No. 305
Woensdag 26 September 1928
42e Jaargang
's Morgens en 's Avonds
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f 3.-
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentlën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
ZIJ, DIE ZICH THANS OP „DE
ZEEUW" ABONNEEREN, ONTVAN
GEN DE TOT 1 OCTOBER A.S. VER
SCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
DE ADMINISTRATIE.
V Niet alleen vertroostend1.
De „Nederlander" die evenals andere
bladen een beschouwing wijdt aan den
toestand van 's lands financiën, is van
oordeel dat de indruk van de jongste
millioenennota vertroostend kan worden
genkxemd.
Na gewezen' te hebben op het groote
verschil tusschen 1923, toen een tekort
van f140 millioen moest worden over
brugd en, thans nu, .na verlaging van
verschillende belastingen een overschot
van ruim f8 millioen becijferd wordt,
vervolgt het blad:
„Er ligt in het opmerken dezer gegevens
en mededeelingen allereerst iets vertroos
tende. De in 1923 bestaande onrust over
den gang van 's lands financiën, met
steeds stijgende uitgaven en steeds klim
mende tekorten, wds gerechtvaardigd. En
de buitengewone maatregelen (verhoogde
heffingen, bezuinigingen, kortingen) tot.
stuiting van het kwaad, waren noodzake
lijk en zij hebben da bedoelde uitwerking
niet gemist.
Toch zijn de gunstige toestand en het
hoopvol perspectief van 1928 niet uit
sluitend toe te schrijven aan de genomen
maatregelen.
Hoofdzaak is 't herstel van het econo
misch leven, vooral in Overzeesche gewes
ten, in sneller tempo, dan waarop in
1924 (niettegenstaande reeds merkbaren
opbloei) mocht worden gehoopt.
De opbrengst van de gewone Rijksmid
delen, van welke in '1923 werd geschreven
„dat het peil, waarvan voor "1924 was uit-
aan, niet als blijvend mocht worden
eschouwd" steeg van f422 millioen in
1924, tot f474 millioen jn 1926 en f489
millioen in 1927, aizoo een stijging1, in
drie jaren van f 67 millioen, waarvan ten
hoogste f27 millioen aan verhoogde be
lasting-normen mag worden toegeschre
ven, zoodat een ruimere ontvangst van
f40 millioen mag worden beschouwd alp
gevolg van gestegen welvaartspeil.
Als gunstige noten in den ministerieelen
zang mogen niet onopgemerkt blijven de
overschotten, waarmede ten slotte de
Rijksrekeningen over de laatste drie jaren
konden of zullen kunnen worden afgeslo
ten: voor 1925 bijna 113 millioen, voor
1926 bijna f41 millioen, voor 1927 ruim
f35 millioen, tezamen ruim f89 millioen,
tegenover een totaal tekort over de jaren
1910 tot en met 1924 van ruim f222
millioen een toestand, welke o.a. bui
tengewone aflossing van de staatsschuld
mogeljjk maakte, waardoor weder de jaar-
lpsche rentelast aanmerkelijk daalde.
Al waarschuwt minister De Geer terecht
tegen te groot optimisme omdat de
doorwerking van een verscherpt begroo-
tmgsbeheer en van verschillende voorzie
ningen, tot besparing op de uitgaven, toe
komstige, meevallers en batige sloten on
waarschijnlijk maken zoo blijft de in
druk van de jongste mill'ioenen-nota ver
troostend."
Deze opmerkingen onderschrijven wij
gaarne.
Er is zeer veel' reden tot dankbaarheid.
Maar daarmee is toch niet alles gezegd.
Vooreerst is er 'da nog altijd veel' te
zware belastingdruk en dan is, zooal's
in het bovenstaande terecht wordt opge
merkt, het stijgen van de inkomsten voor
een zeer belangrijk deel' een gevolg van
net gestegen' welvaartspeil.
