EDE
No. 301
Vrijdag 21 September 1928
42e Jaargang
m
R I N
EERSTE BLAD.
bouwers
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste ftieuws.
N D E N
labriek Den Haag.
1ÏDDELBURG
en Kalfvaars,
Meisje
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
DE ZEEUWSCH-VLAAMSCHE
VERBINDINGEN.
voortvloeiende
EEN
lel f 2.60 per 1/1 flt
Directeur- H oofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
kbaar.
f 4.50
3.75
9.75
2.95
2.50
9.75
15.50
5.75
4.90
1.1-50
3.25
3.20
14.50
17.75
vroege levering der
volgt
/m gedeelte
ïctober, */i*
edeelte der
per 1000 K.G. netto,
ber, i/j gedeelte der
r levering 7500 K.G.
moeten dit vóór de
AMSTERDAM.
e rekening,
ohof, Oostkapelle.
November
keukenmeisje.
bieden bij Mevrouw
.N UFFORD, Abdij,
r. hoekman,
lendijke.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.
<£osse nummers f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
ZIJ, DIE ZICH THANS OP „DE
ZEEUW" ABQNNEEREN, ONTVAN
GEN DE TOT 1 OCTOBER A.S. VER
SCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
DE ADMINISTRATIE.
In de laatste vergadering van de Kal
mer van Koophandel en Fabrieken voor
Zeeuwsch-Vlaanderen zijn breede bespre
kingen gewijd aan de Prov. Stoomboot-
diensten.
Snel en goedkoop vervoer is voor deze
in vele opzichten stiefmoederlijk bedeel
de landstreek een eerste vereischte.
Men zou hier met recht kunnen spre
ken van een levenskwestie.
Algemeen is men het er over eens,
dat de economische toestand door uit
breiding van tuin- en ooftbouw veel ver
beterd zou kunnen worden, maar dan is
allereerst noodig, dat de verbindingen met
Nederland benoorden de Schelde beter
worden.
Terecht werd er door den heer Cats-
man te Aardenburg op gewezen, dat men
in het Westelijk deel van Z.-Vlaanderen
zou moeten beschikken over een gelegen
heid die het mogelijk maakt ooft- en
tuinbouwproducten, zonder overladen naar
Vlissingen te vervoeren. Vooral is dit bet
geval met zacht fruit, dat het af- en
overladen te Breskens en daarna nog
eens te Vlissingen, niet velen kan. Thans
is dergelijk vervoer niet mogelijk wegens
do hooge kosten, daar niet alleen, vooï
do waar zelf, maar bovendien voor hei
voertuig een zwaar recht moet betaald
worden. Hij zou bij zulke zendingen de
auto willen vrijstellen en alleen voor de
lading laten betalen.
Een andere spreker, de heer van Melle,
wees er in verband hiermede op, dat
zoo'n zonding van Breskens naar Vlis
singen meer kost dan van Vlissingen
naar Groningen.
In 0. Z.-Vlaanderen zit men met dezelf
de moeilijkheden.
Door den heer De Feijter werd b.v.
Sewezen op de noodzakelijkheid van een
ienst die fiet mogelijk maakt te Goes
het spoor te bereiken. De vlugste gelegen
heid die men nu naar Rotterdam heeft
is verzending per s-6. „Telegraaf" van de
Firma Braakman en Co. Tuinders heb
ben daarmede dit seizoen erwten naar
Rotterdam verzonden. Aangezien dit s.s.
uit het buitenland komt, moet de la
ding te Rotterdam nog door een kom
mies worden vrijgemaakt. Aangezien het
stoomschip des avonds iets te laat kwam
kon dit vrijmaken pas den anderen mor
gen geschieden en kwam er ten slotte
zooveel vertraging, dat de zending bjj het
warme weer ten slotte gekookt was eo
waardeloos voor de markt.
Men gevoelt dat er op deze wijze van
verdere uitbreiding geen sprake kan zijn.
Hier moet iets gedaan worden. Maar
hoe?
