No. 306
Donderdag 27 September 1928
42e Jaargang
KDKK.
EERSTE BLAD.
en.
sche Lloyd
UK - GOES
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
eerlijk orornö
Hei genot, dat het gebruik
PEPERMUNT
U verschaft, is vooral ge
legen in het heerlijk aro
ma, hetwelk een gevolg is
vandeorigineele bereiding
uit echte pepermuntolie.
Belangrijkste Nieuws.
ieveningen J,
gelast,
(rresteerd als
geweest bij
inbrekers uit
;er later weer
M., zou n.l.
ne, van wien
j deze aan-
j mededeeling,
door v. d.
pr zijn mede-
ien genomen,
rar Mobaoh,
Ier op wees,
lerdachte niet
pvoor hij is
bij mr Mo-
leid verklaar-
rillen stellen,
l uit de voor
slaan, aange-
geen enkele
door vlucht
In eventueel©
ing over deze
leen m e e r-
i s c i p 1 i 'n e
aad te 's-Her-
Lt de soldaat
jijkerwold, sol-
I. Hij had 15
1 voldoen aan
om zich in
Idreigend aan
1: Ik ga niet
st eens om
In waren niet
Bn Haag, had
pandeling der
zijn gewor-
hte gehouden
fpaganda-biljet
De aud.-mil
laf met bevel,
bral dat verd.
|s beschuldigd
orkomen, dat
een Rijks-
In Koene 'riep
|r is die held?
gelastte hij
nstaande deze
moet daar-
bischt dat een
I wordt. AI is
|litairisme ook
Al zijn nok
meeninvT. f.
Icipline onder
1 een meerdere
gen een min-
prt hem niet,
Volgens het
Jde bij geweld
at echter niet
beid en goede
be beleid ge-
lurd z:in. Dl.
I veroordeeling.
jrerd. tot den
16 weken.
|n. De soldaat
"enende bij de
Utrecht, was
werd door
in drift zijn
in het rech-
verd, dat het
J.-mil. bij den
Isch'.e deswege
frijgsraad ver-
Voor de
Irecht gestaan
j-architect van
ning van gif-
Jran gemeente-
Jciers, die hem
smid Sch.
bij het leve-
idenburgerweg
oeger al eens
*e officier van
evangenisstraf,
iische gronden
;oekende door
rland.
erd. n. Bata-
;nua.
Genua.
Swet.tenh.am.
e Port Said.
Perim.
Mij.
raijao te C-or-
n. Amst. 24
Iristoüal naar
yd.
v.m. Oues-
n.m. v. Tan-
Galle gepass.
braltar.
i
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco por post f3.—'
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
ZIJ, DIE ZICH THANS OP „DE
ZEEUW" ABONNEEREN, ONTVAN
GEN DE TOT 1 OCTOBER A.S. VER
SCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
DE ADMINISTRATIE.
Geen vreemde penetratie.
Een; A neta-telegram in de KT. R. Ct.
van Zaterdag 22 dezer, geelt een uitvoerig
verslag van het bezoek door den gouver
neur-generaal van Nad. Oost-Indië aan
Bali en Lombok.
Blijkens dit verslag werd het bezoek
aan Bali besloten door een groote ver
gadering met alle Balineesche hoofden
en Europeesche bestuursambtenaren, waar
de gouverneur-generaal zeer harte'ijk werd
ontvangen. De Landvoogd betuigde daar
voor zijn erkentelijkheid en verklaarde
p.m. dat de bevolking hem steeds bereid
zou vinden, haar adat en gewoonten en
godsdienst tegen vreemde penetratie te
beschermen.
Dat is wel' eeri zonderlinge verklaring
in den mond van den vertegenwoordiger
van, een volk dat nog altijd als een
Christelijke natie bekend staat.
Adat en gewoonten zullen worden be
schermd.
Maar terecht is er aan herinnerd, dat
adat en gewoonten op Bali o.m. de we-
duwenverbranding meebrengen.