Daarvoor mogen we dankbaar zijn.
■Maar hier schuilt jook een gevaar,
fir is nu, 'tkan wel niet anders, een
eigmg om de uitgaven naar alle kanten
uit te zetten.
Wie 't breed heeft, laat 't breed han
gen.
Pe, Degeering begint zelf al met de teu-
yeren en vanuit de Volksver'tegen-
zal er heel anders dan
01\ *,oen' men liever op de brand-
j T ongetwijfeld een krachtige
i uitgaan om de pot te verteeren,
malen n*e' eenmaa^ maar meerdere
^c*it vat nu de meening post,
oo ongeveer alles mogelijk is.
4at de uitgaven niet onb'e-
Jf word® uitgezet, is dan ook
met gering.
Maar wanneer dit gebéurt, en wanneer
tevens, wat ook mogelijk is, het wel
vaartspeil ook maar een' weinig! gaa.t da
len, dan zitten we voor we het weten,
weer in! een periode van tekorten, en
zal het opnieuw noodig worden, de be-
lastingschroeven aan te draaien.
Er zit, we geven het toe, in de laat
ste millioenen-nota iets vertroostends.
Maar zij maant Ook tot voorzichtigheid!
Stakingen te Antwerpen.
In verschillende Antwerpsche bedrijven
is sedert de laatste dagen een ernstige
toonbeweging met stakings-bedreigingen
gaande.
Zoo heerscht eti ontevredenheid, naar
het schijnt, in de instellingen van de
American Petroleum Compagny.
In een andere inrichting, n.l'. in de Zil-
verfabriek te Hoboken, is een gedeeltelijke
stakinig uitgebroken, waarvan de eisch
tot loonsverhooging de inzet is.
De bekende Minerva Automobiel-fabrie1-
ken werden eveneens met een staking
bedreigd, ook daar wordt loonsverhooging
gevraagd.
Men vreest dat, vooral ook door de
toenemende duurte, het index-cijfer
voor Antwerpen is al weer met acht
punten gestegen de loon-beweging naar
andere fabrieken zal overslaan.
Groote verontwaardiging te'Jeruzalem.
Groote verontwaardiging heerscht er
in de Joodsche gemeenschap t.e Jeruzalem,
omdat Maandag op den grooten Verzoen
dag, bjj den Klaagmuur, Engelsche en
Arabische politie zich onder de duizenden
geloovigen) mengden. Zij had opdracht een
houten schutting weg te nemen, die de
Joden daar hadden opgericht om afzon
derlijke ruimten te verkrijgen voor man
nen en vrouwen. Beweerd wordt, dat de
politie geweld heeft gebruikt bij de uit
voering van haar opdracht; zij zou de
schutting in elkaar hebben geslagen, waar
bij verscheidene geloovigen zouden zijn
gewond.
De Klaagmuur is geen Joodsch eigen
dom en de Joden mogen bij het gebruik
van het betreffende terrein voor gods
dienstige doeleinden daarop geen -banken
of dergelijke voorwerpen plaatsen, waar
door het verkeer zou kunnen worden
gehinderd. De schutting vormde, naar
gezegd wordt, een inbreuk op de bestaan
de verordeningen en de Mohammedanen
hebben daartegen geprotesteerd, waar
door de politie .genoodzaakt werd in te
grijpen.
Spoedige ontruiming van 'hef Rijnlajwf?
In Belgische kringen schijnt men met.
een spoedige terugtrekking van de Bel
gische bezettingstroepen van den linker-
Kijnoever rekening te houden. De militaire
autoriteiten nemen maatregelen voor het
onderbrengen van de Belgische bezettings
troepen in kazernes in België. In de
derde bezettingszone zou slechts één Bel
gisch regiment blijven.
Het eigen radio-station van den Vo!k,c>i-
bond.