Een afdoende regeling schijnt alleen
rnogelijk, wanneer het Rijk hier de
helpende hand biedt.
De provincie zelf gaat al onder zoo
zware lasten gebukt dat van die zijde
n vee' steun is te verwachten.
Maar met het Rijk staat het anders.
Er worden thans millioenen uitgege
ven ten behoeve der werkloozen. En vaak
die indruk krijgt men althans op
een zeer onpractische manier.
,r Nu denken wij er niet aan te verlan
gen, dat de Regeering de werkloozen aan
uun lot zal overlaten. Waar noodig, moet
i? worden geboden.
beter en practischer is het toch
uog altijd de bronnen van wel-
v aart te openen, en de werkgelegenheid
te vermeerderen.
En dat wordt gedaan, wanneer ©oft
en tuinbouw ook voor Zéeuwsch-Vlaan-
ueren mogelijk wordt gemaakt.
Het maken van betere en goedkoopere
verbindingen voor Zeeuwsch-Vlaanderen
M Eeld kosten.
Maar het is geen weggegooid geld.
Hr begmt en dat is een gelukkig
verschijnsel meer belangstelling te ko
men voor deze landstreek.
Aan betuigingen van sympathie en mee
leven ontbreekt het niet.
Maar dat is niet genoeg. Er zijn da
den noodig.
DE AMNESTIE-KWESTIE IN BELGIE.
Heffige Kamerdebatten.
In de Belgische Kamer is het giste
ren bij de behandeling van de amnestie
kwestie rumoerig toegegaan.
Na eenige incidenten diende de minis
ter van justitie een voorstel in om het
debat in te krimpen tot de -discussie
over zijn voorstel tot verzending naar
de speciale commissie. Dit voorstel werd
door den Vlaamsch nationalen afgevaar
digde Vos bestreden, op grond van het
feit, dat de opvattingen zoowel voor als
tegen de amnestie in de Kamerafdeelingen
toch wel duidelijk afgeteekend mogen ge
acht worden. Zijn betoog kwam er ver
der op neer, dat van Cauwelaert thans
over de macht beschikt om zijn am
nestie-voorstel er door te halen, daar
er een meerderheid in de Kamer voor
aanwezig is, terwijl het twijfelachtig mag
geheeten worden, of hij in November nog
wel over dezelfde macht zal beschikken.
De Waalsche oud-minister D'estree kon
zich al evenmin aansluiten bij het verda-
gingsvoorstel der regeering en stelde de
vraag, waarom zij, indien het haar ernst
was met den wensch tot bedaring dei-
gemoederen, Borms nog altijd niet in vrij
heid had gesteld. Was zulks wel gebeurd,
dan zou men misschien eenstemmig hot
heele vraagstuk tot November hebben
kunnen verdagen.
Het heele debat draaide vervolgens om
ditzelfde punt. Van Cauwelaert, nu eens
dreigend, dan weer toegevend, maar zelf
herhaaldelijk in de rede gevallen door
de Vlaamsche socialisten, die hem van
verraad van de Vlaamsche zaak beschul
digden, liet duidelijk uitkomen, dat een
verklaring van de regeering betreffende de
invrijheidstelling van Borms ten zeerste
gewenscht werd door hem en zijne vrien
den, maar minister-president, Jaspar en
de minister van justitie lieten zich daar
toe niet bewegen. Wel zeide Jaspar, dat
de regeering den wensch der Kamer in
aanmerking nemend, de meening is toege
daan, dat het treffen van clementie-maat-
regelen urgent dient geacht te worden,
doch een formeele toezegging betreffende
de vrijlating van Borms deed geen van
beiden.
Eindeljjk kon over het voorstel der re
geering bij naarnafroeping worden ge
stemd. Het werd aangenomen met 93
legen 68 stemmen, waarna de Kamer
op reces ging tot den tweeden Dinsdag-
in November.
Algemeen wordt thans verondersteld,
dat de regeering Borms reeds wóór de
hervatting der parlementszitüng, meer spe
ciaal op 11 November, den verjaardag
van den wapenstilstand, zal in vrijheid
stellen.