Aan die gruwelijke gewoonte is door
het Nederlandsche gezag een einde ge
maakt. Maar is het nu de bedoeling van
deni p. ou v emeu r-g en e raai die heidensche
gewoonten weer in eere te herstellen?
De godsdienst der Balineezen zal tegen
„vreemde penetratie" worden beschermd.
Wij herinneren ons, dat eenige jaren
geleden een correspondent van het „Han
delsblad" verklaarde, dat de Balineezen
zich met hpn godsdienst gelukkig ge
voelen en dat het wreed zou zijn dat ge
luk door de prediking' van het Chris
tendom te verstoren.
Nu was dat een particuliere opvatting,
maar de zaak wordt ernstiger wanneer
een gouverneur-generaal er dergelijke mee
rlingen op na blijkt te houden.
En toch, iets anders valt uit de ver
klaring van den Landvoogd niet te lezen.
Vreemde indringing kan toch alleen of
althans in hoofdzaak slaan op het optre
den van de Christen-zendelingen, die ge
trouw aan het bevel van den Heiland,
heengaan om de blijde boodschap des
heils te brengen aan de blinde heidenen.
En zoo schijnt het dus, dat van dezen
Landvoogd kan worden verwacht, dat hjj,
gebruik makende van het veelbesproken
Art. 177 R.R. aan de zending, wanneer
die ook op Bali haar gezegend en verhef
fend werk zou willen verrichten,, den voet
dwars zal zetten.
Het klinkt ongelooflijk. Want wanneer
de godsdienst van de Balineezen tegen
'vreemde penetratie moet worden be
schermd, dan kunnen overal de Inlanders
op dit recht aanspraak maken en komen
de predikers van het Christendom met
die van het Commuiïisme op één© lijn
te staan.
Meer licht is hier dringend noodzakelijk.
Van onze Volksvertegenwoordiging kan
worden verwacht, dat zij aan de Regeering
over het optreden van den gouverneur
generaal nadere inlichtingen vraagt.
Een duidelijke verklaring omtrent het
geen gezegd en bedoeld werd kan
niet achterwege blijven.
Het is toch niet toelaatbaar, dat de
hoogste vertegenwoordiger van het Ne
derlandsche gezag in Indië, nadat hij eerst
een heidensche godsdienstoefening heeft,
meegemaakt openlijk verklaart het hei
dendom tegen de indringing van het
Christendom te zullen beschennen.
EENE ONTHULLING VAN DE DAILY
TELEGRAPH.
Nadere bijzonderheden over een
verondersteld politiek accoord Londen—
Parijs.
fa een artikel van den diplomatiekon
medewerker van de „Daily Telegraph"!,
wordt medegedeeld, dat de Fransch-En-
che overeenkomst vérstrekkender is
dan da tot dusverre bekend geworden
punten en in zelfstandigen, vrijblijven-
vorm een samenwerking tusschen.
onden. en Parijs behelst, die zeldzaam
ae geschiedenis mag worden genoemd.
De Fransch-Britsche overeenkomsten
luiden ongeveer als volgt:
1. Frankrijk ziet af van zijn politiek
van financieel en economisch verkeer met
Sovjet Rusland, althans voorzoovor daar
door de campagne der Sovjets tegen Gr.-
Brittanje, met name in Azië, versterkt
wordt.
2. Groot-Brittanj© verplicht zich, de
Fransche politiek voor Zuid-Slavisch
Bulgaarsche toenadering op den Balkan,
in tegenstelling met zijn jongste anti-
Panslavisch-e houding, te steunen.
Ook wat betreft de Poolsch-Litausche
kwestie en het Wilna-vraagstuk, wordt
beweerd» dat het Engelsche standpunt
thans met de Fransch-Poolsche houding
overeenstemt, terwijl Groot-Brittanj© voor
heen, evenals trouwens Italië, sympathie
voor de moeilijkheden van Litauen heeft
gevoeld.
Met betrekking tot de Rijnlandkwestie
is men van moening, dat Engeland het
pTactisch alleen aan Frankrijk overlaat
te beslissen of er al dan niet een ontrui
ming moet plaats hebben.