D'e volkenb'ondsvergadetfing heeft de be
slissing over den bouw van een eigen
radiostation nabij Genève tot een vol
gend jaar aangehouden en besloten een
nader onderzoek in te stellen naar de
waarborging van de onafhankelijke draad-
looze verbindingen van den volkenbond
met bet buitenland in crisistijden.
De Zwitsersche delegatie zal moeite
doen om tusschen de Zwitsersche regee-
ring en den volkenbond een modus vi-
vendi tot stand te brengen voor een
waarborging van volkomen vrijheid eener
draadlooze verbinding van den volken
bond met het buitenland, zoowel in vre-
des- als in crisistijden.
Het conflict in d'e Fransohe textiel
industrie.
De staking der textiel-arbeiders te Rijs-
sel is verre van algemeen, ongeveer een
achtste van. de arbeiders nemen er aan
deel.
De staking breidt zich echter over ge
heel Noord-Frankrijk uit.
De communisten trachten zich van die
beweging meester te maken, om daarvan
voor hun partij-doeleinden gebruik te ma
ken. Zij willen een algemeen© staking
in heel Noord-Frankrijk uitlokken. Op
verschillende plaatsen zijn reeds talrjjke
kleine stakingen uitgebroken.
f Een officiëele ontvangst, maar niet
van harte.
De ,,Citta di Milano", het expeditie
echip der „Italia"-onderneming, zou gis
teren op zjn reis naar Zweden te Bergen
aankomen.
De Bergsche gemeenteraad bieeft beslo
ten, het schip met officiëele eerbewij
zen te ontvangen.
Aan dit besluit gingen bewogen de
batten vooraf. Er was een mededeeling
ingekomen van het Noorsche ministerie
van buitenlamdscbe zaken, volgens wel
ke de Italiaan sche gezant te Oslo ver
zocht had, de ,,'Citta di Milano" te Ber
gen een ontvangst te bereiden.
Niet alleen een communistisch lid van
den gemeenteraad, maar ook de vertê- "t
genwoordigers van andere partijen spra
ken zich in den beginne beslist tegen een
officiëele ontvangst uit.
Terwijl de communisten echter bij hun
weigering bleven, begonnen de andere par
tijen te weifelen, toen zij er opmerkzaam
op gemaakt werden, dat het uitblijven
van een ontvangst ongunstige buiten-
landsch-politieke gevolgen zou kunnen
hebben.
Ten slotte werd met de stemmen van
alle burgerlijke partijen besloten, de ont
vangst te doen plaats hebben.
Er wordt gemompeld, dat de belangen
van den vischexport aan het besluit niet
vreemd zouden zijn.
De ramp fe Madrid.
Aan buitenlandsche bladen ontleenen
wij nog de volgende bijzonderheden om
trent den theaterbrand te Madrid.
Er zijn nog verscheidene kinderen Ie
vend onder de puinon van het verbran
de theater uitgehaald. D© kleinen waren
beschut geworden door de lijken van ver
ongelukten, di© op en over hen heien
waren gevallen.
Naar voorts wordt gemeld, zijn er, on
danks de paniek, hij de ramp toch ook
vele daden van hefdhaftiigheid verricht.
Volgens Spaansche gewoonte hadden
vele vrouwen ha,ar zuigelingen mede naar
het theater genomen. Tal van personen
deden dappere po,gingen om tenminste
de kinderen te redden, en ook hielpen
vele mannen, hulpelooze vrouwen, zich
in veiligheid te stellen, doch ook tal ^an
kleinen kwamen met hun moeders om.
De paniek schijnt het grootst gewor
den te zijn, toen vrouwen 'dadelijk bij
net eerste gevaar van de balcons in de
volto zaal sprongen. Ve!e personen hebban
juist door van groote hoogten af te
spring'en het leven ingeboet.
Korte berichten.
De metaalarbeiders te Duinkerken
hebben tot een proteststaking van 24
uur besloten, omdat de werkgevers hun
looneischen niet in overweging willen
nemen.