Daarna zou de amnestie-wet aan de
uitgeweken activisten en andere politieke
veroordeelden gratie verleenen en de si
tuatie van Borms definitief regelen.
De orkaan In West-lndië.
De laatste opgaven van de personen, die
deel nemen aan het reddings- en oprui -
mingswerk in het gebied van Florida, dat
door den orkaan geteisterd is, schatten
het aantal dooden op 600. Het grootste
deel van hen vond den dood te Palmbeach
en in de omgeving van het Okechobeemeer.
1200 personen worden nog vermist. Men
zegt, dat in de omgeving van Jacksonville
170 lijken geborgen zijn en dat het totaal
aantal dooden in die streek 430 bedraagt
De Britsche draadlooze dienst meldt,
dat op de Turks-eilanden blijkens offi
cieels berichten zeventien menschen ge
dood zijn. Van de Caicos-eilanden is nog
geen bericht ontvangen.
Vier studenten ter dood veroordeeld.
Te St. Petersburg is een proces gevoerd
tegen een rooverbende, de Zwarte Raven,
welke bijna geheel uit mannelijke en vrou
welijke studenten bestond. Volgens de aan
klacht waren de meesten uit zucht naar
opwindende avonturen zoo ver gekomen.
De bende had zich aan verscheidene over
vallen in stad en omtrek schuldig gemaakt
en had ook moorden op haar rekening. De
aanvoerder is bij de inhechtenisneming
van de bende, waaraan een waar gevecht
vooraf ging, doodgeschoten. Van de overi
gen zijn er nog vier, ook een meisje, ter
dood veroordeeld.
De kcorts-epidemia in Griekenland.
Volgens de laatste officieele mededee-
lingen bedraagt het aantal aan dengue-
koorts lijdende personen te Athene, Pira
eus en in de omliggende districten onge
veer 600.000.
De gemeenteraad van Athene heeft be
sloten, 30 vrachtauto's ter beschikking te
stellen voor het bijeenbrengen van de aan
de ziekte lijdende personen.
Militair vliegtuig neergestort.
Naar het Engolsche ministerie van
luchtvaart bekend maakt is in Eastchurch
een vliegtuig der vliegschool aldaar neer
gestort. De piloot en 'n vldegofficier wer
den gedood.
Korte berichten.
Naar gemeld wordt heeft het uitvoe
rend centraal comité in Rusland besloten
tot de uitgifte van een nieuwe hinncn-
landsche leening ten bedrage van 300 mil-
lioen roebels a 11 pet. voor den tijd van
10 jaar.
Op 25 Augustus 1928 is op het se
cretariaat van den volkenhond neergelegd
de bekrachtiging door Italië van het ver
drag inzake slavernij van 28 Sept. 1926.
De stad Berlijn is voornemens, een
markthal te houwen, die de grootste van
de wereld zal worden. De kosten zullen
40 a 50 milioen mark bedragen.
Volgens een bericht uit Rome wordt
Venizelos Zaterdag aldaar verwacht om
Zondag het Grieksclj-Italiaanscho vriend
schapsverdrag te onderteekenen.
Uit Saarbriicken wordt gemeld: De
groote Remsinger Ziegelhütte is door
brand totaal verwoest. De schade wordt op
minstens een millioen francs geraamd.
Het grootste gedeelte der vijfhonderd ar
beiders is werkloos.
Het bericht over aanslagen op het le
ven van Trotsky, welke zouden hebben
plaats gehad, wordt door het sowjet-tele-
graaf-agentschap officieel tegengesproken.
Do eerste autobus van de pas ge
opende lijn Los AngelesNew-York is te
New-York aangekomen. De afstand van
ongeveer 6400 K.M. is afgelegd in 5 dagen
en 14 uur.
De Argentijnsche kamer heeft een
wetsontwerp aangenomen betreffende de
onteigening van allo Argentijnsche petro-
leumbronnen.