Het deelnemen van Britsche cavalerie
aan de Fransche manoeuvres in bet be
zette gebied en het ontbreken van ieder
Britscb tegenwicht tegen Briand, benevens
de jongste anti-Duitsche redevoering te
Genève, worden als bewijzen beschouwd,
voor de thans van kracht wordende Fr.-
Engelscho Entente.
vDe tierde proeftocht van de Zeppelin.
De Graaf Zeppelin is gistermiddag om
2.08, onder commando van kapitein-luit.
Flemming, voor zijn derden proeftocht bo
ven het Bodenmeer opgestegen en is na
een tocht van bijna 4 uur weer vlot ge
land ten in de loods teruggebracht.
Morgen zal het luchtschip vermoedelijk
een tocht van een ganschen dag onder
nemen en bij deze gelegenheid een be
zoek brengen aan Weenen. De volgende
week zal dan een reis van twee dagen
volgen om een bezoek aan Saksen, Sile-
zië, Berlijn en vermoedelijk aan Oost-
Pruisen te brengen.
Ernstige ontploffing in Spaansoih-IVfarokko,
Te Melilla is- een munitie-depot in de
lucht gevlogen. Er worden 20 menschen
gedood en 200 gewond.
Het ontplofte fort Cabrcrizas Bajas, lag
bij de oude grens van het Melilla gebied
en was thans door talrijke kleine huizen
omgeven. In het fort bevonden zich 20.000
K.G. zwart kruit. Dé nieuwe wjk weid
bijna geheel verwoest. Men vermoedt, dat
er nog meerdere slachtoffers onder het
puin bedolven liggen.
Volgens een nader bericht zjjn er bij
de ontploffing 40 personen gedood, onder
wie 31 burgers.
De brand te Kanlcou.
Naar uit Hahkou gemeld wordt, is de
brand in het Chineesche kwartier over
geslagen op het politiebureau, waar een
groote voorraad munitie ontplofte. Het
gebouw werd door de explosie geheel ver
woest. Een groot aantal menschen werd
(gedood. Tot nog toe zjn 70 tot 80 slacht
offers van den brand geborgen. Meer dan
11,000 personen zijn dakloos. De schade
wordt geschat op ongeveer 9 millioen
dollar.
Korte berichten.
De Italiaansche Ministerraad heeft
een bedrag van 250 millioen lire voor
•steunwerken (gedurende den winter toege
staan, welk bedrag gevonden zal' worden
door bezuiniging op de begrooting van
koloniën.
De Italiaan'sche ministerraad heeft
besloten, de vrijgezellenbelasting te ver
dubbelen.
Volgen/3 een bericht uit Shanghai
moeten de verliezen van het Shantoenle-
ger bij 4e laatste gevechten 8000 man aan
dooden en 5COO man aan gewonden en
gevangenen bedragen.
Er zijn 24 Indiërs gestorven aan
boord van het s.s. „Sutej", waarmede
775 Indiërs ropatrieeren 'uit Georgetown
(Demerara) na afloop van hun werkcon
tract op de suikerplantages.
De staatsregeeirinig van Mecklenburg-
Schwerin heelt besloten, voortaan in
MecklenburgrSchwerin geen doodvonnis
sen meer te laten voltrekken.
.De negende volkenbondsvergadering
is gisteren met een redo van den voorzit
ter Z.ahle gesloten. Ook de 52ste raads
zitting' is na een minder aangenaam de
bat over de minderheidsscholen in
Potolsch-Opper-Sitezië besloten'.
Het geheel© Zwoodsche kabinet heeft
zjn ontslag genomen.
Op da Keizerbrug te Mainz word het
lijk gevonden van een ongeveer 28-jai-
rigen man. Daar op den goedgekleeden
doode noch geld, noch horloge noch pa
pieren gevonden werden, vermoedt men,
dat hij in den trein beroofd en uit den
wagen geworpen werd.
Generaal Nobile heeft in een inter
view verklaard, aan een werk bezig te
zijn over zijn Pool-expeditie. riet boek za.I
ongeveer 300 foto's, kaarten en schetsen
bevatten.