Naar de Fransche bladen meldern
heeft het in Auvergne 8, in de Vogcezen,
4 en aan d© Loire 3 graden gevroren.
Men kan dus zeggen, dat de wintercam-
pagnc ingezet is.
Op een trein in Polen is een dyna-
mietaanslag gepleegd, die, doordat de trein
nog tijdig tot stilstand kon worden ga-
bracht, geen ernstige gevolgen heeft ge
had. De politie stelt een scherp onder
zoek in.
Volgens bericht uit Atherton, in
Noord-Queensland, is Vrijdagavond een
steTke aardbeving' waargenomen in de
hoogvlakten-streek. De huizen schudden
op hun fundamenten. De beving duurde
16 seconden.
De gemeenteraden van Sydenham
en Lewisham hebben een protest bij het
ministerie voor luchtvaart ingediend te
gen het lage vliegen van verschillende
vliegtuigen boven ©n in den omtrek van
het terrein te Croydon. De gemeentera
den' wenschen een regeling voor ongeluk
ken' aan personen of schade aan eigen
dommen, die niet kunnen uitblijven.
Binnen enkele dagen zal in de Gi-
ronde (Frankrijk) de wijnoogst in vollen
ga,nlg zijn. Er wordt een goede oogst
verwacht, niet bijster overvloedig, maar
■van zeer goede kwaliteit, vooral in de
Médoici. f
Drie gemaskerde mannen zijn het
hulppostkantoor aan Bethnal' Gïeenroad te
Londen binnengegaan, hebben den beheer
der een slag .op 'het hoofd toegebracht
en hem met chloroform bedwelmd en
zijn er met 500 pond sterling van door
gegaan.
Gisteren zijn de groote herfstma-
noeuvres, door rijfcspresident Hindenburg
bijgewoond, 'geëindigd. Woensdagmorgen
zal bij Oberschra een groote parade wor
den gehouden van da troepen, die .aan
de manoeuvres hebben deelgenomen voor
rijkspiï'esident Hindenburg.
Op een overweg in de buurt van
het station Neusatz is een automobiel,
met vijf men'schen erin, gegrepen door een
trein. Drie menscben werden op slag ge
dood; de twee anderen zijn later aan de
bekomen verwondingen .bezweken.
De postvlucht naar Indië.
Naar aanleiding van de volbrachte
vlucht van het eerste vliegtuig, deelt de
directeur der N. I. L. M. het volgende
mede:
De H.-N.A.F.A., die op 13 September
te 6 uur 's morgens vau Schiphol is ver
trokken, heeft dus over den tocht naar
Batavia en vervolgens naar Bandoeng,
13 dagen gedaan, dus geheel volgens het
vastgestelde programma.
De vlucht van het tweede vliegtuig is
tot heden ook voorspoedig te noemen;
het bevindt zich thans halfweg in 6 da
gen tijds. Immers, dit toestel is op 20
September te 6 uur 15 van Schiphol
vertrokken.
Uit een met groote vertraging ontvan
gen telegram blijkt, dat de tocht van
het tweede vliegtuig met de volgende
etappes is uitgevoerd: op 22 Sept. bevond
het zich in Aleppo, na 's morgens om
6 uur 44 plaatselijke tijd uit Konstanti-
nopel te zijn vertrokken. Het kwam te
Aleppo om 11 uur 59 aan. Tengevolge
van een vertraging in de benzine-voor-
ziening, werd het te laat om dien dag
nog Bagdad te bereiken, zoodat de vlieg
tuig-bestuurder Moll besloot tot Rakka
door to gaan, een vliegterrein 2 uur ten
oosten van Aleppo. Vandaar is het vlieg
tuig op 23 Sept., des morgens te 5 uur
vertrokken, is om 9 uur té Bagdad aan
gekomen, vandaar om 11 uur 45 ver
trokken en om 15.50 te Buskire en kwam
om 9 uur 45 te Bender Abbas aan. Om
7 uur 30 vertrok de F.B. van Bender
Abbas en arriveerde te 11 uur 50 in
Karatchi.
