbond op
billijkhei-dsgronden bet recht had, den
door liet bedanken van j'hr. mr Van Len-
nep vrijgekomen zetel in het college van
Gedeputeerde Staten op te eischen. De
fractie zal dan ook een eigen candidaat
stellen. Wie -dat zijn zal moet nader wor
den uitgemaakt; daaraan moeten namelijk
nog eenige besprekingen voorafgaan.
Voorontwerp Veiligheidswet.
Naar „Het Volk" verneemt, zal dezer
dagen plaats hebben de benoeming eener
commissiei, bestaande uit een sub-com'-
missie van den Hoogen Raad van Arbeid
aangevuld met speciale deskundigen, ter
opstelling van een, voor den Hooien Raad
van Arbeid bestemd, prae-advi-e-s betref
fende hel voorontwerp-Veiligheidswet, dat
minister Slotemaker de Bruine om advies
bij1 den Hoogen Raad van Arbeid heeft
aanhangig gemaakt.
Naar een parlementaire
regeerimg.
De R.K. Kiesve-reen. AM. L te Am
sterdam heeft een motie aangenomen,
waarin de verwachting wo-rdt uitgespro
ken, dat de R.K. Kamerfractie, in 1929
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f 3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Binnenland.
Een bemiddelingsvoorstel tot oplossing
van het conflict aan „de Schelde".
De Landstormdag te Den Haag.
D'e Thoolsclie brug wordt lü October
geopend.
Brutale aanranding te Rotterdam.
Buitenland
Winterweer in sommige landen.
Pest in Argentinië.
Vergadering der conservatieven in Enge
land.
Dreigend conflict in den Duitschen
scheepsbouw.
met alle kracht zal pogen- te komen tot
een: parlementaire reg'eering, en in ver
band hiermede bereid zal zijn samen te
werken met elke partij' reap, partijen, wel
ke de verwezenlijking van een zoo groot
mogelijk deel van het R.K. program waar
borgt (waarborgen).
Brievenbussen aan auto
bus s en?
Do directie van de N.V. Expeditiebedrijf
J. P. de Cock hoeft aan het hoofdbestuur
der posterijen geschreven, in verband met
hetjieit, dat in het verslag, over 1927
is opgem-erkt, da,t in de gemeente Rotter
dam aan de verschillende trams brieven
bussen zullen worden bevestigd, in .srin-
cipe bereid te zijln aan haar autobussen
van de lijn Rotterdam0-vei'schieDelft,
brievenbussen te laten bevestigen, ten
einde het publiek gelegenheid te geven
op haar vaste stopplaatsen van die bus
sen gebruik te maken. Een en ander
zal, aldus de directie, ook een belang
zijn voor hen, die- wonen langs den weg
tusschen ove-rschie en Delft.
Let Vooral op den naam Sanapirin daar deze tabletten
wettig beschermd zijn tegen namaak cn vervalsching
Prijs 25. 40 en 75 ju
Christel. R e i s v e r -e e n i g in ig.
Mhn schrijft ons: Woensdagmiddag maak
te de a.fdeeling Walcheren van de Ned.
Chr. Reisvereen. een excursie naar Bre-s-
kens, om de fabrieken van Van Melle te
bezichtigen. De belangstelling voor dit
tochtje was groot en niemand heeft er
spijt van gehad. D-o-or de directie werden
we vriendelijk -ontvangen -en daarna leid
de men -ons rond door de verschillende'
afdeeling-en van de fabriek, die nog steeds
wordt uitgebreid en waarop nu 309 man
werken. We zagen bet vervaardigen van
die verschillende soorten biscuits, wafels',
toffees, bonbons, enz. en daarna het ver
pakken ervan: -er stond dan ook heel
wat gereed -om verzonden te worden, (o.a.
naar Indi-ë gaat ook heel wat). Nadat we
alles gezien hadden, gaf de directeur aan
ieder deelnemer (meest deelneemstrs) 'n
doosje met de verschillende soorten bon
bons, dio hier gefabriceerd worden, hij
bo-od ons bovendien een paar kopjes heer
lijke thee aan, en zeer voldaan trokken
we, begunstigd door prachtig September-
weder, de Schelde weer over.
Goes. 'tWas gisteravond een ongewone
Idrukte aan het station alhier, toen die