Te Lissabon en omgeving zijn door
heviigen regenval overstroomingen veroor
zaakt. Bij Calgas en Rainha is een 'trein
door een waterhoos verrast. De locomo
tief werd ernstig beschadigd; een wagon
werd geheel vernield.
De Gouverneur van Portorico sein
de, dat het officiëele rapport 2,24 dooden,
1158 gewonden en 10 vermisten vermeldt
tengevolge van den orkaan, die het eiland
teisterde. Het rapport gaat over 71 van
die 76 gemeenten van het eiland.
In de huurt van Lember.g is het
tot ernstige ongercjgeldhedcti van Pool-
scho landarbeiders gekomen. 'De politie
moest ingrijpen en het kwam tot een ern
stig gevecht, waarhij niet minder dan 18
personen- ernstig gewond werden. De po
litie slaagde er teri slotte in, meester
van den toestand te blijven.
DE TOESTAND VAN ONZE INDUSTRIE.
Het Verbond van Nederiandsc-he Werk
gevers hoeft thans een verslag over zijn
werkzaamheden in do periode Juli 1927
Juli 1928 het licht doen zien. In de
Inleiding wijst men er op, dat een deel
onzer industrie nog steeds in zor
gelijk en toestand verkeert.
In het hoofdstuk over Economische
Zaken en Verkeersproblemen wordt een
overzicht gegeven over het werk van
de commissie voor do economische poli
tiek, o.a. in zake den toestand der werk
loosheid, de vermindering van den Ne-
derlandschen export naar Indië, het on
derzoek naar dumpingsverschijnselen.
Men had echter betere resultaten ver
wacht ;en acht de werkmethode versto
ken van eenig systeem te zijn.
Voorts behandelt het verslag Fiscale
en Sociale Zaken. In, laatstgenoemd
hoofdstuk komt de samenwerking met
verschillende vakorganisaties ter sprake.
Revolutionnaire vereenigingen heeft men
niet tot overleg uitgenoodigd, omdat het
beginsel van dergelijke organisaties reeds
vruchtbare besprekingen uitsluit. Een
kleine commissie heeft een program van
werkzaamheden ontworpen, hetwelk thans
in gemeenschappelijk overleg wordt uit
gewerkt.
Verder wordt o.a. gehandeld over het
euvel der steekpenningen. Tem
einde een grondig, onderzoek ter zake
te doen heeft het Verhond destijds een
commissie benoemd, onder voorzitter
schap van den heer J. C. Redelé uit
Dordrecht.
Het. werk dezer oommissie heeft het
Verbondsbestuur tot de volgende conclu
sies gebracht:
Het steekpenningen-misbruik bestaat
ook in ons land in alle maatschappelijke
lagen. Het moreele en financieel© kwaad
hierdoor aangericht, dient krachtig te wor
den bestreden. Deze bestrijding zal het
doelmatigst kunnen uitgaan van één cen
traal bureau. Dit centraal bureau kan wor
den gevormd door het tot stand brengen
van een permanente samenwerking ten
deze tusschen bestaande vereenigingen.
In verband met deze conclusies werden
de Vereeniging van Nederlandsche Ge
meenten en de Ned. Mij. voor Nijverheid
en Handel uitgenoodigd over deze plan
nen nader overleg te plegen met ons
Verbond. Deze beide vereenigingen zijn
tot dit overleg reeds bereid gevonden,
zoodat men goede hoop heelt dat aan de
boven omschreven plannen het noodige
gevolg zal worden gegeven.
In het slotwoord wordt er nog op gewe
zen, dat het Verbondsbestuur er langza
merhand in geslaagd is te bevorderen,
dat aan 'de industrie een voornamere
plaats word toegekend in het Nederland
sche staatsbestel, een. plaats, die meer
in overeenstemming is met de gewichtige
taak, die de ondernemer heeft te vervul
len.
Achteruitzetting! Christelijk Spoorweg
personeel?