Daar in Karachi eerf werktuigkundige
van de Siddeley Armstrong Fabriek zich
bevindt om de motoren van de doorko
mende vliegtuigen grondig na te zien, is
rekening gehouden met de mogelijkheid,
dat er te Karachi een rustdag wordt ge
houden. Koppen heeft hiervan echter af
gezien, daar zijn motoren geen bijzon
dere verzorging behoefden.
De jongste veenbrand-en.
In antwoord op door den heer Schaper
©stelde vragen inzake het ontstaan van
e veenbranden, hebben de ministers D'on-
ner, Slotemaker de Brujjne en Kan het
volgende geantwoord:
Een nauwgezet onderzoek heeft geen
resultaten opgeleverd, dat zou kunnen lei
den tot eenig justitieel optreden tegen
personen, die mogelijkerwijze de veen
branden hebben veroorzaakt.
Mitsdien kan er voor den eerstonder-
geteekende, te meer waar hij overtuigd
is, dat de politie ter plaatse diligent is,
geen aanleiding bestaan verder iets in
deze te verrichten.
De tweede en derde ondergeteekenden
achten termen aanwezig het onderzoek
uit een ander dan strafrechtelijk oog
punt voortgezet te zien. D'e derde onder-
geteekende is in overleg getreden met
den commissaris der Koningin in de pro
vincie Drente, die een commissie ter ver
dere bestudeering der aangelegenheid zal
aanwijzen, in welke commissie ook des
kundigen op het gebied van het geheel©
veenbedrijf zitting zullen hebben.
DE STAKING AAN DE SCHELDE.
Een brochure van den Meiaalbond.
De Metaalhond, de werkgeversvakbond
in de metaalnijverheid heeft een brochure
uitgegeven omtrent het conflict aan „de
Schelde".
De bond geeft daarin een uitvoerig over
zicht van het conflict dat nu reeds zeven
tien weken duurt, gedurende welken tijd
80 percent van de werklieden werkloos zijn
en het bedrijf moet worden voortgezet met
20 percent van zijn normaal aantal werk
lieden.
Wat dit voor de werklieden en
voor de gemeente Vlissingen beteefcent,
wordt wellicht 'het beste uitgedrukt in het
arbeidsloon, dat ten gevolge van deze sta
king gederfd, niet uitbetaald is. Dit be
draagt op het oogenblik reeds het aanzien
lijk bedrag van f 750.000. Deze f 750.000
kan men beschouwen als een zuiver ver
lies voor de arbeidersklasse.
Ook lijdt „De Schelde" groote
verliezen. Vele onkosten blijven ook
gedurende de staking onverminderd of
weinig verminderd doorgaan; salarissen
van kantoorbedienden, bazen, magazijn
meesters enz.afschrijvingen op gebouwen
en vaartuigen; rente van obligatieleenin-
gen blijven doorgaan en vormen te zamea
een bedrag, dat, hoewel minder bedragen-
Binnenland.
De staking aan „De Schelde" te Vlissin
gen.
Het Ned. Landhuishoudkundig Congres
over de suikerbietencultuur.
De Alg. Verg. der Ned. Zondagsschool-
vereen. te Goes.
Buitenland.
Stakingen te Antwerpen.
Spoedige ontruiming van het Rijnland?
De ramp te Madrid.
zijn de meest geschikte momenten om Purol
toe te passendaarom behoort op iedere
slaapkamer een doos of tube Purol aan
wezig te zijn.
de dan de helft van het stakende arbeids
loon, toch nog een zeer aanzienlijk bedrag
vormt, dat, evenals het gederfde arbeids
loon, onherroepelijk verloren is.