Naar luid van een bericht uit Mexi
co (stad) heeft de Mexicaansche regeering
tien r.-k. priesters laten arresteeren we
gens overtreding van de nieuwe wet op
den eeredienst.
Generaal Nohile, die onlangs ter be
schikking was gesteld, is wederom in ac
tieven dienst gesteld.
De koning van Spanje is 'gisteren op
het kasteel Dunrobin in Schotland aan
gekomen, waar hij de gast is van den her
tog van Sutherland.
De Landstormdag.
De animo om aan den Landstormdag
op 27 Sept. a.s, doel te nemen is zoo
overweldigend groot, dat de Spoorwegen
bericht hebben geen wagons meer beschik
baar te kunnen stellen.
Het verzoek om extra treinen te laten
rijden, was ook reeds afgewezen.
Een en ander vergemakkelijkt de orga
nisatie niet.
De burgemeestersbenoeming te
Rotterdam.
In Rotterdam heerscht onder alle par
tijen groote ontstemming over de vjjze
waarop daar de burgemeestersvacature is
vervuld.
Naar aanleiding van door den heer
Hanemaaijer gestelde vragen heeft giste
ren de loco-burgemeester de heer De
Jong, het volgende opgemerkt.
Met het college van B. en W. in zijn
geheel noch met een van zijn afzonder
lijke leden is inzake deze benoeming eenig
overleg gepleegd of contact gehouden van
de zijde der regeering. Het College vond
dit te wonderlijker, daar dit alles hij de
vorige vacature, zoowel door den Com
missaris 'der Koningin in de provincie
Zuid-Holland, als door den Minister van
Binnenlandsche Zaken, wel was geschied.
Het College acht het stellig onjuist,
dat Rotterdam zich op zoodanige wijze
haren burgemeester ziet aangewezen. Ge
heel buiten de gemeente Rotterdam om
heeft de benoeming plaats gevonden. Het
college acht deze miskenning vernederend
voor onze groote gemeente. Het College
acht de gevolgde gedragslijn boven
dien kwetsend voor het. college in
zijn geheel en zijn leden afzonderlijk. Toen
dan ook, nadat sedert 5 September om
trent de aanstaande benoeming couran
tenberichten de eenige bron waaruit
het mocht putten waren verschenen,
in de Collegevergadering van 11 Septem
ber voor allen zeer waarschijnlijk werd,
dat inderdaad, geheel buiten de gemeente
Rotterdam om, de benoeming zou plaats
hebben, heeft het een audiëntie aange
vraagd bij den commissaris der Konin
gin in Zuid-Holland. Deze conferentie is
gehouden in den middiag van 12 Sep
tember. Volkomen eendrachtig heeft het
College toen zijn ernstige ontstemming
te kennen gegeven over de wijze van be
handeling van het bestuur eener groote
sta.d. Over het onderhoud zelf kan het
geen mededeelingen doen, omdat het had
een vertrouwelijk karakter. Maar de com
missaris deelde mede, dat hij over het on
derhoud met den minister van Binnenl.
Zaken zou spreken. Dienaangaande heb
ben het College geen nadere berichten
bereikt.
Op de vraag', of het collage van B. en
W. van oordeel is, dat de benoeming
zelve overeen te brengen is met de po
litieke verhoudingen in den raad luidde
het antwoord:
Het College is van oordeel, dat het tot
dusver in den Raad gewoonte was, dat
het College als geheel beschouwingen en
uitspraken van deze strekking overliet
aan den Raad. Al hebben de leden van
het College aangaande de gestelde vraag
hun overtuiging, toch komt het aan het
College gewenscht voor, dat de Raad
zelf den inhoud van de vraag beant
woordt.
Na uitvoerige discussie is met 40 tegen
1 stem aangenomen een motie, waarin be
treurd wordt, dat de benoeming van den
nieuwen burgemeester geheel is geschied
buiten eenig overleg inet het college van
B. en W.
En met 32 tegen 9 stemmen is aange
nomen een motie, waarin de Raad als zijn
oordeel uitspreekt, dat de benoeming niet
strookt met de pölitieke verhouding in
den gemeenteraad.