De secretaris van do R.K. bond van
I Spoorwegpersoneel, wijst er op, dat het
schijnt, dat. het „Commissariaat voor In
dische Zaken' 'van het Ministerie van Ko
loniën or doelbewust naar streeft, om
de Staatsspoor- en tramwegen in Ned.
Binnenland,
Regeling inzake het visschen van mos
selzaad.
Alg. vergadering der Ned. Zondagsschool-
vereeniging te Goes.
De Stoppcldjksche kwestie voor den Raad
van State.
Het derde postvliegtuig naar 'Indië te
Schiphol gestart.
Buitenland,
De Volkenbondsvergadering gesloten.
De Engelsch-Fransche politiek.
Ernstige ontplofdng in Marokko.
TONNÊMRi'S CONFECTIONERY WORKS
Indië toch vooral niet op te schepen
met katholiek of christelijk personeel.
Voor deze opvatting hebben wij» zegt
hjj, o.i. goede gronden.
November 1927, Maart 1.923 en Septem
ber 1928 werd. vanwege het Ministerie
van Koloniën wel' oen personeeladverten
tie geplaatst in het Weekblad der „moder
ne" Ned. Veroenigjng van Spoor- en Tram
wegpersoneel, in het orgaan van de»
Centralen Bond van Spoor- en Tramweg
personeel ,e.n in het blad van den Bond
van Ambtenaren in dienst bij de Ned.
Spoorwegen, doch de vakbladen van den
Ned. R.K. Bond van Spoor- en Tram
wegpersoneel „St. Raphael" en van don
Prot. Chr. Bond van Spoor- en Tramweg
personeel die samen 16.009 leden tel
len en overigens in den l'ande ook vol
doende hekend zijn ontvingen deze
advertentie n i t.
Bij de voorlaatste uitsluiting van onze
organisatie, hebben wij de bemiddeling
van pen onzer Kamerleden ingeroepen»
die ons na een bespreking' met Z. E.
dien Minister van Koloniën, mededeelde,
dat deze advertenties om beurten werden
geplaatst in de vakbladen van de drie
neutrale waarvan de Ned. Vereeniging
dan toch in ieder geval uitgesproken so
cialistisch is en van de twee confes
sioneel© bonden.
Onze nasporingen hebben deze Mini-
steriëele mededeoling nfet bevestigd
gevonden. En zelfs na deze mededeeling
van den Minister werden de bladen
der beide confessioneels bon
den opnieuw gepasseerd I
Wij: beweren dus zoo maar niet op losse
gronden, dat het „Commissariaat voor
Indische Zaken" van het Ministerie van
Koloniën er doelbewust op' uit schijnt
te zjn, katholiek of christelijk personeel
voor de Iifdische Staatsspoor- en tram
wegen te weren, althans de sollicitatie/s
van rood of neutraal georganiseerd per
soneel op heel erg in het oog lao-pende
wijze te bevorderen.
Wij' achten ons gerechtigd, tegen deze
ergerlijke partijdige handeling, tegen deze
achterstelling van het Katholiek of Chr.
spoor- en tramwegpersoneel te protes
teeren.
Het visschen van mosselzaad1.
Naar wij vernemen heeft de minister
van binnenlandsche zaken en landbouw
een regeling ontworpen met betrekking
tot het visschen van mosselzaad in de
Zuiderzee door Zeeuwsche mosselvis-
schers.
Deze regeling komt hierop neer, dat de
Bond van Zeeuwsche mossellcweek'ers het
visschen van een vooraf te bepalen hoe
veelheid mosselzaad zal regelen en voor
de distributie van die hoeveelheid onder
de leden van dien bond, alsmede onder
do niet-ieden zal zorgdragen. De hoe
veelheid, welke iedere mosselkweeker zal
ontvangon, zal door den bond worden
vastgesteld naar een maatstaf, welke ver
band houdt mot de oppervlakte der mos-
selperceolen en haar cultuurwaarde.
O intron! bezwaren van de mosselkwee
kers tegen de hun toegewezen hoeveel
heid mosselzaad, zal worden beslist door
een Regecringsvertegenwoordiger, die als
adviseerend lid in het bestuur van den
'Bond zal zitting krijgen.