Bij elkaar genomen, kan men dus zeg
gen, dat het „Schelde"-conflict reeds
meer dan één millioen gekost heeft aan di
recte kosten, waarvan ongeveer 2/3 recht
streeks drukt op de arbeiders en 1/3 op de
werkgevers.
Werkverlies. Opdrachten, die an
ders in Nederland uitgevoerd zouden wor
den, gaan thans naar het buitenland.
Reeds heeft „De Schelde" zich genood
zaakt gezien voor meerdaneenmil-
lioen gulden werk aan het bui
tenland over te dragen. Erger
nog dan dit is het feit, dat de bouw van
drie groote vrachtschepen, die anders on
getwijfeld in Holland gebouwd zouden zijn,
thans waarschijnlijk in het buitenland op
gedragen zal worden.
Hier betreft het een werk van een totaal
waarde van circa 8 millioen gulden.
Waar zoo groote offers aan weerszijden
gebracht worden, zou eerp buitenstaander
allicht tot de meening komen dat het hier
een zeer gecompliceerd conflict betreft, een
meeningsverschil op belangrijke principi-
eele punten. In werkelijkheid is dit conflict
een van de eenvoudigste, die men zich den
ken kan, een zuiver loonconflict zonder
meer.
Wat de vakvereenigingen vragen betee-
kent. in geld omgezet een verhooging van
de jaarlijksche lasten van „De Schelde"
van f 161.000. Het éenige bezwaar dat „De
Schelde" tegen inwilliging heeft is, dat
naar de vaste overtuiging van haar direc
tie het bedrijf dezen last niet dragen kan.
Andere bezwaren zijn er niet. Tegen volle
uitbetaling van vacantiedagen, van feest
dagen, van vacantiedagen en feestda
gen beide, bestaan geen principieele be
zwaren, wel tegen de financieele offers die
het vraagt, gezamenlijk met de gevraagde
loonsverhooging.
Als resultaat van de onderhandelingen
vóór het uitbreken van het conflict heeft
„De Sohelde" concessies toegezegd, die to
taal een jaarlijksch bedrag van f 78.000
aan het bedrijf zouden kosten. Hooger
dan dat durft de directie niet gaan.
Ziedaar het geheele conflict. Eenvoudi
ger kan het al niet!
In de brochure zijn een aantal loonstaat-
jes opgenomen, waaruit zou blijken, dat de
cijfers van de 2e gemeenteklasse regelma
tig gestegen zijn voor alle vakgroepen,
maar tevens dat die stijging 'bij „De Schel
de", tenminste voor de geschoolden en ge-
oefenden, grooter is dan die van de 2e ge
meenteklasse als geheel.
De tegenwoordige looncijfers van
„De Schelde" zijn gebaseerd op, behooren
bij, een 50-urige werkweek. Na 31 Decem
ber van dit jaar wordt de werkweek terug
gebracht op 48 uur. Het is gebruikelijk,
dat de werktijd-inkrimping gecompenseerd
wordt door een uurloon-verhooging. Dit
'beteékent dus voor „De Schelde" een alge-
meene uurloon-verhooging met 1 Jan. a.s.
van gemiddeld 2 cent, waardoor de loonen
aldaar boven de gemiddelde loonen der 2e
gemeenteklasse komen.
Gezien het jaarlijksch winstcijfer van
f 100.000 gedurende de laatste 2 jaren, is
de directie niet bereid de jaarlijksche las
ten met f 160.000 te verhoogen.
Het is boven allen twijfel verheven, dat
de kosten van levensonder
houd in Rotterdam en Amsterdam aan
merkelijk hooger zijn dan in Vlissingen en
een eisch van gelijk loon voor genoemde
plaatsen zou dus inhouden, dat de Vüs-
singsche werklieden een hoogeren levens
standaard zouden moeten hebben, dan die
in Rotterdam en Amsterdam.
Hetgeen tegenover deze laatstea zeer on
billijk zou zijn.
<L