De Katholieke Kamerclub.
De Katholieke Kamerclub hoe't in een
dezer dagen gehouden vergadering haar
bestuur herkozen. Ook voor het thans
begonnen parlementaire jaar is het dus
als volgt samengesteld: mgr. prof. mr. dr.
W. H. Notens, voorzitter; Jhr mr. A. F.
O. van Sasse van IJsselt, ondervoorzitter,
prof. mr. P. M. J. Aalberse, secretaris,
mr dr L. N. Deckers, penningmeester en
C. J. Kuiper, 2e secretaris.
'De ramp in de staatsmijn
Hendrik.
Op een vraag van het Tweede Kamer
lid, den heer van der Wamden, luidende:
Is» de minister bereid ter algemeene
kennis te brengen het rapport inzake de
mijnramp, die in de mijn Hendrik heeft
plaats gehad?
heeft de minister van waterstaat geant
woord:
Het lag van dén aanvang af in het
voornemen om de rapporten, over de
ramp in Staatsmijn Hendrik op 13 Juli
1928 uitgebracht, gedrukt verkrijgbaar te
stellen.
Da rapporten van den hoofdingenieur
der mijnen en van <Je directie van de
Staatsmijnen waren reeds door den on-
dergeteefcende ontvangen; evenwel moest
het drukken wachten op liet rapport van
een der arbeiders-controleurs. Nu dit stuk
ook ia ontvangen, zal tot afdrukken wor
den overgegaan.
Ned. Werkliedenverbond „Patrimonium".
(Vervolg van het Tweede Blad.)
Besloten werd dus dat de conclusies
en discussies in bespreking zouden ko
men.
Vlissingen verklaarde' bezwaar te
hebben tegen de conclusies van .Mr de
Vries.
Amsterdam had eveneens bezwaar
en wilde de kwestie leiding of gezag
geëlimineerd zien, alsook de stellingen
wat vereenvoudigd zien, oipdat zj in Chr.
kring minder disputabel zijn.
De heer J. W, Bossenbroe k, bonds-
bestuurder, wilde over de stellin'gen niet
stemmen. O.ok spr. heeft bezwaren, naar
hij1 nader uiteenzette. Deze algemeene stel
lingen brengen ons geen stap verder. Arts
de geestelijke achtergrond goed is, mo
gen wij niet alleen, maar moeten wij' ook
staken,. Stelling 11 acht spr. geheel over
bodig en hij wil gehandhaafd zien het
standpunt van het le Chr. Sociaal Con
gres van, 1891.
'Ook Enschedé en Hoorn hadden
bezwaren. 1
Utrecht (de heet Kruithof), is met
dm heer Bossenbroek van oordeel' dat
deze stellingen niet moeten worden aan
vaard. Patrimonium zou zich dan compro-
miteeren en spr. wilde Mr da Vries dit
liever besparen, omdat hij daar als per
soon te hoog voor staat. Dat stakingen
in den regel te venoordaelen zijn omdat
de schade in doorsnee groot or js dan het
voordeel, is dat een standpunt dat Pa
trimonium moet innemen? Spr. rekent
het Mr de Vries zeer ernstig aan, dat
Binnenland.
„Patrimonium" over het recht van werk
staking.
De burgemeestersbenoeming te Rotterdam.
Buitenland.
Do orkaan in West-lndië.
De amnestiekwestie in de Belgische Ka
mer.
hij durft neerschrijven over Talma, die
zich niet verdedigen kan, als hij gedaan
heeft. Spr. vindt het een schandaal, dat
Mr de Viries, die als Rijksbemiddelaar
wel eens met patroons in aanraking komt,
Patrimonium zulke stellingen durft aan
bieden. (De voorzitter verzoekt den heer
Kruithof zich te matigen, geen uitdrukkin
gen te gebruiken die in onzen kring
wiet gebruikelijk zijn en Mr de Vries'
functie als Rijksbemiddelaar buiten be
schouwing te laten.)