De Gedeputeerden-vacature in Noordu
Holiand'.
Op Dinsdag 16 October komen de Pro
vinciale Staten van Noord-Hol'and bijeen,
om een opvolger te benoemen voor het
aftredende lid van Gedeputeerde Staten
j'hr mr D. E. van Lennep,
Dit college bestaat thans uit twee R.-
ICatholieken, twee sociaal democraten, één
vrijzinnig-democraat en één christeljk-his-
torische. De vraag is nu, wie den heer
van Lennep zal opvolgen.
Naar gemeld wordt, hebben de Prote-
stantsch-Christelijke fracties der Staten
thans de leiders van de andere groote
groepen uitgenoodigd, ten einde hierover
een bespreking te houden. Deze bijeen-
kom'st is bepaald op Maandag a.s.
Hoewel deze bespreking dus nog moet
plaats- hebben, worden als candidates
voor Gedeputeerden in de vacature-Van
Lennep recclis verschillende namen ge
noemd, namelijk het Ainsterd. raadslid,
tevens buitengewoon Gedeputeerde J-
Douwes Jr, de Amsterdamsche wethou
der J. ter Haar, de Haarlem sche wethou
der mr A. Bruch en mr C. H. Guepin.
Naar ILet Hdbld verneemt, hebben
ook de heeren A. Asscher en E. Polak,
voorzitter res.p. van de fracties ran den
Vrijheidsbond en de S. D. A. P. in de
Prov. Staten van Noord-Holland, dezer
diagen een informatorisicbo bespreking ge
houden.
De heer Asscher heeft er daarbij op
gewezen, dat de Vrjjheidsibondsfractia 10
Statenleden telt, dat is meer dan elk der
Prot. Chr. groepen en ook meer dan do
Vrijzinnig Democraten. Van deze drie frac
ties hebben de Christeiijlk-Historischen 8,
de. Anti-Revolutionnairen 6, en de Vrijz.
Diemocraten 8 zetels. De Chr. Histo
rische fractie en die der Vrijz. Democraten
hebben desondanks elk een zetel in het
Dageljksch Bestuur der provincie. De Vrij
heidsbond is daarin niet vertegienwoor-
De heer Asscher drong er op aan, dat
de S. D. A. P. de billijkheid zou erken
nen, dat de Vrijheidsbond in het college
van Ged. Staten zou worden vertegen
woordigd.
De groep van den Vrijheidsbond zal
binnenkort haar candidaat aanwjzen en
daarvan mededeeling doen aan de andere
partijen. j
De vliegtochten naar Indië.
De Indische Luchtvasrtmaatschappj
heeft gisteren uit Allahabad hqt volgende
telegram van de bemanning der
H.-N.A.F.B. ontvangen:
„Zijn uit Jodphoer om 7 uur plaatse
lijk en tjd vertrokken en om 12.15 te Alla
habad aangekomen. Aan boord alles wel."
Encephalitis na inenting,
In de week van 16 tot en met 22 Sep
tember 1923 zjn geen gevallen van ence
phalitis na inenting ter kennis van het
Staatstoezicht op de Volksgezondheid ge
komen.
Salarissen spoorweg
personeel.
Door het Congres van de Ned. Ver. van
Spoor- en Tramwegpersoneel is de vol
gende motie met algemeene stemmen aan
genomen;
Het buitengewoon congres der Neder
landsche Vereeniging van Spoor- en Tram
wegpersoneel, samengeroepen op 25 en
26 September 1928 in liet N.V.-Huis te
Utrecht;
overwegende, dat de sedert 1922 inge
voerde verslechteringen zijn opgelegd ge
worden uit de overweging, dat zij naar
liet oordeel van de Directie en de Re-
goering noodig waren tengevolge van den
slechten bedrijfstoostand en don slechten
toestand van 's lands financiën,
overwegende, dat deze reden thans niet
meer geldende is, wjl het spoorwegbedrijf