Do heer Kruithof: „Zoo voel ik per
soonlijk het aan.
Spr. ontwikkelde nader zjjn bezwaren
onder opmerking dat 'in 1891 de inleid-
dende besprekingen over het onderwerp
werkstaking op hooger plan stonden dan
•wat Mr de Vries nu aanbood.
Spr. lieeft als grief wat Ezechiël zegt:
Het kranke heelt gij niet, het verbrokeno
verbindt gij niet en het weggedrevene
zoekt gij niet.
Daarom, besloot spr., moeten wjj deze
stellingen niet.
Hierna diende Mr De Vries van re
pliek.
Spr. merkte allereerst op1, dat als hij
wist, dat or 'ini het bondsbestuur emstigo
bezwaren zouden rijzen tegen zijn stellin
gen', hij clie nog eens opnieuw zou beke
ken hebben. Spr. vindt zijn stellingen
vrij logisch. Hij ging ze een voor een
nog eens na. Inderdaad had spr. de kwes
tie van het patroonsgezag buiten beschou.
wing kunnen laten. Dat l'eek hem echter
onvolledig. Spr. is te zeer met wjlen
Ds Talma bevriend geweest en heeft hem
te zeer gewaardeerd, om hier kwaad te
durven spreken van dezen vriend van
Patrimonium.
Maar sinds wanneer zweert een Anti
revolutionair een Christen bij eenmenschï
Spr. beeft wel eens van meening verschild
mot Dr Kuyper of den heer Kruithof.
(Vrootjkheid.)
Spr. meent dat inzake het patroons
gezag Talma niet de meest gelukkige greep
deed. Hjj houdt het hier meer met wijlen
Ds J. C. Sikkel, wiens interpretatie over
het patroonsgezag spr. nader memoreerde.
Gezag en leiding gaan niet altijd samen,
naar spr. met een voorbeeld illustreerde.
Gezag is daar, waar men, het recht heeft
bevelen te geven.
Spr.'s 'geachte opponent, die zijn critiek
in enkele dikke woorden hulde, heeft zijn
elfde stelling niet goed geïnterpreteerd. Da
nutavraag stelt een mensch Toch op vele
terreinen? Spr. heeft niet anders weerge
geven dan wat onder ons volkomen zeker
heid heeft. Spr. is overtuigd dat wanneer
stelling voor stelling wordt besproken, de
groote meerderheid zal erkennen dat het
Chr. standpunt er in weergegeven is. De
werkstaking is een tweesnijdend scherp
zwaard, dat leeren ons o.m. „Diepenhorst
Voorlezingen over de economie" duidelijk.
De voorzitter constateerde, dat de
kwestie „gezag of leiding" niet beslissend
is voor het vraagstuk van het recht van
werkstaking. Spr. liep de stellingen nog
eens even door, constateerend eenheid in
de groote vragen. Omdat de vergadering
voor een deel reeds verloopen is, acht spr.
stemming over elke stelling niet ge
wenscht.
Spr. dankte Mr de Vries voor zijn be
toog en meent te mogen zeggen dat we on
der handhaving van ons standpunt van
1891 nader zijn ingelicht omtrent de situ
atie van dit oogenblik. Door applaus be
tuigde de vergadering haar instemming
met deze conclusie.
De voorzitter dankte de afgevaardigden
van het Chr. Nat. Vakverbond en den Chr.
Nat. Werkmansbond voor hun aanwezig
heid en richtte woorden van dank tot de
afd. Dordrecht voor haar grootsche ont
vangst, terwijl hij den vice-voorzitter, den
heer J. D o u w e s, van Amsterdam, com
plimenteerde met zijn succes als bemidde
laar in de loodgietersstaking. (Daverend
applaus.)
De heer A. Broen van Enschede sprak
namens den Chr. Nat. Werkmansbond en
de heer K. Kruithof namens het Chr
Nat. Vakverbond woorden van gelu'k-
wensch en sympathie. (Applaus.)
De heer D o u w e a 'dankte den voorzit-